장음표시 사용
221쪽
n ipsius die in Novembris ad murale icio teri cum leptem pedale tiore meridianum, quod ego ipse in aedibus meis itimina dura, omni gnomonices alias delinea vici cujus ope, durant eclipsi di ferentias temporum si quae cum horologiis dentis, Waltitudinibu , Solis intersuillent conversis duntaxat oculis explorand cuilibet pautebat acultas. Hoc tandem apparaturi his machinis instructi ad rite per genda in observationem omnes accingimur. Sed quoniam ex variarum tabularum calculo initium eclipsi scio. autrio minutis post horam a meridie secundam futurum indicabatur. cum sub hanc ipsam horam agitatis hinc inde nubibus Sol deliteosceret, ideo de tempore parum solliciti, minusque ad machinas attenti luimus, colloquiis, controversiis Cut verum fatear circa telescopia .funependula utique dii traditu interim adstantium quidam per densissimum vitrum jam temeratum Solem transpiciens, ad nos con versus, inquit, abstinet a rixis quaeso, inobservate Luna jam dis i in Solis multum obscuravit. Illico ad instrumenta currere. Hic ad tu-bolpicilla sisti ad quadrantes, alii ad horologi , unaque omnes munere suo fungi illa duobus digitis cum semisse Solem desecisse, hi I g. gradibus .ro minutis altum, isti duas horas cum Is minutis .et t. secundis simul conclamarunt. Ita hoc inexpectato casu initium eclipsese a nobis praetermissum fuit, ex subsecutis tamen phasi bus quas unicuique observatorum quantii in per nubes interfusas, importunos item adstantium itus Sc reditus , Instrumentorum vo- Iubilitates venati licuits posthac sarciendum. Ut sequens observationis series uno prospectu dictinctius exhibebit.
222쪽
obstitere nubes captandis P dsibus majoris obscuritatis . ni edio item eclipsis adipiscendo, attenuati Idndem crarescentibus emergentein Lunam serenus coeli status in hunc modum nobis exhibuit.
si IGReliquas phases, uti finem et clipse res ob ingruentes nubeculas, bccasum Solis intervenientetm ejus item occultationem pone fastixi.uin porticus regiae lupare, Obscxyox non licuit. Hor. tamen . o , horologiorum nulla in eo empli is nudis oculis visa est obseurit ig nee enim tubos ulterius adhibendi superfuit locus unde Luna ea mersionem concludere vomun fuit, simul jue valedicere. sicuti vero ex observatis temporibus incidentiae dipitorum is c. q. re ipsorumque discr*ntiis proportionaliter, iecura fissi mam mechanices rationem ritu continuatis , initium eclipsese ei tradi i apsum sensibilem per retrogradationem statui potest hora x et praeterpropter ita medium illius mina X ima obscuratio( digitorum iraei tetri cum semisse contingere debuerunt orati a. im enim ab observatione di iti quinti incidentiae, ad digitum quin tu in emer sonis fluxerint fere p6. minuta, ex eorum dimidio nempe 8 . ad diaio tempore digiti quinti prodibit eadem horari. Ir quam ideircosia iam fixam habemus pro tempore mediet tis Finem autem pari ras Mediis v. xione venamur collatis temporibus incidentiae 3 emersionis uirent in V ex praedictis ab initio, et ipsis ad digitum quintum fluxere insitatem potis, ita a digito quinto emersionis ad finem detectus fluere
debuerunt totidem minutarit quae si addantur horis . v . do . exurae hora c. o uo . qua Sol debuit esse penitus liber a Luna, tit re pi Dyera talis apparuit. m. Per quod autem punctum a vertice disci solaris Luna sit in arena vel egressa , nihil equidem certi definiendtim habeo, praesertim cum initium infinis desectus nobis ex iderint, nec satis perspectar fuerint phases ipsius tam crescentes, quam decrescente su hoc nobis in idovariantis ccies subrica facies, istud prohibui tenebrosus aer in t tesur xentibiis nubecillis unde quaque obductus, utrique obstitit nimiusi pectantium concursus, qui, debito Apparatu institutae M tectius fuit decretum erat peragendae observationi remoram fecit in torpestivi, contabulationibus, vagante interim turba instrument um
223쪽
penitus ademit quam iacturam nullis in pollerum artibus restitue n. clam non parum dolemus.
