장음표시 사용
471쪽
cum obscuris inaculis distinctum, coloris cmeret, vel subni, irii Boram quando extrahi plerique auctores referunt Boracem vocat istus; alii Batrachitem, nothri coapaudine Q crediderim istos lapsu in campis potius, quam in bulanum capitibus occurrere Latque hau scio, an tantum valeant adversus venena, quantum vulgo praedicant Coram veneno sudare a junt idem plane asserunt de lapide, qui et pentis ovum vocitatur, innihil est, ut drbitror, quam ovum testudi nis in lapidem commutatum. Nec mirum, si gemmae quaedam veste nis admoto exsudare videantura cum id commune sit omni lapidi terso, Wfrigido, ut aer calidior expositus humus eatri nam spiritu,
vel halitus calidi densantur occursu frigidi corporis, atque in aqua Lapi,Che resolvuntur Boraci similis est Chelidonius lapis, nisi quod mole mi hiuniis nor existit; aliquando subnigri, nonnunquam subrubri coloris inue.nitur Ollum ex hirundinibus extrahi falso putanta sed id propiti vero existimo, qu bd hirundinos hujus lapilli beneficio exoculati puialis visum restituant. Nam si pullorum oculos acu confixeris, futui timquidam aiunt, ut matres istorum lapidum opera oculorum usurari pullis reddant Gassendus vir alioqui non multum credulus, ejusmodi historiam refert, qua persuadet, non herba Chelidonia , ut vulgo credunt, sed lapillis subrubris visum pullis hirundinum restitui: hune adeo lapidem quadam naturae cognatione omnes oculorum dolores amoliri putant, globulo aureo inclusus, vel e collo pensilis gestetur. Quin etiam illius vires pntra insaniam, lapilepsiam mirifice efferunt. Caeterum ut hirundines Chelidonium lapidem, sic aquilaestrat . Etitem ad usus quidem diversos usurpant sive ut serpentes, inue.nenatos animantes fugent; sive ut facilius parturiant, in nidis reponunt suis Lapis est rotundus, coloris subnigri, minutiorem aliutita lapillum, qui nonnunquam pellucet, vel terram pinguem, .margarsimilem complectituru cortice silice obducitur strachiis alligatum, foetum retinere se mori vero appositum partum accelerare sibi persuasum habent Marga vero , vel terra pinguior, qua Pites quasi priegnans invenitur, terra sigillata vix habetur inferior nam febres malignas, dysenterias, venenatos denique morbos, ne peste quidem excepta debellat sed saepius est eluenda . M aquae a cetosae, vel spiritui .bati. vitrioli infundenda. meo des inter pretiosos lapides numerari non debet, quamvis a litem reserat, atque induratam arenulam intus contineat. Sic Enhydros, qui aquam in sui medio recondit, nullius fer usus habetur. Hic multa de Margaritis, Coralliis subjicerem, nisi ista alterius essent loci. Quare nos ad metallorum contemplationem accingamus: digna res est, cui aliquot horarum opellam demus: ve
472쪽
i. cetrandu idein vos prolixe accipidines: et sileat, est exoranda . . -
eonfectunt 'Uret et .m amen non tam auctorixdx ' in suas quiq* P et Ceth, ni, quaerenda sint.
