Orationes

121쪽

τον αλλον χρονον ομοροι προσοικουντες Ἱμῖν τοσου- τον δια την ποτε στρατείαν διελιπον ωστ' ἐν τω μεταξὐ 55της χωρας εθνη πολλὰ καὶ γενη παντοδαπὰ καὶ πολεις μεγαλας κατοικισθηναι.

7I . λα μεν 0υν καὶ ταυτα καὶ πρεποντα τοῖς περὶ 'ς ὴγεμ0νίας ἀμφισβητουσιν, ἀδελφὰ δὲ των εἰρημέ ων καὶ τοιαυθ' οἱά περ εἰκὸς τους ἐκ τοιουτων γεγονοτας, οἱ πρὸς Θαρεων καὶ Σερξην πολεμησαντες

επραύαν. μεγίστου γαρ πολέμου συστάντος ἐκείνου και πλείστων κινδυνων εἰς τον αυτον χρονον συμπε- bσ0ντων, και των μεν πολεμίων ἀνυποστάτων οἰομενωνειναι δια το πληθος, των δὲ συμμάχων ἀνυπερβλητον

122쪽

Λακεδαι1μόνιοι περὶ τους καιρους ἀγαθῶν αἴτιοι τοῖς κατεστησαν ' αλλα διατουτο καὶ μαλλ0ν ἐπαινε, εχω την πολιν, Oτι τοιουτων ανταγωνιστῶν τυχουσα τοσουτον αυτων διηνεγκεν. βουλομαι δ' ὀλίγP όμακρ0τερα περι τοιν πο

καὶ δυναστευσάντων ἐν ἐκατερα τοῖν πολε λιν δικω ἀανημονεῖν ' ἐκεῖνοι γὰρ ἰσαν οἱ προασκησαντες τους ἐπιγιγνομένους καὶ τὰ τὴν καὶ χαλεπ0υς ἀνταγωνιστας τυις β ρβαρρος η

123쪽

76 σαντες. ου γαρ ωλιγώρουν των κοινῶν, ουδ' απέλαυον

προσηκοντωπι ουδε προς αργυριον τλὶν ευδαιμονιαν bεκρινον, ἀλλ' ουτος εδοκει πλουτον ἀσφαλεστατον κεκτῆσθαι καὶ κάλλιστον, οστις τοιαυτα τυγχάνοι πρά-

των, ἄν αυτος τε μελλοι μάλιστ' ευδοκιμήσειν καὶ 77 τοῖς παισὶ μεγιστην δοξαν καταλείψειν. Oυδε τὰς θρασυτητας τὰς ἀλλήλων εζήλουν, ουδὲ τὰς τολμας τὰς

αυτων ησκουν, ἀλλὰ δεινοτερον μεν ενομιζον εἶναι κακως υπὸ τῶν πολιτῶν ἀκουειν ῆ καλῶς υπερ της πόλεως ἀποθνήσκειν, μὰλλον δ' ἐσχυνοντ επὶ τοῖς cκοινοις ἀμαρτmιασιν ῆ νυν επὶ τοις ἰδίοις τοῖς σφετε-78 ροις αυτῶν. τουτων δ' ὴν αιτιον, οτι τους νομους εσκοπουν, o πως ἀκριβῶς καὶ καλῶς εξουσιν, Ουχ ουτωτους περὶ τῶν ἰδιων συμβολαίων ώς τους περι τῶν καθ' εκάστην την ημεραν επιτηδευμάτωW , πίσταντο γαρ , 0 τι τοῖς καλοῖς κἀγαθοῖς τῶν ἀνθρώπων ουδενδεήσει πολλῶν γραμμάτων, ἀλλ' ἀπ' ὀλίγο)ν συνθημάτων ραδιιος καὶ περὶ τῶν ἰδίων καὶ περὶ των κοι- d79 νων ὁμονοησουσιν. ουτω δε πολιτικῶς εἶχον, άJστε καὶ τὰς στάσεις εποιουντο προς ἀλληλους, ουχ οπότεροι τους ετερους ἀπολεσαντες τῶν λοιπων αρξουσιν, ἀλλ' ο ποτεροι φθήσονται την πολιν ἀγαθον τι ποιήσαντες ' καὶ τὰς εταιρειας συνῆγον Ουχ υπερ των ἰδία συμφε-80 ροντιον αλλ' επὶ τὴ του πλήθ0υς ἀφελεία. τὸν αυτὸν δε τροπον καὶ τὰ τῶν ἄλλων διώκουν, θεραπευοντες ἀλλ' ουχ υβριζοντες τους Ελληνας, καὶ στρατηγεῖν οἰομενοι δεῖν ἀλλὰ τυραννεῖν αυτων, καὶ μῆλλον επιθυμουντες ηγεμονες η δεσποται προσαγο9ευεσθαι καὶ σωτῆρες ἀλλὰ λυμεωνες ἀποκαλεῖσθαι, τῶποιειν ευ προσαγομενοι τὰς πολεις ἀλλ' ου βία κατα-

