장음표시 사용
61쪽
III. 4. Deorum hominumque sidem I testis
non invencitur in ducentis et triciens sestertio . Quam multorum hominum3 sexcentorum amplius.
Quibus in terris gestum negotium est y illo , illo inquam, loco quem videtis . Extra ordinem-
Cuiquam acceptum referri potest quod nou alii expensum referatur ἱ quae quid om propria carum is est. Negotia cui in ipsa haud Secus quam homines nomina iuiis sunt, tam in advorsariis quam in codice : ut si quis a populo Romano opus redemtum habebat , opus illud in quiestoriis tabulis nomen erat, et quod-Cuiaque Po Homine solverctur,id illi qu.estor expensum serebat. Possumus igitur suspicari quid hoe loeo intersit luter sol erct et iam , modo Eorum memores simus quae in hac re aut ipsi facimus auia ab aliis fieri quotidie videmus . Modo enim sol. itur , quum de homine semmo est cui uehetur , modo δε-tur , negotio scilicet . Neque tamen eontendam reiiciendam esse horum vocabulorum signi sic tionem consuetam . Id cωrte verissimum est , rite institutis tabulis titillo modo' fieri potuisse ut lateret si quid detractum sui seir omnis autem interpolatio , Comparatione instituta, Evidentissime arguebatur e quapropter ritu coniici tabulas ad commu-uem utilitaein Pertinebat. Uuoius, quoi, Ciceroui iure viti-
uicatur . tirca E m . quin arca ad
rem pecuniariam intel- Droprie Pertinet , Meque Inteliasigere possum quid hoc loco sibi velit arcem, quanquam hane vocem apud L.iceronem lectam suisse Nonius signi sicci I , 27o,ot lihnarius diphthongo Per Peram pone uda uliquoties erraverit : deinde vero , quia Praeter
que ab iis derivantur, nulla sunt de quibus cogitari possit ; atque profecto ne do his quidem . Syllaba ra prima alicuius nominis fuerit ; rationibus verbi gratia . testis in Pro Fonteio c. i. Plias ego in uac causa laboris et om-riae consumo in rescendis testibus , quam ceteri defensores in refutandis . . centis et trietens Ut alibi sestertium Micies , quingenta uuialia, sic hoc loco ita protulit pro his et tricies . - humerUrum adverbialium terminatio in ensquam Marius Victorinus p. 2469. tenere iubet , in optimis quibusque oratiouum codicibus se
sexcentorum Membr. vitiose sescontorum , ut apud Gruterum DXVI. 5. sestus : dc ubique vulgaris linguae rudimenta in un-tiqestatis monumentis couspici-
atque aerario . dam ex hoc loco , et illo qui paulo inlisa est, atque alio quem thi alteram ex Cap. II. Urationis, colligo Itoniae quaeStram gessiisse 2 Outeium , Cuius
62쪽
ne pecunia est data' immo uero nummus nullus sine litteris multis commotus est. Quae est
igitur ista accussatio quae facilius possit Alpis
quam paucos aerari gradus ascendere : diligentius Rutenorum quam populi Romani defendat aerarium : lubentius ignoteis quam note is utatur, alienigenis quam domesticeis testibus : planius soconfirmare crimen lubet dine barbarorum , quam nostrorum hominum litteris arbitretur 3
5. Duorum magistratuum , quorum uterquo in pecunia maXuma tractanda procurandaque uersatus est, triumuiratuS et quaesturae, ratio seio
redditur, iudices, ut in ieis rebus quae ante
rationes accusator tu aerario excutere poterat . exim ordinem in Extra ordinem pecunia datur quiae non a menSanumeratur : etenim a menSa Publica solvebat quaestor: pro FlaC-co c. I9: et ita rationes exige-hantlir ut demonstraretur a S natu , ConSulibus , Praetoribus, solvere iussum esse quaeStorem , a quieStore mensam : in qua re ,
sicut hodie, multis litteris opus erat . Similiter autem , quando Privati extra ordinem pecuniam dare dicuntur pro Cluentio c.SI. Iudicem Pecuniam ab reo clamatque extra ordinem a vine in , id ita intelligendum est, Eumedii daret , fiscos domo sua mi-
commotus in Pro Fonteio C. I. Nummus in Gallia nullus sine es Mium Romanorum tabulis Comm Metur. Pro Flacco l. c. Ubi nummus nulluS commaverun Sinc Pr*
uisse : horum tamen graduum Nardinius certe mullam ex antiquis mentionem allari. obiter moneo , CUPtaS clupe tam vasteto sub monte Capitolino actae Suut, parti in ad templum Iovis perli- uuisse videri, quae savisSae erant:
partim ad tabularium , partim ad aerarium , ubi infiniti illi thesaurit reponerentur. Sic intelligitur quid significet cuniculo Moeriarium agere: de Ossiciis III.
