Quaestiones Tibullianae et Propertianae: Dissertatio inauguralis

11쪽

Κil aestiv. 1867 armen restituere conatus est, qui non contentus versuum transpositione majora etiam ausu est.

Primum hanc formam carmini dedit 1 6 9. 10 25-28;7 8 29-34. l. 2 35. 36 13-24 37 sqq. Deinde vero hanc sormam optime quadrare sibi persuasit in Rilachelii sententiam, qui in act. oc liti Lips. 866 domonstravit, Tibulli codicem archetypum soli continuisse, quorum seni in quaque pagina versus scripti fuissent soliorum autem paria quaedam quaternionum compage soluta atque adeo discerpta fuisse. Statuit igitur hunc foliorum ordinem: fol. Ia titulus libri continetur; sol. R 1 6 fol. IIa 25-28 29 sqq. sol. IIb 31-34 35 sqq. sol. IIIa l3-l8; sol. IIIb 19-24 sol. IVa v. 37 sqq. - Quin etiam totam codicis archetypi conditionem usque ad elegiae quartae finem dilucide nobis ostendit - . uellerus ed Lips, 870Ηaasium secutus est. In praef. ad Τib. pag. XV satis breviter dicit ad . : post hos versus inserui v. 25 - 34, sicut jussit IIaasius'. Qui si cognitos habuisset Ribbeckii

conatus, nescio an hos comprobasseti Wis serus Quaesit. Tib. Lips. 1869 pag. hanc profeci sententiam: Mihi quidem elegiae undecim, sunt autem I, 3. . . . . 0 ΙΙ, . . . . si minus integrae, at tamen ita comparatae esse videntur, ut neque ipsae in diversorum carminum

fragmenta dissolvi neque transponi possint inter se earum partes. De reliquis vero elegiis hisce I l. 2. 4 6 H, quid statuendum sit, haud ita facile poterit dijudicare; multi enim earum loci adeo sunt ancipites et ambigui, de quibus eodem fere jure in diversas partes disputari posSit.

12쪽

Videmus igitur miro quodam modo fluctuantes doctorum virorum de elegia Ι 1 sententias et in hoc uno tantum

congruentes dilaceratam esse priorem carmini formam.

Sed tamen quaerere licebit, num recte illi viri tantam esse elegiae perturbationem statuerint, cum in codicibus nulla exstent ejus vestigia deinde vero nonne ipSa magna sententiarum diversitas in dubium vocare debet fidum earum ac veritatem Et nimirum magna caligeri auctoritate

capti et prajudicato animo, corruptum 8Se carmen, Statuentes, nimis neglegenter, qualis Sententiarum nexu e8Set, quaesiverunt. Unus is senius, Servaturus elegiae integritatem, accuratius etiam in sensum ejus inquisivit; sed nihil profecit. Dicit enim ed. Gotting, 835 praes pag. VIII hanc Summam esse carminis sententiam Τibullus Messalae respondet): Militiae molestias et opes aliis se relinquere, sibi placere tranquillitatem vitae modico contentae. Jam in medio carmine id agit poeta, ut describat et illustret hoc

otium securum et pauci contentum, quod degere cogitat, sic divisa tota tractatione Prinuun rusticae vitae jucunditatem explicat, ad quam redire vult, cum negotii festisque suis, dicens ti m de a rborum vitis que cura et cultu deorum astricolarum, mi de re seruaria et pastoritiae deae liu ' sqq. In hac carmini dispositione equidem nullum invenio sententiarum nexum, inimo conglomeratae videntur et Sine arte conglutinatae singulae parte neque ullo interi-bre vinculo conjunctae. Atque haec viri sententia quam procul Sit a vero, magi etiam procedente mea commentatione elucebit; videbimus emin, ad quam miras explicatione et longe arcessita pervenerit. - Ribbeckius prorsus fere omisit hanc quaestionum in pag. I duobu verSibus Sensum elegiae exponit, adjiciens id quidem verbosa enarratione doceri opus non est. - Certe non verboSa enarratione, Sed necessaria, quaque justa emendatio et interpretatio egere non poteSt. Quam vero mirificam sententiam tb-beckius de elegia habuerit, tum optime cognosces, si quibus