124쪽

82 κγ.) T0ιαυταις διαν0ίαις χρώμενοι καὶ τους νεωτέρους ἐν τοῖς τοιουτοις 'iθεσι παιδευοντες ουτως ἄν- bδρας ἀγαθους ἀπέδειξαν τους πολε ι λὶσαντας προς τους ἐκ τῆς Ἀσίας soστε μηδένα πωποτε δυνηθῆναι περὶ αυ- τῶν μητε των ποιητων μήτε των σοφιστων ἀξίως των ἐκείνοις πεπραγμένων εἰπεῖν. καὶ πολλην αυτοῖς πω συγγνωμην ' 0μ0ίως γάρ ἐστι χαλεπον ἐπαινεῖν τους

λέμησαν, ου μονον δε τὰς αυτων πατριδας διέσωσαν, ἀλλὰ και την Ἐλλάδα συμπασαν ηλευθερωσαν οίων δ' ἀν εργων mi πονωνηκινδυνων ἀπεστχὶσαν ωστε ζῶν- d τες ευδοκιμειν, o ινες υπερ τῆς δοξης ης ημελλον τεθλευτήσαντες εξειν ουτως ετοίμως ηθελον αποθνήσκειν:84 οἶμαι δὲ καὶ τον πόλεμον θεῶν τινὰ συναγαγεῖν ἀγασθέντα την ἀρετὴν αυτων, ινα ιιχὶ τοιουτοι γενομενοι την φυσιν διαλάθοιεν μηδ ακλεῶς τον βιον τελευτη σαιεν, ἀλλὰ τῶν αυτων τοῖς εκ τῶν θεῶν γεγονοσι καικαλουμενοις ημιθεοις ἀξιωθεῖεν ' και γαρ εκεινων τα

125쪽

μεν σωματα ταῖς τῆς φυσεως ἀνάγκαις ἀπέδ0σαν, τῆς eδ' ἀρετῆς ἀθάνατον πῆν μνήμην ἐποίησαν.

Λακεδαιμονιοι φιλοτίμως προς ἀλλήλ0υς ειχ0ν, ου μὴν αλλα περὶ καλλιστων ἐν ἐκείνοις τοῖς χρονοις ἐφιλονικησαν, ουκ ἐχθρους ἀλλ' ἀνταγωνιστὰς σφῆς αυτους 58 εἶναι νομιζοντες, ουδ' ἐπὶ δ0υλαα τῆ των Ἐλλήνων τον βάρβαρον θεραπευ0ντες, ἀλλὰ περὶ μεν τῆς κοινῆς σωτηὶρίας ομ0ν00υντες, οπ0τεροι δὲ ταυτλὶς α&ιοι γενησονται, περὶ τουτου ποιουμενοι την ἄμιλλαν. επεδειξαντο δετὰς αυτων ευ ψυχιας πρωτον μεν ἐν τοῖς 86 υπο Θαρειου πεν θεισιν. ἀποβάντων γα9 αυτων εἰς τὴν Aττικην οἱ μεν ου περιεμειναν τους συμμαχους, αλλα τον κοινον πολεμον χιον ποιησάμενοι προς τους bαπασης τῆς Ἐλλάδος καταφρ0νήσαντας ἀπηντων τὴν οἰκείαν δυναμιν ποντες, ολίγοι πρ0ς π0λλὰς μυριάδας,

