장음표시 사용
391쪽
candelae calori admotum non exsilit, ieci primo liquescit flammam concipi tutum putum censetur. Verum haec Alalii misti linquamus. Nolim ego Philosophum his minutiis illigari.
si . Quasi vero id Philosophi majestate indignum sit rerum
quae ob oculos positae sunt, qu que vitae humanae commodis inserui
vocant qui formulas ab altis praescriptas tanquam jussi sequuntur atque omne vitae spatium fornacibus adornandis, vel tractandis albo nibus misere consumunt. Mi satis se instructos putant, si quei eae iis, qui circumferuntur artis pagyricae libellum edidiscerint, inuetu
decretis Technicorum se tutos eredunt: nec ultra intendunt animum ut rerum differentias, consensus, cause , effetatiis denique speculen 'tur Fateor equidem bilosophiam in cognitione, maestimatione rerum mari in esse posita, neque tamen ab actu, opera omnin recedit. Quod si Astronomia, quae prorsus MPm videtur, quaequem rerum coelestium inspectione versatur, ipso tamen actu in obger vatione persectionem consequitur suam Vnam siderum intervalla mensuras terrae, a Solis colligit eclipses praedicit: tempora definitatque alia id genus praestat innumera, quae sine observationibus fieri non pomini. Quanto magis haec scientiae naturalis pars melior, quae circa fossilia occupatur, quaeque ut ex omnibus scientiis est novissime inventa, ita est longe utilissima et multo labore assiduo studio, pluribus constat experimentis Quapropter ut Philosophiae studioso auctor non fuerim, ut statim urnulos erigat, Win laboratorioiquae vox licet dura videatur, tamen sola est consenescat sic illi ut Chymicos, Docima stas, Aurifices,ti Geminarios adeat suadere non dubitabo Mihi enim videtur haec scientia ex omnibus fere artibus multum assumere. Quod si id curae foret Philosophis , ei te otiosas, Minutiles quaestiones non haererent, rebus obscuris maj rem fortasse lucem inferrent. Sed nescio, quo pacae plerique cum veteribus erarare malint, heam sententiam, quam semel adamaverunt, pugnacissi.me defendere, quam sine pertinacia quid constantissime dicatur, quid sensui' experientiae conveniat, exquirere. Quod certe in hae ipsa, de qua nunc disputamus, materiri usu venit. Multa enim a nobis te coram, mi Theophile. olim quaesita, disputata sunt de salis natura, origine' an inter elementa numeratum illud oporteret an actu vel potestate in mixtis corporibus delitesceret an denique ex terra
combusta prodiret Vac tota fere quaestio tractata videbatur. Non potuisti
392쪽
e pisti tamen sententia desistere inveteri tua persuasione manes, Delata
salem nilii esse quam terram adustam, tenui humore persulam. Jo- natura di est ne quisquam dicere integros salis montes ex in cendiis prodiisse eminem latet e cineribus per aquae calidae affusionem salem extra Retellitur hi sed cum fimus columbmus, atque alia animantium excrementa opimo em solius quae affusione nitrosum sutim salem exhibeant cum terra, uuae patetic sale exuta est, quamlum vis ignis calore fatigetur, in salem non abe-rum. at nec vicissim sal in terr .ma convertatura cum quaedam herbae tuum salem ipso sapore prodant ut praeter caeteras herba ali Osic enimani vocant Arabes ex qua Athali vel Sodam conlici unt quis talem in mixtis ara comineri non ultro fateatue insaniunt scilicet Alcnim istae, qui salem inter elementa numeratum volunt, quique ex Hlootaroique apores ducunt. Non ignoro quosdam essse Chymicos timiciore Daulo contra vestra convitia, qui salem in aliquibus mixtis actu eo tineria in aliis potentia duntaxat ut loquuntur, proxima me xi, di a inesse putant. Verum isti nulla satis idonea ratione ducuntur. riuid enim in rerum natura sale destituitum neque extrahi potess, podiant non fuit neque ignis urequam salem generabit te illumellis elem ntis occultatum, qui, si oppressum liberabit. Quis elei te terra piligui, argillo, an ex muris veteribus cellarum, citra ullam combultionem nitrum elicii unde urinarum, O ludorum alle-do, nisi ex sale, qui cibi inerui, quique blando animalis calore, non iemis violentia resolvitur Lilla quidem minime ferenda est opinio Iara celsistarum, qua sapores omnes ex sale proficisci statuunt: cum ex eodem principio tanta prodire non possit saporum varietas. Certa igitur cum illis, qui a te toti diversi sunt, noli mecum , qui a po- res omnes nego ex uno sale , sed ex varia principiorum , atque elementorum mixtione arbitror dimanare., Quanquam ipsi Paracelsistae sacile sese, ut mihi videt ut , expedianto magna in enim alium diversitatem agnoscunt: aliud quippe est fixum, aliud Folatile sup ac est quoddam acidum est nitro lum insulfureum Choc facile sub matur, Magnum in Medicina usum obtinet qucedam herbae acrimoniam suam penetrantem D mordacem ex eo mutuantur: lic persicari , allium, sinapi, isto sale ab undant, quod cum ammoniaco nonnullam habet cognationem. Sal acidum tartaro vini non cassimile ex uvis ipsis, pomis sylvestribus, cerasis, atque omnibus lamis aceto sis copiosum elicitur. Hinc vina immaturarum austera multum tartari, phlegmatis, perparum spiritus ardentis distillata exhibent.