Rutenorum) Dixi quaesturam a Fonteio Romae gestam videri di igitur hoc intelligendum est,
quaestore Fonteio Butenorum civitati ab aerario Romano Solvendum fuisse ; nisi tamen haec ad praeturam Gallicam rescrenda
63쪽
oculos gestae sunt, ad multo S pertinuerunt, consectae pubIicis privatisque tabulis sunt, nulla significatio surtei, nulla aliquoius delicti suspei
6. Hispaniensis legatio consecuta 'st , turbulentissu ino reipublicae tempore, cum adventu L. Stillae in Italiam maxumei exercitus civium dissidorent de iudiciis ac legibus : atque hoc rei publicae statu desperato qualis
rates ut nostris testibus ltis quum alioni nis credidisses Oideramini. iantes oculos in 1'ro l onteio c. . Maristratibus quos iante oculos Pestros Wssit. mutos ) Litteram L , cuius v Stiuium nullum apparet, lihrarius omisisse videtur. Quam flagiti Osct autem ab illo E et AE commutarentur , etiam in hoc et in
Pr.ecedente versu Conspicitur.
insutis stini ) Membranae perspicue sint: paulo anto tamen sunt et 'ertinuerunt : nil quae scripturam huius loci correxi .
teriorem provinciam , quum Cicero, orationis c. i6 . inter Fonteii defensores coia,tituit . consociatri 'st in thro secuta strde quo huius vocis compriSit.e usu vice simpli is F. DrackEuborch . ad i.iv. X Vly. C. um apud quem semel aut his occumrit ; in Cicerone sisoquens rat, nonnunquam ex meliorinus li-hris restituenda: n S.opo vhi composita in editis libris recte legitur, magna scriptorum pars simplicem exhibet: de qua re v. Garatoni uin ad Catit. lIl.c. 3. Hoc autem mihi Observare visus sum Cicoroncm hoc composito tantum in tertia persona ita uti . ohiter moneo illud etiam ad in-
Aleia pertinere librum de bello
Asrie anci diversum ab elegantihus Lirtianis lihris nuctorem habere quod is composito conouia ne mi, simplicis significatione
DOD utatur solum , quod altor nunquom facit, verum id usquaad Dauseam iteret.