473쪽
uni, vel supine, oscitanter pertracton tu ita ut nee tit c ludi erudita Aristotelis schola ; neque ullum e veteribus te ipse sedit. tum ex indicibus, dictatis codicibus sapere videantur. Optareine, ut aliquem controversiarum facerent modum, Atque aetatem in ii libus nollent conterere studio mi antiquos ligerent ex iis en ii ii ceret optima quaeque decerpere in Ordinem disponere, proprium ad hibere judicium, non aliena tantum exscribere Aristotelem, ut prae. cipuum Philosophiae lumen sequi tutissimum est, veruntamen ab eo licet nonnunquam dissentireta supervacuus enim foret in studiis lon gio labor, si nihil liceret melius invenire prarieritis. Nec pigeat ali quando multorum in unum conferre inventa, relurima experiri: nam Philosophiae naturalis pars vel maxima constat experimentis, non vanis disputationibus continetur. Si quidem, ut ad propositum nostrum revertar, cum agitur de metallorum natura, morigine cre dam potitis Alchi mistis, Doci mastis, atque iis, qui metalla effodiunt, liquant, examinant, quam umbraticis, itiosis Doctoribus, qui tremulo cantu frangunt subsellia, nec quicquam experti ratiunculi, quibusdam ex Logica depromptis communem metallorum materiem fineunt, vel halitum nescio quem cum Aristotele vel terram aqua permistam cum Agricola Dd caligeron vel cineres aqua perfusos cum Arabe quodam nomine Gil gile. Irrident vero hymicos, qui mei inacomponunt ex hydrargyro, qui stire. Quod si salem cum Paracelso, vel arsenicum cum ebero, vel denique terram chalcanthos an cum aliis adjungasa statim convicia audies tanam maledictis saepiusquam rationibus velitantur. Nec ver timendum est, ne iis, qui metalla tractant, expurgant, resolvunt, temere fidem adhibeamus. Aristoteles quidem ea dicit, quae probari minime possunt, metal- Demetalia scilicet, uapides ex vapore instar pruinae concresceret. An ve- rumma, nae metallorum, quae, ut refert Agricola, co pedum altitudinem pletera Ariorumque superant, ex hallitu condensato prodiere t mirum si tenuis vasto elusen por lapides penetrat, tam patentes diducit venas. Quaero an fumus teratia re ille antequam rigore concrescat, naturam, speciem obtineat meiat
imis m. si, an nondum etiam, sed expectandum erit, dum instar pruinae , vel rotis cogatur Enimvero frigus illi generat, partes quidem divulsas colligit, at nulli rei formam praebet. Ergo halitus nondum con- et elus ain metallum fuit. uod si ita sit, latet adhuc metallorum generatio nec dum enim satis constat, quid illi fumo metallicam speciem dederit. Is quidem vapor e succo metallico exhalatur, quemadmodum hydrargyrus sublimatus in fumum diffatur, atque instar pruinae vasi adhaerescit sic vapor ex aqua sublatus in aquam relabitur :
474쪽
. Q ad aliud non statim evolax, 'me nonnunquam
momenta Terram quidem , - - tu,
475쪽
qu sitissime commixta esse hinc licet conjicere, quod metali i nec madefaciunt, neque instar olei ditnuunt terra enim admist
morem terminat, neque eum effundi , vel aliis corporibus sinit id haerescere. Terra igitur ad metallorum generati ne in concurrit, sed non sola. Tropius vero sentit Agricola, qui aquein l .im ab aliis te mentis aflictam, alteratam in metallis Praevolere arbitratur, qua tu Scaliger, qui in iis plus terrae, quAm qu e ne sic vidi: nam quae et rea surit, ignis ardoribus indurantur, non liquescunt Neque Gililiti, seremia sententia est, qua metalla ex aqua, re ineribus instar viiii eon stati existimat Praeterquam enim vitrum fragile est , nec tanta sunt in f , dinis ipsis incendia, quae terra in in cinere redigant, illud quoque accedit, quod vitrum non extraneo, sed insito, atque adver sus tonem contumaci humore constat neque aqua cum cineribus ita perire isceri potest, ut ex iis vitrum, vel metallum concrescat. Sed ex plicat Chymicorum sententia, ista corruent, universa. Quapropter metalla neque ex vaporoso halitu, neq; ex aqua, terra sede mei. curio, sulfure, chalcanthos sale prognata arbitror.mis nita Pri intim vero vos credere uisu commune, scelidum, ut, ut clamico parem hydrargyrum statur a nobis uaetallorum principiare haec enim rum lint ut furis a mercurii metallici recrementas vel certe materies a struitur cruila, indigesta, depravata, qtiam virtus mineralis , relasti ea in
metalla excoquere, ac maturare non valuit magna sane est metallis
omnibus vel cum sterili hydrargyro societas nam in hoc sol uun tu atque in substantiam stuxilem mercurio similem, quaeque frigire non simitur, artiti cum industria reducuntur L idque ipse fatetur Er istus ni Alchim istarii in inimicum potissimum nominem)qui se hu- a re ius rei testem oculatum sistiti, Metallorum quoque proprietates hy-
ex hiisar drargyro conveniunt: nam in aqua stygia exsolvitur, calci natur, me-e, tallorum colores induit hoc solui ab iis dissidet, quod fit fluxilis, titi, his fugax, tametsi plumbi fumo atque ipso sulfure induretur. Addam neeMJare In venis auri, Wargenti auctore Plinio inveniri, atque e cadmia argenti fera, bi ut copiosum elici Omnes fere morbi, qui fossores invadunt, ex argento vivo scaturiunt Aquae etiam, quae metallorum venas alluunt, argento vivo plerumque inficiuntur hinc circa fauces multam colligunt pituitam. Qitare mea quidem sententia mercurius materi itin, pondus sulfur tincturam, formam metallis consert: nam sulfur ad eorum compositionem pertinere Alchim istae fere omnes consentiunt Metalla quippe praeter aurum omnia comburi possunt,& dum excoquuntur, lulsu reum odorem naribus assiant. Nulla vena dum torretur, non laetet,&fumum exhalat sulfureum. Ex omni yy-
476쪽
fientis de lapide ex ' ias ' eom Objecti Neque obscurum est,quid soleant sebPV β disdisti.
