장음표시 사용
151쪽
CAPUT UNDECIMUM. 3'separati, quit Cillime educi possunt, spiritus rarescunteerta quadam raritate, prout fert des rendentis mercu risimpexu S, quo deficiente illi praeualenti a tanta raritate conantur recederes; quod dum praestant, ex mercurio alios extrahunt spiritus difficilius separabiles qui quoque rarescunt, donec mercurius in ea tandem alti tudine consistat, in qua attingat terminum violentia quam ipse subire potest citra necestitatem violentiam inserendi alijs corporibus, ne Vacuum sequatur. HinCadeo longa fit fistules, ut mercurius descendens cogere vellet spiritus illos nimium raresceres, ita ut maior violentia sit tanta spirituum raritas, quam fistulae disruptio ipsa fistula disrumpitur
Uriar pxocliue est opinari altitudinem illam per pendicularem pedum rex. 1 esse mensuram violanti., quam mercurius 1 abire potest recedendo a sphaerica
1uperficie absque eo quod opus sit aliquid ab ipse sepa
rari , aut aliud corpus a suo naturali statu dimoueri me Vacuum fiat uniuersi ordo perturbetur. Quando igitur ratione longitudinis, quam tubus obtinet maiorem hac mensura, opus est violentiam quodammo do in plura partiri, educuntur spiritus ex mercurio, il
lia altius suspendatur. Ideo siue angustior fue alios sit tubus , siue ad perpendiculam erectous, siue inclinatus,aequaliter semper recedit a sphaerica superficie, quia spectata tanta grauitate haec altitudo minus consuetis natura legibus repugnat, quam Ulterior spirituum ex
At quoniam aquae longe minor est secundiim spe ciem grauitas, qua deorstim urgetur ad sphaericam stas exficiem
152쪽
perficiem efformandam, ideo minus incongruum est huic grauitati recedere a sphaerica superficie secun dum altitudinem ped. xeg. 3 i quam ab ea amplius extrahi, ac separari partes tenuiores easque rarescere Idem de vino dicendum, cuius grauitas minor est grauitat aqua Ex his illud consequitur, quod corporis deorsui' grauitantis impetus,& contigui corporis retinenti re-isistentia sibi certa proportione respondent,adeo re nisi
Corpus prauitas laabeat impetri maiorem CCrta Ha
da mensura, non valeata contiguo corpore diuelli, aut illud rarum facere . Cum vero grauia ad centrum recta tendant Gaoc est eorum motus sit secundum re
istam lineam, quae uniuersae elementaris regionis centrum cum grauitatis centro grauibus ipsis inexistente coniungit nil mirum rationem semper haberi altitudinis perpendicularis ac proinde totum grauitantis
coxporis conatum potistimum esse, ut corporis retinentis in eadem perpendiculari linea existentis est flentiam vincat .vel si per inclinatam lineam mouePLdebeat, non eius tantum,quod ad perpendiculam insi
stit, verum etiam eius,quod in eadem est linea, per quam instituitur metus, rationem habendam esse. is
Ι7O Quamuis autem liquorum particulas non continuo
Duum. . li nexu sibi inuicem cohaerere ponamus; non tamen Ope
a. z. . rosum erit explicare,qui maior mercuri altitudo per i' pendiculari S maiorem impetum ferat,quo Vincat resistentiam corporis tetinentis, nulla habita ratione siue
amplioris iue angustioris tubi Considorandi quippe sunt cylindruli illi, de quibus sup extu hQ capite dicebam, singulorum cylindrulorum grauitas spectanda est praescindendo a reliquis huiusmodi cylindrulis eo
153쪽
CAPUT UNDECIMUM. 1 i'aem tubo conventis ex quo confirmata videtur sen tentia negans liquorem totum ess unum quid conti
nuum in singulis cylindrulis partes infimae, dum deorsum conantur tendere, imprimunt non solum sit ba inpetum, sed etiam contiguis superioribus illas trahendo, quare istae&habent impetum, quo sponxς deorsum urgent, .liu impetum,quo ab infimis partibus trahuntur. Cum vero, ex inuiolabili naturae a
