Hermeneutica Biblica; cum approbatione revmi episcopi Genevensis et Lausannensis et superiorum ordinis

181쪽

Caput XV De interpretatione Catholicorum. 169tum, qui tamen, quia quaedam minus recta continebat Indici relatus est, done Corrigeretur.

Cornelius ungenius ' 575), episcopus andavensis et Philippi II.

in Concilio Tridentino theologus, scripsit opera docta et utilia elaraphrasin et adnotationes in Psalmosa, Commentaria in roverbia, Canti-Cum Cant. Sapientiam, ECCleSiastiCum, e Concordiam evangeliCam , . Commentarium in Concordiam et totam historiam evangelicam a. Franc Forerius ' 1581), O. Praed. in Concilio Tridentino regis Lusitaniae theologus, posteaque a summo Pontifice adhibitus, ut missate et breviarium reformaret atque CaleChiSmum Componeret, Crip Sit Commentarios in librum Job et in Isaiam. rimus non prodiit typis de altero protestans Rosenmi ille testatur: indagavit in singularum voCum proprias signifiCationes et integrarum Sententiarum SenSum et nexum non minori diligentia quam iudicio a. Joannes Imidonαtus ' 1583), . . excellit suo Commentario inquatuor Evangelia , qui propterea etiam saepe typis editus est. inoris valoris sunt eius e Commentarii in praecipuos libros Veteris Testamenti in prophetas maiores, in salmos, in Proverbia, Canticum Cant. ECClesiasten, Sapientiam).

Alphonsus almeron ' 1583), . . Concilii Tridentini theologus,

commentario scripsit in totum Novum Testamentum, qui magni aesti

mantur.

Franciscus Riber ' 159 I), . . exposuit duodecim prophetas minores. Evangelium s. Joantiis. Epistolam ad Hebraeos. Apocalypsin. Lud de Legioni us Luis de Leon ' 159 I), O S. Aug. hispanus celeberrimus, exposuit librum Job, Canticum Cant. Apocalypsin, et scripsit etiam me os nombres de Christos De nominibus Christi et La perfecta Casadas in rov. C. I), ubi exegetam aeque doctum ac pium agit. Card. Franciscus Toletus ' 1596), . . a pluribus summis Pontificibus magni habitus, in criticam textus sacri investigationei instituit, quibus Sixtus V in edendo textu Alexandrino usus est. Exposuit quoque duodecim prima Capita Evangelii s. Lucae, Evangelium S. JoanniS, epiStolam

Gilbertus Genebrardus ' 1597), O S. B., notus est praeSertim Suo in Salmos Commentario. Vertit etiam Judaeorum quorundam expositiones in Canticum Cant et in Joelem. Benedictus Arias Montanus ' 598), O S. Jaα, praefectus fuit editorum Polyglottorum Antwerpiensium Edidit etiam commentarios in aliquos utriusque Testamenti libros et Antiquitatum iudaicarum libros

182쪽

120 Caput XV De interpretatione Catholicorum.

Nicolaus Serarius ' 6o9), . . omnes fere A. Testamenti libros fuse explanavit et ex Novo Epistolas catholicas. Alii Societatis esuinterpretes, qui a period Commentario SCripserunt, sunt Benedictus Pererius ' 161 o), Card Robertus Bellarminus ' 162 I), Joannes Mariana

' 624), Cusue Srenetius ' 628), . e. irinus ' 1636 et praesertim Cornelius a Lapide 4 1637), qui integram s. Scripturam, libris Salmorum