Uuanta Quoad vero Lunae diametrum attinet, solari minorem apparuisse
Luna hostendunt observationes digitoruinis. S. 6. v. . quarum praecipua meter sexti, Lunae arcum exhibuit per Solis diametrum tran Seuntem, nee Iro gradus circumferentiae illius comprehendentem Ied tantum iis. in circa Unde concluditur peripheria Lunae apparens minor solarii in qua autem proportione calemus exhibebit certiorem, cui ci otium fuerit omnes supputandi, nos ex T. octava comper inuis alis ad Lunae diametrum visibile in fuisse ut mo ad pya. Si non con cordant aliae oritur differentia ex varietate imagini S, UZe tam cer tot aequaliter ex utraque parte circuli hanc excipientis , propter mobilitatem continuam radiorum Solis helescopii, miment mea in spectione notari non potest, quin coirmittatur aliqui error Ex omni .
iam tamen comparatione certi aliquid elici potest, quod de aliis etiam observationibus, praecipue altitudinibus Solis intelligendum est. Nunquam Nec enim pote istas unquam sui exaelissimo cuicunque observatori sibi con suas omnes horas ex altitudinibus syderum, sibi, horologiis, verugruunt tali ad amussim congruas invenire, cum nullus sit variis vicibus idem omne ob tentandi locus ob inquietam coeli conversionem. Qtiae praecisio servatio seu exacta ratiosi desideranda , etiamsi deliciens in minutis aliquibus,n non obs at tamen certitudini totius observationis, infructu elicien do in posterum, ad emendationem tabularum .hypotheseon. Unde ori Hoc unum addam Apologeticum pro differentiis temporum extur disse altitudinibus Solis elicitorum, Q horologiis designatorum. Quan-renti quam parum sensibiles sint, nec aliter aut exacti is quibuscunque in tempo- dis obsevari soleant, ut praedixi quaecunque iam e sit illa discrepam rum uia, oritur ex minutis aliquibus quarundam elevdtionum, (quod vitare in duobus instrumentis , in duobus observatoribus fili tactum, ut cuique videtur taxantibus, plus quam humarium esset cum in t rim dentata horologia pendula numero tria ne uno quidem minuto temporis per mensem discrepantia , ac proinde simul incedentia toto decursu eclipsis intervalla phasitim aequaliter tiroportionaliter sie discriminarent ut si quae intercedit differentia, ea tota procedat ex aestimatione arbitraria phasis alicujus seu digiti a in existentis, qui Horo iis forsitan nondum erat vel praeterierat. Unde recte serio conclu- cum peti dendum videtur nova ista automata , dummodo putri es comprobata si uti inter se collata,&alicui sciat herico grandi rexquisito seu lineae me-h a. ridianae, aut aliae certissimae aliquot horis ante observationem adae. quata sint, quibuscunque aliis instrumentis licet ingentibus praesereniada
224쪽
esse, quibus si Tycho, Lontgravius, Ne plerus mandetinus, Gai landus, Bulialdus, Heveli us inali non caruissent, quo quantos phosectus in rebus Astronomicis egissent,&ad nos transmisissent, nec fortasse iam haereremus in eligendi tabulis exactioiibus ad calculum planetarum inpraecipue eclipseM , quarum aliae Is kro aliae go. amplius minutis, tempora defectu tim, vel anticii pant, vel subsequuntur. Et quod miri,in videri debet, notatu dignum in observatior, et eclipserus solaris anni cra die Aprilis 8. quam etiam typis mandavimus, ut omnium quotquot ob orbe condito scriptis consignatae sunt maxime insignem se diligent, sine observatam a compitiribus iisque noininis Mathematicis, vel in minuto concurrentibus etli lo
eo dissitis,i in observando diversis. In hac, inquam , descriptione Sc psium
eclipsit adnotavi hujus calculum ex Longo montani, Elchstadiita coUtrariabtilis deductum praecessisse initi um visi defectus plus quam io minu- extabuistis. Ex hieolaicis plus quam Vr ex Copernicae is plus quam r. Ex ira de
Lans bergianis plusquam ex Rudolphinis plusquamus. Hanc p-ctu.