e sensu, nurum Det''m tm etsi baione taliud enim
et uisui prae metrum Argentum virum T. A
h.drargyrus sulfuris ig' ' demonstrat, quae ex suiu tannuam materia su
tallorum ramenta, ut aistoridrum est,me-
quicquam pervenire potest, praeter v miusta ex halitu in terrae visc*xibu'sy' oncte laeteri quos atque eorum venas latim, U'si,' is est. Ne- omnibu . mixtis, quae e dcu laxo h i 8S nisi iidemque assequor quomodo succi Vrd 'si' ''N' NO: hin sed i potest, ut i, in uapores dimentur. An terr cum M'ru'm quemadmodum
nun ima partes utrumqd rem metri. c. diducantur l
mixtionis leges exigunt,nisi prius in tenuibu ,
477쪽
Albertus ipse, qti Alchim istis plus satis indulget, ac metalla , gui, Wviscoso humore compingit, in sententiam Aristoteli vel in '
tus delabitur. Is enim cum de loco generationis metallorum ediit rit, aurum id lapidibus duobus modis inveniri docet maliquando ' tot uin lapidem qua diffunditur, eumqtie flavo tingit colore inievenas duntaxat auro praegnantes conspicimus' cujus discriminis causam reddit nimirum quod fumus, ex quo aurum, reliqua metalla prodiere, per lapidis meatus discurrens sensim congeletur. Coin igitur lapis est porosus, tum fumus ille mineralis illius substanti nix. penetrat, reum eo confunditur et sed ubi solidior est, compa toetum halitus venarum ductus sibi aperit, nec totum lapidis corpus per meat. Saepe auri ramenta fluvii devehunt, quae in filamenta tenuisti m diducuntur, quod exhalatio de sub terra erumpens, a quae rigore repercussa congeletur. Qui metalla ex aquaein terrae exquisiti mustione compingunt, ii communem fossilium, non metallis proprianitarnateriam adducunt. Quis enim ignorat fossilia ex terra, a qui proficiscita sed eandem gemmis pellucidis tribuunt originem. Addit Caesalpinus, nullum humorem aqueum prae frigore estici ductilem, pressilem. Neque tamen ibo inficias aquam in metallis abundare sed ea jam est alteratae, atque ab aliis elementis sic affecta , ut aquae nomen iam non possit usurpare et nisi forte malis corpus nostrum ex aqua, quam ex humoribus compingi. Nihil igitur impedio, quominus aqua cum terra subtilissime commista argentum vivum , vel mer. curius appelletur, incommunis metallorum materies censeatur tametsi non facile concessero ejusdem esse naturae cum hydrargyro: nam plerique hydrargyrum inter metalla numeratum volunt: Gmnes illi metallorum affectiones praeter consistentiam, .soliditatem conveniunt quod si metalla resolvantur in mercurium argento vivo limitem, is facile in metae lum reducitur, ac pristinae restituitur firmi.tati; adeo ut naturam metallicam minime eXuerit. Ferrum in e S, ut plumbum in stannum non aegre commeat, nec continuo unum alterius est materia, vel principium. Sic inter plumbum hydrargyrum magna est astinitas, .unum alterius naturam facile induit sed nego hinc recte colligi argentum vivum plumbi, atque aliorum metal-Iorum communem esse materiem Fortasse hydrargyrus nimio humore diffuit, qui sui iuris, a aquae fortis beneficio temperatur,&metallicam duritiem assequitur. Nec mihi aliorum Chymicorum sententia displicet qui metalla ex terra chalcanthosa sulfure com-Ponunt: nam omnia fere metalla in vitriolum resolvuntur catque in omnibus ferme mineris, venis, tamarcassitis foecundis atraimentum
