장음표시 사용
41쪽
Tae. Hist. IlI, 1 3: At Caecina primores centurionum et paucos militum in principia vocat. ibi Vespasiani Virtutem viresque partium ext0llit et transfugisSe claSSem, in lirio c0mmeatum atque omnia de Vitellio in
Summa sermonis apud Tacitum eadem est quae apud Iosephum: Caecina enim Vitellii res 0btrectat, Vespasiani potentiam ext0llit. Verum singula enuntiata alia Sunt. Itaque si c0mmunes Ι0Sephi et Taciti milles hac de re statuimus - neque est quod 110n faciamus - n0Ster sententiam Serm0niS retinuit, ex Singulis autem dictis ea quae ei apta esse Visa Sunt elegit. Sin vero Tacito alios adscribimus sontes quam Ι0Sepho, id quidem, quod uterque tradit, si de dignum est. lam vertamus nos ad quaesti0nem, qua ratione illi Taciti ave-t0res de orationibus rettulerint et quatenus eorum relationes fidem habuerint. Primum autem pler0Sque iisdem temporibuS, quorum res descripSerunt, VixiSSe Vel ipS08 rebus interfuisse, immo eas ips0s gessisSe anim0 in Scribendum est. Fieri igitur potuit, ut de plurimis orationibus certum aliquid traderent. Ac re vera eos ita fecisse ex locis satis apparet, quibus n0Ster de Summis earum nos facit scienteS:
a) lodi qui ad 0rationes ab imperatoribus vel ad milites vel ad singulos et a Viris in re publica praeclaris sive apud Caesares sive apud amicos habitas pertinent: Η. I, 17: sermo Pisonis) erga patrem imperatoremque reVereu S,
Tria sunt Tacitinae orati0ni pr0pria: VarietaS, color poeticus, brevitas. Brevitatis Semper rati0nem habeat neceSSe est, qui de auctoribus Taciti ex ipsius operibuS aliquid enucleare velit. Nam et Historiae et Annales quaSi abbreViati0nes Sunt artificiosae, ita quidem ut qua de re alii scriptores multiS disserant verbis, de eadem Tacitus pauca Sed quae prorSUS Sussiciant, promat. Cuius rei exemplum asserre liceat: Plinius ,a sine Aufidii Bassi triginta uno libris triginta uniuS ann0rum Τ) reS geStas comp0Suit, cum Tacitus du0-
42쪽
deviginti Annalium libris quinquaginta quattu0r ann0rum hiStoriam tractaVerit: neque amb0 aliorum temporum res tradebant. Mult0 accuratius auct0res de orati0nibus vel epistulis dixisse etiam Tacitus ipse teStatur. Persaepe enim relatione de Sermone aliquo saeta invenimus Verba: haec atque talia, haec et plura. - Quam rationem iam primus locus adscriptus illustrat: Pauciora de Pisonis Serm0ne nemo sacere p0tuit verba; ac lamen pr0rSUS sussieiunt. H. I, 18: apud frequentem militum contionem imperatoria brevitate adoptari a se Pisonem exempl0 divi Augusti et more militari, quo Vir Virum legeret,
4: crebrae interim et muliebribus blandimentis inlaetae ab Oth0ue ad Vitellium epistulae offerebant pecuniam et grati3m 90: mox v icata contione maiestatem urbi S et conSen- Sum p0puli ac senatus pro Se att0llenS, 3dVerSum Vitellianas partes modeste disseruit, inscitiam p0tius legionum quam audaciam increpanS, nulla Vitellii mentione sive ipsius ea moderati0, Seu Scriptor orationis sibi metuenS contumeliis in Vitellium abstinuit quando, ut . . . . ita in rebUS urbanis Galeri Trachali ingenio Othonem uti credebatur; et erant qui genus ipsum orandi n0Scerent, erebro sori usu celebre et ad implendas p0puli aures latum et S0nanS. Genuinam Oth0nis orati0nem Tacitus ign0ravit. Ipse enim n0n iudicat de genere orandi. Verum accuratam et fide dignam apud auctores repperit relationem. II, 48: mox Salvium C0cceianum . . . . ultro SolatuS eSt laudando pietatem eius, castigando Drmidinem
57: Vocata c0ntione virtutem militum laudibus cumulat
69 transgressus in castra ultro pietatem militum e0nlaudavit Vitellius).
