장음표시 사용
41쪽
III. Legirri et des conjures soni conmis Lil les ut moues, et Hssinat, par ses acies prdesidenis, a dei, manis est son jugement i ne reste plus qu , prononcer a uino, mais it aut te sui re an retard. IV VI. Den opinion disserentesint Mesou tenues, cello do Silanus , qui demando a mori des coupabies , et celle de si sar, qui Ies crotrait plus rigoureia semen pianis par la rison perpetuelle et laconfiscation de leur biens Le consul ri sume vec impartialit les motis de undis de rautre opinion , ais de manilire cependant laisse volessa preserendo pota celle de Silanus I ne se dissimul pascupendant'u' i ferait person nellement molias expos, si te sinat adoptat Pavis de sar, nastis ii do it pense uni quem enti a patrie Sic 'est avis contraire qui emporio Cesar sera di molns orco do conveni qu'on a chois la uine la plus ouce Dan totas e cas,les conjursis ne auraiunt inspirer auculae pitie, et out ce que Ponpeut craindre, 'est que leur cha timent ne sol pas asse terribie. VII --VIII. On objecte aia consul la difficulte de laire e recuter unarret de mori mnis illa out prevu, out prepare Poeta Riipuyer loconsul totas es ord re dea Etat, ou scies citob ens soni siunis dansu communtasisi de contribu risu salut de la republique. IX. Le senat ne petit douter didi vovenient dii consul irenten in voix suppliante de la patrio; it a pronon cer sur se intersit les plus Sacrsis. I ne eul luisse peri en ii momento empire Ond partant de travata et parvenu au salte de la uissane et de la gloire. X. Cicsiron dedaigno id nombreucen nem is que ui a satis soncournge. S'il doli succomber I glo ire te consolera i aura ait Moli coisi des ei pions de Paul Emile, de Marius et de Pompsie.
XI. Mais, o utent par union inebrant ubi des hevallers et vshnat, it trionaphera an dolite, et ne demander pota recompens8 se concitob ens que de gar de ii solavent i terne de Son consulat. Si son spoi do it dire rompe it recommando au sinat son lis ubereeau. I termine en exhortant uno derniere sol le senateur a prononcer uri arret dolat iliaranti rexsicution. M. Porcius Caton, tribun dJsigia si, et rhs eune encore, eheuud'entraliae les Asinatevrs L sentenc de mori ut aussito pronoraces
et exsicute su Lentulus, i thsigus, Statilius Gabinius et Caeparias, qui furent siti an glsis dans la prison.
I. ideo, patres e inscripti, in me omnium vestro ora atque oculos esse converS0s vide U08 non Solum de vestro ac rei publicae, verum etiam, Si id depulsum sit, de meo port-cul esse s0llicitos. Est mihi uelanda in malis et grata in dolore vostra erga me voluntas Sed eam, per deos immortaleS, quaeSo, deponite, alque obliti Salutis meae, do vobis ac de liberis vestris c0gitato. Mihi quidem Si haec c0nditioc0nsulatus data est'. ut omnes acerbitateS, Omne d0l0re cruciatuSque perferrem, seram n0n 0lum lartitur, Sed etiam li-b0nter, dummodo meis laboribus obi popul0que romano dignitas salusque parid tur.
Eoo sum ille consul, patre con Seripli, ut 0 larum, in quo 'omnis aequitas c0ntinetur , non campuS con Sularibus au piciis c0n georatu S', 0 curia, Summum auXillum Omnium entium , non domus, e0mmune perfugium, non lectus, adquietem datus, n0n denique haec Sede h0nori S Sella curulis, unquam vacua mortis periculo atque inSidi S suit. Ego multa tacui', multa pertuli, multa conceSSi multa me quodam
l. Voluntas, te bon ouloir Pase section, intorsit. 2. xilia quidem i. . . data est, Siceite condition du consulatin' aeuo donnsie, 'est-L-dire si tolle testia destinsi de mon consulat.