Contra , calidiora quae junt, ut Hispanicum, Graecum spiritus ardentis magnam copiam prosundunt, inparum praeben taxiaxi . m
393쪽
propter non absurde quidam existimant acetum nihil esse praeter a quam, vel phlegma vini, cui multum salis acidi, aut tartari admisee tur Digna adeo res est, quam acriori studio expendamus. Miistum exivis expressum plurimo quidem abundat sale, quod tamen ante fermentationem , vel ebullitionem non diu manifeste se exerit: quae sit illius ebullitionis causae, stro loco dicendum. Fermen.tatione peracta vinum partem salis tenuiorem exsolvit, quae gratuiti ipsi acorem conciliat spars crassior salis, partim lateribus dolii adhae rescit, tartarum vulgo appellatur, partim una cum faecibus ad imum in scendit. S. si quippe in humore calido non aegre distatuitur; sed ubi humor detepescit, salem ipsum quasi manumittit, qui vel vasis latera incrii stat, vel instar crystallorum enatat vel denique ubi crassior exi stit, ad fit induti de pri initur. Qtio circa in vino, ut in aliis liquoribus d iplex a Iis genus licet animadverterere unum subtilius, quod pervi ni substantiam diffunditur; alterum crassius, quod in faecibus fixum remanet. Qiiemadmodum spiritus oleosus, vel ardens, in dupli et quo que inve iniur differentia calter quippe est fugaxi maxime volatilis qui ex vino distillato statim prosilit, huic pii legina succedit sale ditu. tum , quod aceti donatur nomine: alter spiritus magis est oleo sus, pinguis, atque ex vini oecibus multa aqua perfusis, vesicae aenea b
nencio, suo lembico instructae solet elicti Faeces vero tanquam inutries projiciunt, quibus porc faginantur Lex iis magnam tartari copiam extrahi posse clarus in arte Chymrca docet Gla uberus. suae adit Faeces accrs concludit, ex quibus vinum praelo exprimit, quod multam In acetum vulgari methodo facile convertitur. Reliquum multa aqua tartara, a persundit, inspiritum ardentem per vesicam nota arte exstillatri quaerati , a in vesica residua etsi aqua, per oblongum tubum n fac eum praelo sub qua arden iectum deducit aquam praelo urget, quae vasis idoneis excepta, tarru extim, tarum sponte sua dimittit idque vel in fundo vasis subsidit, e late-Drabie, ribus adhaerescit Faeces in saccos superstites, exsiccatae .combu- prolicia reae praebent cineres clavellato , quibus insectores utuntur. Aqua iuri quidem vase contenta non omne deposuit tartarum, sed plurimum adhuc continet, quod aciditate sua se prodit Hinc aliis vini faecibus diluendis , ut spiritus ardens' vesica distilletur, optima sutura est. Aliis quoque usibus inservites nam cuprum dissolvit ac viliores curri arcastitae; vel inutiles scoriae in ista aqua excoctae, per ferri ramenta instar luti praecipitantur: quod quidem lutum aqua dulci abluitur, landitur, in cirprum non contemnendis. cessit. Tartarum porro contritum aquae incoquitur, inter coquendum despumatur :aqua in vas mundum traiicitur ubi refrigescit crystallos tartari ad
394쪽
si iii si retra elemotem tartari quaeras, priui
nram et ima legunt, vinum inpar
.m et Tetrili et metet insundunt; qua
untur. mon igitur dira comatem sacessunt clad
hus omnibus confert Decunditatem. X Xo em et
volatili sale coalescit, Id 'tes et perientia.
