Leonis Allatii Animaduersiones in antiquitatum Etruscarum fragmenta ab Inghiramio edita

111쪽

exarata Nonsubibo animum itum sapis enim

antique, non ut multi qui pridiana prisca putant cu' restondeam ob manus, me volumen bene magnum, quod pietati essenensum dedi, excipias Exemplum eius epistola, quod hic Mesana seruatur, non eam fert tatem, qua sum charta linea prauertat, nec haracteres nouit antiquiores, quam qui Longobar dorum in Italia dominatu surpari caeperunt, minutos satis, ac rotuNdis potius quam pratensis apicibus, quos nos minusculos nominamuή.

minis graphice formatos; ita quippe easerebant initia Sane quo tempore primitivum Epipola exemplar Hebraice descriptum sertur, nostraris charta ustamfuit notus, quam Tannonijsal-bu et phas ivtebanturvero papyro,membrana, quas Pergamena Ante id vero Trisci scripti tarunt inpalmarum , seu Lata maluarum fo-lus neque enim decerno de quarundam arborum libris; postea monumenta plumbeis tota minibiis, capere incidi, deinde ceris, aut lintris illaboratu inscribi, non utique minutis quibus nosettimur sed minusculis seu Romanis cha Octeribus , quos quidem etnciales appellant. Horum oeciem hodieque marmora paulo vetusiora exhibent, prasertim qua Uim mortuos loquuntur. . argumento sit,minusos apicesno

112쪽

bis Europa; usitatos, non a multis adeo saeculis repetere originem. Nonnesio aliquos abduci, quὰ apud Varronem legant chartam, Alexandri Magni ictoria repertam conditam Fg

io Alexandria, se ijdem facile a rmabunt

plumbeam quoque eo tempore repertam, culinantiquistis scriptores meminere, s chartam

vocare solitisint, quidquid codicibus apium effet,ssiue cornu sae ebur siue quavis alia in pis uris, s tabellas ductitis materia, quodgenu Petillarium est tuamquam Vlpianus postea charta appellationem ad scriptile quodlibet δε-lium retulerit, ut tamen ta ipse longesecundum priscos nostratis charta usum non nouerit quilni enim phuiminuentio centesmum abhinc lustrum vix numerat sui ab hac opinione abircum egos non cum Aristophane Crunoni ira0raum , certe cum Athenaeo nouum Palephatium

existimarim, via ostentationis gratia a γ- met, qua apud eruditos dem non merentur. Hac silucernam minussapiunt flongiam adluinbe me ecum dumtaxat loqui putes velim,s abs te, visis, amari. Vale. Musana Malo. Maij. Anno 1636. Tuus, visum Achior

LV. Hinc quoque factum est, ut probatissimi quique scriptores,4 ab intelligentia, sensuque impetitorum

113쪽

λs M AD ERsio NEs. 7 imperitorum disiunctissimi, dum de Lintea cha ta sermonem habent, nullo alio, quam Nostratis nomine Linteam ab aliis discernunt. Nostras nempe, quia nostra usi,d artificio,&ingenio

est, quam antiqui non habuerunt, nec cognouerunt. Id de Pergamena non aeque nunciant,

hoc etiam tempore,& superiore aetate. Scriptoribus omnibus maxime frequentata, quod antiquis etiam in usu fuisse experientia doceat Arsveto illa chartarum ex papyro conficiendarum non hodie, atque heri exolcuit, ut pote quae iam Eustathi aetate erat antiquata, quod haec eius

Fiebant enim ut aiunt ex libris Carapi , quas ex paret aquisgaMdentibus, quina modum ea tate homines praeparatas scriptoribus subjciebant, Chartas, quale ortasse s quipο-s a subsecuti sunt Charta ligneas nuncuparunt, quorum ars cium hoc auo boleuit. Vbi

notabis tibi , ραα, hoc est eneas chartas, Graecis recentioribus appellatas Chartas e Papyro, ad differentiam Chartarum, quae ex linteis concerptis,ac contus parantur, quarum iam

tum usus videtus fuisse apud Graecos Eustathh

114쪽

s L Eosis ALLATIIetetate, cum abolitus esset chartarum e papyrotexendarum modus. Papyrum autem lignum vincabant, unde Chartae e Papyro probat' ciue id Salmasius ex Cassiodoro. Nec longa est ab Eustathio Bessarion Cardinalis, qui in opusculo de Processione Spiritus Sanct i ad Alexium ascarim Philanthropenum narrat se Byzanti in Monasterio soceri Pantepopti odicem Bombycinum reperisse, in quo ante trecentos annos, ut ex

anno in calce libri adscripto ipse computabat, opera D. Basilii erant adscripta. Et tamen antiquitates istae omnes, vel quas Fesulanus scribit, vel quas ab aliis scriptas, multo antiquiores, si Dij placet, reposuit, in ista charta exaratae sunt.