13쪽

causi ad magno suo conatu adductu Sit, expoSuero hoc

si fecero, simul totam argumentandi rationem perspicere licebit, quam in Tibullo emendando adhibuerunt viri docti. Omnium errorum fontem fuisse existim v. 35. 36 ubi de Pale dea loquitur poeta. Hinc enim exorsus Ribbeckius in ipso initio commentationis dicit: Ac primum deorum, quoSse venerari dicit Tibullus v. 1 sqq. ordinem immixtis alienis rebus distractum esse jam caliger vidit'. Deinde pag.

5 sqq. Quam fuisse causam dicemus, cur quae ad eundem popularium numinum coetum pertinet, alma Pales, non hic commemoraretur, Sed multo post versus infra - perspexit olim caliger, eam cum . 1 - 14 conjungendam SSe, quamquam quod hi praeposuit probari non potest, quia tota haec de cultu deorum agrestium par verbis nam veneror etc. exordium cepi88 videtur a Termino, quem Silvanus, deinde Pales, sive quis hanc praecedere malet, apte eque- tantur. - Quando post V. 4 vel, quod ipSe cert quadam de causa praefero, post V. 2 inseruntur . 35 Sq. hic ad verbium explicandum erit in agro meo'. Cohaerere omnia inde a v. 25 usque M O. 34 perspexit Ilaasius. Ac fortasse toleranda haec pars integra suo loco esset, si reliqua sana vel tolerabili saltem ordine composita essent. Verum non fugit Haasium, quod versum 6 8equitur distichon, Ipse eram etc. non huc pertinere, ubi rusticae vitae ecuritas exornatur, Sed illuc, ubi quamvis otio deditus tamen non omnia se opera detrectare affirmat poeta v. 29 sq. - 4 Νec tamen interdum etc. quibus si Scaligero auctore praemittuntur . 7 q. primum frugum Serendarum curam faciliorem, deinde quae molestiora videri possunt, arationis et rei pecuariae opera quaedam sibi vindicat. - Sed illud quoque ingeniosissimus vir praeclare intellexisse videtur, expulsis V. 7 q. optime coire . 6 cum V. 9 q. hic vide mihi, quam pulchre inseratur acrior desiderii significatio, fore ut tandem aliquando nullis lacessitus officiis, vacare ab itineribus et otio frui possit. Ergo hic

14쪽

Restant Lares, quibus extremo loco V. 21 - 24 Sua munera promittit remotis autem hinc Sequentibus v. 25 34 illorum invocationi io messes et bona vina date Scaliger optime conjunxit distichon V. 7 sq. , adsitis, divi etc., quae non ut ceteri, sic interpretor, ut post singulorum deorum commemorationem universos ad dapes invitari statuam, sed ad solos Lares referenda 8Se cenSeo. Atque haec omnia ententiarum quadam vel necessitate vel saltem probabilitate ductum se constituisse dicit vir doetus. Ut vero alia omnia hoc loco omittam, ipsum fundamentum, quod certissimum esse R. ibi persuasit et quo fretus tanta ausus est, plane infirmum est et alienum a poetae consilio scilicet illa sententia, primum vitam rusticam describi I-6 9. 10 25-28 7 8 29 34) deinde singulos deos enumerari l 1. 2 35. 36 13-24 37 sqq.)Νe vinculum quidem con8picimu8, qu hae duae partes conjunguntur immo schematicae formae, quam omniavit ille, omnia accommodata unt. Totius vero hujus sententiae nulla exstant vestigia sed quavis re in longe aliam dignioremque Tibulli arte ducimur. Attenuato vero vel potius subtracto hoc fundamento, singula quoque tran8positiones stare non posse, facile apparebit Picturam inveniemus firmissima forma inclusam, in qua ne verSus quidem de suo

loco removendu8 St.

