In Propertium quaestiones grammaticae et orthographicae...

11쪽

- - -

scriptoris adversus codicem N omnium certe Virorum doctorum consensu sit recipiendum. Sed ea de re librorumque manu scriptorum allatorum natura et indole cum diligentia et cura videndum erit, ubi rem orthograpiticam tractabimus. Ceteras ropertianas saecl. XV membranas, quarum lectiones adnotavit Herigbergius, codicibus Assi multo Viliores excepta roningana, cuius scripturas rarius adiunxi, in hac commentatione omnino neglegendas putavi.

In libris denique numerandis Laelimanni es pgg. XXΙ- XXIII ed. 1816 divisio adoptanda mihi Videbatur, quem

primum notum est librum secundum discidisse in duos, ut carmina Propertiana quinque libros complexa commonstraret; priscum numerum quattuor librorum Herigbergius et Baehrensius restituerunt. Ceterum hanc rem non ita gravem, quae per se plane

abhorret a quaestionibus nobis propositis, diligentissime tractaverunt Herigbergius, Quaesit. rop, gg. 2l3-233 et Luci litierus, Praes in rop., gg. XI-XIII, qui eandem, quam Lachmannus, probat divisionem. Restat ut, quale nos in his quaestionibus consilium secuturi simus, paucis indicetur. Primo igitur capite in- Vestigandum erit, quibus in universum rationibus Ρropertius se applicaverit et in peregrinis imprimis graecis, et in patriis nominibus flectendis altero, quas in verbi flexionibus normas observaverit tertio, quam scribendi rationem pro nostrae aetatis subsidiis criticis passim adversus Adllerianam et Baehrensianam editiones maxime probemus. Qua in distributione sane latendum, nonnulla quae in quaestionibus grammaticis tractata sunt, orthographicis non aliena eodem iure huic dissertationis parti adiungi potuisse. Quod vel maxime quadrat in accusativum et nominativum pluralis num tertiae, quae vulgo dicitur, declinationis in cis

exeuntem. -

12쪽

Do declinatione.

Ut ordiamur a substantivi et adiectivi declinatione primum nobis disserendum est de eorum vocabulorum odimatione, quae Graeca e lingua petita frequentissima genuina et patria specie in ropertii elegiis occurrunt. Quod vel maxime monendum est de femiuinorum nominum propn primae, quae Vulgo dicitur, declinationis nona, nativo et vocativo, quos casus legitima quasi ratione Graecorum more poeta in e exire Voluit. Itaque reperiuntur eius generis exempla et codicibus et metri legibus firmata, qualia nominativorum:

eodicum solo concentu firmata haec

Amycle , 5, 35 Cybebe 4, 17, 35 . . cybelle VBaehr. cybele F ibete N; 4, 22, 3 cybelle V Baehr.eybille F dibile N Cybebe L. M.

Vocativ. et metri rationibus et libb. mss. testimoniis firmata Cymothoe 3 26, 36 Hippolyte 5, 3, 43 Leucothoe 3, 26, 10; Sparte. 4, 14, 1 alia.

13쪽

sermone nominativo M. α praebent eademque sola terminatione ab omnibus fere aureae aetatis scriptoribus in linguam Latinam recepta sunt, e litteram omnibus Ρropertianis codicibus exhibitam videmus scit Hypermestre 5 7, 3;67 permestre , hypermestrae cet. Parthenie , 7, 4. Voc Nesaee 3, 26, 16. Cum minus offendamur nominativis Electra 3, 4,

et reus 3 16, 30 21, 12, rursus Ariadna 2, 3, 8 adriagna , adriana V, adriana F; Ariadna 4, 17 8; adriana F, adriagana N; voci Diphyla 4. 13. 57 mn. codd. 3, 16, 29 eriphyli a)e V Voc Andromacha 3, 20, 2,

formae in Latino adaptatae 3 codicum consensu et metro

firmatae Xstant.

Ut graeca eoalis in nominum propr. nominativis et Vocativis a Romanis frequentius in breVem a mutatur, cuius generis apud ropertium nullum exemplum repperi, ita producta quoque graeca re latino sermone interdum

corripitur. Velut apud Propertium occurrit Troi 2, 3, 4;2 8, 10 5, 1, 134.