3. In quo omnis equitas contine
tur. Les ussem bl sies politique serenaient a sorum , et te preteuryavait son tribunul le forum tuit dono a sanctuaire de a justice et
de lola. 4. Consularibus auspiciis consecra
tua. Les comices poura'electioides consul se tenaient a cham do Mars il otaient tota ours uveris par a ceremonis religieus des
5. Iuxilium gentium, refuge des
6 nulla tacui Cio Fron 'avait pas revolsi te no de tous les con-jursis Crassus et CΦSar, entre v. tres, talent, di Non , dans la conspiration. 7. Multa concessi Ciegro mall
42쪽
oIATIO QUARTA IN CATILINAM. dolore, sin vestro timores , SanaVi. Nunc Si hunc exitum c0nsulatos mei di immortales SSe Voluerunt, ut 0S, patres con Scripti, p0pulumque romanum ex caede miSerrima, conjuges liberosque Vestros virginesque Vestales ex asterbissima Vexatione templa atque delubra, hanc pulcherrimam patriam omnium n0strum ex aedissima stamina, totam Italiam ex bello et vastitate eriperem , quaecumque mihi uni proponetur lar-tuna, Subeatur . Etenim, Si P. Lentulus Suum n0men inductus a vatibus . fatale ad perniciem reipublicae lare putavit, cur eg0m0 laeter meum c0n Sulatum ad Salutem reipublicae pr0po ualem exstitisse II. Quare, patres c0nscripti, c0nsulite vobiS, proSpicite patriae , OnServate v0s, conjuges, libero lartunaSque VeStraS 90puli romani n0men salutemque defendite mihi parcere ac de me c0gitare desinite. Nam primum debeo Sperare, omneSde0S, qui huic urbi praesident, pr e mihi, e mereor', relaturos gratiam esse . Deinde, si quid obtigerit', aequ0 anim0 parat0que moriar. Neque enim turpis mors larti Vir potest Becidere, neque immatura c0nsulari , nec mi Sera 3pienti. Nec tamen eg Sum ille ferreus, qui 'fratris carissimi atque
amantissimi praesentis moerore non moVear, horumque Omnium ' lacrimis, a quibus me circumsessum videli S. Neque meum mentem non domum Saepe revocat exanimata uxor,
jour avarit de sorti dia charge. R. Subeatur a me). 4. Inductus a vatibus. Allusion Aux oraules sibyllins. 5. Fatales sutat, 'est-h-diremurque, di ,siqnsi par te desting.
6. Pro eo ac mereor, Selon es morites. 7. Relaturos gratiam esse, reeom
8. Si quid obtigerit, 'ilis' arrivoquelque cho se AE'est-h-diro 4 ili' arrive matheur. 9. Neque immatura consulari Leconsulat et an te salte des hon- NeurS, Un citoyen ne ouvat Prienambition ne a dela. 10. Nec lamen ego sum ille se reus , qui. . . de ne uis pas assegde ser asse insen Sibi pour ...
11. Cesrhre est Quintus Cicsiron.
12 Horum omnium designe lesse nate ars amis de Cici ron, qui ερ pressalent aut our de tui.
tion qui equivaut ad con Onction Tirmative ei.
abjecta metu filia, et parvulus filius, quem mihi videtur amplecti respublica, tanquam obsidem c0nsulatus mei' neque ille, qui exspectans hujus exitum diei, ad Stat in conspectu
me gener Move0 hi rebia omnibuS, Sed in eam partem, ut salvi sint v 0biscum omnes, etiam Si vi aliqua me oppresserit, putius quam et illi et n0 una cum republica peream HS.
Quare, patres conscripti, incumbite ad rei publicae salutem; circumspicite omnes pr0cellas, quae impendent, nisi providetis. Ν0n Tib. Gracchus, qui iterum tribunus plebis fieri voluit; non
C. Grii cchus, qui agrario concitare conatus est non L. Saturninus, qui C. Memmium' occidit, in discrimen aliquod a que in vestrae Severitatis judicium adducitur Menentur ii, qui ad urbis incendium, ad vestria in omnium caedem, ad Catilinam accipiendum, B0md restiterunt. Tenentur litterae, Signa, manuS, denique unita ScujuSque consessio; S0llicitantur Allobroges; servitia excitantur Catilina arcessitur id est initum con Silium, ut intersectis omnibuS nem ne d de-pl0randum quidem reipublicae n0men, atque ad lamentandam tanti imperii calamitatem relinqvdtur. III. Haec omnia indices detulerunt, rei conseSSi Sunt, Vos
multis jam judiciis judicasti primum, quod mihi gratias
egi Sti Singularibus verbis, et mea virtute utque diligentia perdit0rum h0minum patefactam esse coniurationem decrevistis deinde, qu0d P. Lentulum, ut e Bbdicaret praetura, coegi Stis tum, quod eum, et ceter is, de quibus judicustis, in custodiam dand0s censuistis maximeque, quod me nomine supplicati0uem decrevistis, qui h0 nos t0gal 0 habitus ante me
l. Tanquam obsidem consulatu mei, comme unitage, uti garant des acies de mola consulat.