et Job exceptis, fuse exposuit. Joannis de ined S. . Commentarius in librum Job a multis laudatur, ac Bonfrerius . . propter Commentarios suos in Vetus Testamentum inter optimo exegetas ColloCatur. iletinus Estius ' 161 3), universitatis DuacenSi proseSsor et Cancellarius, Commentarios in epistolas aulinas et septem Catholicas edidit, qui optimis adnumerantur. agni pretii sunt etiam eius Adnotationes in difficiliora loca Cripturae . Ser hinus apponi si 1614), . raed. exposuit quatuor Evangelia, Pentateuchum et salmos Commentarios in salmos sub finem vitae SCHPSit, adeo ut ultimum versiculum ultimo vitae die exposuerit editi sunt Bononiae 1692 s. in Vol. fol.). Nonius Maloend ' 1628), . Praed. , ut Vulgatam defenderet, noVam verSionem ex hebraeo adornavit et scholiis illustravit, at non pervenit nisi ad Erechielis cap. 16. Opus post auctoris mortem edidit Thomas ureus, O iraed. in D voluminibus sol. Didaeus Alvares ' 1633), . raed. praeter opera notissima De auxiliis divinae gratiae composuit etiam Commentaria in Isaiam prophetam iuxta sensum litteralem et moralem Θ.Simon de mis ' 1644), linguarum orientalium in universitate Parisiensi professor edidit Commentarium litteralem et historicum in omnes salmos et selecta Veteris Testamenti canticas, qui ideo est laudandus, quod textum hebraicum accurate Xponat et rabbinorum expositiones non raro reserat. Steph. Menochius ' 165 5), . . ad exemplum aliquorum Societatis suae alumnorum S. Scripturam breviter exposuit. rennes Morinus ' 1659), unus e Polyglottorum Parisiensium editoribuS, magnum nomen sibi fecit praesertim editione entateuchi Samaritani et argum Samaritani. Joannes de la Have ' 1661), . in . ipse Commentario quidem non Compo Suit, sed Studium s. Scripturae promovit Collectionibus ex aliis interpretibus, quarum tres edidit e Bibliam Magnams, Bibliam

Maximam s. e Biblia Sacra Cum SeleCti CommentaruS .

Lernαrdinus re leoni o 9), . in . exposuit Evangelia et Epistolas Paulinas, quod opus a Clemente XI. laudatum, in multorum s. Cripturae studiosorum manibus versatur tum ob scientiam tum ob pietatem, quam Spirat.

183쪽

Caput XV De interpretatione Catholicorum. 171

Cherubinus QS Joseph I7I6), O Carm. Conscripsit duo opera maioris momenti, in quorum primo, cui titulus est Summa criticae Sacrae a scholaSticorum more disserit de Scripturarum nomine, Conservatione et quasdam difficultate Solvit in altero, qui Bibliotheca criticae sacrae inscriptus St, re ad antiquitates Judaeorum S. Scripturae versiones et editione Spectante traCtat. Auyustinus Cretinet ' 757), O S. B., non solum aeCuli 8. 9-timus fuit interpres, sed alii permultis etiam praeserendus est, eo quod s. Scripturam docte, plene Sed nihilominus non proliX exposuit. Commentarium eius in universam SaCram Scripturam gallice scriptum I. Dom. Mansi latinitate donavit, quemadmodum et Dissertatione valde utiles, quas auctor operi Suo adiecit. Scripsit etiam primum Dictionarium biblicum, in quo ordine alphabetico re S. Cripturae scitu digniores pertractat. Eorum qui de S. Scriptura saeculo I9. opera CompoSUerunt

C. Cl. Fillion, C. Gutberlet, G. mobem, an monacher, r. aulen 2 h. . Lamy, Melch. Micoch, Joan. cinete, Fr Polat, Aust. Rohling, Al. Schufer, Bern Schufer, P. Schans, L. A. Sehneedorferi Cis , ni Schola, aut Schol Aem Schosfer, Fr. Vigourouae, Herm. Schol ke. tempore recentissimo commemoranda Sunt prae Ceteris

1 Academia bibliea L 'Ecole pratique d'ptudes bibliques ab ordines Dominici Hierosolymis in conventu . Stephani rotomartyris an . 889 fundata, in qua ii qui exegetae sunt futuri lingua orientale omnesque disciplinas biblicas addiscere possunt et Re*ue biblique internationale, quam praedictae Academiae professores dominicani edunt 3. Cursus Scripturae sacrae, auctoribus R. Cornely, .mnabenbauer, F. de Hummelauer aliisque Soc Jesu presbyteriS 4. Dictionnuire de a Bible, curante Fr. Vigouroux 5. Biblisehe Studien series fasciculorum, in quibus Germaniae et Austriae exegetae catholici de quaestionibus biblicis scribunt.

184쪽

CAPUT XVI.

