Martini Lange ... Rudimenta doctrinae de peste

21쪽

nummos aureos. At sedula observatorum attentio hanc contagii nimis magnam extensionem facile dilucidabit. Adhaerere quidem posse iasma pestilentiale levi superficiei corporum durorum concedo nihilominus tamen iis postis propagari non potest, quia ab aere solis calore facile dimatur, ideoque haec Orpora

Uirificantur. Et pone data occasione consetagium ex certo luco infecto cum coralliis, nummis, ejusmodi corporibus duris in alium adductium fuisse ergo ibi non sola exstitere corallia, adfuerunt etiam res molles , Vel homines ipsi, qui contagium transportarunt, sicuti in epi-demia transylvanica anni 1 7 falso fama spargebatur pestem per sola corallia a Militibus in finibus Transylvaniae X domo infecta auffert in aliquot pag0SSiculicosisse translatam , ubi tamen etiam alias res molles abstulerant, coralliaque ipsa filo M cingulo linteo annexa fue

rant.

Existi vero quartus adhuc contagii modus, nempe per aerem, seu vehiculum

22쪽

essiuviis contagiosis, resertum. Contingit hoc atmosphera aegri alium alluat vel si in Domicili aer inclusus tui tis exhalationibus pestiserorum inquinatus fuerit imo contendunt Odenhamus, SMetentus Mertens aliique si de digni autores , a pestiferis multis insepultis aerem liberum pestiferum, eumque in viciniis locorum, ubi plura cadavera hominum peste mortuorum insepulta putrescunt absque flamite, Vel personali consortio contagiosum fieri posse sed aercontagium non procul deserto quamprimum eidem libera Communicatio cum atmosphaera conceditur, haec emuvia dis.

persa divisa virus suum. Perdunt bo

a Sydenham t. ImΘ.Swietentus commentarii in Hermari. BoerhaaVe Tom. U. Μertens Pag. II4.b Ideo in urbe peste mulctata secure in viis plateis ambulare posse compertum est,

di mihi narratum a fide dignis viris in aleis

23쪽

μή Epidem: ca dicitur pestis, quia inul-t0s in eadem urbe Vel regione quodam tempore invadit; nonnunquam in quibusdam lucis adeo se extendit pestis ita ut pauca familiae ab ea liberί inaneant. s. Lubones sunt tumore inflammatori suppurat0rii l0c0rum glandul0sstrum. Hinc oriuntur in inguine sub axillis, pone aures, sub maxillis quorum frequentissimi inguinales, dein

axillares, rarissimique Pone aure S. Prodeunt serpe sine ulla aegritudine ante ingre Danterioribus aedium partibus , ipsis in domiciliis interioribus pestiferos continentium bene perstatis , nuIIum adesse ' contagii metum imo experientia multiplici edocti observatores contendunt absque noxa dinnos, ubi aegri jacebant ad distans intrare potuisse, dummodo novo ere domicilium renoVatum fuerit , O aegros Vel res infectas non tetigissent ipsi aegrorum

enimis rerum infectarum contactus, nec non exhalationes conc)rtratae tantum insistunt,

24쪽

gressum morbi, interdum cum aliis symp-

tomatibus, nonnunquam paulo post, constituunt veram pestis crisin. In peste Coronensi anni I718 erupuere in nonnullis prima vel secunda die cum sudore tanta cum euphoria, ut quarto vel septimo die aegri surrexerint electo. Quam plurimum tamen secundo, Vel tertio die prodeunt, raro quarto. Nonnulli, quod Dequentissimum est in nominata epidemia unicum tantum habuere bubonem in inguine, vel sub axillis, alii in utraque parte inguinum vel axillarum, alii porro in uno eodemque inguine duos alii denique in toto corpore modo tres, modo quatuor rursus aliqui vel solos bubones vel anthracibus conjunctos, saepius quoque apparent bubones sub axillis inguine ejusdem lateris, rarius in utro que inguine is rarissime in utraque axilla. Annotante et Meriens L. C. P. Io4 proditurum fore bubonem indicant glandulae cujusdam dolor tumor, qui tandem vario modo crescit a magnitudine pisi, usque ad pugni volumen.

25쪽

Bubo pestilentialis' exortus jam velabit in gangraenam , Vel transit in suppurati em , qui frequentissimus morbi exitus salutaris, raro septimo nonoque die plerumque ad 4 - o diem contingit , Vel qu0 rarius, mutatur in Scy- rhum, quem in se ipso eXpertus est Che-xot a vel Discutitur subsequente ac concomitante largissimo sudore O aut

alvo vel urina purulenta abSque OXa cum aegri levamine. Nonnunquam cum damno regurgitat ad alias diversas parte bubo discussus in talibus plerumque successere phtalmiae, tumores colli, e ripneumoniae, phrenes es, CarUS, Onvulsiones, prout nempe retrogressa materies hanc illamve partem occupaVerit, petechiae Mors. O Interdum bubo ex

uno a Cheno L. C. pag. 16. Μertens Loc cit. Pag. 39. , Laver in relatione de peste Ieppensi quae excussa in philos transae'. qi. g. p. 39. Albricii L. C. Sudorem illam frequentius in statu ac decremento apud aegros Cel. Daver Vidit. e AIbria L. C. henot. P. 78.