2. L. Saturninus, tribun duleia se avai tui C. Memmius polirrem pectier d'arrivu au Consulat.
43쪽
est nemini; p0stremo, hestern die praemia legalis All0brogum Titaque Vulturcio dedistis amplisSima. Quae Sunt Omnia ejusmodi, ut ii, qui in cust0diam nominatim dati sunt, sin ulla
dubitatione a vobis damnati esS VideIntur. sSed ego institui referre ad 08, patre c0n Scripti, tanquam integrum', et de sueto, quid judiceti S, et de poena, quid con-Seatis. Illa praedicam, quae Sunt eon Suli S. Eg0 lignum in se, publica versari furorem, et nova quaedam mi Sceri et concitari mula jam pridem videbam; sed hanc tantam, tam exitiosam hab0ri coniurationem a civibus, nunqu3m pul3Vi. Nunc, quid. quid est, qu0cumque veStrae mente inclitania 3tque Sententiae, Statuendum v0bis ante nuclem ' est. Quantum acinus ad vos delatum sit, videtis IIuic Si pauco putati Bisne eSse, ,ehementer erratis Latius opini0n diSSeminatum os h0 m lum manavit non Solum per Itali 3m, Verum otiam tran Scendit Alpes et ObScure serpen S, multu jam pro Vinei 3 S ccupavit. Id opprimi sustentando ac pr0latando nullo pacto potest. Quacumque ratione placet', celeriter vobis vindicandum est. IV. Vide duas adhuc esse Sententia SQ unam D. Silanit, qui censet, eos, qiii Kaec delere eo nati Sunt, morte esse inii, tand0s alteram C. desaris', qui Orti paenBm removet, ceterorum Suppliciorum Omne acerbitat0S inplectitur. Utudique et pro Sua digni id te et pro rerum magnitudine in summa Severitate ei S3tur Alter e0S, qui n0S0mneS, qui p0puliani Romanum vita privare conati Sunt, qui delere imperium, qui p0puli romani Omen ex Stinguere, punc. iam temporis frui vita et hoc communi spiritu non putat op0rtere atque h0 genus poenae Saepe in improbos cives in hac republica SS usurpatum 'recordatur Alter intelligit, m0rtem a diis immortalibus
pas pronone stria. 3. Ante noctem. I sallait se ha-ter, et uidecret prono iace aprhs lo uchor dii solei letuit nul . 4. Hoc malum, la conjuration.
5. Pud tranque ratione placet το- bis viridicare).
palum. Ces exemples etaient ant,
non Me supplicii causa constitutam, sed aut necessitatem naturae, aut 3b0rum ac miseriarum quietem esse . Itaque eam Sapiente nunquam inviti, larte etiam saepe libenter oppetiverunt. Vincula vero, et ea Sempiterna, certh ad singularent poenam nefarii celeris inventa sunt. Municipiis dispertiri jubet . Habere videtur ista res iniquitatem'. si imperare velis difficultatem, si rogare'. Decernatur tamen, si placet. Eg0 enim SuScipiam , et, ut Spero, reperiam, qui id, quod salutis omnium causa statueritis, n0n putent esse suae dignitatis recuSare Λdjungit 'gravem poenam municipibus, Si quis e0rum' vincula ruperit horribiles cust0dias circumdat, et digna Scelere hominum perditorum an it, ne qui eorum paen3m, qu0Scondemnat, ut per Senatum, ut per p0pulum levare p0SSit eripit etiam Spem, quae S ita huminem in miseriis cons0lari Solet. 0na praeterea publicari jubet vitam solam relinquit nefariis h0minibus, quam si eripuisset, multos uno dol0re Flores nimi atque corp0ris, et omnes Scelerum poena ademiS-Set. Itaque, ut aliqua in vita formido improbis emet 0Sila,
apud inferos ejus modi quaedam illi antiqui supplicia impiis
con Stituta esse obierunt, qu0d videlicet intelligebant, his remotis, non SS m0rtem ipSam pertimescendam. V. Nunc, patre con Scripti, ego mea vide quid intersit. Si eritis secuti sententiam C. Caesaris, quoniam hanc is in republica viam , quae popularis ' habetur, Secutu eSt, Ortasse minu erunt, h0 auctore et c0gnitore ' hujusce Sententiae, mihi p0pulares impetu pertimescendi; in illam alteram nescio
1 alter. . . quietem esse. Uoyeg
Salluste, Catilina. 2. Iubet eos, conjuratos municipiis dispertiri. 3. Habere . . . iniquitatem. I flait injuste dimpose aiax municipes une telle responsabilite. 4. Dist ultatem habere videtur , si uelis) rogare. S. Suscipiam, de me chargerat
de rexsicutio dii decret . 6. adjungit Coesari.