autem, de qua nunc agimus, eclipsim tabulae supra dictae, novae, subsecutae sunt pluribus minutis, ita ut fallente calculo initium defectus incautos praeterlaberetur,ctim nequidem ad institimenta parati essemus. Calculus enim ex tabulis illustriss nec satis ianirandi Comitis Pagani illud statuebat tantii muliora a. r. 3'. cum aequatione temporis additiva is minutorum, vel horari. g. minuta sine aequatione atri dudum a Nan delino rejecta, totamque durationem horarum 2. I . Ex Alphon sinia Muleri initium horaci ci . durationem, si ex Tychonicis initium a. g. dtreationem a. Is rex Rudolphinis a. 3 o. h. 6 . Cum tamen inceperit horari et . finierit hora. ao . Cujus diligentiae lunaris in hac eclipsi pigritiaeve in illa rationem reddere , uti magnitudinum durationumque in aliis, ex ritet rigide nunc temporis observatis, in posterui observandis sperare nostrum erit.& poste ritatis assequi. Ne quid vero praetereat notatu dignum, sensimus deficiem te lumin Solis , deficeret etiam calorem tam sensibiliter, ut unus,quisque nostrum brumales optaret vestes, quod idem observaveram an Issa Sole unde magis ac magis in ea mente confirmor, ut existimem , quidquid mentum contri sentiat vulgus, nullum aliud esse elementum ignis, praeter prin ignis.cipium illud lumini si caloris, prim umque calidum dolem converti, ut dicitur in scholis, sicut ex mea sententia frigidum primum, est aer Aer natu-
ipse, qui purn non affectus ab extrinseco seu Sole, aut alia causa ra frigi- externa nobisi ubique terrarum semper est frigidus, idque per con do.
sequens obtinet a natura, quod alias alio locori me inius est disputatum . Ee De
225쪽
De maculis porro solaribus nil hic dicendum habeo, nulla eni ritum observatae sunt,sed ab omni labe detersus si nubes excipias uisu, est Solis discus At colores , identidem apparentes in charta, uneonfinio lucis3 umbrae ipsius limbum variegantes, cur negligerem scriptis mandare tempore eclipseus, rogatus a viro alioquin eximio sed dioptrices ignaro mihi adstante ac referente ad portentum hoc spectaculum et cum nec locus aut voluntas esset hominem tunc do. cendi, conticui sicuti alias coram ejusdem ingenii Consulari vi sto, qui in eclipsi memoranda anni 16sa me vehementer sollicitabat ut illi ostenderem caput illud Draconis tam larmidandum, in quo tu minaria concurrere dicebantur, Qto atroces eventus ipsumque mundi interitum certo praesagire, quis enim cordatus moveatur his ineptiis' Circa colores inquam rogatus quid sentirem, hac anima d. versione satisfecisse putavero, inrem fortasse non inutilem indicasse rerum Astronomicarum, Physicarumque amatoribus, cum monuero colores istos, ab omnibus eruditis eclipse; observatoribus assen. md eo .do, Bulialdo, Hevelio, aliis, vulgo neglectos ut minus ad rem per-m circa tinentes videri eXistere ab aere quicunque ille sit Lunam ambiente,
discum vel etiam nostrate, sed praecipue ex refractione radiorum Solis in Solo. eonvexum vel concavum vitri, satis oblique incidentium ad pingenis dos illoc, ut dioptrices periti norunt, .sub quibus angulis unus. quisque color appareat, quod in Iride sphaera crystallina iri a te