Quamuis enim eo tempore,&Papyrus,dc Mem branae, aliaque ad scribendum necessaria praestarent, quae omnia Plinius lib. n. cap. II. do . accuratissime describit,ac cum eo Guillandinus, δίDalecampiusue De charta tamen nostra altum sit-llantium est, quam absque dubio, si tum fuisset, iam optime degenere humano bene merentem, numquam silentio praeterijsset diligentissimus Plinius Eum forte de alijs, dum crabcret, cum ab eo longe abessent, obliuio capere potuit, at charta praesens di in qua si adfuisset, scriptitabat, fugere omnino non debuit, nec potuit. Dicant alii quidquid velint prudentiores tamen Pliniuna

115쪽

obliuionis, quae nulla fuit, non excusant Non enim dicimur obliuisci, quae non diuinamus. At fuerit oblitus Pliniusueverum tot alij accuratissimi scriptores, qui deminimis etiam scripserunt,quo nam malo chartae fato illius in obliuionem venerunt Haeccine eos cile oblitos, qui tamdiu inludo fuere LVI Non esse tantialici auctoritatem, dicet nescio quis Nil enim refert si Plinius tacuit dura si quidem tantus scriptor adstringeretur, nulloque modo serenda necessitate Non potuit,etiam si voluit omnium comminisci. Male ergo de rebus potissimis, tantiquissimis ageretur, si solo silentio Plini de medio tollerentur. Multa Plinianam aetatem anteluerunt, cum eo per quam

opportuno mortalium commodo usuque non extra laudem, iretium habcbantur; quae tamen vir summus, vel scriptionis taedio, vel memoriae imbecillitate, properant calamo, tacuit.

Nonlibet reserre singula Sanc temporibus iiiiij Chartarum plures species, ne long a materia dii gemur, quas illet haud recensuit, fuerunt Palimpsesti chartaequc deletitiae meminit Cicero ad Trebatium lib. Epistolar dc Suetonius in Augusto Chartarum maiorum in Librorum ElephantinorumMartialis inApophoretis,&Fl, uitis Vopiscus in Tacito Imperatore Annon ergo

116쪽

ridiculus haberetur, si quis vel solo silentio plinii,

&Palimpsestum, chartam deletitiam, chartas maiores, libros Elephantinos eo aeuo usu non fuisse argutaretur Verum itaque est de chartis linteis Plinium mentionem non fecisse, attamen non inde euidenter colligitur, eas, scribente Plinio, nondum fuisse:cui id fuit consilium de Plantis, AEgyptij potissimum sermonem instituenti, de Papyro, planta Egyptia, sermonem inducere, ideoque plantae occasione, de Papyro etiam, quae ex illa texebatur, verba fecit; cum prius ex Varrone varias scriptionis materias enumerasset. Hinc Papyri tantum considiendi rationem, non Pergamenae, nec aliarum exposuit. LVII. In pauca conferam responsionem. Hoc

enim ipsum, quod agitur, considerans, dico non probe praedicitis rationibus, tam firmae de Chartis linteis dubitationi satisfieri cum Plinio enim, qui de ij siluit reliquos etiam scriptores accuratos, quam diligentissimos rerum inuestigatores coniungere necesse est. Quare argumentum ita efformo; De Charta lintea altum est apud Plinium, aliosque Auctores silentium, nec vestigium illius usquam apparet; ergo tempore Plinij non fuit. Neque enim fieri potuit, ut tot Auctores, varijs linguis, atque in varijs Orbis partibus, alio, atque alio tempore scribentes, illius, cum

117쪽

siarum Chattarum saepissime mentionem fece- Iint, obliuiscerentur. Nulli deinceps dubium est intractatione de Arboribus, ipsa Papiro, occasione arrepta, uti in alijs ab eo etiam videmus, Plinium omnes chartarum species tradidisse, ne postea in eundem sermonem saepius incidere cogeretur. Et hanc Plini fuisse mentem, a nullo alio, praeterquam ab ipso Plinio, testimonium

sumam ipse siquidem, qui libis operis in C

pita subdiuisit, dc compendio Capitum argumenta complexus est, Capiti illam tantum summam praefixit tegeneribus chartarum s quο- modo Chartas ant de Chartarum probatione, a viiijs fglutino earum Capitis titulum non ab alijs sed ab ipso Plinioconcinnatum comprobat Liber primus, quem ille per praeposuit: Praefat. ad Titum Vespasianum sui si usi contineatur ubris, huic Epistotisubiunxi. Quis

