장음표시 사용
181쪽
sonum excieat ob eandem, quam superi i capite attulimus causam, citibum disrumpit, addita praesertim spiritu compressione, qui nec facile potest statim a mercurio resbrberi, nec potest ecuiὶ dunta fistula latera facile dilabi , cum mercurius tanto in
petu sursum moueatur. Nec arduum erit concipere quomodo mercu 2 irius a spiritu se constipante sursum attractu valeat, Cur mereturui&ipsum spiritum comprimere elidere, ac supra 'hy mipsum tubum disruppum exilire Si animaduertas ipsi mercurio imprimi impetum a trahente , qui
cum non statim deficiat, adhuc ipsum mercuriur mouet cessante attractiones ac proinde vi huius m petus alius ascendi , quam attrahatur , ac ipsus spiritum ibi consistentem comprimit . Sic summis digitis pilam iusseriam suspensam tene tum manum sursum celerrime Ouin, ita tamen , ut manus auersa in aliquod obstaculum impingat, ne altius attollatur antequam autem ad obstaculum peruenias laxatis digitis palmam extende senties enim pilam in tuam manum incurrere , etiamsi eam paulo an
te dimiseris : Id quod plane indicat p. lam , etiam non attractam , sursum moueri ex impeta prius impresso, dum attraheretur. Idem itaque de mercurio
dictum puta. En igitur tandem , Amice Lector , satis rota babili methodo explicata omnia huius experimen et symptomata , quorum ratione e Vacuo peten das non esse in loco ostendi, immo ex ijs Vacuum potius a natura proscriptum intelligi . Quar cumis fidem meam liberauerim , Vacuum dimitto
182쪽
in vacuum ti rem rixit Deus , ut menses vacuos mihi non numerem, sed dies pleni in me in ueniantur, ne serte oleo diuina charitatis vacuam lampadem gerens cum siluarum Virginum et a Beatorum consbrtio reiwiar id enim votorum Ostrorum summa esse debet , ut planam Deo men
183쪽
V M praelum, ac lucem expectat hic Liber ad exitum plane perductus, submotaque manus de tabula, dimis ruacuo vacua otiatur duo offeruntur libelli, scilicet Timari Locrens crathigena epistola Romae impressa, ex peramentu noui ccmifirmatum Authore P. Stephano Natale α. Iesu typis Parisiensibus Ambo contra Vacuum cer
rant, nec longe absunt, quin facile in unam coirent sententiam, si P. Natalis omnem trabendi vim a CO poribus cum Timaeo eliminaret non enim solum ab exeunto mercurio aerem Comprimi , ac inde et ra intubum exprimi asserit, quemadmodum Timaeus, qui totus abijt post Renatum Des-Cartes, omnemque sub sequentium corporum motum sola circumpulsion perfici existimat , verum etiam a descendente mercurio aetheram fistulam attrahi concedit. Ideo in asserendis eorum , quae hydrargyro in experimentum ad
Praesenseram sanes, quid iuxta philosephandi metho dum a Renato Des-Cartes, de ab Henrico Regio initam afferri potuisset, ut ex fistulae particula ab hydrargyro descendente relicta Vacuum omne excluderetur ideo que paucula contra hos innui cap. Lo At non placuit in ea fusius impugnanda immorari. Plura adderem, ut ijs , quae me sententiae aduersantia oblati libelli habet, facerem satis sed Lectorem iteratis additiunculis one- Sare aequum non dux , cum maxime exi)s quae attuli,
184쪽
arduum non sit, ut equidem reor, corii)ceres, quid re' sponsi a ferre oporteat. Γtheris quandoquidem hoc nomen placet particulas corpori sintermisceri haud grauate admitta: illud tamen rationi consonum videtur , quod, mercurio maxime fugaci, ac volatili huiusmodi aethera
permixtum concedamus. Id autem si dederis, nota, video, cur ex aere circumfluo per vitri poros in fistulam aduocandus sit aether cum is ex descendenζe mercurio longe facilius in supremas fistulae partes exprimi
queat, aut saltem vitxo, quo fistulam superne obsitagnat, retinente, ex eodem extrahi: id si quidem P. Na
tali trahendi vim corporibus concedenti non videbitatur gratis assumptum Sicut autem aer arinere in fita
stulam transnisi viduatus illum iterum ad se trahens it idem authumat mercurium quoque in tubo in clinato minus grauitantem trahit quidni ipsum metmercurium sui aetheris auidum sponte ascendentem,
suosque globulos dilatantem dicas, ut illum resorbeat Video ex rarci actione iuxta spongiarum analogiam se
mel constituta non satis esse in re mira sentem aethera exprimi ex tercurio, ideo ad vitri pol Os aetheri trans