vitreo experimur. me quibus non est hoc loco ut fuse disputemus, sed doceamus potius ad recte instituendam observationem imaginis Monitum solaris in charta, sive ad eclipses, sive ad maculas: opus esse tele sema vitan-pio quinque aut sex pedum longo cum suo concavo oculari adi iam iniecta communia deprehendenda, quod ex globulo duorum circiter observan digitorum diametri efformatum erit, si patiatur bonitas objectivi. In cujus vitri concavi locum substituatur in debita distantia aliud minus concavum, inad sphaeram 8 digitorum tantii m diametri excavatum,
Quali de quod ea de causa minus quidem amplum repraesentabit orbem Solis beat es in charta , sed sufficientem .satis magnum nempe unius pedis dian sic iii metri, longe nitidiorem minusque coloratum, siquidem non erit ad obser tam obliqua radiorum incidentiai reseactio ad quod accedit etiam
ingens commodum, nempe diuturniori tempore fixa Immobilis totius machinae positio , quae secus continuo mutanda, circumvolvenda si velis imaginem Solis in charta limpidam, sine colore excipere. Tum enim decet axem pyramidis radiosae sic transire Per centrum vitri concavi, ut aequales hinc inde sint partes basis illius, nec una plus vergat ad extrema vitri quam alia se ambae ci
226쪽
E inferentiae, Solis scilicet, indieti vitri sint semper concentricae hallelae Quod obtinere cum dissicile sit propter continuum motum Sotis fere semper apparent colores varii secundtim varium radioruini ne identia mi refractionem; quod non eveniet in vitro parum cone avo, id est minoris concavitatis optarem porro vitrum istud minus eonea vum inajorem habere amplitudinem, seu circumferentiam ma-oi eoncavo, tum ad vitandos colores ut dictum est, tum ad consi
flendum diutius in eadem phasi mobservatione, dum interea Sol per- euetit amplam illam concavi circumferentiam, in cujus ingressu forsia colores aliqui sed diluti in medio nulli, in egressu pauci conspicientur. Quoad tubum vero quo firmior eriti rectior, eo melior. dummodo pollicis unius saltem sit diameter interior, seu orificium illius circa concavum, Capertur seu amplitudo foraminis ad convexum fere eadem quam fieri potest rotunda . Omitto quae praesagire solentapotele atici ex diagrammatibus
eclipsium, quae quo grandiores notantur ab Astronomis, eo portentosiores ab Altrologis praedicantur, ita ut praecipue metus esse debeat penes regna provincias, urbes ac populos, quibus incumbit signum, in
quo deliquium contingit. Quod quidem credi si oporteat, Deus bo Praedictio ne, quam felices Galliat Hispania, quibus sinistri nihil ex Solis hoc ne ex haedet quio in Scorpione signo virulento minari ausit Astrologus audax eclipsi. licet, post consectam pacem pactumque hymenaeum. Hos igitur malos estectusa nec enim unquam bonos, si fides iudiciariae, producere consueverunt eclipses metuant per me licet Norvegia, Suecia, Syria Armenia, Cappadocia, Algerium, aliae tum provinciae, tum civitates signo tam tristit violento suppositae. Neve frustra Sol defecisse videatur in signo Meridionali triplicitatis aqueae: esto, magnos inexpectatos imbres cieat cum plebis ignobilium interitu dummodo nos ab iis immunes cladibus salvi vivamus Incolumes, verso Turci cum in imperium toto duntaxat periculo. Ita enim superiore saeculo conjecit Leouitius in praedictione eclipsis anni is es hisbe
hic: Expertus sum cum eclipsis aliqua Sola in Scorpione facta ess, ,h, se Turcicum tunc Imperium in discrimine conclitutum fuisse, ac cladem .hisia insignem accepisse anno enim Iso . IsoS Fc Quod omen Deus is h.
