장음표시 사용
11쪽
1 1 Rhetorica Artis Tullius praecedat, summus Inter Laistinos Artis Oratoriae magister, qui Elocutionis elegantiam, ubertatem , numerum , fluentemque Orationis 'conis
textum docebit;deinde simὶles ali j adhibeantur, & optimi Veterum, a quibus Romanae linguae sinceritas , Elinquentia solidior , velut ipsis manans e fontibus, hauriatur. Ex his, caeterisque lectione dignis Authoribus, & verborum sumenda copia est, & varietas Figurarum , componendi ratio, tum ad exemplum virtutum omnium mens
dirigenda . a) Nam ea demum commendabilis , ex utilis imitatio est, quae meliorum vestigijs inhaerens proprias facit alienas opes, ac sua ui 1iima temperie colligit, quae dispersalaiidantur in multis. Quarc peccant imitatores inepti , qui solam Orationis cutem intuentes, assequi se laudem exemplaris arbitrantur , si Verba tantum sequantur , &numeros aut pratio gustu deteriora secernunt, & si quae sunt in Authoribus leuiora , & aliquando vitiosa, in se auidissime derivant. Hos cum Aristotelis, ac Platonis Auditoribus Plutarchiis irrideret , b qui ut se Magistris maximε consor marent , primi balbutientem Iinguam , incuruum alterius humerum
12쪽
Imitari conabantur. Videnda igitur, ae probanda meliora, tum prudenter in rem propriam vertenda. Alii contra fures, & plagiar ij, non delibant, sed usurpant aliena , & quanuis primaei aetati indulgendum sit, si plura licentius
h proposuis exemplis excerpat, id non ita in adultis ferendum , ne alieno ubuere assuescant, fuci veritis,quam apes. Neque seruiles Authorum pedisequos laudo , qui cum se uni, quem per Om'nia sequantur, addixere, minutissima quaeque religiositis obseruant, quos me rito subsannat Horatius.
Ο imitatores seruum pecus , ut miMIspe Silem, spe iocum vestri mouere tumultus. Lib. I. πί - Mace, Plura de imitatione egregie Iu ltus Lipsius in Epistolica institutione c. II. Ia. , & I'. Quinam pro diuerso styli genere praecipue sint imitandi vide i Rhetore Galli lib. I. cap. Φ, ybi Vario etiam imitandi modos inuenies.
13쪽
VT aptὸ de quacunque re proposita
dicere possit Orator , indiget Imuentionis iacultate. Primus vero inti n iendi labor, ex Tullio, est excogitatio Argumenti.
ARGO EQVM est ratio, causam probabilem reddens 3 seu probabile imnentum ad faciendam fiam, NI quoeonrirmamus, quod proponimus 3 at que idem est, quod medium terminum Dialectici vocant. Sed ut idonea exeogitentur Argumenta , clim haec sint veluti spicula dirigenda in scopum , is prius Oratori praefigendus est , & dignoscendus Causae Status, seu constitutio Causae.. ST TVS est quaestio , oua expiama Causa uin consuestione naseritur M hoc est ex Intentione Accusatoris, seu Αduersarij , & Depulsione Defensoris 3
ex. gr. Intentio Accusatoris est . Roscius Patrem occidit . Depulsio D sensoris est. Roscius Patrem non occidit. Ex utraque nascitur inaestio. An
r Cic. in Partiri orat. . inintil. lib. c. 6.
14쪽
Epitome. Is Roscius Patrem occiderit.