σαι των πολεμιων, τους δ' ἐν τρισὶν νηιεραις καὶ το- 'σαυταις νυξὶ διακοσια καὶ χίλια στάδια διελθειν στρατοπεδω πορευομενους' ουτω σφοδρ' et πειχθησαν οι dμεν μετασχεῖν των κινδυνων, οι δε φθῆναι συμβα-88 λοντες πρὶν ἐλθειν τους βοηθήσοντας. κέ.) μετα δε ταυτα γενομένης τῆς υστερον στρατείας, αυτος ηγαγεν, εκλιπων μεν τα βασίλεια, στρατηγος

126쪽

ἔργον εἶναι την Ἐλλάδα βουληθεὶς δε eτοιουτον μνη μειον καταλιπεῖν, ὁ μη ἀνθρωπινη συσεως ἐστιν, Ου πρ0τερον επαυσατο, πρὶν εξευρε και συνηνάγκασεν, ὁ πάντες θρυλουσιν, ῶστε τω στρατο-πεδω πλευσαι μεν διὰ τῆς ηπείρου, πεζευσαι δε δια θαλάττης, τον μὲν Ἐλλήσποντ0ν ζευξας, τον θ90 Aθω διορυξας. προς δη τὸν ουτω μέγα φρ0νησανm 59 καὶ τηλικαυτα διαπραξάμεν0ν καὶ τοσουτων δεσποτην γενομενον απηντων διελόμενοι τὸν κίνδυνον, Λακωδαιμονι0ι μὲν εἰς Θερμ0πυλας πρὸς τὸ πεζον, χιλιονς αυτων επιλέξαντες καὶ των συμμάχων 0λίγο ς παραλαβόντες, ως ἐν τ0ῖς στεν0ῖς κωλύσ0ντες α τους περοoαιτεοω προελθεῖν, οἱ δ' ημετεροι πατερες επ.. Αρτῆ uίσιον, εξήκοντα τριηρεις πληρωσαντες προς απαν το9I των πολεμίων ναυτικον. ταυτα δε ποιεῖν ετ0 MI 0 I

πόλιν της Μαραθῶνι μάχης καὶ ζητουντες αυτους εζι- σωσαι, καὶ δεδι0τες, μη δὶς ἐφεξης η π0Dς χ' ων αἰτιαγένηται τοῖς Ελλησι τῆς σωτχὶρίας, οἱ δ ημετερ0ι μαλιστα μεν βουλομενοι διαφυλάξαιτην παρ0υσαν δ0ζαν καὶ πῆσι ποιῆσαι φανερὸν, ὁτι καὶ το προτερονηι αρετην ἀλλ' οὐ διὰ τnην ἐνίκησαν, ἔπειτα και προαγαρογέσθαι τους Ελληνας ἐπὶ τὸ διαναυμαχειν, επιδροα τες αὐτ0ῖς ὁριοίως ἐν τοῖς ναυτικοῖς κινδυνοις ωσπερ ἐν τοῖς πεζ0ῖς την ἀρετὴν του πληθους περιγιγν ιεῖ V-92 κς.) Ἱσας δὲ τὰς τόλμας παρασχοντες se I 0μ0ιμις

ἐχ ιαντο ταῖς τ'αις, ἀλλ' οἱ μὲν διεφθαρησαν και

127쪽

ταῖς η υχαῖς νικωντες τοῖς σώμασιν απειπον, ου γαρδη τουτο γε θεμις ειπεῖν, ώς ηττήθησαν ' ουδεὶς γαρ dαυτων φυγειν ηξίωσεν ' οἱ δ' ηι δεεροι τας μεν προ- πλους ἐνικησαν, ἐπειδη ήκουσαν τῆς παροδ0υ τους πολεμιους κρατουντας, οἴκαδε καταπλευσαντες καὶ κατασκευάσαντες τὰ περὶ τὴν πολινJ ουτως ἐβουλευ-