In genetivis eiusdem generis nominum formandis ro- pertium etsi nullam certam normam secutum, tamen ut aureae aetatis optimos scriptores latinam terminationem graecae praeposuisse librorum mss. consensu satis confirmatur. Nam cum formarum in ae' exeuntium exempla haec exstent

i Luc.mulier, de re metr. gg. 387 sq. Igitur cum vetustissimi Ructore rar flexiones externigenas adsumpsissent qui et illud valde amarunt, declinationem Graecam per metaplasmos adaptare ori Latino , iam ab Attii inde et Lucilii tempore minus versibuaut subveniretur quam iactantia studiorum valde increbuerunt terminationes Graecae etc.' Adversus eri ergi auctoritatem, qui quaesit. Prop. II, Ρg. 164 proponit, nisi versus sonus postulet, ne nomina in vicem sibi respondentia inter se digerepent, ubique Graeci acquiescendum, cum L. ultero et Baehrensio, ubi plurimis codicibus e certum stat,

cf. 4, 1, 1 sacra Philete ΝFDV latina terminatio ae probanda est. Contra lem I, 26, 48 et Lernae pulsa tridente palus Luc.

14쪽

sephonae 3 28, 48; haec tantum quinque Graecorum more formata codicibus exhibentur, metri legibus postulata Danaes

3, 20 10 Helles , 22, 5 Lampeties 4, 12, 29; enelopes4 12, 38; isiphones 4 5 40 3.

In dativo et ablativo orpertius latinam semper graecanicae formae aperte praetulit, quamquam ablatiVum nominum primo casu in-es Vel- desinentium secundum plurimorum scriptorum consuetudinem e littera terminandum

esse eommendat Priscian. Ι, g. 290 C Neue o, g. 8. Dativos quidem eius generis nominum hos collegi Andromedae 4, 22, 29 Antiopae 4, 15, 49 Alcmenae 3, 22, 25 Semelae 3 28 27, ablativos Andromacha 3, 20, 2 Helena 2, 1, 50 3 34, 88 quamvis nomin Helene 4, 14, 193 Semela 3 30, 29.

numinativo graeca ratione formato praeter formam Helenam 2, 3. 32 omn codd. contra nom. Helene 4, 14, 39)accusativum etiam a poeta ductum esse ex librorum 88

apertissimis vestigiis colligi licet. Velut reperiuntur in elegiis Antiopen , 5, 2 anthiopem D; Dircen , 5, 38 dircem V Heben 1, 3, 23 Leucothoen 3, 28, 20;

Meroen , 6, 78; Ossan 2, 1, 19; Penelopen , 5 7 se nelope F simit accusativi a Lue. lillero et Baehrensio intextum recepti f. Ribbeck , protegg. Vergil. ind gramm .pg. 403 Ex feminarum nominibus in e exeuntium accu-Μsili. Baehr. nominativus mihi cum Lachmanno et Hertzbergi esse videtur eadem appositionis ratione explicandus, qua Baiae aquae a, 11, 30, ubi Hertzberinus, quaesit. Π, g. 163, Baiste nomen adiectivum sane insolentius et a sol Properti adhibitum perperam

censet.

3 Vergilii et Horatii libb. m. ubique formas in ae exeunteS praebent. Sed inde ab Ovidii temporibus graecam maxime terminationem communi scriptorum usu receptam esse docet eue o, Pg. 60.

15쪽

- 11 sativi perperam formati unum exemplum novi Euhadnem' euadne coen. VI, 447. Item nominum patronymicorum' accusativus graeca ratione per- sormatus certus stare videtur Metri quidem lege et codd. consensus tuentur locum hunc:

Ixioniden 2 1 38 Luc. Mulier . Baehr. hyxioniden exionidem hi m 2 FLibrorum manu scriptorum sola auctoritate satis firmatae reperiuntur hae formae

Aesoniden , 5, 17 Luc. lilier, Baehr. esoniden exoniden F exonidem mesonidem . Alciden , 9, 38 Lue M. Alcidem Baehr. alcidem FGaloide D.

Menoetiaden 2, 3, 38 Lue M. Baehr. meneeiaden N A menea eiden huius g. meneclade). Quare eum ceteris locis fere consentiant codices inscriptura per-n, Baehrensi inconstantiae nullo modo assentiendum est, qui etsi scripsit Aesoniden, Ixioniden, Menoetiaden, tamen b, 9,38 propter codicum scripturam alcide

F VAE' aleide D in textu probavit Alcidem:

Ille ego sum Aleidem terra recepta Vocat.

Morositatem potius pro tam recentis originis libris hanc novissimi editoris rationem appelles, quam ad fidem codicum recensendi diligentiam. Nee minus in nominativis praeter Atrida 3, 4, 1 cons. eodd. et metri legibus firmatum

i CL Luc. sitier. De re metrica, g. 389. ' De scriptura alcide codicis N cf. Grumme De codicibus ro- pertianis, Groningano et eapolitano, Aurich, 1868, g. 13 Cuius quidem formae accusativi singularis falso in m terminati unum exemplum etiam in libro eapolitano inesse videtur Exhibet enim , , 83 alcidρ, ubi Groninganus habet alcidem. Sed quum compendiiunillud, no in membranio vocabulum criptum est, literis metis

promiscuum sit quumque in eodem cod. omnibus reliquis locis, quibus accusativus gi nominis palonymici Graeci legitur, forma in desinen inveniatur, librarium eum, qui primus scripserit alcide significare voluisse alciden veridissimile non videtur esse. Rectissime quidem editores post Lachmannum omnes praeter acobum scripserunt Alciden.

