Quaestiones Tibullianae et Propertianae: Dissertatio inauguralis

41쪽

Exceperunt Scaligeri studium alii viri, quorum omnium sententias hoc loco commemorare longum est neque ullius pretii, cum omnes e0rum conatus Lachmannus obruerit, quippe qui recte aestumans libros s8, via ac ratione artem criticam in nostra quoque elegia exerceret. Ab eo igitur initium Metamus, ut in medias difficillimas quaestiones resque controverSas perveniamus, de quibus ne hoc quidem tempore, quid

verum sit, couStat.

Νe Lachmannus quidem in eadem semper permansit sententia, sed veram nostrae elegiae sormam indagans, decessit de priori sua sententia, cum aliam probabiliorem se inVeni88 persuasum haberet. In prima igitur ed Lips. 18 16 lacunam statuit post v. 2, quamquam ne versuum quidem l l l cum antecedentibus conjunctionem claram esse intellegebat. Dicit enim ad . 13 In primis hujus carminis versibus ne quid excidisse suspicemur, fori se interpretando cavere poterimus. Ibi amicum alloquitur: Reprehendis, me,

inquit, quod Cynthiam ab alio mihi ereptam doleo. At nihil,

quam in amore turbari, acerbius. t. dicis, nulla quidem stabilis fortuna est jure igitur amore quoque Vertuntur. Accipio sed meus non vertitur, nam illa me nunquam amavit.' Ita illa interpretari possumus, non nimi tam , in mihi videtur, probabiliter. At qui sequuntur quatuor erSiculi l3-16 quid huc faciant, non intellego quid, quod eorum sententia prorsus obscura est ac difficilis γ' - Deinde versuum 3 - 16 hanc dedit explicationem, Nic. Heinsit et P. Franci laudans conjecturam atque sic scribens: Ergo ego' ' tam multos nimium temerarius annos improba, qui tulerim teque tuamque domum ΘἡΕrgo ego nimis temerarius egone audax, qui amorem tuum poscam 3 cum tamen tam multos annos imperium tuum patienter tulerim. Jam dubito, simne tibi unquam liber visus,

' Libri ergo, omisso pronomine.

42쪽

- 44 an uinue me pro servo tuo habitura sis, Jam vero qui versus hos excipiunt l7-40 ἡSic igitur prima et: in libris omnibus conjuncti prioribus, ii ad aliud penitus carmen pertinent. Hic enim secum loquitur, cum domina sese interficere parat, mortem inhonestam Achillis exemplo excusat; priora ad amicum scribebat, nihil de morte, nulla sortitudo animi, nil nisi miserae rejecti amoris querelae. Dicit igitur inde a vers 17 usque ad versum 40 novam proferri elegiam II,9.). Jacobus in sua ed Lips. 1827 primam lacunam Statuit post v. 12, alteram post V. 14, tertiam post V. 16, atque versus I7-40 ejusdem quam antecedentes Versus carminis frustum esse putat. - Jam vero Lachinnnus ipse commutaverat priorem suam sententiam statuitque in altera ed.

Berol. 829 lacunas post v l et I 4 itis ut 15-40 ejusdem essent elegiae. Quanam causa vir ad hanc plane diversam sententiam adductus sit, libenter, Sed tamen nequiquam requiras, cum nihiI de hac re dixerit. Secutus est hanc postremam Lachmanni sententiam auptius in ed. Hirgeliana. Novam explicationem . eilius protulit in observati crit. pag. 43: Sed hi certe versus sc. I 2-l5 quo modo inter se cohaereant, non vides Positi erant haud dubie inter . Ius I aliquot versus, quibus multa a se inconsiderate tentata esse ad amorem Cynthiae reconciliandum narraverat ro- pertius. In quibus cum caeca amatoris cupiditas conspiceretur, facilis erat transitus ad . 1 et 16. uellerus in ed. Lips. 1870 primum caligerum Secutus v. 7. 8 0St. v. . t collocavit, deinde ellii comprobans sententiam tantum post v l lacunam statuit, denique priorem Lachmanni conjecturam accipiens, inde a. v. l novam elegiam