σαντο περὶ των λοιπων, ωστε πολλῶν καὶ καλῶν αυ- τοῖς προειργασμενοῖν ἐν τοῖς τελευταιοις τῶν κινδύ-93 νο ν ετι πλεον διηνεγκαν. ἀθυμως γαρ απαντων τῶν συμμαχων διακειμενων, καὶ II ελο ποννησιων μεν δι

τειχιζόντων τον 'Ισθμὸν καὶ ζητουντων ἰδίαν αυτοῖς eσωτηρίαν, τῶν δ' ἄλλων πολεωνυστο τοῖς βαρβαροις γερογενημενων καὶ συστρατευομενοῖν εκείνοις, πλην εἴ τις διὰ μικροτητα παρημελήθη , προσπλεουσῶν δε τριη- ρων διακοσιων καὶ χιλίων καὶ πεζῆς στρατιῆς αναριο - μήτου μελλουσης εἰς την 'Aττικὴν εἰσβάλλειν , ουδε- 60 μιῆς σωτηριας αυτοῖς υποφαινομενης, ἀλλ' ἔρημοι συμμάχων γεγενημενοι, καὶ των ἐλπίδων ἁπασῶν διη-94 μαρτηκ0τες , εξον αυτοῖς μη μονον τους παροντας

κινδυνους διαφυγεῖν ἀλλὰ καὶ τιμὰς ἐξαιρετους λαβεῖν, ἀς αυτοῖς ἐδιδου βασιλευς ηγουμενος, εἰ τὐ τῆς

πολεως προσλάβοι ναυτικον, παραχρῆμα καὶ Πελοποννησου κρατησειν, Ουχ υπεμειναν τὰς παρ' ἐκείνου

δωρεὰς, οὐδ' ὀργισθεντες τ0ῖς Ελλησιν, ὁτι προυδο-bθησαν, ἀσμενως επὶ τὰς διαλλαγὰς τὰς προς τους βαρ- 95 βάρους ώρμησαν, ἀλλ' αυτοὶ μεν et περ τῆς ελευθερίας

πολεμεῖν παρεσκευάζοντο, τοῖς δ' ἄλλοις την δουλείαναιρουμενοις συγγνώμην εἶχον. ηγουντο γὰρ ταῖς μενταπειναῖς των πολεων προσήκειν εκ παντὸς τροπου

ζητεῖν την σωτηρίαν, ταῖς δε προεστάναι τῆς ' Ελλάδος ἀξιουσαις Ουχ οἱον τ' εἶναι διαφευγειν τους κινδυνους, uαλλ' ὐσπερ των ἀνδρῶν τοῖς καλοῖς κἀγαθοῖς αιρετ

128쪽

ουχ οἱοί τ' ησαν προς ἀμφ0τερας ἄμα παρατάξασθαι τας δυναμεις , παραλαβοντες απαντα τὰν οχλον τὰ νεκ τῆς πολεως εις την εχ0μενην νῆσον ἐξεπλευσαν, D' dis μερει προς εκατεραν κινδυνευσωσιν. κ .) Καίτοι