mittendo pervios confugiendum Verum hosce cuniculos in vitro non facile admittam Quod enim huiusmodi pori ex sono , quem vitrur percussum edit , innotescant , ut censet P. Natalis pariare r. cap. II mihi valde dubium cst quippe qui sic leersuasum habeo e duorum corporum Ora Omnius carentium collisiones, elis , aere, sonum oriri posta se, aut saltem viam exporo in porum x pater , ut totam vitri profunditatem aether permeare possit, norta
hinc sitis confici existimo. Nonnζgarim tamen fieri posse
185쪽
posse , ut vi caloris in vitro tenuisi1m cuniculi aperiantur , adeo ut chymici spiritus vitreo vase conclusi vitrum corrodentes ad fugam sibi exitum quaerant. Quamuis nec illud sit disiimulandum, quod nisi totus evanuerit liquor in vase hermetice obsignato, opinari quis nec quidem temere quandoquidem si suprema fistulae parti ab hydrargyro relicta pannum vehementer calidum applicueris, videbis guttulas sudoris instar interioribus vitri lateribus adhaerere, maiorem stilicet assumente raritatem spiritu, humor ille tenuis,
quem ex mercurio extrahi dixeram comprimitur, in guteulas conformatur posset particulas quasdarim, calore sellicitatas , ac in raritatem proniores , liquori S speciem exuisse, caeterasque reliquum liquorem constituentes ab his rarioribus suisse compressas, citra veι
leuislsimam spirituum fugam per vitri poros. Nisi enim vi caloris aliqui in vitro cuniculi aperirentur non video, qua tandem ratione spiritus, qui vasculum replebant, avolare possent ex antiquis videlicet vitti ab ione remoti porulis huiusmodi liquores minimo
exilire compertum est . Hinc non diffiteor chymico
inuento parari posse quam acie a TCm , v argento
vivo adiecta cogat illud per Vitri poros exsudares; du ctis nimirum vi corrodente, qua pollet, cuniculis, vesueta mercurius euadere valeat ex angustijs. Verui in nostro hoc experimeto procul abest ignis, aut acriuaquarum permixtio, quibus aut poros dilatandi, aut vitri particulas absumendi vis iniit atque adeo nondum aetheri ex circumfluo aere in fistulam exprimendo aditum patere satis liquet. Neque hic ex auri densitate, frequentimimis tamen oris intercisas ut constare aiunt, sit aureae virgae extremam particulam mer-
186쪽
curio immerseris, iam tota virga illo inficietur, demutato in albedinem colore qui auro inesse solet, noamplius duci ilis, sed friabilis, mallei ictu conteretur efficax argumentum erui existimes ad similes cuniculos in vitro adstruendos. iam enim corporum rarit tem , aut densitatem exporis non esse dimetiendam satis ostendi cap. 7. Quare de suscepta sententia, quae ad replendam fi
stulam ex ipse mercurio corpus aduocat, nondiam de turbari mihi videor: Cum maxime admissa in tubum aquae particula, quae ad suprema enatat, reserato demum osculo, mercurioque descendente oculis ipsis manifeste pateat, quam multa leuissima corpuscula ex mercurio effluant, ac ex aqua ad stippiendum vacuum
emergant. Neque naturam, puerorum more spectra, utemures, aliaque anilia quae nus uam reperiuntur, terriculamenta rhorrescentium , meticulosiorer , quam pax sit , iacio, cum eam a Vacuo , quod nequ est, neque suit, aut erit unquam, abhorrere assero:
Nam 8c mutuam Corporum Pen trationem , aduersa
rijs non negantibus, detestatur, quamuis nunquam plura corpora eodem in loco consistant. Hinc est, ut ex mutua corporum adhaesione, quae nobis abunde satis innotuit , mihi videar posse consita denter assereres, subtiliores mercuri particulas a vitro fistulam superne claudente retineri ab illisque rarefactis petendam reliquorum symptomatum causam. Si enim mero aethere fistula pars ab hydrargyro relici a repleretur hic utiqueither rarescere non posset, si hos authores , quibus cum sermo est , audiamus meque enim corpus ullum aethere leuius, aut rarius illi inter miscendum reperitur rat neque densari , cum ex illo
187쪽
nihil exprimi queat, quo dempto reliquae molis Era uitas secundum speciem augeatur . AEtheri igitur bluaugeri, aut decrescere datur, rarescere Vero, aut densari nequaquam . Si itaque aeri tubum ambienti irigus accedat, densitatem afferat necessees ; atque adeo ex aere aether aliquis in proximum tubu expressus mercurium deprimeri id quod a vero quam longe absit, statim asserendum,acperimentum euincet. Vitrea fistulam, cuius longitudo est ped. Rom. an tiq. . unc I adi eique globulus, cuius diameter via c.