Triplex ut Cicero docet) Status est, Coniecturalis, Definitionis , & Qualitatis . In statu coniecturali quaeritur , an res sit e vi e Deiotartis Caesari parauerit insidias. In Statu Definitionis quaeritur, quid res sit e vir Sie ne Patria hostis Antonias. In Statu Qualitatis quaeritur, qualis res sit: vir
utillis Reip. fuerit Manli1 seueritas insilium. Aliqui Statum Iudicialibus tamdmcausis adscribunt. Tullius , Fabius ali j ad omnes volunt Causas pertinere snam in Demonstrativis etiam, ac Dinliberativis inter diuersa sentientes excitari Quaestiones possunt. EX. gr. Foditior ne an felicior fuerit Alexander . An praeferenda sit vita gloria Plurima de Statibus tradidere veteres. Pl raque ni fallor , aptiora Iudicijs. De his Consule Quintilianum lib. s.c.6. Cognito Cauta Statu, ad eam traγtandam , & firmandam , ' vestiganda erunt Argumenta e confugiendo ad illorum fontes, hoc est Locos Rhetoricos , qui sunt, Vt docuimus , Argumentorum sedes.
Argumenta, quae desumuntur Locis Intrinsecis, dicuntur Intrinseca , vel Insita; quae a Locis Extrinsecis, Eratrinseca ,seu Remota . Ita si probarem
15쪽
. Uet'rica Artis deberi Principi obsequium , quia Des
Minister est, , ab eo datus ad regimeα,pgulorum, Argumentum Intrinsecum estet, a Definitione. At si hoc idem confirmarem ea Taciti authoritate . Principi rerum iudicium caelitus datum
, subditis obsequus Suria relicta. 0
Argumentum extrinsecum esset, a Testimonio humano. Quomodo asing Iis Locis eruantur Argumenta, clarius exemplis patebit, quae in serius dabo. . Hoc interim moneo , exquirendas quidem , non extorquendas rationes e Locis 3 sed habendum eorum dele tum, e quibus Argumenta validiora, &ad rem probandam aptiora educantur ι atque haec a leuioribus, miniisque
aptis secernenda , quod opus Iudicii est . Hinc aliqui sui notat Quintilia
nus lib. q. cap. lib. c. 6.) Ιnuem tioni addidere Iudicium , tanquaΠ Rhetoricae partem ab alijs distinctam sat non mimis ad Dispositionem , de Elocutionem , caeteraque Artis Opera requiritur, quam ad Inuentionem jnec magis Arte traditur, quam gustus , aut odor. a Aia. 6. Annalium.
16쪽
explicatio et presIam enim rationem , vimque in Argumento latentem
educit, & languidum secus illius acumen vibrando dirigit, ut feriat. Doexemplum . Si dicas: Virtus est expetenda ; quia gloriam viseri; hoc est simplex Argumcntum. En ut hoc idem ex plicet , & validius tractet Argumem
Quod gloriam asseri , est expetendum e
Sed Virtus gloriam affert. Ergo est expetenda. Omnis igitur Oratoria Argument tio nititur Argumento, seu ratione , Locis desumpta, quae vel vera sit, vel verisimilis: non enim necessarias exigit, & euidentes,quae gignant scientiam per Philosophicam Demonstrationem 3 non quod his etiam uti non possit orator, sed quod illius proprium sit in persuasibilibus versari, fidemque tantum facere, & obtinere ab Auditoribus opi- . nionis assensum; quare satis est, si illius Argumentatio ex certis, & probab,
17쪽
is Rhetorice Artis Pro certis habemus primit m , quae sensibus percipiuntur, a ut quae ubdemus , ata di mus, ac tangimus eX. gr. Solem lacere . ignem ardere oc. Deinde illa , in quae communi opinione consensum est , ut d Prastandum esse mal ribus obsequium. Praeterea quae legibus cauta sunt & recepta in mores . Denique manifesta iam, & aliunde probata ,
Probabilia dicuntur a quae plerunque
ita e taeniunt, ut: Procliuiorem esse ad voluptates adolescentiam. Tum quaeque
verisimilia sunt, &ex circunstantibus,& coniecturis credibilia, ut o Patratae assis conscium esse , qui fugero visus esseum sicario, . s Duplex Argumentationis genus est, syllogismus, Latine Ratiocinatio , de Inductio . b) Ad haec duo genera reseruntur aliae Argumentationum species . Ad Syllogismum Epicherema, Enthymema , Dilemma, Sorites et ad Induotionem Exemplum. In his explicandis ita me geram, ut meminerim non instrui a me Dialecticum ad disputandi subtilitatem, sed recentem ab humanioribus literis adolescentem Eloquentiae rudimentis imbuis
a Quintia lib. s. c. I Ο.b Arist. Rhet. lib. r. c. a. pio. lib. I. c. io. Cis. de Inuent. lib. I.