en o Plinianae sententiae Plinio accuratior erit interpres Plinius se de Chartarum generibus tractaturum fatetur,ac alius nescio quis tantum eum de Papyro tractarionem in animo habuisse contendet Nolo Pliniani scopi alium fide digniorem interpretem Egit ergo non de Papyro tantum, sed de alijs etiam Chartarum encribus, quas ille siue ex se siue ex Varrone numerat; in quibus ait ante, post Papyrum inuentum,

scriptitatum fuisse. N iij

118쪽

LVIII. Sed qui de generibus egit, quanam rat tione de Palimpsesto,& Libris Elephantinis, in quibus etiam scriptitatum est, ne verbum quidem fecit3Quamuis id extra causam non sit, percurram tamen breui inquiramq; prius, quid ille Palimpsestus sit, siue Palinxestus, velit ali enunciant Palinxxst his, cuius meminit Catullus ad Varum.

Tuto se ego illi millia , aut decem, aut plura Perscripta nec sit, τυ palim e

Relata charta regia noui libri, c. Cicero ad Trebatium lib. Epist. Nam quod in palinxesum, &c Plutarchus G αἰλλα- οἱ θ -- abirem: suidam veri ostendunt aures eorundem verborum iterationibus,no aliterquam Palimpsesta exaquant , velut ali legunt, neque improprie, δε πιλύνο ς, conmminant s. in lib: qui

inuenit Dionysi tamqua Librupalimpsestum. Id quomodocumqueenuncietur,nonnisi a vel vel μ originem habet, quae inferunt rado, abstergo, quo complano deleo dc similia. Quid tandem erat, quod Iadebatur sine controuersia confidente dicunt nolo enim in me disputationcm suscipere in rebus antiquis exponendi ocu

119쪽

latiisim viri, Paulus Leopardus Emend. lib. 3. cap. 16. Adrianus Turnebus Aduersar lib. s. cap. r.Budaeus de Asse lib.r. Matthias Martinius in Lerico Philologico Iunius in Adagijs, d alij Hi tradunt alimpsestum fuisse membranam, seu tabulam, seu papyrum ipsum, ex quibus scripta abradi deleri, seu detergeri sueuerant, ut aliquid rursus iiijsdem scriberetur Franciscus Robortellus Disput. de arti corrig. antiq. libros, de membrana sermonem habens, s illa est, inquit, quam Catullus regiam scar eradi haesura interdum spalimpsesim dicta a rei a. deoque charta deletitia dicebatur, castella deictilis, quemadmodum est Abacus calculatorum, ut Martialis verbum usurpem, per totam fere Graeciam Tabulaepuerorum pro primis elementis addiscendis in quibus postquam a Magistro exarata didicerint, vitro scripta eraduntur, aliaque rursus describuntur; sic multoties fieri consueuit,quoad puer aptus ad editos Libros pertractandos iudicatus fuerit. Dicebatur etiam P pyrus ipsa deletilis, in qua aliquid scribebatur, quod postea in aliam chartam transscrebatii; Idquepost Marii factum fuisset, e palimpscstodi cebantur deleri,ubi postmodum rursus alia indu- bantur. Quintilianus praeterea ceras deletitias nobis insinuauit lib. io cap. Illa quoque mino

120쪽

ra non sunt transeunda scribi optim cem, in quibu/facillima es ratio delendi Prudentius. ua parte aratis cera sulcis scribitur, Et qua secti apice abolentur aquoris hirti

Rursus nitescem innovatur area.

Sape lum verta , iterum qua digna legisunt, Scripturus, &c est Sympos, Enigma: De summo plantas sed non ego planu inimo

Versor Utrinq, nanu iuerso ac munerefungor; Altera pars reuocar quidquidpars alte fecit. Inde ab imulos , s acuminaferrea vibrant. Membranam vero fuisse apertissime docet Martialis lib. I . Esse pura cerat, licer hac membrana vocetur. Delebis, quoties scripta nouare voles.& ante Martialem Horatius de Arte poet.

Membranis istin positis delere licebit, Dinon edideris.

Ex membrana enim pugillares fiebant, ut non secus, quam ex tabella Icripta deleri possent, ut adnotauit Domitius Calderinus. Hinc concluditur deletitiam illam chartam non fuisse, sicuti illam, quae nunc fit, ut aiunt ex corio asinino cretato , gypsatoque , cuius deletiles membranae, qua palsim aeneunt, vel una pagina, vel pluribus,&saepissime etiam admodum libri compa--cta spectantur, in quibus stylo, vel atramento scribitur,