cuum respuentis lege, hi moueri non possint, quin eas supremae partes subsequantur, quia contiguce sunt, ii si quoque impetum maiorem imprimunt, cui addi
tur impetus, quem illae utpote graues sponte concipiunt; atque adeo quo altiores sim partes cylindruli,
maiorem obtinent a trahentibus impetum . Quia vex aeque corporum pen rationem natura refugit, a va
cuum , ideo non selum partes superiores ab inferioribus trahuntur, sed etiana hae ab illis premuntur, orditane tamen conuerso, ita vi,sicurab infima particula minimum trahente incipit tractio, ita a suprema minimum premente incipiat impulsio: unde iit additis impetu, quem numquodque minimum concipit,
impetu, quem illi trahentes, vel prementes particulae imprimunt, totum cylio xtaltari, sciri Lisi impetu deorsum urgere . Sint enim unius cylindruli particulae
decem momentum illius decuplum est ad momenta unius particula, ita ut unaquaeque particula decuplo momento deorsum urgeat. Nam inlima particula prς- ter suum impetum, quem itonte concipit, recipit a nouem supremis particulis impetum noncuplum, a nulla autem particula trahitur sic suprema recipit a nouem trahentibus impetum Oncuplum eius, quem sponte concipit, a nulla autem premitur δε sic de cae teris
154쪽
CAPUT UNDECIM V M.teris, quae addita impulsione, sitractiones quale habent imietum, ut adiecta tabella docet non tamen continuo velocitas est decupla.
Si igitur non adeo altus est cylindrulus, ut tantus sirimpetus, qui contigui corporis detinentis resistentiam
Vincat , neque tatum conceperint impetum partes Rr ruiOrCS, Vt vim Cac impetum inpressam partibus leuioribus quem pia ferre possunt citra necessitatem rare licendi constat siquidem notarique capacia impetus es se corpora leuia ac grauia, quo enim impetu pilulam plumbeam proij cis ad dece passus, non proiJces aequalem versiculum' consistat ac suspendatur mercurius, necesse est si vero cylindrulus altior sit ita, ut plus impetu Concipiant partes grauiores, quam leuiores ferre possint citra raritatem, 1am fieri potest descensus grauiorum, relictis leuioribus, qua corporis retinentis resistentu obniti non ossunt nullum enim subest Vacui Dericulum. Cum
155쪽
cum itaque experientia didicerimus mercurium insistula,cuius sun dum adii biecti in vase mercuriistis ex siete distex praecise ped.reg. 1 st,non descendere, in lon glori vero fistula descendere non incongrue Colligi
mus spiritu mercuri capaces este tanti imper u , qu 'tum concipit mercuri cylindrulus eam habetas altitudine absque eo , quod a tali impetu posita corporis re tinentis resistentia, cogantur assumere raritate. Quare si per vim a descendente mercurio suerint separati,pΟ- terunt resistere mercurio deorsum obnitenti tanta vi, quatum impetum ipsi ferre possunt citra necessitatem rarescendi, posito corpore retinente. At hunc impetu recipiunt mercurio in ea altitudine ped. reg. za; illi
ergo resistunt, nec amplius rarescentes eum sta enitur. Quia erO,ut Ostendit Ste uinus lib. 1 Static.prop. 1 9. III si fuerit planu trianguli perpendiculare horiaonti, tria Cur inataguli aut basis horizonti parallela aequalia pondera su sis: per trianguli lateribus constituta habent potentia mouendi, seu momentum quo deorsum urgen P, in ratione reciproca laterum, super quibus mouentur ideo idem cylindrulus mercuri modo ad perpendicultae rectus, modo inclinatus in fistula d mersia obtinebit mometu,
eum habeat in fistula incliriata cundem Cylindrialia mi
nori impetu deorsum Vrgente, px ualet illi ivxsumque trahit, donec tantum suspendat mercuri cylindrusu quantus est impetus, cui potest resistere. At momenta aequalium corporum sunt in reciproca ratione laterum trianguli; igitur ut sint ae ualia mometa , corporu moles esse debent in ratione laterum, super quibus sunt. Si ergo magis incIinetur fistula, ctim spiritus per vim rarus prqualeat cuicunque momento minori , ac siit mo-