16쪽

- 12 Non ita Dardanio gavisus Atrida triumphost, ubique graeca forma codicum consensu exhibetur Alcides

5, 9, 16; Amphitryoniades Atrides , 7, 23 5, 1, 112: elides 3, 22, 34 simil. quibus in locis omnibus latina

terminatio propter metri leges ferri omnino non potest praeter , 7, 23:Hoc iuvene amisso classem non solvit Atrides. Denique hie afferendus est voci Oiliade 5, 1. 117. Deinde codicibus tam recentis aetatis et Italae originis

non tantam tribuendam cense auctoritatem in scriptura accusativi nominum propr. nominativo in Has exeuntiuiu, quantam visum est Baehrensio. Scripsit enim ne metri quidem legibus permotus sane secundum codices

ubi ceteri recentiores editores consentientes contra libros mss. fere ubique scripturam penn probaverunt. Mihi quoque e0nsideranti perpauca illius scripturae pedi in antiquissimise0dicibus Vergil. y exstare et reliquarum declinationum in nominibus propr. peregrinis aceusativos, id quod paullo infra exponemus, passim graeca ratione formatos ropentianis libris mss. exhiberi, si quam commodissimum Propertianoque stilo simillimum textum restituere curamus, ubique cum L. lilier vel adversus membranas is is prωbandi videntur accusativi inm deginentes.

Item accusativus singui graecorum nominum, quae secundam, quam nuncupamus, declinationem sequuntur, a

Properti vulgo graeca flectendi ratione terminantur. Nam cum eiusdem generis haec exempla reperiantur et metro et codicibus firmata

nominum Graecorum in as exeuntium terminatur an sequuntur per- pane controversa exempla).

17쪽

cinnamon , 13 8 L. M. Baehr. cynamon N, y namon F;costo 4, 13 8 coni. Guyetus, Baehr. pastor FD V, L. M.; Horon , 1, 78 omnes codd. Ρatroclon 2 8b, 3 omnes codd.; libris mss. solis fida haec: Delon , 6, 27 mn codd. contra ap. Vergit Delum Aen Q 144. s. Ribbeck, Protegg. g. 404. Naxon , 7, 27 omn codd. Varon , corr. g. m. 2 nasei Baehr. contra Naxum 3 Vergil. Aen. ΙΙΙ 125 cons.libb. mss.), singulare tantum exstat, quod latinae declinationis speciem prae se fert: eostum 5, , 5 omn codd. Quam sormam metri legibus nullo modo firmatam, cum sit unicum ex nominibus allatis latinae declinationis exemplum, in eo sto emendandam esse proponimus. Similiter praeter nominatiVum: Cygicus 4, 22, 1 iggicus N ireticus V. contra Priap. 75 3 Cygicos Ovid. Τrist. 1, 10, 29 30 Cygieon.)leguntur consensu librorum manu scriptorum: Τyros 4, 13, 7: Isthmos 4, 21, 22 22 2 Voc. Ilio 4, 1, 31 ita tamen, ut graecae formae numero praevaleant. Qua de inconstantia Blichelerus monet Mus Rhen XV, Coniectanea criti. g. 436 Scriptores in terminandis Graecis nominibus flectendisque neque eum alio alius neque secum consentiunt et quo quisque propius aberat a vetustate, eo liberiora ac solutiora generare audebant. Jam ut ad genetivum singularis tertiae declinationis oeniamus, primum statuendum egi. cim nominibus

3 Praeterea reperiuntur apud Vergilium fere cons. libb. SS.:

18쪽

Athamantidos 1, 20 19 4, 22, 5; Boebeidos, 2, 2, 1 Briseidos 3, 22, 29; Chloridos 5 7, 2;Glaucidos 5 3, 5; asidos 1, 1, 10; nachidos 3 3, 20 Laidos 2 6, 1 Nycteidos , , 5; ha si dos , 20, 8; horcidos 4, 22 8 Phyllidos 5, 8, 57; antalidos 3, 33, 14; haidos 2 6, 3.

Contra singularis eiusdem stirpis nominum genetivus omnium membranarum auctoritate firmatus ex8tat, qui la

tinam declinationem profitetur: Isidis 5 5 34. Caussam latinae declinationis quae observatur in nomine allato, inde repetimus, quod Romani antiquitus tantopere ad illius deae cultum inclinaverunt, ut quasi domesticum numen toleretur f. Fauly. Real. - Encycl. IV,

fg 28 sqq. Ρreller', oem mythoL, gg. 723 sqq. Praeterea notandi sunt genetivi Myos 4 9, 14 et Pallados 5 4 45. Contra tribus loeis odicibus exhibetur; Ρalladis 3 28 12 30 18 4, 20, 7.

