장음표시 사용
31쪽
rursus absorbentur, et brevi exitio esse pos
Perspirationem suppressam, quanquam effectus ejus minus manifesti et periculosi sunt, excipiunt multi morbi gravissimi, catarrhus nempe, phthisii8, hydrops, &c. retenta animum hebetem corpusque languidum reddit, appetitum et concoctionem imminuit. Acris tandem evadit, et systema stimulat, febrem movet, et impetu quodam pulmones, aliasque igitur partes, Versus fertur. Sudor repente suppressus magno et
saepe subito periculo stipatur, et igitur caU- te et diligenter vitandus. Quae causae perspirationem potissi inlam supprimunt, eae sunt frigus, humiditas, inertia, affectus animum contristante8, sordes, et similia, quae unusquisque, qui Valetudini commodae consulit, curiose defugiet. Urina sine magno periculo nequit diu retineri. Vesica brevi violenter distenditur, et paralysis vel contractio spasmodica sphincteris frequenter accedit. Inflammatio, gangraena, Vel ruptura incidere potest. Si haec
32쪽
aegrotantem non occidunt, urina per lyrii phatica absorbetur, et in cava cerebri aliarumque partium effunditur, et apopleXiam mortemque facit. Faece3, si diu retinentur, acrimonia et putredine intestina stimulant, et statum corporis febrilem excitant, inflationem, colicam, duritiem alvi pertinacem, spasmos et inflammationem facientes. Omnes hae secretiones non parum periculi habent, si morbide augentur, quoniam Una secum humores ad nutrimentum corporis necessarios abducunt. Igitur evidens et perspicuum
est cavere, ne praeter consuetudinem retinO-antur vel augeantur, ad sanitatem conser- Vandam non parum conseIre,
Hic vitae humanae omnino necessarius
est. Quantacunque quiete fruimur, in spatium breve tantum Possumus vigilare. Impressione&
33쪽
pressiones in sensus sine ullo nostro labore factae animos exhauriunt et sensilitatem imminuunt, donec gradatim somnus obrepat. Quanquam, dum spiritus excitari possunt, omnia Pro Vi, quam habent, stimulante somnum arcent. Calor, lux, strepitus, acino animi corporisve, dolor, ves quaelibet molestia, ei obsistunt. Tenebrae, contra, silentium, stimuli omnigeni absentes, quicquid modice relaXat, venus modica, calor leni8, coenae Parcae, &c. eundem inducunt. Plus minusve somni, pro tempore vitae, pro diversitate constitutionis corporeae, et pro consuetUdine priore, erit necessari um. Quantum ejus igitur sit adhibendum, sensus nostri indicabunt. Caeterum, cum somnus inertiae status sit, tantaque temporis Parte nos orbet, mirandum est ullum plus vitae in eo, quam quod ad eos rursus reficiendos sit necessarium, et sanitas postulet, consumere. Somnus nimius valetudini immicissimus est. Mentem hebetem, corpus obesum languidumque reddit. Fatuitatem, lethargum, a poplexiam, aliosque morbos
34쪽
morbos comatos S, moVet. Somnu8 parcior Ut et corpus et animus sitis muneribus fungi nequeat facit, animos exhaurit, Vire8 tΟ-tUmque corpus consumit. Secretiones bre-
vi impediuntur, concoctio et nutritio imminuuntur, et corpuS omnibus morbis, qui a debilitate pendent, opportunum efficitur. Nox evidenter est tempus quieti a natura destinatum . Vultus eorum pallidi et corpora emaciata, qui Ordini naturae adversantur, et diem in noctem vertunt, effectus hujusce consuetudinis perniciosae malos satis superque demonstrant.
Usus vestimentorum est calorem corpo reum conserVare. Pro tempestate anni, aetate, regione, constitutione corporis, varient.
Adeo calida sint, ut corpus ab effectibus frigoris debilitantibus possint defendere. Functiones naturales in modico calore opti
35쪽
me peraguntur. Si calor hunc gradum ex cedat, corpus debilitat, et omnibus, qui a debilitate et a tonia oriuntur, morbiS OPPOrtunum reddit. Praesertim ut frigus facile colligat facit. Hinc cubicula calida, tapetes, cubilia mollia, rhedae aeri ex toto fere imperviae, et omnia luxuriae hodiernae inventa, valetudini commodae adeo perniciosa. Vestimenta non sint arcta, sed laxe corpori circumdentur. Pressura enim circuitui sanguinis libero adversatur, ne nutrimentum in omnes partes aequaliter diffundatur Cavet, motus diversos et functiones impedit, et deformitatem non raro facit, infortunium, quod nationes excultae solae norunt, quod que a neglectu imprudentiaque nostris ex toto proficiscitur.