Suscipiamus igitur laborem jam aequo diutius neglectum

dispositionemque carminis eruere conemur. Deinde enim clarum et vinculum illud, quo singulae parte conjunguntur Et certe hoc prospere accidit, ut tam manifesta exstent meae sententiae veStigia, ut vix, quin recta sit, dubitare liceat.

Messala Corvinus igitur Tibullo inertem vitam exprobrans, ad belli societatem eum invitaverat, ut paupertatem finiret, divitiasque sibi pararet Benevolum consilium, quod

15쪽

- non ingrato et asper animo spernere licebat Sed tamen Versatilis poetae animus, quo modo facete belli societatem recusaret, mox invenit, cum hoc gratissimo carmine responderet, in quo duas affert causas, quare invitatus non Veniat. Totius enim elegiae sententia haec fere est Ut belli socius tibi essem, tu, Messala, benigne me invitasti. Jam audi, quae res mihi obstent, quominus tuam invitationem accipiam. Primum enim divitiarum spes minime me allicit, cum contentus sim mea vita inerti, quam tu mihi exprobrasti. Atque, ut quam amoena et grata sit vita rustica, intellegas, breviter tibi, quales labores qualiaque gaudia habeam per totum annum, exponam facit hoc poeta v. 7 - 48). Sed gravissimam etiam causam audi, quae Sola, quominu oboediens tibi essem, me prohiberet, etiamsi prima deesset: homo sum minime ad bella gerenda natus, cum multo gratius mihi sit et acceptius bella gerere amatoria et in castris Amoris versari vinculis teneor tenerrimis et divitiarum quid mea interest, si lacrimatitem meam puellam relinquere cogor v. l-70. - Cognoscimus, dua magna parte esse totius carminis, in quorum prima vita iners deserbitur, in altera agitur de Deliae more. - Jam ad Singularum partium tractationem tranSeamus. Postquam . t totius carminis argumentum poeta proposuit neque auri fulvi cupidus sum, neque bellorum saevitia grata mihi est, . 5. 6 transitus fit ad primam partem, vitae inertis descriptionem 7 - 48 sq. Sed ipsa haec

in quatuor minores dividitur parteS, quarum commune incritum quod interpretes non cognovernnt, in maximo errores inciderunt. Etenim jure ac merito Se contentum esse suavita exponens, pulcherrimam nobis effigiem depingit et laborum et gaudiorum, quibus rusticus per unum quodque anni tempus fruatur. Ver aestas, ipsum brumale tempus gaudia sua habent, ut ore dubitare liceat, cuinam palmam des. Has igitur habes ni inore parteS:

16쪽

veris descriptio v. 7-24 aestatis P-36 auctumni 37 42 hiemis 43-48Magna cum arte poeta, quae maxime propria uni uniu8cujuR-que temporis, invenit et descripsit. - Videamus nunc, quaenam vestigia hujus communis vinculi in singulis partibus cognoscamus et quo modo aptissime omnia quadrent ad hane firmissismam Ormam. Primum igitur ver luchram appropinquat laboremque magnum serendi et agri colendi rustie affert. Cognoscimus, conjunctam es8 hanc partem cum prooemio atque sic fere procedit sententia: Non curo divitias, mihi vita rustica contento hoc unum concedatur, ut ipse seram tenera maturo tempor Vites rusticus et facili grandia poma manu.

Unde hoc etiam colligere licet, in precationis speciem totam vitae rustia in effigiem redactam esse, id quod ex ultimis quoque versibus totius parti 8q. 60 cognosca8: hoc mihi contingat te. quamobrem et hic et aliis locis conjunctivum positum videmus. Maturum vero tempus quid hic aliud significare potest, nisi ver Invocat ibullus 9. 0 Spem deam comprobo enim Ribbeckii sententiam, qui pag. 7 domonStravit deam hoc loco intellelegendam esse), in cujus potestate tota est agricolarum ortuLa, ut

frugum Semper acerV0S

praebeat et pleno inqui musta lacu. Neque indignum se esse, cui faveat dea, sequentibus versibus exponit omnibus enim dii deabusque munera e serre, et

sacra debita facere, ermino i l. 2. Silvano l3. 4.)Cereri ib. 6. Priapo 17. 18. Laribus 19. 20.). Pervenimus in hac parte usque ad finitum serendi et agri colendi laborem et quid aliud nisi vota Supersunt rusticorum γquae audimu etiam . 2s:

17쪽

- agna cadet vobis, quam circum rustica pubes clamet 'io messes et bona vina date'. Videmus igitur, in hac parte optimum inveniri sententiarum neXum, quem prorsus non intellexisse Ribbeckium ut alia omittam ex hoc maxime cognoscas, quod . . , quibus incipit veri descriptio, transponendos esse censeret in locum

ineptissimum. Nec non hoc patet, non enumerationem OS habere agrestium deorum, sed eos artissime cum tota veris descriptione conjunctos esse, ut hanc necessariam partem nunquam divellere possis. - Idem ero Sententiarum ordo, nonne in sequenti quoque parte inveniatur, quae maxime

est luxata Transit igitur poeta ad Aestatis descriptionem quae pertinet inde a V 25 ιsque

ad . 36). Sementis est sacta, diis munera sunt allata, durissimumque laborem rusticus superavit Sequitur recreatio maxime optata narratque poeta, qualem vitam degat usque ad messem. At vero in ipso primo hujus partis versu 25 mirum quantum variant lectiones librorum Ss nec minus interpretu sententiae in diversas partes discessere Excerpta Frising. habent: am modo jam possim Broukhusianus et Berol. lachm ce jam modo nunc po8Sum. Exc. ariS quippe ego jam possum codi reliqui omne8 jam modo non possum. Ribbeckius scribendum censet a modo nunc p0SSim. L. Muellerus Schneidei vinum secutus in conject erit pag. l46 jam mihi jam possim quae emendatione certe non opus Sunt. In eo omne conSentiunt interprete8, transponendo esse versu8, quippe qui deorum enumerationem interrumpant. Itaque Haasius eumque Secutus L. Muellerus v. 28 I posuerunt post . . Ribbeckius v. 25-28 o. Suit post v 9. 0. Quae omnes sententiae procul Sunt a Vero et apertissime declarant, illos viros neque hujus loci neque totius carminis sensum intellexisse longe alia est mea Sententia, quae sorsitan propius veritatem accedat. Primum nulla est causa, quare a plurimorum codicum lectione recedamus, quippe quae optimum praebeat en8um meamque de

18쪽

communi singularum partium vinculo sententiam confirmet.

Scribendi igitur sunt versus, ut eos jam Lachmannus in utraque exhibuit editione:

Iam modo non possum contentu viVere parvo nec semper longae deditus esse viae. Mod non idem significat atque tantum non', Graecum μονον ου, einalie, fast quod namquam rarius invenitur, tamen jam apud Terentium exstat horna. I, 2, 17: modo non monte auri pollicens et postea apud alios scriptores Hac ratione si Verba accipis, modo non poSSum reserendum est ad contentus vivere parvo atque in Versu 26. 27 verbum po88um' subaudiendum est. Deinde continuatur Sententia versus 2 in versu demum 29. Hic enim comperimu8, quamobrem non prorSu poeta parvo contentu vivere possit: Nec tamen interdum pigeat etc. Totus igitur locus sic fere in vernaculam linguam vertendus erit:

Negare non possum, etiam lectioilem, quam praebet co jam modo nune possum satis aptum habero sensum, si particulam modo cum ., ni inc conjungens recto particularum vim interpretaris, id quod optimo lacit Er. Lubherus in lolgi lexic. II pag. 43 a s. v. modo r. 2ὶ .,modo gerade eben, ei sistestim mungeri ori dem, Was in s vonesmasshat, das es nimede in die egeri artram strengsten Sinne falli odsrschon ben s Vergangenhei angeliori de in nachstor Zukunstrunmittet-bar evorsteh gr. αρτι. sindu lianc loci nostri profert lectionsm: Jam modo nunc possum, namquam in ambigia rem relinquit et ad inter- preis nos deisgat, a quibus quid exspectare possimus, modo vidimus. Lilbheri interpretationem l aeciperemus, vertendus esset locus So ann