Ceterorum nominum in genetivis M. formandis cum Propertius nusquam a communi latinae linguae declinatione discedat, sed passim formae ceteris quoque usitatissimae reperiantur quales Mentoris 4 9, 13 Platonis 4, 21, 25;Τheuthrantis 1 11 11 al. supervacaneum Videtur, omnes eas proferre. Cf. lihner. Aus Grammat de lat. Sprche. I, pg. 23 sq.

Hic vero non alienum est commemorare genetivum nominum propr. graecorum in-es exeuntium eo terminatum Velut

Luc. lili. Quam formam satis constat a nominativo Achilleus ductam ex ei terminatione per contractionem in i

19쪽

- 15 transiisse Ae tales quidem genetivi apud omnes sere et elegantissimos sermonis florentis scriptores occurrunt, ut ne Cicero quidem Acad. 4, 34, 108 dubitaverit seribere gen. Herculi, quamquam nominativus Herculeus neque graecae neque latinae linguae consuetudine probatur cf. Charis. I,

10 g. 10; riseian. VI, g. 276 1 Serv. ad Aen. VIII 383;

Neue es, g. 331. - Ribbeck. Prolegg Verg. Ρgg. 130 sq., 176 402. - Blleheler , Mus Rhen. om. XV, gg. 43 sq.: Achilleus ne a Romanis quidem abhorrere clare Horatius ostendit quadrisyllabo Achillei genetivo usus in carminibus quem necesse est ad Achilleus nominativum revocari pariter atque Ulixei quadrisyllabum quod idem Horatius in carminibus compluriens dixit ad Ulixeus, tametsi hunc nominativum

umquam pronuntiasse Romanos mihi nullo exemplo constat In nominum peregrinorum genetivo, quae nominativo in-eus terminantur, ropertium certa norma non adstrictum

fuisse, exemplis, quae in elegiis occurrunt, facile colligitur. Nam cum latinae et eaedem per synigesin contracta formae deprehendantur hae:

Capanei 3, 34 40 Persei 3. 28, 22 30 4 Phine 4 5, 1 Promethei 2, 1, 69;

graecae etiam declinationis duae exstant: Nycteos 4, 15, 12 Pentheos 4, 17, 24, metri legibus

postulatae. Dativum eiusdem generis nominum per synigesin etiam

contractum semper latine inflexit posita velut Enipeo 1, 3, 21 4, 19, 3; Nere. 4, 7, 7 Prometheo , 5 7. Cf. Ribbeck. Prolegg. Verg. g. 31 ind. gr. g. 402.

Vocativi eorundem Vocabulorum, quem omnes poetae fere in e terminaverunt, scriptores pedestris sermonis, quantum fieri potuit, devitaverunt, singulare apud ropertium occurrit exemplum: Lynceu 3, 34 9. Cf. Ribbeck. Prolegg Verg. ind. gr. g. 402. In accusativo denique graecam etiam terminationem poetae nostro vel maxime placuisse, si minus e quattuor his, quae omnino in elegiis leguntur, exemplis

Nirea , I 8, 27 Orphea 4, 1, 41 Penthea ,

20쪽

singi num cuiusVis stirpis nominum propr. praeter ceteros casus summa frequentia in Propertii elegiis cernitur. Itaque eum occurrant non solum:

Briseida, , b, 35 Colchida 3, 21, 11 Minoida 3, 24, 3 adieci. 5, 11, 21 Phyllida 3, 24 44 Salmonida 1, 13, 21 sed etiam Pallada, , , 57

Atlanta, 4, 22, 7 P0lydamanta , , 29; Simoenta , 9, 12 4, 1, 27; Agamemnona , 6, 33 Amphiona , 5, 29 Androgeona 2, 1, 2 Babylona 4 1l, 21 Helicona ,10 1 4 5, 19 Pythona , 6, 35; Castora 1 t 15 Hectora , b, 38 4, 1, 28; Pana 4, 13, 4b ,

non absurdum egi colligere, quonirem testimonias compositis adparet poetae in hoe eas graece flectendi tudium, graecum etiam accusativum in-in eben desinentem ei probatum, terminationes vero im et em, quae codicum optimorum compluribus locis exhibentur, librariorum soli licentiae vel neglegentiae propter similitudinem litterarum M aliquando esse tribuendas. Legere igitur mihi placet vel adversus libros mss.

Baehr. Anubin , 11, 41 Lue M. Anubim Baehr.