VHP incipere vult. - Sed ne integritati hujus carminis

defensor deesset, Hertzbergius hic quoque contendit, perfecta esse omnia et absoluta et ne unum quidem versum desiderari. Qui quid profecerit sua defensione, ipse tu judices. Primum enim, quo mod singulae inter e sententiae cohaereant, quaerens, Quaesit Prop. II, g 6 pag. 117. in v. 7 10

43쪽

- 35 sermocinationis figuram inesse dicit hoc est fictio incertae personae, quae nobis obloquitur deinde ibid. II 6 pag. libde versu 1 sq: In epistola ad amicum scripta subito eum Cynthia urgatur, et, quod majus etiam est et insolentius,

postquam V l ipse secum quaedam locutus est, . 25 nullo novae ποστροφῆς indicio repente aemulum suum petit.'Ρrofecto mira et insolens personarum mutatio, qua nescio an plane obscura fiat tota carminis sententia - Deinde in commentario ad el. ΙΙ,8, 13 negat, post v l lacunam esse statuendam, longe aliam atque reliqui interpretes verbi ergo' significationem proponens neque enim hic ulla in eo onSequentiae vis inest, sed propria voculae voluntas est, qua cum Graeco ἔργον cognata affirmationem continet plane ut nostrum Wirklich. Rejiciens igitur Lachmanni hujus loci explicationem sic pergit immo audacem se fuisse non negat p0eta, Sed contendit, quippe qui tali Charybdi se commiserit. - v. 7 denique adnotavit Hic quoque abruptum quodammodo carminis filum aperte Lachmannus, modestius Jacobus significat nec in ed. Berol. criticus summus, majore ut solet initiali novum carmen hic ordiri ausus est. Nec mortis voluntariae desiderium quidquam alieni

habet, cum poeta malle e mori, quam amore spret vivere v. 4 palam professus sit. - ali igitur modo omnia recte se habere Herigbergius existimat, quamquam summis difficultatibus eum supersedisse et jam nunc in propatulo est et magis etiam elucebit procedente mea commentatione. Nos Vero multo cantiores esse opus est, si quid proficere volumus in carminis emendatione et interpretatione. CognoScimus, maxime diversas esse et contrarias doctissimorum virorum sententias, ut paene desperare possimus de justa nostrae elegiae explicatione, Quo modo enim lucem afferemus his innebris, ubinam manifesta inveniemus vestigia, quae in rectam viam nos ducere valeant 7 quidem accuratissime totum carmen perspiciens ad longe aliam atque omnes illi viri sententiam veni, quae nescio an probabilior 3.

44쪽

- 36 videatur et simplicior. - Ηoc quidem consentientes omneSinterpretes inde a Scaligero si unum Herigbergium exceperis intellexerunt, versibus Il-l interrumpi nexas inter se et optime cohaerentes sententias de hoc vero dubitaverunt, ubinam laterent difficultates quamobrem alius post alium versum lacunam statuit. Et hoc certe recte illi viderunt: sed

equidem plura etiam contendere ausim, dicens, Versus illos plane alienos esse a toto carmini argumento. - Ac primum quidem animadvertendum est, elegiam scriptam esse de puella erepta poetae, quacum antea mutuo amore conjunctus

erat, id quod ex his versibus conjicere licet: v. 1. Misistι nobis jam pridem cara puella 6. Nec mea dicetur, quae modo dicta measty

7. omnia vertuntur: certe vertuntur amores; si enim vertuntur amores, antehac eo exstiti8Se neceSSe St.

Idem testatur illud Achillis exemplum: 29. 30. Ille etiam abrepta desertus conjuge Achilles cessare in tectis pertulit arma Ua. v. 36 tantus in erepto saevit amore dolor In illis vero dubiis adhuc versibus non de amore erepto agitur, sed de inexorabili puella et pertinaci, cuju amorem poeta nunquam sibi conciliare valuit id quod jam e v. ali cognoscere licet: munera quanta dedi, vel qualia carmina fecit illa tamen nunquam ferrea dixit Amo. μsed reliquos quoque versus 13 - 16 eundem Sensum habere, tum demum clarum fiet et dilucidum, si postea justam dedero eorum interpretationem. - am diver8ae vero sententiae quomodo in uno eodemque carmine conjungi potuerint, equidem non intellego. - Deinde vero et hoc maximum est illi versus neque ad praecedentes VerSus 7-10 quadrant, eque ad eos, qui sequuntur l7-40), id quod optime intelleges,

si quem ego sensum esse existimem totius carminis, latius explicavero.