43쪽
H. ΙΙ, 80: militariter locutus Vespasianu S).90: p0Stera die tamquam apud alterius civitatis senatum p0pulumque magnificam orationem de semel ipso pr0mpsit, industriam temperantiamque Suam laudibus adtollens Vitellius) 96: in hunc modum etiam Vitellius apud milites disseruit praetorianos nuper exauct0ratOS inSectatus, a quibus salsos rumores dispergi nec ullum civilis belli
ΙΙΙ. 36: frequenti c0ntione pietatem militum laudibus cumu
68 pauca et praesenti maestitiae c0ngruentia locutus
Vitellius).70: Vitellius pauca purgandi Sui causa resp0ndit, culpam in militem conserenS 8l: obviae suere et virgines Vestales cum epistulis Vitellii ad Antonium scriptis: eximi Suprem0 certamini unum diem postulabat: si moram interiecissent, facilius omnia con Ventura Vitellio rescriptum Sabini caede et incendio Capitolii dirempta belli commercia. Ubique Tacitus tantummodo sententiam, argumentum Orationum reddit. Τer Vitellium facit pietatem vel virtutem militum conlaudantem. Attamen quin certiora, accurati0ra apud auctores in enerit, dubium vix eSse potest. Nam qui ipse, dum aliqua reS agitur, assuit, plura S0let l0qui quam qui legendo eam c0gn0Scit et eXaminat. PraetermiSimus h 08 potissimum l0e0s: Η. II, l. 4. 39. 59.
II, 26: sed crebris epistulis Tiberius m0nebat, rediret ad decretum triumphumi satis iam eVentuum . . . Conicere licet Tacitum in reserendis Germanici rebus Agrippinae commentariis esse usum. Ibidem sine dubio Τiberii crebrae ad Germanicum Scriptae epistulae sive ipsis verbis Sive adumbrata Sententia pei Scriptae erant. Tacitus abbreviat: una resert de crebarum Summa.
44쪽
II, 70: componit epistulas Germanicus), quis amicitiam ei Pisoni) renuntiabat; addunt plerique iuSSum
provincia decedere. Addunt pleriquet Etiam de epistularum Sententia n0Ster auctorum relationes comparat. XIIl, 3: die sun eris laudationem eius exorsus eSt Ner0), dum antiquitatem generis, consulatus ac triumph0Smai0rum enumerabat, intentus ipse et ceteri; liberalium qu0que artium c0mmemoratio et nihil regente eo triste rei publicae ab externis accidisse proiij Sanimis audita: p0Stquam ad providentiam Sppientiamque flexit, nem0 risui temperare, quamquam oratio a Seneca composita multum cultus
Aut genuinam Tacitus ipse ante oculos habuit, aut Rusti0r Neronem audivit laudantem. Illud probabile esse videtur, Si benecam certe Orati0neS Suas vulgasse c0nsideremus; id, Si Verba perpendamuS haec: ,intentus ipse et ceteri; pronis animis audit3; nemo risui temperare . Sed quoniam illud comprobari non potest, hic qu0que Tacitum niti auctoribus Statuendum est. XVI, 6: laudavitque ipse Nero) apud rostra larmam ei IS et qu0d divinae insantis parens suisset, aliaque fortun3e munera pro virtutibus. Τ)b) l0ci qui ad exhortationes ducum Romanorum apud milites prompta S, ad militum ipsorum, barbatorum ceter0rumque
Sermones Spectant Gra' ssimos tantum exequar loc0S:
H. I, 74: addidit epistulas Fabius Valeps nomine GermanicieXercitus de viribus partium magnificas et concordiam offerentes; increppbat ultro quod tanto ante traditum Vitellio imperium ad Oth0nem vertissent. l) prael. cf. ann. I, 78. ill, 67. IV, 69. XI, 20. 35. XII, 19. 69. XIV, 22.29. X , 3. 8. 25. XVI, 2. 14. i T. 24.