πῶς ἀν ἐκεινων ἄνδρες ἀμεινους η μῆλλον φιλέλληνες

οντες επιδειχθεῖεν, οιτινες ετλησαν επιδειν Hστε τοῖς λοιποις αιτιοι γενεσθαι τῆς δουλειο ς, ερημην μεντην πολιν γενομενην, την δε χώραν πορθουμενην, ιερα δε συλωμενα και νεως ἐμπιπραμενους , απαντα δετον πολεμον περι την πατρίδα τὴν αυτων γιγνόμε- es7 νοπι, καὶ μὴν ουδε ταυτ' ἀπέχρησεν αυτοῖς, ἀλλὰ προς χιλιας και διακοσιοις τριχὶρεις μιονοι διαναυμαχεῖν εμελ- λησαν. ου μὴν εἰάθησαν ' καταισχυνθέντες γαρ LIελοποννησιοι την αρετην αυτων, καὶ νομισαντες προδιαφθαρεντίον μεν τῶν et μετερων ου δ' αυτοὶ σο θήσεσθαι, κατορθα σάντων δ' εἰς ἀτιμίαν τὰς αυτῶν πολεις καταστησειν, ἡναγκάσθησαν μετασχεῖν τῶν κινδυνων. 63

καὶ τους μεν θορυβ0υς τους ἐν τρο πράγματι γενομέ νους καὶ τὰς κραυγὰς καὶ τὰς παρακελευσεις, ὰ κοινὰ πάντων εστὶ των ναυμαχουντων , ουκ οἶδ' ο τι δεῖ

98 λέγοντα διατρίβειν ' a δ' ἐστὶν ἴδια καὶ τῆς ηγεμονίας

ἄξια καὶ τοῖς προειρUιενοις ομολογουμενα, ταυτα δ' ωὐν ἔργον ἐστὶν εἰπειν. τοσουτον γαρ η πολις ήμῶν διεφερεν, οτ ην ακεραιος, ωστ' ἀνάστατος γενομενη πλείους μεν συνεβάλετο τριηρεις εἰς τὰν κίνδυνον τον bυπερ της Ἐλλάδος ἡ συμπαντες οι ναυμαχησαντες, ουδεὶς δε πρὸς V1ας ουτως εχει δυσμενῶς, οστις ουκὰν ομολογησειε διὰ μεν την ναυμαχίαν et μὰς τs ποθ

129쪽

λεμ p κρατησαι, ταυτης δὲ τὴν πολιν αἰτίαν γενεσθαι. 99- ίτοι μελλ0υσης στρατειας επὶ τους βαρβα- ρους εσεσθια τίνας χρη την ηγεμονίαν ἐχειμ ου τους ἐν τῶ πρ0τερφ πολέμιφ ριαλιστ' ευδοκιμήσαντας, καὶ πολλαπις μεν ἰδια προκινδυνευσαντας , ἐν δε τοῖς κοι- cνοῖς των ἀγώνων αριστειων ἀξιωθέντας τους τηναυτων ἐκλιποντας υπερ τῆς τῶν ἄλλων σωτηρίας, καὶ τό τε παλαιον οἰκιστὰς των πλείστων πολεων γενομενους, καὶ πάλιν αυτὰς ἐκ των ε μεγιστων συμφορῶν διασωσαντας; πως δ' ουκ δν δεινὰ πάθοιμεν, εἰ τῶν κακων πλεῖστον μερος μιετασχόντες ἐν ταις τιμαῖς ελαττον εχειν ἀξιωθεῖριεν καὶ τοτε προταχθεντες υπερ απάντων νυν ετεροις ἀκολουθεῖν ἀναγκασθεῖμεν; l d100 κθ .) Μεχρι μεν ουν τουτων οἶδ' Oτι πάντες ἀνομολογήσειαν πλείστων ἀγαθῶν τὴν πολιν την ημετέραν αἰτίαν γεγενῆσθαι καὶ δικαίως ἀν αυτῆς τηνηγεμυονιαν εἶναι, μετὰ δε ταυτ' et δη τινες η ιων κατ*