395쪽
in nitrum abit, eo quidem es 'i um educitur, facill
ro ipsis, sanguis sale petrae abundent Nahuim tritioni est principium Ae ne riuia o. 'n*rdilonis , sic nu unum item malterum exemplum 'Dium fundere,
Luticula appareat stio id dem uis: et v m ne, ve, donee
quod postea ch Ieeiud iis opum, sessi, mangusti, clurificata, usque ad uvio m
396쪽
lapillos nitroso hibet Omitto terram nitro iam , quae di is coemeteriis eruitur , magnum salis petrae proventumat Ou obtem qui citra magnos sumptus ingenterri sali Spem e Triniam parare volet, nihil necesse est, ut proximo incommodet aet
uesi, ei pauimentis abradendis operam impendat' sed et 2 h. ..ea quae Solem, maerem admittant, pluvias arcet y ' veths h. vi. sito, a quo loco censeri possunt plantae cri '' 'et, ita qua beta respuunt: arborum folia animalium cor
distillatur vulgarem tuo d*m muri
qucedam mineralia ferrum aggrediuntur,' corrosunt:
det oercentur. Tubus, qui xxx diram et '' em .
gularum commiscebis, ne usio ni
Dei, quae quidem nebula ubi evanuerit, tantundem nitri i
l tim totum hali nitrum in spiritum cIssimum facesset. celta est,ut moneam vasis operculum sua an sum in ruta mtere, ut forcipe commode auferri possit . atquc uiriud ia
397쪽
mtivas occludat, cavendum est. Quo id modo neri possit no um tinces , Vasiis orincium in orbem excavant, sic ut hane gui vel cavitatem operculum parte sui prominula exactissime initis Vasi recipienti tantum aquae praemittitur, quantum nitri est di si dum ut spiritus facilius concrescant. Tum leni calore balnei rectificatur, seu iterata distillatione phlegma a spiritu secernitur , cucurbitam cum suo alembico in aqua fervente, vel cineribus collcant; tumque spiritus volatilis rubeus primuin egredituri phlebi Dccedit, quod sublato recipiente exhalatur sum iterum aptatur ceptaculum, quo spiritus nitri acidus,& corrosivus excipitur , quidem arte salis communis, vitrioli, aluminis spiritus elicium Epiritum nitri volatilem ad gangraenam commendant spiritus eid magnum in re metallica momentum obtinet: nam metalla dis Tolbi aquae sortis vices obit Solet quippe aqua fortis ex vitriolo nitro per retorta n luto obductam, seu armatam distillari sed vitriolum ea tantum ratione appositum plerique putant, ut nitri iusionem inhnou. beat vicenii spiritus vitrioli una cum spiritu nitri, moderato Tlore sursum potest efferri. Huc accedit quod vitrioli spiritus aurumiplum invadat quod si enim cum nitri spiritu eum conjunxeris aurum ab argento neutiquam secernes, quod tamen aqua fortis praest Tm debet. Hoc enim discrimine aqua nisi regali discerniti quod illa argentum, non item aurum et haec contra aurum, argento haesedi lvat. Ex nitri spiritu acido regalem aquam conficies, si hi illo Ialem commimem calcinatum exsolveris in per retortam sane io lento distillaveris Dum enim aquam regalem consequeris solvendo auro idoneam. Haec diutius forent dicenda , si veluti nova praecipe. rem' sed omnes fere Chymici de nitri natura, usu copiose per clant, ac praeter caeteros Gla uberus plures de nitro conscripsit libros
culum Pnilosophorum mercuruim menstruum iniversale praedicat. Aliquando illud in fixum Igneum convertit liquorem, quo sulfurea quaeque solvuntur: interim distillat in spiritu cidum, qui cun- miss*x- id, qud mercurio abundant, penetrat: utroque res venena Duplix tas sic expurgat ut in optima medicamenta convertantur. Quod li--ros quor mltareus, fixus exsolvit, illud spiritus acidus r.em,&quor fixus vicissim nitrum enim ex rebus contrariis , quod pius dicendum
et hiati est' nempe ex suffureo .acido sale, qui sese uti tuo reetndunt com