playdrargyro impleui, immersuque hydraroyro osculum reseravi tum ubi subsultans mercuriu ultro citroque cieri desset, supremet globuli superficie niuem
admoui. Nam longioribus sistulis, aut in quibus plurimum pati amercurio relictum est, ut Corpus adesse euincas, satius est isti gidum agens applicare,quod densandi virtute pollens spiritus per vim rari naturae pristinam densitatem reparare meditanti obsecundet, quam calidum pannum admouere; calor enim minus sitas exerere potest vires, quia corpus ab ea, quam natura exposcit, densitate per vim remotum magis obsistit, ne amplius rarescat; adeoque non admodu de
vi caloris spiritum rare iacientis. At niue admota sit
premis tubi partibus, mercurium quamuis reluctan tem, ut leuis quidam tremor indicat, paulatim ascenta dentem quisquis videre poterit, ut ci)s, qui mihi experimentum instituenti aderant, contigit. At hinc mire confirmatur mea de rarefactione seu tentia. Si enim ibi aether adest, aut densatur citra corpusculorum emissionem;aut si per vitri poros iterum
abit, aliquid absurdi consequatur necesse est. Nam si dicas
188쪽
dicas ex aere circumfluo vi frigoris densato exprimi aethera, a quo aer reliquus impulsus mercurium vasis urgeat, qui in fistula ascendens, ac incIusum aethera propellens illum inde exturbet,negari utique non potest, quin thex ex fistula in circussui aeris poros transmigret,unde primum theris abeuntis motus incςpit: ac proinde cum aeri tantundem aetheris admisceatur, quantuli rigoris expressu fingebatur,nulla aer frigidus assupsit desitate. Si veris aether tubo luctusus proximi frigoris horrore permotus saga meditatur ni Vtique per vitri poxos auolare debet, ne se in hoste ex litis omnes circum quaque obsidentem induat tubo enim,
qua mercurio destituitur,circumpositam niue suppo no facilius igitur mercurium propellet cum vero hic nullatenus descendat, quinimmo ascendat ab ipso tu bi aethere huiusce circumpulsionis exordiu non du constat. Quod si eo tandem deuenias, ut tubo inclusuaetbera horrore circumpositi stigoris fugam tentare, atque supposito mercurio particulatim immisceri, ac
proinde hunc sursum in locum ab aethere relictuat
tolli assirmes hunc eundem aetherae mercurio de
scendente expressum quid negas, ut per ignotos vitri cuniculos extrinsecus aduoces Cum itaque nequo Vacuum in fistulas admittendum, neque per vitriporos corpus in fistulam sit aduocandum, tota, quae his superstruitur, moles corruit; neque ea, quam mi-ui, tutior se mihi offert philosbphandi via. Quare nec re pluribus moror, Amice Lector, ne tua abutar patientia. Vale.
189쪽
Prior numerus notam marginalem , poste rior paginam indicat.