Praecipui interprete protestantizi usque ad ortum rationalismum. Mart. Lutherus si 1546 primus se . Scripturam intellexisse eiusque veram interpretandi rationem indicasse gloriatur. x Reiecta omni

Ecclesiae et atrum auctoritate in s. Scriptura exponenda, eam in Seclaram esse defendebat cum autem etiam eius inimici ex hac s. Scripturae Claritate pro sua doctrina argumenta traherent et tamen Luthero inimici manerent, suam propriam persuasionem ut Supremum prinCipium statuit, indeque etiam s. Scripturae libros, qui ui persuasioni, praecipue eius opinioni de solius fidei sufficientia Contradicerent, non ut divinos sed mere humanos Consideravit. QuiCunque ergo SaCrorum Librorum interpretationem aggreditur, ante omnia nullo modo dubitet, solam fidem, absque operibus hominem iustificare. Ut Lutheri assectae iis adversariis suae doctrinae, qui e S. Criptura argumentantur, re- Spondere Ciant, ei ut regulam Statuit, tun contra . Cripturam ad ipsum Christum appellare seu aliter et brevius ad Suam persuasionem. δὶ

185쪽

Caput VI De interpretatione protestantica. 173

Ita protestantes conservativi et rationalistae habuerunt viam a Luthero indicatam. In commentariis suis Lutherus ad textum hebraeum quidem attendebat, at linguae illius non satis gnarus, vix aliquid notatu

digni eruit. Τ)

Culnistis 1564 ad evitandas Controversias Synodo verorum episcoporum reliquit, de SenS S. Cripturae ero iudiCare, ex quo patet, neque apud omne proteStante e liberum examen admissum fuisse. ConStat etiam proteStantes, quamquam S. Patrum auCtoritatem reiecerunt, Suorum patrvin auctoritatem quolibet momento CCepisse. Inter protestantes Confessionis Lutheranae excelluerunt

Joren Gerhard ' 1637). Exposuit Genesim Deuteronomium, Vangelia epistola s. etri. In Suis locis theologicis docuit, explicationem regulandam Sse ad normam perpetuae Sententiae, quae de unoquoque doctrinae Capite in . Scriptura proponitur. Mart. Geter ' 68o notus est praecipue suo commentario in PsalmoS. Abraham Culon ' 1686 nomen sibi fecit commentario in Genesine opere et Biblia illustratas, catena quadam in universam S. Cripturam. Seb. Schmi si 1696 vertit integram . Scripturam e textu originalii linguam latinam et exposuit plure libro SaCTOS. protestantibus, qui e reformatos appellant Ioren Drusius ' 1616), linguarum orientalium peritissimus, scholia composuit in difficiliores textus s. Scripturae, quae etsi errore SeCtae illius redoleant, tamen eruditione et aequiore erga a Ctos Patres iudicio excellunt. Ludov. de Dieu ' 1642 scripsit breves adnotatione in omneS fere libros s. Scripturae. Investigavit sensum litteralem, de doctrina ipsa minuS UranS.. αn Cocceius Κoch ' 1669 fulsa typologia invecta, Christum Dominum ubique in A. Testamento praefiguratum vidit. Commentarii eius fere ad omnes libros sacro Se Xtendunt. Cumsegius Vitring et a), Coccrii discipulus suo in Isaiam Commentario apud Protestantes celeberrimus fuit. Ex Arminianis et Socinianis: Hugo Grotius ' 1643 scripsit Adnotationes in Vetus et ovum Testamentums, in quibus se ex historia profana omnia attuliSSe affirmat,

186쪽

174 Caput VI De interpretatione ProtestantiCa.

quae historiam Sacram explicent atque confirment. At rationalismo viam paravit, quia nullum Vaticinium messianicum directum agnoscebat, quae autem typice ad Christum referebat, mera CCommodatio erant. Joan Clericus ' 736 fuit unus e rationalismi praecursoribus. In commentariis suis doctrinam arminianam defendit, inspirationem impugnat, vaticinia messianica ab aliis admissa negat, miracula ut Ventus merenaturales XPliCat. In genere dicendum est, praesertim Socinianos in interpretatione

S. Scripturae abSurde procesSiSSe, ut suum Systema e S. Scriptura confirmarent.

Principales commentarii protestantici inveniuntur collecti in opere 4 Critici sacri, Londini 166o Amstelodami 1698). Arianus alto 1658), Anglus, celeberrimus evasit editione

Polyglouorum Londinensium, in quibus textum hebraiCum Samaritanum, Chaldaicum, graecum, SyriaCum arabiCum aethiopiCum perSiCum latinum

impressit, doctas praefationes de singulis textibus praemisit et dictionarium adiecit Opus hoc quod a pluribus adiutus in iuris publici secit, hucusque omnium Polyglottorum perfectiSSimum St.