156쪽
mentum cylindruli ad perpendiculum erecti altitudi nem habentis ped. . ,attrahat,necesse est,tantum mer- 7 cur j v aequalia fiant momenti; at huiusmodi mo- pabhis mentorum aequalitas, seu aequilibrium in quacunque Φρ ς' - inclinatione non fit nisi in concursu lineae inclinatae eum perpendiculari; igitur attrahendum quoque est tantum mercurij, Vt ad illam eandem altitudinem perpendicularem veniat. Qu9d autem de uno culindrulo dictum est , intellige etiam de cunctis aequalibus
in eodem tubo contentis partes 1qciidem Cum mul
tiplicibus in eadem sunt rationes ac proinde quae ratio debet esse unius cylindrusi in tubo erecto ad cylindruatum in tubo eodem incli nato,eadem quoque ratio esse debet cunctorum cylindrulorum ubi erecti ad cunetos inclinati. Hic autem nullam facit difficultatem tuborum ine- qualis ductus, ita ut mer-
curius in iis suspensus calathoidem induat figuram . Nain tubo I in ferri se richo superia autem dilatato cylindruli spati)sLNΚ,&b Orco renti breuiores sunt , qua cylindruli spatio KNOI comprelaensi, ac proinde minus quidem graui
vertex ratione inclinatationis lateris L diminutus in vitrum termi netur non possunt ij sum sum
157쪽
sim attrahi, quamuis breuiores sint. In tubo vero AB inserne ampliori , superne autem angustiori, non tΟ-tus mercurius BCDE suspenditura spiritu axo AD, id quod supexius reieci, sed ab eo uipenditur tantum cylindrus GCDc , eliqui vero cyl: naruli spatiJ BC , EDF comprehensi vitri partibus, quibus singuli Occurrunt, suspenduntur: sicut enim si fistuli undum A ibi esset ubi CD, totus suspenderetur mercuruis,quia singuli culindruli in ea altitudine non eum concipiunt impetum, quem spirituurarescentium eparatio consequatur id multo magis contingere opus est,cum cylindruli ea altitudine minores hiat, cuiusmodi sunt cylindruli spatio BCG comprehensi. IHin patet , cur , si mercuri in fistula supra subie
ntiatur supersus a aqua, tunc in fistula ad altitudinem maiore ped. 2 ascenda . quia nimirum mercuri pars a Uendat.
aquae immersa minori conatu deorsum urget , quam silli aer circumfunderetur , ac proinde pixitus per vim rarus ad eam altitudinem mercurium trahit, ii qua impetus mercurii, facti secundum speciem minus grauis, aequalis sit eiusdem mercuri momento, cum
aer in fistulam admittatu tunC potest mer
curius magis descendere, Min minori altitudine ori
sistere:uuia aer lonae acilius rare1Clt per hanc localem magis deseddis distractionem, quam ipsi spiritus mercuri educti admissis
quod enim magis rarum est, quam aliud difficilius rarescit adhuc, nisi aliqua dispar ratio intercedat. Sic in tubo , cui est longitudo ped. Rom. t. vnc. 9. admisso aere, qui occuparet fistulae uncias facta est mercu rij quies cu altitudine ped.Rom. I vnc., admisso Vero
158쪽
aere occupantes tulae uncias tacta est altitudo perpendicularis ped.ROm. I vnα L. Porro quae de mercurii spirituum virtute suspendedi tantum mercurium dicta sunt, teli ge, quando raritas illa spirituum , ac separatio ex solo motu secun dum locum a principio virtutem transferendi habente prouenit: nam si accedat calor raritatem inducens, tunc simaior spirituum copia potest educi, Lilli educti magis rarescunt, atque adeo mercurium in minori
altitudine suspendunt. Si autem frigiis accedat Constipans spiritus, illi ad minus spatium se contrahunt , mercurium cogunt ascendere sicut si mercurius ante
. qua fistulae insuderetur fuisset plurimis spiri bus,quorum facilior est eductio, spoliatus , non posset adeo de scendere, sed in aliquanto maiori altitudine suspende retur nisi serte ex illa spirituum eductione factus esset secundum speciem grauior, tunc enim si posIit educi sufficiens spirituum copii, debet humilius consistere:
Sed haec per accidens, praeternaturae institutum O 1 e ingunt meC diutius permanent. Aἡ, ι,6. uiam igieri perpedicularis huius altitudinis pia pica arsico ra conflant species erauitatis mercuri in fistula con
mercimumsu tentL UIn tuum CX Illo eductorum copia, eorundems raritas , retinendi , quo enim pauciores sunt spiritus . magis rari , eo maiorem vim habent mercu rium suspendendi in longioribus autem tubis non est disiicile maiorem spirituum copia extrahere , quia ni mirum altius extans mercurius maiori impetu descenta
dit, ideoque primi illi piritus facilius educti magis rata
rescentes, dum ad ingenium redire conantur, maiorivi extrahunt plures alios spiritus aliquanto difficilius separabiles. Aliquid etiam, Ilicet modicum, consert
159쪽
esistentia mercuri in infima fistula parte immersamercurio vasis ibi enim nullum habet grauitatis momentum, sed in proprio loco consistit cum autem amercurio in aere extante prematur meque possit , nisi deorsum Vrgeri impedit si quidem fistula, ne ad late ra recedat, magis resistit, qud maior fistulta, ac proinde mercurij, pars immersa est. Hinc est mercurium ascendere , si fistula magis immergatur, qui plus mercuriiresistentis in fistulae infima parte continetur, seminuitur mercurius in aere grauitans adeoque spiritus rari facile possunt ad ingenium redire, quantum seri ipsius mercuri grauitas ; cumque ad minus spatius contrahant, cogunt mercurium usque eo ascendere, quod attingat terminum illum a natura constitutum , in quo potest mel Vacui suspendi citra Omnem violentiam cuilibet, praeter ipsum corpori illatam. B
Quod si ex me quaeras, cur hunc altitudinis perpen Prodicularis terminum mercurio, alium aquae, alium vi 2 no natura definierit ratio in promptu, quia horum
corporum In mole aequat GIIparia sunt grauitatis momenti ideo spiritus ex aqua eductus tantum aquae 5-dus suspendit, quantum mercuriipondus sitspenditur
sura, cui obniti potest spiritus a sit corpore auulsus. Si autem curiosius exquiras,cur tanto grauitatis momentato obnitatur spiritus ex solo impetu rasus nunc certe aquam ex pumice Postulas satis sit ex essectis naturae Vires cognouisse.
160쪽
Impetus concipitur in motu naturali.
Cur HydrargFrus in Apula mustiplici subsulta
Vae superiori Capite probabiliter allata sunt, ut alia
titudinis perpendicularis, quam in fistula mercurius seruat, causam exploraremus, labefaci ari aliqui
fortasse existimet eiusdem morctari s 1BLcilianti vibra
tiones considerans: cum enim primo delaendi , longe minus a subiecti in vase mercuri superficie recedit, quam ped.reg. 2 ; nec tamen ibi consistens longe aliatius ascendit , iterumque descendens infra illam altituta dinem resilit denuo ira , ut eam excedat, sed minori semper incremento ac decremento ultro citroquia, donec tandem consistens eam obtineat altitudine . Quare huius subsultationis causam oportet inquirere qua paulatim desinat,&qua cessante mercurius tandem subsistat
Idrid autem tanquam probationis non indigur
hic pono, quod corpus quodcunque motu cietur ana tura instituto, impetum sibi, dum perseuerat motus, imprimit eo maiorem , quo maior cst motus ex quo fit, ut ultra terminum, In quo conquiescere deberet, tantisper transferatur, dum conceptus in motu impetus evanescat. Sic pila in saxum decidens resilit, ac subiasultat lusorius soliis infatus aqua altius per vim im mersus, si dimittatur, ascendit ultra aquβ superficiem, in quam suo pondere recidit deficiente impetu concepto, dum ascendereti 5 globus ex sil pendulus si a perpendiculo remoueatur, Otie Vltro citroque re