478쪽
inune centium eriund*x*s' phox editur, quousque in calor vero, qui lumen VP hine
petiolam terram tutu's VP indurat Rationes undi
ii, idoneam S rediet mitam M. Metallorum
479쪽
perfectione mi consistentiam meta iii boni erat,speciem alnei igno largitur; nec eliquata metalla naturuem mutant et in piri belli: non frigus, sed magnos aestus sentiunt et allarii. Hinc latentis vehi argumentum desumunt, ex coruscui Dibu , cderuleis lammis, uti identidem terram allanabunt de quidamsulfurcus 3 calidus uapi, ex iis locis solet e tu inpere, qui facile Percipitur. Hinc etiam niue, in iis regionibus statim liquescunt, nete ros concreta it, neque arbo res procerae, vel laeta eramina assurgunt sed pallidis, tenuioribu so liis sterile, exustum solum indicant. His .ine ultro astentior ve rum huc animum parare non possum, ut credam, calore, me sideribu,
manantem totam terram pervag.iri, atque in illius medio tanta incen.dia procreare. Quod si cryptae subterraneae a calore solis tuta sunt: si gelidae aquae in ipsis terrae penetralibus discurrunt, atque in antris Hungariae aqua saepe in gelu concrescat profecto Solis calorem us
que ad telluris centrum pervenire nemo sanae mentis crediderit. At inquiunt, calor nunquam retro, sed prorium semper diffunditur id que multis experimentis comprobant: nam si prunam ardentemere. ctae lamine imposueris, pruna sublata inferiorem lamina partem ni at tum incaluisse comperies octina superior Omne in calorem CXucrit o. Quando ad ignem propius assides, si sorte argentum in crumena reconditum habeas, id certe multum caloris concipiet quamvis vestimenta non adeo incaluerint verum hoc quide in ut volenta sed quis illis daturus est colorem gradatim usque ad terrae centrum pervenire, atque illinc in omnes diffundi partes Frustra nunc quaerimus loca arboribus opaca, quo recreemur ab aestu Solis, si fraudes arborum lumen quidem, non ipsum calorem arceant D nec video , cur aestate loca subterranea habeantur frigidiuscula, si calor semper reja promovetur, neque unquam remeat. Longe satius foret, eos fateri potius nescire, quod nesciunt, quam ista effutientes nauseare. Sed esto calor centralis, ut loquuntur, metallorum substantiam digerat, perficiat an licebit hunc calorem sulfuris nomine deli nare effectricis, non materialis causae titulo, ut opinor, metalla procreabit. Fac id,
quod ne intelligi quidem potest, mihi esse persuasum fossilia ex suissem in iis prodire : haec semina ex astris in terrae penetralia, medio calore tanquam vehiculo deduci et calor substantiam crossam .humidam, quam mercurium nominant, resolvat, ac reddiu puriorem, dum crebris sublimationibus excrementa sua deponit. An continuo calor ille coelestis substantiam fossilium materiae, vel sulfuris nomine ingreditur' Haec utique ferrem, si calorem inter corpora , non intexqualitates numerarenta at qui fieri potest, ut accidens iungatur u
480쪽
nil Tvetum nos tarditatis accu-
. in hanc sententiam dierunt , VA leo, inter i illud quod ante ieceram, Nerum inculco sed pateticos de natura, ben*x'n' 'rum est. . humida
a altera siccior meretrix in m m