. Si quis municipum . Grum se inpportu nux conjuris captiss. 8. Illi antiqui, les anciens si Sages , Panti liiito dans a Sagesse. 9. His te peines de Pautre vie. I 0. On appetat pol lares es partisans useu ple optimates, tes le senseur de la noblesse. II. Auctore celui quiramet unavis. Cognitore celui quidsisen d la
cuus d'une person ne prsigente.
12. Sin se uti eritis illam alterum sententiam , Pautre avis, eelui do Silauus.
44쪽
OIATIO GUARΤA EX CATILINAM. an amplius mihi negotii contrahatur. Sed tamen meorum peri. culorum rationes utilitas rei publicae vincat. Habemus enim a C. Caesare, sicut ipsius dignitas et majorum ejus amplitudo p08tulabat, Sententiam, tanqu3 0bSidem perpetuae in rempublicam voluntatis. Intellectum est, quid intersit inter levitatem concio nat0rum et animum Ver p0pularem, Saluti γpuli consulentem. Vide de istis, qui se populare haberi Volunt, abesSe non neminem, ne de capite Videlicet civium romanorum Senten tiam serat. Is et nudiustertius in cuStodiam cives r0man0S dedit, et supplicati0nem mihi decrevit, et indices hesterno die maximis praemiis assedit. Iam hoc nemini dubium est, qui reo cuStodiam, quaesit0ri gratulationem, indici praemium decrevit, quid de tota re et causa judicarit. At vero C. Caesar in te Lligit, legem Semproniam esse de civibus r0mani conStitutam; qui autem reipublicae sit h0stis, eum civem esSe null0 0d0p0Sse denique ipsum latorem legis Sempronis jussu populi poenas rei publicae dependisse. Idem ipsum Lentulum, largit0- rem et pr0digum, non putat, quum de pernicie p0puli 0rimani et exitio hujus urbis tam acerbe tamque crudeliter c0gitarit, appellari p0sSe popularem. Itaque homo mitiStimus atque lenissimus non dubitat P. Lentulum aeternis tenebri Vinculisque mandare et Sancit in posterum, ne quis hujus Supinplici levando Sejactare, et in pernicio p0puli romani p0Sthac p0pularis SSe p0SSit. Adjungit etiam publicati0nem bonorum, ut Omne animi cruciatus et corporis, etiam egeSta ac mendi
VI. Quam0brem, Sive hoc statueritis, dederitis mihi comitem de Oncionem, p0pulo carum atque jucundum; Sive Silani
l Meortιm periculorum rationes,
la consideration de me dangers. 2. Quaesitori te magistrat instructeur; 'etait ordinatrement te
4. Iussu populi LesEuploen' uvat: pas ordoniae a mort de C. Gracchus seulement i Pavait laisso
5. In pernicie ... 0Iularis esse, Se
rendre populuire en perdant a rύ- publique. 6. Hoc ce que propos Ceam
sententiam sequi malueritis, facith me atque v0s a crudelitatis vituperatione defendetis, dique obtinebo, eam multo leni0rem suiSSe'. Quanquam, patre con Scripti, quae potest esse in tanti sceleris immanitate punienda crudelitas Ego enim de meo sensu judico. Nam ita mihi salva re publica vobiscum perlau liceat, ut eg0, qu0d in hac cauSa vehementior Sum non atrocitate animi moveor, qui enim est me miti 0r sed singulari quadam humanitate et misericordia . Vid00 enim mihi hanc