Iuterprete protestantici post ortum rationaliSmum. Analogiam fidei, quam iam Arminiani, Sociniani et quidam alii

interpretes reiiciebant, omnino respuerunt exegetae protestantici qui de istarum anglicorum et pseudophilosophorum gallicorum systemata Sequebantur. Hi, negata reVelatione, vatiCinia et miraCula quoque negare Coaeti sunt. Antiquum Testamentum eis propterea nihil aliud est, quam litteratura profana Judaeorum, Novum autem TeStamentum Stcollectio librorum de Christo agentium, de Christo tamen non Deo sed mero homine, etsi maiori sapientia et sanctitate praedito quam ceteri homines. o modo prinCipium protestantismi, hucusque canalogia fideis, doctrina librorum symbolicorum etc. limitatum, in ultimis suis ConSequentii apparuit. Ioan Mi Semler ' 1791 inter protestantes germaniCo primus hunc rationalismum biblicum professus est. Ut libro N. . exponeret, systema accommodationis invenit, iuxta quod Christus et Apostoli saepe Judaeorum opinioni se CCommodassent. Ut ergo vera Christi doctrina falsa Judaeorum discernatur, primum ex scriptis Philonis, Flavii Iosephi aliorumque Colligatur, quaenam Judaei docuerint reliqua Christo attribuenda SSe CenSuit.' Textum aethiop. et partem vocabularii correspondentem elaboravit . f. Wanslebius, qui postea ad fidem catholicam conversus, ordinem S. Dominici am

187쪽

Caput VI De interpretatione protestantica. 175

Sed in hoc rationalismus non stetit. ox enim alia systemata inventa sunt, ut morale Mnti I8o4), psychologicum . . . Pathli 4 1851), mythicum D. r. Straussi I 875), quibus Vetus Testamentum et Evangeliorum doctrina labefactarentur. Sed cum Christi facta et doctrina in Actibus et Epistolis Apostolorum relata inveniantur, haec quoque innocua reddenda erant, ad quod opus Ferd Christ. aur ' 186o), Tubingensis professor se accinxit, Cholam fundans, quae neo-tubingensis appellatur. Ctuum Apostolorum et Epistolarum

authentiam negaVit, a Xeunte ae C. 2 POS Chr. Cripta asserens. Inter primos Christianos, ex eius mente, quidam fuerunt, qui essiam quidem venisse dicerent, at leges OSaicas quoque observandas Crederent hi

Christiani Petrini nuncupantur. Praeter hos alii erant, aulini, qui veram de religione Christi universali deam habebant. Huic inter primos Christianos liti libri Novi Testamenti originem suam debent.

Apocalypsis a iudaizantibus originem suam trahit. Paulus quoque scripsit quatuor epistolas, in quibus iudaigantes impugnat. Habuit utraque par etiam Suum Evangelium, quod tamen non est identicum cum Evangeliis hodiernis Libri omnes, praeter nominatos, Cripti Sunt post Apostolorum mortem, ut illae duae partes Christianorum unirentur. Omnium horum rationalistarum nomina et opera referre, non Stnobis in animo. . Sufficiat praeter iam Commemoratos prinCipale quosdam nominatim producere, Signi. ac Buumgarten ' 1757) oh Dan.

hausen: B. Stade T. . Cheme C in Cornill B. Duhm; . Noreack Frd. Baethgen. Conservativis adnumerantur

188쪽

La Divina Comedia climante con commenti secondo a Scolastica de P. G. Ber hier dei red Vol. I. 'Inferno.

Tabulam synosticae uotium Summam theologicae hometes Aquinatis,