OP t. Max vertat in bonum Rei p. Venetae orbique Christiano Sed quid ita excurro, salcem in alienam messem seu tribulos immitto meminisse deberem quid produxerit potele a ad finem obtervationis eclipsis anni a me ludendi causa additum odium videlicet ac procacis convitia linguae, sed contemnenda ut ejus hominis, qui ab eruditis ne nominari qui dein dum viveret, aut redargui me-
227쪽
diro rebatur, licet omnes lacesseret, ae praecipue uertem Genethliacam aut doctrinam longitudinum Phrisii se Appiani ab ipso renovatam impro hantes de quo plura dicere manes vetant cum pridem ejus malevo
Finem hic feceram ctim rogatus a plurimis tum praeclarae spei tu venibus, tum aliis traniae&Mathematum cultoribus eximiis, adhuc pergendum intellexi in iis exponendis, quae locus Woccasio pol illa re videntur' aliis scilicet eclipsibus a me observatis paucis abhine annis, omissis antiqtitoribus tum anni Ic36 qua in Trahonte in valle lina vidimus, tum aliis, quas Thesaurus observationum assendino bis dum viveret amicissimi, aeternum observandi posteritati com mendavit. Suffciat quippe hic meminisse earum, quae contigerunt annis Issa. 6sq. I 6 6. Isset. Quarum primam anni scilicet ista. licet tunc typis mandatam, sed ob exemplarium paucitatem parum divulgathm, a multis nunc expetitam, tum propter rerum, qdia continet diversitatem, tum propter insignes aliquot eventus, bellaque Septentrionalia , quae inibi me invitum, veluti ocantem praedi Nisse gloriantur Astrologi Miterum praelo committo sed alia sane mente, nimirum ne pereat prosus labor multorum illustrium virorum, qui una mecum, separatim ei observandae variis in locis regiae hujus urbis incubuere. Haec igitur eadem hoc loco, licet extra ordinem,
qu contigit Parisiis anno Iba die S. Aprilis
ante meridiem,facta in aedibus Petri Petit Regiis arcibus muniendis Praesecti, ab ipsos a Dominis Iacobo Alexandros Ten- neu in quitanico vectigalium Senatu Consiliario Regio, , Lano Aur,otio Rothoma Iacobo uoti Aquilens, coram minenti imo Cardinale de eis, innumero coetu Idus rus mul Doctus tirorum, Praesulum, Abbatum, Religiosorum, Prae fidum Senatorum, Phitico Mathematicorum, FcIta ub-
junei sunt insigniores ejusdem desectus observati instarissim
TEmpus verum prodiit ab altitudinibus Solis per quadrantes in gradu si minuta divisos acceptis, ostensum et i sim ex duobus h rologiis dentatis riminens sciatherico murani horae minuta extit- b te
228쪽
bente adaequatis, sed excedentibus verum observatumrici aut o. Iecim dis huc illuc initium Eclipsis ex Solis altitudine exactistimari S grad. declina- one et 33 E . .poli elevatione 68 set . erutum, constanter mane hora di ab .ia . Sio ad finem vero acquiescendum potitis horor iij a diro portionem in iiii reductis, quam tempori ex observatione altitudinis circa meridiem parum sensibilis elicito Nec fuit eo sibile tunc Angulos Zim ut halem, ut consilium erat, observare, si ut ne omnes incidentia in emersionis digitos per instrumenta, propter nimium expectantium concursum. Sit ereo finis Eclipsis horarii. si . si et ex altitudine Solis observata 8. I . circiter, Ipsius loco in ii ta', eruatur solum hora per calculum tr. sol. 33 . mediu in vero ex observati si consequentiis horario. o .uo .
229쪽
imago solis per binari pedum insignia teles copia refracta sui
meae pansa in circulum, cujus diameter pedis unius in a. digitos di visa subdivisa circumferentia vero in So gradus tam incidentia quam emersionis scrupula , Lunae diametrum exhibebant, ut conjicere licuit modo in praecedenti pagina scripto. Luna Solem ingressa est a Darte Occidentali ut solet, fere per dia ametrum Solis hori Eonti parallelam, egressa autem ex parte Orientali, inter gradus o. s. super dictam diametrum. Eclipsis fuit Io digitorum cio aut as circiter minutorum totaque duratio hor. t. al. go'.