urbem videre', licem orbis terrarum atque arcem omnium gentium, subito uno incendi concidentem cerno anim Sepultam patriam, mi Seros atque insepultos acervo civium: vel Satur mihi ante oculos adspectus Cethegi et furor in veStrucaede bacchantis. Quum vero mihi pr0p0Sui regnantem Lentulum, Sicut ipse Se ex sati SperaSSe conseSSUS St, purpuratum esse hunc Gabinium', cum exercitu veniSS0 Catilinam tum lamentati0nem matrum familias, tum fugam virginum atque puerorum ac vexationem Virginum VeStalium perhorreSco, et, quia mihi vehementer haec videntur miSera atque miseranda, idcire in eos, qui ea perficere Voluerunt, me Severum Vehementemque praebeo. Etenim quaero, Si quis pater familia , liberi suis a Servo inter- laetis, X0re occisu, incenSa 0m0, Supplicium de Servonen quam acerbi SSimum Sum pSerit, utrum S clemens ac miSericors, uia inhumanus et crudelissimus 3Se videatur
Mihi vero imp0rtunus ac ferreus, qui non dol0re ac cruciatu nocentis suum d0l0rem cruciatumque lenierit. Sic n0s in his hominibus', qui n0s, qui conjuges, qui liber0S OStro truci
I. Eam Silani sententiam mulio leniorem fuisse Pquum sententia
serieci oui aveo votis dii salut duli ropublique, aussi bien qu 'il est
3. Humanitate , misericordiu Phumanito, alitie, qui consi Stentii rapper te mechant pluto que de tu laisse Iedouuoi de uire. 4. Videor mihi videre, it me sem-ble voir, e me repreSente. 5. Purpuratum, revotu de la
plus liautes dignites, doni latour- pre etaita insigne. 6. Gabinius tali intime amide Catilina. 7. Importunus, in abordabie s
H. In his hominibus, quand nous avons assai rea ces hom me qui ...
45쪽
ORATIO QUARTA IN CATILINAM. ORATIO QUARTA IN CATILINAM.
daro voluerunt, qui Singulas uniuscujusque n0Strum domos, et h0 universum reipublici domicilium delere conati sunt
qui id egerunt, ut gente moll0br0gum in vestigiis hujus urbis
atque in cinere est Agrati imperii collocat orat, Si vehem0ntissimi suerimus, misericordes habebimur ; ita remissiores ess0 voluerimus, Summae n0bis crudelitatis in patriae civiumquo pernicie sum subeunda St. Nisi vero cuipiam L. Casesar, vir sortissimus et amantissimus reipublicae, crudeli 0 nudiustertius est visus, quum s0roris suae, seminae lectissimae, virum , praeSentem et audientem, vita privandum esse dixit, quum avum juSSi consulis intemsectum, aliumque ejus impuberem, legatum a patre miSSum, in oercere necatum osse dixit. Qu0rum qu0d simile actum 'qu0 initum delendae reipublicae c0nsilium Largitionis v0luntas tum in se publieu versata est, et partium qi dedam comtentio fitque illo temp0r hujus avus Lentuli , clarissimuSVir, armatu Gracchum est persecutus ille etiam gravo tum Vulnu accepit, ne quid de Summa republica minueretur hic' ad evertenda sundamenta reipublicae Gall0s arcessit, servitia 'c0ncitat, Catilinam vocat, attribuit n0s trucidandos Cethego, ceteros cives interficiend0 Gabinio, urbem inflammandam Cassio, totam Italiam a Standam diripiendamque Catilinae.
Veremini, cen Seo', P, in hoc Seplere tam immani ac nefari0, nimis aliquid Severe statuisso vid stamini, quum mult0 3gis Si verendum, ne remis Sion paena crudeles in patriam, quam ne Severitate animadversi0nis nimis vehementes in acerbissim0s hostes suisSe videnmur.
I. Sororis sum virum. Julio, sestur
da Cosar, api h la mori do sonpremi e mari M. Antonius Creticus, vati epous Cornelius Len
Flaccus, compagnon de C. Gracchus, qui ut is a mort aveo P in de se 1iis. 3. Quorum quod simile factum ZEt zeuX-ci, qu'uvalent-iis ait
qui essemblut aux acies de Catilina et de se complices avalentiis ien sui de soni blabie γ4. C. Gracchus semandat lo partage de terres et la distribu tion durale au euple. 5. 'uieul de Lentuliis lait P.