E diminutus Marescit non suspenditur, non e cotra.n II 8. I 27 additis corpusculis n. Loo Altitudo mercuri perpendicularis cur
omodo ex descensumer Alia altitudo cur mercurio conueniat euri admitti in stu ab aqua . n. I76. I Ilam credatur . n. I 3I P, Anacephaleos causarum concurre No intrat per vitri poros. n. 32. Ios tum ad se sensionem mercuri=Hoc indicat mercurius suspensus. n. ITFios Angeli an possint facere macuum. Non potest per Liuia suum in n. 26. 23 gredi n. i s iis mos motus praeter naturam efficere, Ex mercurio separatus non replet f
Aer modicus plus potest, quam mul
Adaere mercuri, proportio.n I 64. I 32 Aere intubum admis cur mercurius magis descendat. n. I q. I SIn aere libero si mercurius descendat
Altitudo lisargyri in uulas pen- s. n. Iop. 8 Eius altitudo perpendicularis eis se- per eadem . n. Io 8. 8s stitia aquae insistula . n. 113. 87 and wBarrari altitudo varietur. n. II . ibid. Altitudo minor perpendicularis admisso in tubum aere indicat vacuum norelinqui. n. I 27. IOII altitudine minori maius poniai aut impedireptisint. N. ZZ. 24 uomodo in vacuo possint projcere lapidem. n. I. 36Aqua attrahitur in Aphone ne vacuum relinquatur. n. I9. Is In v e clauso concrescens an vacuum
relinquat. n. 24. 22 Cur in glaciem concrescens moles au- Aquae guttae an sibi inuicem sint continua. n. SI. Sa. 3-qqNon conisa ex atomis geometricis
idest non quantii π S3. que Cur aqua diuersae dissaria nauigiorsi pondera ferant . n. J6. ibid. Eius minima causant illius motum,ctfiguram sphericam ST. T rpotius 3κ in sphericam superficiem dis anatur, o non in conum sicuti solidorum Iraua . u. 9. 9 Cur
190쪽
Cur etiam starsa in sphorrica gut
tulas discriminetur . n. 6o Aquae cum vino permixtio indicat eorum minima non esse inuicem continna. n. 7 I. 18 Aqua in glaciem toncreta vere fit δε- a. u. 83. 67 Aqua adhibita ad experiendu , an vacuum detur in uula . n. II 2 86
Aquae altitudo in Muti . n. O3. 87 Aquae guttae femi tempore fenestris
adhaerentes unde proueniant numer. I 33. Os Cur in tuboplus descendat, quam πι- num. n. I 49. 12 OHabet partes volatiles . n. ISO IZIAquae , se mercuri reciprocae grauitatum altitudines n. Ιyy Ity Aquarumpodera di saria.n. Is 6 ibid.
Cur magis subistiat in Eula magis
immersa m. I 84. 1 FZAqua non repellit mercuriu.n. 94. IGO Eius cum mercurio tumultus expiscatur. n. ZO3. IssAttrahitur maxima vi mercurius a stiritu raro se condensante . n. I96. pag. 6IAttractio mercuri, quomodo at numer. I98. 62 Attracti mercuri cylindrus cur sin- datur . n. I99. 63
In atomos infinitas dissolui corpus aliqui opinantur . n.78. 64
nem in vacuo consitutu.n. 2. εχ gomodo in vacuo possit explodere globum . n. 4, 37 Talbani sententia de vacuo in uula n. I 63. 3IEt eius sententia de mercurio , ct Ii-qMore premente liquorem, cui inferius positoinmmersus es , laudatur.
Ircolatio motus. n. I 9. IIIImpugnatur experimento a I Oviaque ad I 3. II 2. IIS Condensatio . Vide Densatio Coti a quo nexu inuicem cohaereant.
α anta vi cohaereant corpora contigua cognoscere . n. 37. 33 petitus coliguorum inuicem adhaerendi quomodo motum impediat.
n. 38. 3 Contiguatiua virtus vacuum non impedit . u.46. 39Virtus contiguatis e grauitas n. T. Ibid. Continuae an sibi inuicem sint quae guttae n. FI. St. 3-η Virtus continuatisinstra est grauitas, neque leuitas n. 62. Continua non esse mima quae mini , ex permisi sine colligitur. n. I. 18