ta utrius ponitur' salis quippe acidi vim corrosivam, involatilem sal l fure, pr . um elidit, sui iure lentam, fixam naturam acidum sal exacuit, ratio. quod magis mirere, ubi liquor nxus cum acido conjungitur, uterque velut
398쪽
m Tito dere in nitrum vulgare,tanquam in commune principi uertitur,&nitri vulgaris naturam induit. Haec video,dum bres rata dicete, dicta esse a me paulo obscurius sed experiar
ae ootero, planius. maximam nitri vim esse in dissolvendismibuoc neminem: quinetiam eluit, Wabstergit crudum qui-- i isti ricta exsurrat ineralia Sicanti monium una cum a
us e. lampetrete incensum dullatur. Eodem prorsus modo arta. 'es' auripigmentum, atque alia ejus generis toXlca nitri bene 2A: deponunt biritus venenatos Quanquam nemini nisi in hac moeram suaserim, ut ista tractet deleteria. Alios nitri in me rus et dendis , separandis usus non it Iicenter praetereo, atque intiantacum Ataro: neq; enim omnia simul tradi possit ni Plantae vero nimantes crudo implici nitro expurgari, parari nequeunt mr pre eeensum eas penitus consumit, redigit in cineres' nectari atrix herbarum, vel animalium in cineribus aut fixo tale: I miri ala es spieitu volatili consistit. Hinc Chymici non m-
di: et u et e doctione, it ident,quod tenuissimae Drtes,qum vim
vient ianis aIoa pereant, solo phleemate stipe usi, Dio m lembi eum adiaceas, sotritus vola illis primum Oeedieti r cui cris da, insipida aqua succedet. Qitarem mihi viden- stoeedere qui tu volatiles en stillatione proliciis ethi Auo te ni etb assundunt, ut vires efficaciores obtineant et ii tedeo ad nitri spiritum, quo res vegetabiles , vel ipsa animalia
direruntur purpantur, atque ininta convertuntur medicamina Ple-
: Sue enim meament venenis uni nitima, ea maximet,quaeri fortius exerunt: quare ni optime corrigantur, non sine ali-
ri ouanta est in opio vis narcotica, vel somnifera iam spiritus vi-t iii C:e ea ornatiuum extinguit calorem, atque in lammum
tales tigri , med ea mentum utile dolo vadet Smita nitri uigerendum ex hocque vasculum vitreumanis
res quousque dissoIvatur deinde per tenue linteum Percolabigio ad solui non potuerunt abiicientur. Iam illud caput artis ii,
399쪽
de prodierint fonte, originis suae non immemores, ultro con tur. Itaque spiritus acidus exsolutum optum dimittit, ae ei ut is cum fixo nitri humore conjungatur. Effusis humoribus erili pulvis papaveris, qui multa ablutus aqua , ut omnes salignei quia abstergantur, charta bibula aliquoties complicata pereos V exsiccatum pulverem in tutum atque optimum medicamentum meare affrmani illud mirari subit, quod ex utriusque liquori fixi conjugio nitrum iterum renascatur aliis usibus profuturm . Non deerant plura , quae dicerem, nisi haec a Gla ubero iam ita diverbosius orta sie, quam necesse erat, exposuissem. Illud tamen possum omitter qua industria liquor nitri fixus, vel sulfureus , , Daretur Res est minime ardua, atque inter maxima Alchimiae cna merito recensetur. Nitrum purissimum, hoc est, ab omni sale mum expurgatum, forti, is perto cubiculo , medios inter carbono imponitur cum totum fluit, tum pulvis carbonum sensim in eat illi, coniicitur; hic pulvis flammam statim concipit; idcitae toties itera donec secti carbones inflaminari amplius non possint, ac nitium stridi vel caeruleo colore tinctum appareat illud extro hitur moriatiosam candenti infunditur : nam si vasi lateidiusculo committere, id faciem in volaret et contusum frigido collocatur in loco ut in io uorem igneum, fiaeum, sultureum abeat. quod quidem, sulfurcum intinet, liminerolia, quae sulfure combustibili abundant, exsolvet te