Lentulus, consului re et prince du
6. Hic, te Lentulus complice do
Catilina. . Veremini, censeo, etc. Phrasa ironique.
VII Sed ea, quae exaudio, patres conscripti, dissimulare
non OSSum Jaciuntur enim V0ces, quae perveniunt ad aures m S, 0rum, qui vereri videntur, ut habeam satis praesidii ad ea, quae vos Statueritis h0dierno die, transigenda. Omnia et provisa, et para is, et con Stituta Sunt, patre c0nScripti,
quum mea Summa cura atque diligentia, tum multo etiam maj0re p0puli romani ad Summum imperium retinendum et
ad communes fortunas conservandas voluntate. Omne ad Sun
omnium ordinum homines, omnium denique aetatum plenum est larum, plena templa circa larum, pleni omnes aditus hujus lociis templi. Causa enim est post urbem conditam haec inventa Sola , in qua omnes sentirent unum atque idem, praetere08, qui, quum Sibi viderent esS pereundum, cum omnibus p0tius quam Soli perire voluerunt. II ce ego h0mines excipio et Secerno libenter; neque enim in improborum civium, sed in acerbi SSimorum h0Stium numero habend0 puto Celseri vero, di immortui est qua frequentia, quo Studio, qua virtute ad communem dignitatem salutemqu0c0ngentiunt Quid eg hic equites romano commem0rem' qui vobis ita .summam ordinis consiliique concedunt, ut Vobiscum de amore reipublica certent quos ex multorum mnorum disg0nsi0nes ad hujus ordinis s0cietatem concordiamque revoeatus hodiernus dies v 0biscum utque haec cauSas0njungit quam conjuncti0nem Si in consulatu confirmatam me0, perpetuam ui republica tenuerimus, confirmo vobis nullum posthac malum civile ac domesticum ad ullam reipublicae partem esse venturum. Pari studio defendendae reipublicae convenisse vide tribun0s aerarios' sortisSim0s viros
1. Dissimulare ne eulias direici dissimuler, cacher, uis seincte de ne pas entenil re. 2. Vereri, ut habeam, craIndroque e 'aie RS. 3. Summa ordinis consiliique lopremier an comine or ire et comme corps delibsirant.
te hir par Sylla, avait eiecta causis de longues dissension entro tes
46쪽
ORATIO QUARTA IN CATILINAM. scriba S ltem univerS0s, quos quum casu hic dies ad aerarium frequentuSSet, Vide ab exspectati0ne 0rtis ad communem Salutem SSe converSOS.
Omnis ingenuorum a deS multitudo, etiam tenuissim0rum. Qui est enim, cui 0 haec templa, adSpectu urbis, p0SseMi0 libertatis, lux denique haec ipSaeti0 commune patriae Solum quum it carum , tum Vero dulce atque jucundum ΤVII . Operae pretium St, patre conscripti, libertin0rumh0minum Studia c0gn0Scere, qui Sua virtute fortunam hujuScivitatiSconsecuti inunc vere Suam patriam esSe judicant, quam quidam hinc nati, et unam nati loc0 non patriam Suam, Sed urbem li0stium esse judicaverunt. Sed quid ego h0Sc0l Omme ordineSque commemorem, qu0 privatae fortunae, qu0 C0mmuni reSpublica, qu0s denique libertas ea, quae dulcisSlina St, ad Salutem patriae defendendum excitavit Servus est nem0, qui od tolerabili 0nditione sit servitutiS, qui non audaciam civium perhorreScat, qui non haec Stare cupiat, qui non tantum, quantum audet et quantum p0teSt, confera: ad communem Salutem, VoluntatiS. Quare Si quem Vestrum sorte comm0vet h0c, quod auditum eSt, lenonem quemdam Lentuli concursare circum tabernas pretio perare Sollicitari p0sse animos egentium 3tque imperi-t0rum est id quidem coeptum atque tentatum Sed nulli Sunt invent tam ut 0itianu miseri, aut voluntate perditi, qui non ipSum illum Sellae atque operis et quaestus qu0tidiani locum qui Hi cubile ac lectulum Suum, qui denique non cursum hunc oti0Sum Vitae Sud Salvum eSSe velint. Multo ver,maxima
transcrivatent les acies de magistrat , tutent presque ous desau ranchiS. 2. Ab aspectatione sortis Lesscribes iraient a sori cliaque anne les magistrat auxquel iis levatent utre attaches Puniae sui-
3. Fortunam huius civitatis con-
ecuti, a aut acquis io titre de ci-t0yens de cette ille, de Rome. 4. Sum iam nati loco. Lentulus et Catilina talent do sumilles putri
5. Quantum audet Les esclaves ne potivalent pus interveni danales assai res de Etat. 6. Les Sc laves et les ahanchis de Uthegus et de Lentulus cher chatent, pendant a se ance memod Seuut, a fouleve te euple,