Propertio igitur, magnes dolore propter ereptam sibi

45쪽

- 37 puellam percusso, amicus quidam nimiam animi mollitiam exprobraverat lacrimasque eum fundere vetuerat. Profecto minime noverat ille amicus magnum fervorem et paene jam furorism, quo magis magisque ropertius in desperationem ferebatur. Respondet ei poeta hoc nostro carmine, cujuS V. 1- ad ipsum amicum dictos esse in propatulo est: Eripitur nobis jam pridem cara puella, et tu me lacrimas, fundere, amice, Vetas inultae sunt inimicitiae nisi amoris acerbae: ipsum me jugula, lenior hostis ero. possum ego in alterius positam spectare lacerto γnec mea dicetur, quae modo dicta measty

quorum Versuum sententiam sic breviter explices Iuno lacrimas me fundere vetas, tune Sine amore me vivere OSSe

existimas γDeinde a. v. 7 sqq. ipse secum loquitur, quamquam simul etiam amici sententiam refellit atque dilucide sibi et omnibus logices residis et aemnslis demonstrat, erepti amoris

dolorem se nullo modo ferre posse Argumentationem igitur habemus, cujus sic fere procedunt singulae sententiae: Magna abreptus tristitia, primum animo considerat, nullam constantem esse fortunam et in perpetuum manere immo omnia verti itaque amori quoque idem fatum imminere

omnia vertuntur certe vertuntur amoreS:

Deinde in sequenti versu ad suum ipsius venit amorem: Vinceris aut vineis haec in amore rotast ' ).

' Hoc loco non licet praeterire, in v. 8 metricam extare diffleuitatem, id quod Bubendeyus Quaesit Tib. pag. 22 adn. dilucide stelidit. Dicit enim, non licer in prima pentametri parte ultimam brevem syllabam porrigi ante' aut vocalem apud Ovidium, Tibullum, Propertium omneεque bubus aetatis scriptores Martialem primum hanc fgem neglexisse. Demonstrat etiam, locos paucos Tibulli et Ovidii, in quibus hae inveniatur licentia, aut corruptos esse aut Omnino non huc pertinere. Pergit deinde: restat igitur apud poetas ejus temporis unus ille locus Propertiarius: Nonne rectius videatur, aliter si poetam scripsisse putabimus' ' Plans viro

46쪽

- 38 Ergo ne meus quidem amor malum effugiet. - Atque in hac tristissima defixus cogitatione magis magi8M poeta effervescit, quo propius finem argumentationis accedit jam magnorum ducum nobiliumque tyrannorum miserandam mortem, jam Trojae Thebarumque flebilem ruinam cum amoris sui interitu comparat: magni saepe duces, magni cecidere tyranni, et hebae steterunt, altaque r a suit. jam, Munera quanta dedi etc. - versus sine dubio

plane interrumpunt argumentationem, et eum adhuc rerum causas alias ex aliis aptas et necessitate hexas viderimus, nunc alienum quidquam sequitur. Jam ante Lachmannum hoc caliger viderat, cum . . 10 poneret ante V. . . quem secutus est . vellerus. Sed ne sic quidem aptus edicitur sensus praeterea vero comminuitur hac transpositione et atteritur crescens semper argumentandi acerbitas. Neque unus tantum aut duo versu a re sunt alieni, sed omne inde a. v. 11-l6. Quo Si deceri et v. 10 conjunxeris cum vers 17, optime continuari sententiarum ordinem, facile cognosces. Poeta ad Summam pervenit totius argumentationis, ad maximam fortunae vicissitudinem. Sic enim pergit ipse ecum considerans: Ut nobiles duces ut tyranni cecidere, ut ipsa roja hebaeque ruinam non evita-

assentior nunc enim eum accuratius, quo modo singulae sententiae inter se cohaereant, perspexerimus, hoc quoque contendere OSSumus, ne sensum quidem hujus versus aptum esse. Ubique de una tantum commutatione agitur e prospera in adversam ortunam, hoc maxime exempla doc iit in v. s et I 0. Itaque de una tantum rotae conversione Ogitari poterit, qua prospera fortuna in adversam mutatur. inime igitur exigitur sententia: aut vinceris aut vineis immo hoc Jam constitutum est: vincitur Propertius, cum antea invictus Disiit. Si igitur versum scribendum esse censeo: τineeris invietis haec in amore rotast. Tum hic emcitur sensus vertuntur amores: tu Ver vinci tantum potes, cum haec in rotam conversio iis relicta sit, Nut adhuc invicti fuerunt. Cognoscimus igitur, aliud ex alio enuntiatum pendere.