19쪽

- 11 oblata esse videtur Ne versum quidem 6 recte intellexerunt interpretes Ribbeckius interpretatur: vacare ab it,neribus. Sed quaenam sint illa itinera, equidem non intellego, cum de Sola re rustica poeta adhuc locutus sit et haec verborum explicatio prorsus a sententiarum nexu abhorreat. Nimirum viae longae nihil aliud sunt, nisi quotidiani in agrum egressus' quibus quod liberatus sit gaudet poeta et exsultat. Aestatem vero serventem hac parte de- Scribi, quis neget versus 27. et 28 legens: sed canis aestivos ortus vitare sub umbra arboris ad rivo praetereuntis aquae 3 Sed ne hoc quidem tempore totum se otio dare licet bidenteS, boves, agnae magnam ru8tico curam afferunt, quamquam multo gratior est et levior hic labor, quam quem in agris tulit, describitque eum pulcherrimis versibus 29-32: nec tamen interdum pudeat tenuisso bidentes aut stimulo tardos increpui88 boveS, Non agnamve in pigeat fetumve capellae

desertum oblita matre referre domum.

Quid tunc fiet de Ribbeckii sententia. qui versus 29-34

posuit post Λ. 7. 8. consarcinavit igitur initium seris descriptionis cum media parte e continua aetatis descriptione divulsa. Goscio an nemini hoc jam probabile videatur. Deinde versibus 33. 34. fures luposque obsecrat, ne damnum exiguo Suo pecori afferant:

de magno est praeda petunda grege. Sequente versus 35. 36. maximam offensionis ansam dederunt propter Varia causas. Primum enim voculae hic' significationem non rectu intellexerunt viri docti, quamquam Vario et saepe miro modo eam explicare studuerunt. quidem omne8, quae adhuc dictae sunt, sententias, rejiciendas

plurimorum librorum auctoritatem leviter spernere iret, neque tam apto quam secundum nostram sententiam . 29 Nec tamen luterdum subiungitur versibus antecedentibus.

20쪽

esse censeo, quippe quae aut nimis arcessitae sint aut Versuum transpositione lemum effectae. Ut enim de Dissenii discedam sententia, qui hic explicat in hoc exiguo pecore, et Haasii, qui versibus 5 sq. positis post v. 24, hic' 8Sedicit in hoc sacro umbari alium ambarvalia enim in versibus 23. 24. celebrari putat), certe ne Ribbeckii quidem explicationem comprobare possum variis de causis. Hic igitur v. 35. 36 transpositis post versum l. 2: nam Veneror Seu stipes habet desertus in agris seu vetus in trivio florea serta lapis. hic significare vult in agro meo. Primum Vero versu ll. 12 de suo loco moveri non posse, jam supra vidimus de veris descriptione dicentes deinde vero, v. 3b. 36 utinend08

esse suo loco apertissime demonstrabit neces8aria, quam postea inveniemus, versuum emendatio. - Confiteamur tandem, voculam illam nostro loco nullo modo explicari po8Se, cum plane enSu careat, nec quo reserenda sit, intellegas. Praeterea vero initium versu S: hic ego paStoremque meum primum ad eam sententiam nos ducit, in vocula ἡhic accusativum latere, qui conjungendus sit cum equenti-pa8toremque' quamquam, Si sequentem adjungimus Verisum, particula que etiam illi et ' respondere potest. Cum vero ne minima quidem causa sit, quare alium locum emibus 5 36 designemus, aliam ingrediar viam, quae sorsitan recta videatur Persuasum enim habeo, in verbo hic vetus librorum vitium latere, quod jam in codice archetypo exstiterit. Quem librariorum errorem sane facili nec nimis audaci conjectura corrigens, sic legendo esse versus existimo: him ego pastoremque meum lustrare quotannis et placidam soleo spargere lacte Palem. hanc emendationem si accipis, jam nulla remanet dubitatio optimumque illi versus sensum exhibent. Tum enim rusticus furibus lupisque dixisset: de magno est praeda petenda grege', sequentibus versibus causam addit, quare Suo exiguo