pars eorum, qui in taberni Sunt, im vero, id enim potius est dicendum, genus h0 univerSum, amanti SSimum Si tu . tenim omne eorum in Strumentum, Omni opera ac quaestus frequentia civium sustentatur, alitur otio ; quorum Si quaestuS, occlusi tabernis', minui solet, quid tandem incensis futurum fuit Quae quum ita Sint patres c0nscripti, vobis populi romam praesidian0ndeSunt v0S, ne p0put r0mano deeSSe Videamini, piovidete. IX. Habetis c0nsulem ex plurimis periculis et insidiis atque ex media morte n0 ad vitam suam, sed ad Salutem
VeStram, reServatum Omne 0rdine ad ConServandam rempublicam mente, voluntate Studio, virtute, Oce, OnSentiunt; bsessa adibus et telis impiae conjurati0nis, vobis Supplex manus tendit patria communis Vobis se vobis vitam omnium civium, vobis arcem et Capit0lium, vobis aras Pen tium, vobis illum ignem Vestae perpetuum ac Sempiternum vobis omnia templa deorum atque delubra, Vobis mur0Satquo urbis lecta commendat. Praeterea de vestra vita, dec0njugum Vestrarum ac liberorum anima, de lartunis om
nium, de Sedibus, de laeis vestris, hodierno die vobis udi
Habetis uestin memorem vestri, oblitum ut, quae n0nsem persa cultas datur habetis omnes ordines, Omne h0mineS, univei Sum populum romanum, id qu0 in civili causa h0dierno die primum videmus, unum atque idem sentientem. Cogitate, quantis lub0ribus undatum imperium, quanta virtute stabilitam libertatem, quanta deorum benignitate auctas exaggerataSque lartuna una nox quam pene delerit'. Id si otio, la ai publique. 2. Occlusis tabernis On sermait Iesboutique dans les moment de troubles et dans les our de deuit publie. 3. Incensis tabernis , si on avait lucendi leur boutiques. 4. Ducmn, n ches, un consul; eo ches est Cicitron qui tme.
5. Civili causa uno agaire, unε cause politique. 6. Cogitate .... pen de rit Construise . Cogitate, quam penὸ combien i s 'en est peu saltu que)una nor detrei impersum tundatum quantis laboribus, etc.
47쪽
unquam p0Sthac n0 modo confici, sed ne cogitari quidaeae possit a civibus, hodierno die pr0videndum St. Atque haec
non ut vos, qui mihi Studio pene praecurritis, excitarem, linciatu Sum, Sed ut mea v0X, qud debet eSSe in republica princeps, ossicio functa c0nsulari videretur. X. Nunc antequam, patre eonScripti, ad Sententiam redeo, de me pauca dicam. Eg0, quanta manu S St Onjuratorum, quam videtis eSSe perm3gnam, tantam me inimic0rum multitudinem Suscepisse video Sed eam esse judic turpem et infirmam, contemptam et abjectum. Qu0d Si aliquando, alicujus urore et Scelere c0ncitH tu, manus ista plus valuerit quam vestra ac rei publicae dignita , me tamen meorum actorum atque consiliorum nunqu3m, dire eon Scr pti, poenitebit. Etenim m0rs quam illi mihi sort3SSe minitantur omnibuS Si parataci vild tantum laudem, quant Vos mei vestris decretis honeStastis, nem est 3SSecutus. Ceteris enim Semper bene gestae, mihi uni c0nServatae reipublicae gratui tionem decrevistis. iSit Scipio clarus ille, cujus consili atque virtute Hannibal
in Africam redire atque ex Italia decedere coactus eSt ornetur alter eximia laude Africanus , qui duas urbes huic imperio infestissimas, Carthaginem Numantiamque delevit habeatur vir egregius L. Paulus ille , cujus currum rex potenti SSimus quondam et nobilisSimus, Perses, honestavit Sit in aeterna gl0ria Marius, qui bis Italiam obsidi0n et metu servitutis liberavit' anteponatur omnibus Pompeius, cujus re geStae atque virtutes iisdem, quibus 80lis cursus, regionibus e termini continentur. Erit profecto inter liorum laudos aliquid locin0Strae gloriae, nisi lar te majus est patefacere nobi provin-1. Scipio P. Cornsilius Scipion, te premier Africain, qui termina
I deuxihme guerre punique. 2. Alter Africanus. Le second
Asricain, fit de L. Emilius Paulus, avait pris te no de Scipion
ilien , aprh son adoptio pari fila d premier Africain. 3. L. Emilius Paulus, conquέ-rant de a Macedoine, tralna
Perse derriere son char de triomphe. 4. Qui bis... liberarit Parta M-
sui te de Teuton dans la Gaule Narbonnat se, et cello des imbres en Italie.