antimoni uin auripigmentum, arsenicum rubruin, cuprum serrum annum dissolvit, non ite in argentum, in quo mercurius est copiosior
nedum aurum so e et cui nullum inest sulfur combustibile Arcentum vero spetitus nitri acidus qui per distillationem elicitur, exsolvitai de spiritus, ne auro quidem narc it, si sal ammoniaco, vel sale comm
ni impraegnetur Quod si cum spiritu nitri acido lapis calami rix p*xm st*-xura hic qui dein id Dis spiritum acidissimum secum
retinet dum phlegma, seu aqua in sipula ignis calore exhalatur adeo ut spiritus nitri tantam aciditatem lapidis calaminaris, vel alterius
: acile dissolvat. Quamobrem licet irrideat, si quis velu mihi Dersuasium est, nitrum esse quasi naturae clavem, quae orpori i omni
neti alia nobis reserat. An dissicile erit fossilium vires, natura di, gnoicere, quaeque mercurio abundent, vel sulfure discernere cum
vulgares lapides, atque omnia bituminosa resolvat, quae certe spiritus
crargyrum, licrbas acidiores corrodit quae liquor sulfureus relinquit illaesa.
400쪽
iu es Stirpes igitur omnes oleoste semina fere omnia, vel animalia ne nata , quaeque pinguem, resinae similem naturam sortita sunt, ii duore nitri sulfure dissolvuntur: sive in pulverem comminuuntur, uni aridiora; sive in frustula concidantur, si recentiora , atque humidiora fuerint in illo liquore macerata, vel potius in balneo per d. horas digesta, omne virus, atque inimicas exuunt qualitates. Quod si spiritus vini ab omni phlegmate liberatus affundatur , hic nitri il-ouor innatans essentiam stirpis, vel animantis extrahet Effuso igi- ut uini spiritu, novum affunde, idque saepius repete , donec omnem
tincturam, vel essentiam eduxeris: tum leni balnei calore spiritum vini ardentem elice, oleo sus remanebit liquor, quem herbae, sciminis, vel animalis extractum vocantri neque is humor nitrosus peribit rnam vitreato tigillo impositus, ad siccitatem usque decoctus, sal-cinatus, frigido demum loco constitutus liquescet, pristinae naturae restituetur, atque aliis itidem operationibus inserviet Mixta corpo- ea quae nec mercurio, nec sui rideo excellunt, utroque nitri humore tum sulfureo, tum acido aeque dissolvuntur. De his in uni fersum dixisse lassiciat neque enim opus est ad minutas rerum partic las descendereri ac verecundius de iis iamdudum loquor, quae ad Medicat vel Chymica artis Prosessores videntur pertineres quod ii ipli dessent, mecum fortasse ex lege agerent, vel interdicto contenderent. Quare moderabor ipse me, ac rerum fossilium principia cluntaxat,
'' ' o mT igunt; ea sidum sit, an tigidum ego quam ess Nitrum
igneam merito contenderim Nec desunt argumen a , quibus calor esse ureis igneus nitri asseratur: nam metalla penetrat, fundit spi tira quo um.
due vini aqua forti vel nitri spiritui affusus flammai concipit' eferri vel lapidis calaminaris frustulum eidem spiritui acido impolitiinim tantum procreat calorem, ut vas ipsum manibus viae contrera ioveat Quod si ferrum , vel lapidem calaminarem in eodem piritu dissolveris ac phlegma frigidum ignis calore sensim ala ,rr- stabit hiritus pland igneus, cui si aliquot quae frigidae guttulas instilles id neum suum calorem quasi lacessitus prodet ista quidem arte calor in vase citra ullum ignem diutius conservari poterit, dum novae aquae guttulae identidem vasi affundaatur. Idem plan edici et liquot nitri per antimonium eo quo forte allias dictuti sumus modo fioti. Nescio an thermarum ebullientium servor oriri possit ex spiritu nitri acido qui serri, vel calaminaris lapidis minera praeterfluit easque arrodit; atque ubi cum aqua dulci permiscetur, eum a rea prociat, quem.in calce viva miri affusione cernimus Mecum facio pla