26쪽

uno loco in alium migravit in Epidemia Coronensi anni 718 , ut e inguine in axillas tape tertio, septimo im decim quarto die quod Vero malum erat. 6. Carbunculi sunt furunculi maligni

celerrime in gangramam abeuntes GPraegressa febremulae maiore, nunem more plerumque die secundo, tertio vel quarto conspiciuntur in omnibus partibus musculosis Ut plurimum tamen truncum martus infestantia rarissime eX- tremum pedem Vel manum. Visi sunt in Epidemia Coronensi anni 1 Is in vertice capitis, super musculum temporalem , in facie cervice, collo, thorace, super

scrobiculum cordis, sebumbilico in infimo ventre, super scapulas in lumbis, clunibus labiis Vulum extremitatibus ac digitis extremis , ut interne iii collo vesicae urinariat imo in bubonibus ipsis, quod annotavit etiam et ebenot

ris . . I. P. 137.

27쪽

ma lingua , prope tendinem Achillis sub poplitibus .capillata capitis parte

eosdem obserVaVit et clien0t L. C. p. 83. Sunt Ver carbunculi vel soli vel cum bubonibus vel pete chiis juncti. Nunquam tamen citius bubonibus, sed semper serius prodeunt, n0nnunquam etiam absque bubonibus a Ut plurimum tempestate fervida Iunio, ulto, Augusto animadvertuntur, rariores sunt autumno Vergente, Hyeme, initio veris, sparsim tamen hic illic videntur. URatione numeri carbunculi in eodem subjecto sunt modo unus, modo plures in Epidemia Coronensi anni 1 18. in sudore apparebant septem, in vetula quindecim, in infante Viginti quatuor. Chono numeravit in aegro duodecim. Nimia tamen bubonum carbunculorum copia suspecta eruper est c0nstat enim ob inflammationem, dolorem ardorem

28쪽

intolerabilem aliquos ex febre symptomatica adhuc interiisse. An pariter Carbunculi vere critici, ut bubones dici possint, res altioris quaestionis est. Negant id Sydenhamus

Schreiber mertens a Contendendo carbunculos, petechias mere symptomata esse denotantia solutionem Humorum putridissimam, marimamque acrimoniam , hinc quo frequentius bubones, rarius carbunculi accedunt, eo mitios pestis est, periculosior, quo plures vel majores adsunt carbunculti Celerrime transeunt gangraenala tuncque pars mortua separatur, ut plurimum non vel decimo quarto die acarne sana Manet dein ulcus pro di Versa ratione corporis diversum in oefacilius in illo dissicilius sanandum. Notus mihi casus est in cuprario ex Epidemia

cogitat, de peste p. t. Meriens L. c.

29쪽

mia coronensi anni 756, in quo remansit

stantes in omni peste sunt recensiti hi notionis characteres , eque ex ipsis formari definitio logica potest contraria enim interdum quaedam de hoc e illo pestis charactere in hoc Vel altero subjecto proferri possunt, quae inconstantia occasonem saepius medicis dedit ad ummas diminicationes miscrepaΠtias, an praesens morbus Vera pestis sit vel tantum febris maligna enarrabo itaque ea n-cere, quae Xperientia' de ea docuiti. - I. Non defuere autores magni certe nomini , qui absque omni febre pestes statuerunt. Suffcit ex iis proferre Ri uinum Diemerbroechium, .chico inau. 9

30쪽

Horum virorum de peste optime meritorum assertum quod naturalem inter tum invenerint pulsum in dubium plane non vocabo sed e pulsu tardior quomodo concludi potest nullam adesse febrem cum saepe in febribus putridis malignis etiam pulsus naturalis, imo naturali tardior adsit an quis hoc praesente pulsu in febribus putridis nomen febris ipso jure eis quoque denegabit Jadde propositiones, an recensiti autores omni ab initio morbi die aliquoties pulsum maXime Variantem recte Xplora verint, lan non e unica exploratione ad totum morbi decursuu extensionem fecerint, dum pulsus e contrario in initio

celer erat, dein vero debilis factus fuerit8 tertio ipse Θdenhamus a qui pestes absque febre etiam statuita suscipit in tali

bus aegris rigorem ac horrorem levitisseculum praecedisse , quomodo ergo vir eX- pertissimus sibi contradicere, pestes absque