eias, quo exire p0SSimus , quam curam ut etiam illi, qui
abstini, habeant quo victore revertantur. Quanquam S uno l0e conditi melior externae victoriae, quam d0mesticcae, qu0d hoste Blienigenae aut oppreSSi Serviunt, aut recepti benefici se obligato putant; qui autem ex numero civium, dementici aliqua depravati hostes patriae Semel eSSe eae perunt, e0S, quum a pernicie reipublicae repuleriS, nec Vi coercere, nec benefici placare p0Mis. Quare mihi cum perditis civibus aeternum bellum Suscuplum SM video; quod ego veStro bonorumque Omnium Buxilio, memoriaque tantorum periculorum , qude non modo in hoc populo, qui Se vatus ebi, Sed etiam in omnium gentium Sernionibus ac mentibus Seni per caerebit, a me atque a meis facit propulsari posse c0nsido. Neque ulla profeci tanta vis reperietur, quae
conjunctionem VeStrdin equitumque romanorum et auri tam
lan spirati0nem b0n0rum omnium perfringer et labefactare
XI. Quae quum ita Sint patres con Scripti, pro imperio pro exercitu pro provincidi quam neglexi, pro triumph coei larisque laudis in Signibu S, quae Sunt a me pr0pter urbis e itaque salutis cust0diam repudiata, pr clientelis hospitiisque provincialibuS, qua tamen i Dant opibuS non minore labore tue0r, quam comparo; pr hi igitur omnibus rebus, et pr0 meis in vos Singularibu Studiis, proque huc, quam perSpicitis, ad conservundam rempublicam diligentia, nihil aliud a vobis, nisi liujus temp0ris totiuSque mei c0n Sulatus mem0riam p0Stulo quae dum erit VeStris mentibus infixa, firmissim me muro septum Ss arbitrab0r. Quod Si meam Spem vis improborum sesellerit atque Superaverit, commendo vobis parvum
1. Quo eaeire possimus, des provinces ou nous uisSion nous retirer si ne conjumition comme
4. Imperio ... provincia, te com
mandem ent de Parnasi de Mac doliae. Voy la notes de las. 60.
5. Urbanis opibus Ciceron, a ceqne apporte Plutarque, ἡunis
sal plus de client autour de luiquis os person nages es plus ines et lus plus putassanis.
48쪽
ORATIO QUARTA IN CATILINAM. meum filium, cui profecto satis erit praesidii, non 80lum ad salutem, Verum etiam ad dignitatem , Si ejus, qui haec omnia Suo solius periculo c0nservaverit, illum SSe silium memineriti S. Qua pr0pter de summa Salute VeStra p0pulique Omani, patres conseripti, de VeStri S c0njugibus ac liberis, de aris ac lacis , de sanis ac templis, de t0tius urbis tectis ac Sedibus de imperi0, de libertate, de Selut Italiae, deque universi republica decernit diligenter, ut instituistis, ac lartiter. Habeti enim eum consulem, qui et parere vestri deeretis ti0ti dubitet, et ea, quae statueritis, qu0ad vivet, defendere et per se ipsum praeStare p0SSit.
2. aris ac focis, qui eat ici oppossili sanis ac temniis d6signe les autet set e layers de demeures partJ
Imprimeri generale de ch. Lahure rue de Fleurus , 9, Paris..