47쪽

runt sic tibi quoque Propertit - moriendi- est. Invenimus hanc sententiam . 17 Lachm prima ed. II,9 I Sqq. Luc. Muellerus II, VIII V. 17 sqq. . Sic igitur prima moriere aetate, Propertit optime expressam. Delendum igitur est interrogationis signum

po8t Properti' et exclamationis signum ponendum hoc enim totius versus sensus exigit poeta ad conclusionem pervenit argumentationis, et certe maximo assicitur dolore. -- Quomodo si versus explicamus, ne unum quidem verbum dubium manet et obscurum. Immo vocula Sic nunc demum justam accipit significationem nec inns apte collocatam videmus particulam igitur, quae necessaria pars est conclusionis. Cum Propertius ipse, moriendum sibi esse, argumentatus esset, nondum tamen ad finem pervenit secum locutus, neque in tanta tristitia et desperatione eum relinquimus. Unum solatium remansit poetae Mors aemuli hunc omnium malorum auctorem, acerrime ulciscetur atque Sic fere continuatur sententiarum ordo: Licet ipse ego moriar, licet gaudeat me interitu puella, aemulum mecum mori necesse est. Continuatur igitur sententia versus i in versu demum 25:

Lachm prima ed. II,9, 2 et 9 Luc. Μuellerus II, IID, 18 et 25.)18 Sed morere, interitu gaudeat illa tuo sqq.

25 Sed non effugies mecum moriari oportet. Non mirari debemus, quod tot versibus interpositis oblitus sit poeta, quomodo exorsus esset enuntiatum quamobrem, sed conjunctionem iteratam videmus. - Qui sequuntur versus 26-40 nulla egent interpretatione, cum nulla exhibeant difficultates et ab omnibus recte sint intellecti. Simplicissimus est et minime arcessitus hic sententiarum ordo, qui si accipitur, jam nullam video obscuritatem relinqui, neque illa nimis audaci sermocinationis figura opus est et mirifica personarum mutatione quibus artificiis permultas difficultates nequiquam Herlabergius removere studuit Carmen habemus. quod summum aemulationis servorem nobis

48쪽

- Ἀν -- ostendit; eumque in proxima quoque elegia re, invenimus in ipso initio: Iste quod est ego saepe fui etc. Hanc igitur habes restituti carminis formam: Eripitur nobis ampridem cara puella

et tu me lacrimas, undere, amice, vetas nullae sunt inimicitiae nisi amoris acerbae lipsum me jugula, lenior hostis ero. possum ego in alterius positam spectare lacertos nec mea dicetur, quae modo dicta measty

omnia vertuntur certe Vertuntur amores:

vinceris: invictis haec in amore rotast. magni saepe duces, magni cecidere tyranni,10 et Thebae steterunt altaqueor a suit: sic igitur prima moriere aetate, Propertit sed morere, interitu gaudeat illa tuo,

exagitet nostros manes, ectetur et umbras, insultetque rogis, calcet et 8Sa mea.

15 quid non Antigones tumulo Boeotius Haemon

corruit ipse suo saucius ense latus, et sua cum miserae permiscuit ossa puellae, qua sine hebanam noluit ire domum P sed non effugies mecum moriaris opertet: hoc eodem erro stillet uterque cruor Sqq.