45쪽
Η. I, 82: manipulatim ad 0cuti sunt Liei uius Proculus et Plotius Firmus praesecti ex Su0 quisque ingenio
mitius aut horridiu S.II, 80: in adulationem effusos adloquitur Mucianus) Satis
decorus etiam Graeca facundia omnium que, quae diceret atque ageret, arte quadam O Stentator. nihil aeque provineiam exercitumque accendit quam quod adseverabat 82 donativum militi neque Mucianus prima conti0 ne nisi modice 0Stenderat. III, 8: eadem Mucianus crebris epistulis monebat incruentam et sine luctu victoriam et alia huius cemodi praeteXendo. Alia huiuscem0dit Novum Tacitinae phreviationiS exemplum. 9: misit epistulas Caecina temeritatem Vieta arma retraetantium incusans. simul virtus Germanii exercitus laudibus attollebatur, Vitellii modica et vulgari mentione, nulla in Vespasianum contumelia: nihil prorSus, quod aut corrumperet hostem aut terreret. FlaVianarum partium duceS . . pr0 Vespasiano magnifice, pro causa fidenter, de exitu securi, in Vitellium ut inimici praesi'm pSere . . atque ipsum Caecinam non obscure ad transitionem horiphantur recitatae pr0 contione epistulae IlΙ. 32: et vocatos ad contionem Antonius adl0quitur, magnifice Vict0res, Vict0s clementer, de Cremona
52: ad Primum et Varum media scriptilphat Mucianus),
instandum c0eptiS aut rursus cunctandi utilitates edisserens atque ita compositus, ut ex eventu rerum adversa abnueret vel prospera adgnosceret. Plotium Griphum monuit. V, 16: exhortatio ducum non more conti0nis apud uniVerS0SSed ut qu0sque Suorum advehebantur: Cerialis veterem Romani nominis gloriam, antiquaS recenteSque victori3S
46쪽
Αecuratas legisse relationes apud auct0res Tacitum patet. Quid vero de fide earum iudicandum eSt 3 Tacitus ipse etiam cum orati0nes componebat, primaS, Ut 90Stea c0mpr0babitur, Servabat Sententias. Neque est quod audi0reS a tali m0re recessisse putemus. Ann. I, 29: Drusus orto die et V0cata conti0ne quamquam rudis dicendi nobilitate ingenita incusat pri0ra, probat praesentia, negat Se terr0re et minis vinci: sexos ad modestiam Si videat, Si Supplices audiat, Scripturum patri, ut pl3catuS legionum preces exciperet. 34: iunc a veneratione Augusti orsus flexit Germanicus) ad victorias triumphosque Tiberii. II, 55: at Cn. Piso civitatem Atheniensium orati ohe saeva increpat, oblique Germanicum
obstringenS, quod .... 58: ad ea Germanicus de s0cietate Romanorum Ppith0rumque magnifice, de adventu regis et cultu sui cum dee0re ac modestia respondit. XV, 26: tum lustratum rite exercitum ad contionem vocat
C0rbulo) 0rditurque magnifica de auspiciis imperatoriS rebusque a Se gestis, adversa in inscitiam Paeti declinans, multa auctoritate, quae Viro militari pro sacundia erat. XV, 28: exin Romanus Corbulo) laudat iuvenem omissis praecipitibus tuta et Salutaria capeSSentem. C0rbul0, vir militaris, commentarios Su0S Sine arte conscripsit rhetorica . Neque igitur orationes c0mpositas inseruit. Eo maior fuit eius auctoritas. λ)Η. ΙΙ, 21: utrimque pud0r, utrimque gl0ria et diversae exhortationes, hinc legionum et Germanici exercitus robur, inde urbanae militiae et praetoriarum c0h0rtium decus attollentium; illi ut segnem et desidem
47쪽
et circo ac theatris c0rruptum militem, hi peregrinum et externum increpabant Η. ΙΙ, 28: orbari se sortissim0rum Virorum auxilio . . . . Alia taceamus exempla.
H. IV, 14: a laude gl0riaque gentis 0r Sus iniurias et raptus et cetera servitii mala enumerat Civilis Batavus). . 68: is lulius Valentinus, natione Gallus) meditata oratione cuncta magni S imperiis obiectari solita contumeliaSque et invidiam in populum Romanum effudit, turbidus miscendis sediti0nibus et pleri8que gratus Vecordi facundia. V, 1 T: nec Civilis silentem struxit aciem, locum pugnae
testem Virtutis ciens: stare German0S Batavosque Super Vestigia gloriae cineres ossaque legi0num
Αnn. II, 10: cernebatur c0ntra minitabundus Arminius proeliumque denuntians. Nam pleraque Latino Sermone in ter iaciebat. Locis adscriptis conspicitur auct0res Taciti etiam de barbarorum sermonibus haud ita paucis verbis disseruisse. Atque tam certae et firmae sunt Taciti relationes, ut prorsuS fide dignae esse Videantur. Sed iam SuSpicio ut 0vetur, Si legimus haec: ΙΙ, 15 nec Arminius aut ceteri German0rum pr0cereSomittebant Suos quisque testari, h0S eSSe Roman0S, Variani exercitus sugacissimos, qui, ne bellum tolerarent, Seditionem induerint Autl Si quid noster apud auctores invenit, maximam quidem
XV, 28: ille Tiridates) de nobilitate generis multum prae
satu S cetera tempera n ter adiungit: iturum quippe Romam laturumque novum Caesari decuS, n0n adversis Parthorum rebus supplicem Arsaciden. )
48쪽
Sicut Τacitus ipse ita auctores eius plerumque oratione obliqua - Verum multo accuratius - de Serm0nibus et epistulis rettulerunt; orati0nes autem directas, si qua S inSerturi erant, compoSuerunt. Qu0d demonstratur et ipsa antiquorum rerum Script0rum ratione
et Taciti testimoniis H. I, 8: vir sacundus et pacis artibus, bellis inexpertus Cluvius Rusu S). Agr. 10: Livius veterum, Fabius Rusticus recentium eloquentissimi auctores. diat. 23: quibus eloquentia Aufidii Bassi aut Servilii Noni ani ex comparatione Sisennae aut Varronis
Neque pluris, quod fidem attinet, Tacitus auctorum relationes aestimavit: Galbae enim orationem his iuducit verbis: ,in hunc modum l0cutus fertur. 5.