Haec autem, si nihil omnino ad valetudipem tuendam conferret, Per se adeo grata
36쪽
est, et societatis humanae solatio adeo necessaria, ut mirandum Videatur eam neglectui unquam haberi. Multi e moribis culaneis, ab hac virtute neglecta, proficiscuntur, et omnes ejus cultu levantur, et plerique quidem ex toto tolluntur. Ubi multi una degunt, in primis necessarium summam ejus rationem habere ;qnoniam non improbabile est, humana emu- via accumulata admodum pestifera evadere. Hanc ob causam, morbos putridos in domihus sordidis, locisque arctioribus, summa cum pernicie grassari videmus. Munditie neglecta, animalcula generum diversorum in partibus corporis diversis plerumque reperiuntur, quae non tantum Parum grata, 1ed aliquando nociva. Quanquam immunditia paucos forsitan morbos periculosos per se excitat ; ad eos tamen graviores reddendos non parum semper confert. Lavatio frequens non tantum sordes, quae in cute constanter accumulantur, removet, sed corpus sirmat, et perspirationem ad auget.
37쪽
Haec est eadem actio frequenter reiterata, ob summam, quam in ea quae facimus, Voluptates, sensu 8, et Omnia quae Oeconomiam animalem spectant, habet potestatem, attentionem non parvam meretur. Cum quaelibet consuetudo repetita vim sibi magnam tandem acquirat, et systemati imperat, iis, quae perniciei esse possunt, caute et dili genter occurrendum, et iis solis, quae saluti indulgendum, praesertim cUm consuetudines, quae Usi inVeteraVerint, quanquam manifestissime nocent, non tantum superatu
sitit difficillimae, sed iis sine periculo nequeat desisti. Ita liquores spirituosi, optum,nicotiana, quanquam ea sub initium aversamur, felicitati tandem nostrae consuetudine praVa omnino necessaria eVadunt. Quinetiam consuetudo sensilitatem imminuit, cujus in tribus modo comprehensis exemplum luculentum habemus, quod usum
38쪽
sum eorum constantem magis periculos uni reddit. Ita Turcae quantitatem opii sumunt, qua nullum venenum incolenti Europam praesentius foret. Quaedam aliquando, dum consuetudo suos in corpus effectus edit, naturae contrariae consociantUr, quae eX toto
necessaria evadunt. Aliquis, exempli gratia, qui prope magnum strepitum dormire insueverit, tantum abest ut aliquid detrimenti inde capiat, Ut, contra, in somnum
procul ab eo in posterum dissicillime illabatur. Agilitatem et vires mirum in moduni auget consuetudo. Assirmatum fuit eum, qui vitulum levare incipit, si in eadem consuetudine singulis diebus perstiterit, eundem quoque plenam tauri magnitudinem sibi adeptum esse levaturum. Vim consuetudinis insigniter demonstrant appetitus, qui statis temporibus sine ulla alia causa redeunt. Idem quoque in somno, cujus reditus admodum regularis, et in eXcretio nibus videndum. Uniuscujusque fere moris est prius urinam, quam cubitum it, reddere, et, si hoc per spatium diuturnum fecit,
39쪽
cit, in posterum semper eodem tempore minget, 'quanquam nullum hujuscemodi desiderium eum alioquin invasisset. Idem de alvo evacuanda notari potest. Ita haesecretiones aliqua eX parte Voluntati obedientes redduntur.
Multi sunt morbi, qui, quanquam sub initium a causis singularibus orti sunt, vi
consuetudinis sola Urgere pergUnt. Haec argumenta ad vim consuetudinis demonstrandam sufficient, et, cum Omnis causa, pro vi constantiaque quibus agit, effectus edat, plane et evidenter ostendent quam necessarium sit ea, quae noXae esse possunt, Vitare, et ea tantum, quae felicitatem augent, et Valetudini non obsunt, perse
Paucis observationibus de iis causis, quae corpus constanter assiciunt, et a quibus rite administrandis valetudo commoda tantopere pendet, praepositi8, et nonnulli S e praecipuis conditionibus, in quibus morbum faciunt,
explicatis, in dissertatiuncula hujusmodi non alienum esse videretur quaedam de E seminiis
40쪽
seminiis morborum praeferre, aut iis corporis ipsius conditionibus, quae id morbis opportunum efiiciunt. Hoc temperamentorum, stadioriani vitae diversorum, discriminis seXus, pravae conformationiS, et similium, explicationem comprehenderet ;caeterum, Cum haec omnia separatim considerare me longe ultra limites dissertationi hujus nodi praescriptos traheret, Paucula tantum de eo seminio, quod longe maxime generale esse mihi videtur, dicere aggrediar. Hoc autem est solidarum animalium fibrarum relaXatio, quae quidem aliis verbis debilitas appellari potest, quoniam semper una adsunt, et sibi invicem pro rata ratione respondent. Quo magis hae semet ostendunt, eo magi S corpus morbis obnoxium est, vel eo revera laborat. Hanc opinionem confirmant argumenta sequentia : Quod homines magis agiles, Valentes, et robusti, sunt, prout fibras musculares firmiores et musculos eira inentiores habent. Quod iidem semet validiores et agiliores esse sentiunt, dum corpus firmatur, et 1 rigore modico