λάβομεν, πολλῶν κακων αἴτιοι τοῖς Ελλησι κατεστη- ιιεν, καὶ τον τε Μηλιων ἀνδραποδισμι0ν καὶ τον Σκιωναίων ὁλεθρον ἐν τ0υτοις τ0ῖς λόγοις ημῖν προφέρου- e 10l σιν. ἐγω δ' ηγουμαι πρῶτον μεν ουδεν εἶναι τουτοσημεων, ώς κακῶς ῆρχομεν, εἰ τινες τῶν πολεμησάντων ημῖν σφοδρα φαίν0νται κολασθέντες, ἀλλὰ πολυτοδε μεῖζον τεκμηριον , ως καλως διροκουριεν τα τῶν συμμ άχων , οτι τῶν πολεων τῶν υφ' ημῖν Ουσῶν ου- 62102 δεμια ταυταις ταῖς συμφοραῖς περιεπεσεν. ἔπειτ' εἰμεν αλλοι τινες τῶν αυτων πραγμάτων πραοτερον ἐπεμελήθησαν , εἰκοτως ἰν ημῖν ἐπιτιμφεν εἰ δε μιητε τουτο γέγονε οἱον τ' ἐστὶ τοσουτων πολεων τοπλῆθος κρατεῖν, ῆν τις κολάζη τους ἐξαμαρτάνοντας, πῶς ουκ ῆδη ὁίκαιον ἐστιν ημὰς ἐπαινεῖν, οιτινες

130쪽

τουτους κρατίστους προστάτας γενησεσθαι τιον Ἐλλήνων, ἐφ' ων οἱ πειθαρχησαντες αριστα τυγχάνουσι πράξαντες. ἐπι τοινυν τῆς mi ετερας ηγεμονιας ευρήσομεν καὶ τους οἴκους τους ἰδίους προς ευδαιμονιαν πλειστον επιδοντας και τὰς πολεις μεγιστας γενομε- 104 ἐφθονουμεν ταῖς αυξανομεναις αυτῶν, ουδε ταραχὰς ενεποιουμεν πολιτείας ἐναντίας παρακαθιστάντες, ιν' ἀλληλοις μεν στασιάζοιεν, ημῆς δ' eἀμφότεροι θεραπευ0ιεν, ἀλλὰ την των συι ψάχων ὁ μόνοιαν κοινὴν ἀφελειαν νομίζοντες τοῖς αυτοῖς νομοις απάσας τὰς πολεις διωκουμεν, συμμαχικῶς αλλ' ου δεσποτικῶς βουλευομενοι περι αυτῶν , ολων μεν των πραγμάτων επιωτατουντες , ἰδια δ' εκάστους ελευθε

105 ρους ἐωντες ειναι, καὶ τῶ μὲν πληθει βοηθουντες, ταῖς δε δυναστείαις πολεμουντες , δεινὸν et γουμενοι τους πολλους υπὸ τοῖς ολίγοις ειναι, καὶ τους ταῖς ουσίαις ενδεεστερους, τὰ δ' ἄλλα μηδεν χειρ0υς οντας, dἀπελαυνεσθαι τῶν ἀρχῶν, δει δὲ κοινῆς τῆς πατρίδος

ουσης τους μεν τυραννεῖν, τους δε μετοικεῖν, καὶ φυ- σει πολίτας οντας νομαὶ τῆς πολιτειας αποστερεῖσθαι. 106 τοιαυτ εχοντες ταῖς ολιγαρχίαις επιτιμαν καὶ πλειωτουτων την αυτὴν πολιτείαν ῆνπερ παρ' ημῖν αυτοῖς

καὶ παρὰ τοῖς ἄλλοις κατεστησαμεν, ἐν Ουκ οἶδ' o τι δεῖ διὰ μακροτερων επαινεῖν, ἄλλως τε καὶ συντομως ἔχοντα δηλωσαι περὶ αυτῆς. μετὰ γὰρ ταυτης οἰκουν- eτες εβδ0μήκ0ντ' λη διετελεσαν ἄπειροι μεν τυραννίδων, ἐλευθερ0ι δε προς τους βαρβάρους, ἀστασίαστοι δε πρὸς σφας αυτους, εἰρηνην δ' ἄγοντες προς παν- 107 τας ἀνθρωπους. λα ) Υπερ ἄν προσήκει τους ευ 63 φρονουντας μεγάλην χάοιν ἔχειν πολυ μαλλον η τας