49쪽
Qu0niam igitur, quibus ex mutibus Tacitus orationes inser turuS hausisse videatur, explanavimus, n0Va Statim neque minoris momenti existit quaestio. Nam cum antiqui rerum Script0reS, Ut Supra memoravimus, in componendis orationibus Varie egerint quaeritur, qua ratione n0Ster ductuS Sit. Quatenus intextae c0ngruunt cum genuinis vel cum iis, quas Tacitus apud auctoreS repperit 3 Quid scriptor retinuit, quid commutavit Τ Numquid sinxit Atque nobis hanc in rem inquisituris maximae utilitati laetitiaequeeSt, quod oratio a Claudio Caesare de iure hon0rum adipiscendorum Galliae comatae re vera apud patres habita, quam a Tacito Anna lium libro undecimo sc. 24) insertam videmus, aeris tabulae Luguduni inSculpta est c0nservata. Τ) Gaudium sane deprimitur, Si minime integram extare eam deliberamus. Tabula enim in duas partes divisa Superioribus marginibuS utriusque paginae lacunas habet. Neque tamen talis mutilatio nimis valet. Luguduni tabula ellassa est; Claudius ibi natus erat: principem ipsum eo misi SSe eam sortasse n0stro iure c0nicere possumus. Aut, si maViS, Lugudunenses
50쪽
Sua sp0nte tabulam Statuerunt. Iam ad c0mparationem ipsam
accedamus. Et primum quidem qu0d ad initium attinet, non displicet RodenWaldtii suspicio ) censentis Claudium in genuina qu0que
Orati0ne a maiorum exemplo esse exorsum id vox , equi dem demonStrare Videtur neque vero exordio deleto nimiam rati0nem
deperditarum partium haberi velimus, quod RodenWalillius parum eVitat. Prooemium autem Taciti est hoc: Maiore S mei, quorum antiquissimus Clausus origine Sabina simul in civitatem Romanam et in familia Spatriciorum ad Scitus est, hortantur, uti paribus consilii Srem publicam capessam transferendo huc, quod VS quam egregium fuerit . Unum igitur continet enuntiatum. Claudius vero ipSe Sine
verba deinde, quae s0rtaSSe neque apta neque plane cum re c0nsentanea a Caesare facta in priore tabulae parte extant, quaeque e0 Spectant, ne SenatoreS ,quasi novam rem introduci e X-
horrescant Tacitus omisit, nisi qu0d in sine orationis brevissime Claudium lacit loquentem haec: Omnia, patre S conscripti, quae nunc Vetustis Simae reduntur, n0Va fuere. Plebei magistratus post patrici0S, )Latini post plebeios, ceterarum Italiae gentium p0St Latin0S. In Veterascet hoc quoque; et quod h0 die
exempli S tuemur, inter exempla erit . Neque haec quidem verba prorsuS ad eandem rem pertinent. Nam cum Claudius priore parte de rebus in universum novatis loquatur, haec iam civitatis prolatae rati0nem habent. Itaque relinquuntur quattuor tantum Verba: ,3d vena e in no S regna Verunt , quibus Script0r id exprimit, quod princeps mult0 pluribus quam centum Sua Studia iactans pr0sert. 3 Res cum ita se habeat, Tacitus Claudii satis ineptam verbositam corripuit neque aliud
33 cf. Claud. 0r: ,0uid communicatos p0stremo cum plebe hon0res non imperii solum sed sacerd0tiorum quoque q) ,0u0ndam reges - priori populo factitatum est .