Posita diametro Solis apparente m. partium, Luna diameter visa est ioa. Nullae maculae in disco Solis a nobis conspectae su
Initio Eclipsis speculum Parabolicum magnitudinis Is pollicum globulum plumbeum facillime liquefaciens, sub medium Eclipsis, in ligno tenui sicco vix sumum excitavit et nulla tamen obscuritas, sed ob humen solummodo pallidum indebile, ut ingruente tempestate imminutum, frigoris aliquantulum passa est Atmosphaera
ph, ex dixera autem observatione facta a DD. AEgidio Personeri de
eclip Roberva Reaio Professi Math. Claudio Milon Parisino , in horto obser ti-Ill D. Brussar Abbatis Sanni artiniani Regi . Consiliis, mediantibus' 'n AZimuthic Calculo , initium apparuit hora, Edi . finis autem hora clarassim ri . si neglactis secundisti diameter Lunae, Solis diametro major: maxima obscuratio fuit Io digitorum cum quadrante circiter, quae secundum calculum ex supplemento phemeridum Magini debebat esse ir digitorum , medium defectus horario. 3 . circiter , unde sequitur disserentia inter calculum inobservationem s. aut L . tantum, qualis fere observata est in Eclipsi Solis mensis Junii I 6go cum ex aliis tabulis pleraeque go. - o' a vero recedant. Haec illi. Altera etiam ejusdem Eclipsis observatio facta fuit in Colleato
Claro montano Societatis Iesu in P. Petro Bourdi Mathem. Profess. adjuvante D. Fran Gaynot Philomothem coram Sereniss. Principe Henrico a Sabaudia Duce&Archiepisco Rhemensi, per planum Equinoctiales pedum diametri in horte minuta distincte divisum, quod ex.hibuit initium Eclipsis hora p. 23 a finem vero horai et a medium autem rangulos incidentiae in emersionis digitos propter exiguitatem disci solaris in charta fortasse non adamussim reductos, a quibusdam supra scriptis , per aliquot minuta huc, illuc di-lcrepantes, nec inter se cohaerentes re inserere supervacaneum
230쪽
Eae observatione ClBriss Ismaeli mullialdi facta in aedibus ulvantissimi praesidis Thuani initium fuit hora P. sa in is vero hora ir. in quibus nesciretur quo fato solus a tota tantis observato ribus uno aut altero minuto discreparet, nisi ipse ingenue fatere tutiam incoepisse obscurationcm cum Observavit, inprius desiisse obser vate quam Sol obscurari, unde verisimilius statuit initium hora, io enem vero hora II so'. Rationem semidiametri Solis ad Sem di, metrum Lunae utram ad Ioi, vel Ioa Digitos Eclipticos io arruns ingressum in discum soli 3 per 88 gradum , exitum per i trad. a puncto verticali Soli S. Caeteras observationes cum calculo eiusdem Eclipsis ex Tabulis suis Philolaicis deducto, ab ipso typis mandato, ut videre licebit, ideo praetermitto.Ejusdem deliqui observatores fuere in Collegio avarrae per maximum sextantem Ioan Bech et Mathematum Prosetar, D. Picari alii hora s. s. 3o'. initio, quod nobiscum exactissime consentit medium digitorum 1 o. g. finem vero non observarunt. in Palatio Serenissimi Principis Ducis Aurelianensis Regis Patrui Nobiliss Eques Marchio de illenes, Ioan Baptista Mortitus Mathe matum Proserer Regius D. Agaratus, inin plerisque urbis aedibus alii etiam Mathematici eandem Eclipsim observarunt, quorum observationes si rite actae fuissent cum instrumentis diligenter examia natis, inpinnacidiis debit collocatis, cum superioribus coincidi sent sed ex eo , quod sub finem Eclipsis, alitudinem Solis re se runt majorem maxima sive meridiana posita elevatione poli 3 ε; salis liquet , ipsos in aliis etiam altitudinibus tribus aut quatuor minutis ob defectum instrumenti aberrasseri ipsi juris publici acient
Haec ego qui nusquam gentium diaetitis observatam Eclipsim facile persuaserim posteritati, cum ti tot viris Illustribus omni supel lectile Mathematica instructis, coelo serenissimo, ab omni refractione libero, utpote Sole admodum sublimi, vii si locis differentibus idem minutum primum, cum discrepantia solium aliquot secundorum nacti sunt, quod ex diversa polaris elevationis, vel loci Solis sus positione, vel instrumentorum habrica dispositione, nec insallibili diuisione
Eandem Eclipsin observavit Diniae, quae est Orientalior Lutetiars horae minutis insub elevatione poli, AGI Varissi, huius saeculi Tycho, Petrus assendus cum Bernerio , per umbras rectas, vertas, quadrato Geometrico, cuius utrumque latus in Iooo partes civisum erat, exhibitas, maltitudinis variationi circa meridiem in