Restant igitur 6 versus I 1 - 16). de quibus quid sit

statuendum, tum demum poterimus judicare, cum prius de carmine III, li veram dixerimus sententiam. CARM. III, 11. ΗΕRTZBERGIUS II, 11. L. MUELLERUS III, II XI J . Tria tantum disticha sunt, in quibus irascentem invenimus poetam, non aemulo, ut carm. II, 8 et , sed ipsi puellae. Versus pleni sunt dii acerbi, de quibus non minus variantsententiae, quam de carmine modo tractato:

49쪽

omnia, crede mihi, secum uno munera lectoauseret extremi funeris atra dies: et tua transibit contemnens ossa Viator

nec dicet cinis hic docta puella fuit

Quos versus cum antecedenti elegia conjungendos esse Scaliger censuit quod certe nullo pacto fieri potest Primus hic quoque Lachmannus, tantum frustum majoris carminis nos habere intellexit, quamquam, quo pertinerent Versus, nesciebat Audiamus ipsum eum dicentem Scaligerique sententiam

refellentem Hi Versus, quo pertineant, nescio, nec scire laboro. Pro integro carmine quidem nemo haec accipiet, sensu quidem non carentia, Ied lucem atque elegantiam a ceteris demum acceptura. caliger eadem, qua cetera, elicitate, cum elegia praecedente consarcinavit. Quaere apud Propertium,

quibus verbis concepta sit sententia, quam invenit ille in eo carmine, quod consecit ex his 6 versibus et 30 praecedentibus, plenum, si ipsi fides, affectus amatorii, nec nisi a politis ingeniis intellegendum: Non recu8 pro te omne periculum subire sed consilium non est mihi amplius de te scribere, neque frustra in tuis laudibus praedicandis, quod antea feci, tempus conterere, de te alii scribant, an taceant. id verosusquedeque sero. - Haec quibus non placeant, inficeta capita appellat. - Deinde Lachmannus et ante et post

Versus lacunam statuit, eumque fere omnes editores secuti

sunt, Iacobus, Paldamus qui, id quod Lachmannus ipse in

secunda editione fecit. tantum in initio lacunam statuit), deinde Hauptius, L. Muellerus. - Unus Herigbergius hujus quoque elegiae integritatem defendere conatus est, qui nescio an non majorem lucem huic attulerit quam carmini H,8. Dicit enim Quaesit. Prop. II,5, pag. 87 Acel bus autem et ipsa carminis brevitate nervosus poeta in l. III, li contemptio enim iiiii otium l. 2.), insitusta omina medium earmen obtinent 3. 4.), exitum minae M. ). Qui eo est effiea-

50쪽

- 42 cior et verborum parsimonia despicientiae frigus apparet et digni poeta affectus expletam justa vindicta iram testificantur. - is igitur verbis satis se secisse persuasum habet ad integritatem carminis servandam. Nemo, quantum equidem scio, Herigbergium secutus est et nos certe majore cum diligentia in rem inquirere debemus. Nimirum accurate totum elegiae sensum perspicientes hoc libenter Lachmanno concedemus, desiderari alteram carminis partem, quae ipsa demum lucem afferat frusto avulso, qua exponat poeta, quamobrem irascatur puellae, quamobrem etiam desinere velit carmina amatoria pangere. Nescimus praeterea, quid munera' significent in tertio versu, quid plura adeo omnia obscura sunt et dubia, ut ne audacissimus quidem posita talia aenigmata proserre conaretur. - Quaeramus nunc, quid de versibus illis statuendum sit. Quamquam enim Lachmannus dixerat, non laborare se scire, quo pertinerent, gratum tamen erit et acceptum, si desideratam carminis partem invenerimus. ne scientia antiquitatis, quae ad veterum artis monumenta spectat, gaudebit, cum diruti monumenti membra diversis locis dispersa collegit nos, poetarum ingenia admirati, non eandem hauriemus voluptatem e pulchri carminis restitutione 3 - Et sane prospere accidit, ut illa prima elegiae pars nobis servata sit Contemplemur enim ex illos versus, quos e carmine H,8 ejiciendos 8Se statuimus. Cum prorsus alieni essent ab illius carminis argumento, mirari non po88umus, quod nec Lachmannus neque alius interpres verum eorum sensum cognoverit, id quod maxime patet e varialectionis interpunctionisque ratione, quam ipse Lachmannus protulit fluctuantem eum videmus, nec quid recte statuendum sit, perspicientem. Velut in prima ed. in v. 1 τα pro . vel scribendum censet quod vel pro et deterioris aevi sit. Hic sine dubio Herigbergius rectum invenit, sic explicans vim conjunctionis vel Nec nos dicimus, vel idem esse quod et', sed disjunctivarum particularum omnium ea, quae proxime accedat opulativam. am cum ut i, non posse simul esse