18쪽
bui, cui sitssicit aliquas Argumentationes ad proposita exempla conficere . . Immo utilius fore arbitror, si Rhetoricis Ratiocinationibus amplificandis, exornandis exerceatur , quam si to quendis ad Logicorum leges Syllogi Lmis immoretur . aliud enim est, quod . ad Philosophos attinet, compressa m nu , aliud, quod spectat Rhetores. explicata pugnare ,
νatio, qua ex duabus Propositionibus , seu Enuntiationibus artisiciose dispoisitis tertiam colligit. Tribus itaque partibus constat. Prima dicitur a Logicis Maior, a Rhetoricis Propositum , seu propositio . Secunda Minor , apud nos Sumptio , siti Αssumptio. Tertia Conclusio, quae a Cicerone Complexio, a Fabio Connexio vocatur . Hae autem Enumtiationes ita sunt inter se connexae, Ut primis duabus tertia deducatur.
. In perfecto Syllogismo prima Propositio est aliqua, uniuersalis Enuntia- tio, & quasi Thesis, 1 qua pendet Assumptio, & Complexio: Assumptio
continet Argumentum, seu rationem inuentam ad probandam Complexi nem et Complexio est ipsa Propositio , . quam
19쪽
eo Rhetονἰea Artis quam Argumentatio probat. En exemplum .
PROPOSITIO. inidquid est mutabile est incertum . ASSUMPTIO. At diuitiae sunt mutabile S. COMPLEXIO . Ergo diuitiae sunt incertae. ' :syllogismi artificium, variasque illius formas si nosse cupis, adi Rheto- rem Galli lib. s. cap. F., & Ludovicum Carbonem de Oratoria, & Dialectica Inventitae lib. b. c. i , & sequentibus .
gressionem app/llant, est Oratoria R eiocinatio , qua solo numero partium is Logico S llogismo disert ι nam quandoque vel Propositioni, vel Asti mpti ni Rationem additιaliquandό utrisque, ut vel alterutra, vel utraque indiget printatione; ideo modo quatuor, modo quinque partibus eonstat. EX. gr. Quod cruciat animum ingens iuppli- cium est Quia torquet nobiliorem hominis
partem. At culpa cruciat animum;
Quia conscientiae stimulis serit . Ergo culpa ingens supplicium est.
20쪽
Alii Epicheremata vocant Ratiocinationes, unica Propositione conclusas3 x. gr. Bisquamnesiat fallacibus fomtuna bonis ρ Quae Propositio hanc in se continet Ratiocinationem. Fallacibus bonis nemo fidere debet. Sed fallacia sunt fortunae bona , , Ergo nemo fideire debet fortunae bonis
ENTHI ME MA, quod Commen tum , seu Commentationem Fabius a) interpretatur, est Syllogismus perfectus, seu mutila Ratiocinatio . Si enim Syllogismo dematur vel Propositio , , vel Asthimptio, set Enthymema. Ex.gra Ablata Propositione . Improbi suis cupiditatibus simulam,
Erto improbi sunt serui. . . Nempta Assumptione. Qui suis cupiditatibus fandilantur serui filnt. Drgo improbi sunt serui. . De Dilemmate . ' D1LEMMA est argumentatio da bus membris pugnantikus , constans , quorum utruncitue Aduersarium ferit Cicero Complexionem vocato: duas