a Mentu L. Sulla . . . de iudiciis ne legibus ) Meinhr. cum a Loentu L. Sulloe mclxumi exerciatus in I .uiam cicium dissiderent iudiciis ac legibtis. Quae quutumanifesto corrupta sint, duplex emendandi ratio erat; altera , quam ut lenissimam et 1i ; altera ut scri heretur C. - . . S. maximi exercitus cisium in
Italia dis. Ante iudiciis pr3epositionem addidi, quie abesse nullo
modo potest . - De expeditione l . Nullae contra Patri m , ad mitigationem rei dirae, Sol lemnis quodammo lo usus Est Vocabuli a Gentus ; neque is apud Cicoronem tantum , Sed apud elleiu in quoque , quod mireris , valet. Et Cicero quidem hanc Vocem generatim de hostili irruptione ponit , quum hac ipsa
oratione , c. I 6 , de Thracum adoentu in Lacinioniam loquitur. - Exercitus dissidere eiusdem euphcutismi est , ut in Marcollia iii annis set castris dissi lem IPSimus - aliaque similia apud
64쪽
Oratio pro C. Rabirio ex ea eum numero est quas in uni eo quodam antiquissimo codica , a cognitione hominum remotas , usque ad litterarum instaurationem delituisse dixi r atque eodem volumine praeterea orationis pro Q. Bo- scio fragmentum comprehensum suisso, diserte testantur codices plurimi et nonnullae inter editiones prisci aevi , in quibus , ubi Rabiriana abrumpitur, subscriptum est : exe la esse ex vetustissimo codice soli a duo , cum quibus huius oratiotiis finis et orationis pro Q. Roscio principium interciderit : quae adnotatio , cum aliis eiusdem indolis , deinde, per incredibilem editorum negligentiam , abiecta fuit . Atque in eo quidem viros minime malos, qui haec ad notarent, opinio sesellit, quod, quaecunquct in utraque oratione desunt, ubi se in codic contigorant, duobus soliis contineri potuisse erediderunt; quae vix unu in quaternionem , praeter illa solia . caper potuisse arbitror : Praesertim quia , quo antiquiores codices sunt , eo rarior grandiorque eorum scriptura est: atque ita se in illo vetustissimo, quem vocant, codice rem habuisse, ex lacuna colligi.tur quae in media oratione est; unius paginae , ut iidem libri iudicant , interitu orta ; quo loco sane non ita multum deest . Iure autem summam illi codici a ntiquitatem tribui, ex orthographia quam in hac oratione eodices Piimaeque editiones servant, conficitur ; quae illam , quam
65쪽
in his membranis conspicimus, antiquitate superat: nisi quod synaloephon verbi substanti vi ignorat, quae tamen per inscitiam oblitterari potuit. Atque ita emendate scriptus erat, ut in hac quidem oratione, etiam post indoctos librarios et temerarios editores , perpaueis locis aliquid ad
emendationem requiratur . Sane vero etiam in hac parte selludae nostrie, admodum negligenter scriptae, ad illius praestantiam non accudunt . Nequo lainen illud asserore ausi in , librum incolumi re Romana scriptum Petrarchae aut Poggii aetate adhuc extitisse: quum fieri potuerit ut aliunissecuti sint librarii, V vel VI sieeulis antea ex eiusmodi libro transcriptum , in quo illa de exectis soliis adnotatio extaret . Nam Florentinus quidem Varronis de lingua latina
librorum codex , ceterorum omnium sons et Parens, Saeculo IX vel X scriptus est: atque in eo , ubicunque lacunae comparent , nil notatam est in exemPlo Paginam unam Plurcsve erectas fuissct . Iain , quum haec oratio in codice parente eam quae pro Q Roscio est, praecedat, dicendum erit, aut nihil secutum osse eum qui hoc ordine orationes disposuit, aut certan Eque causarum genera , - quarum una vel maxime publica , Altera privnia omnino est , - n 'quo tempora, - qui orationem ab adoleseonte dictam post eam collocaret quae ineonsulatu habita est . Quo magis autem r pugno ne Ca sum et sortiti in in perturbationem regnare concedam, ubi ordo et concinnitus ah humanae mentis in Icile requiri videatur, eo attentius animum adverti in membranis Vaticanis, post explicitam pro Rabirio, incipere orationem pro Sex. Roscio, prius etiam quam illa in pro Q. Comoedo a Cicertivo dictam . Hinc igitur concludebam , orationes Ciceronis , eas certe quae non maiora per se corpora et Iiciebant, quales sunt Verrinae et Philippicae, autiquitus ex Diuitigod by Cooste
66쪽
litterarum serie dispositas fuisse r qui ordo in diversis oditionibus paulum discrepare potuit, ita ut in una quidem oratio pro Q. Roscio ante eam pro Sexto , in alia vero
Amerini defensio ante orationem pro Comoedo collocaretur . Firmatur haec coniectura vel maxime confusione , de qua supra locutus sum, alicuius partis orationis pro Flacco cum Fonteiana: eundemque ordinem secuti sunt in Plautinis sabulis: neque ab illo alienum est monumentum
nobile quod olim in villa Albaniorum extabat, tabula in
dico , ubi tragoodiarum Euripidearum ex litterarum ordine dispositus index exhibebatur , cuius pars non exigua Supererat : eius autem rei ratio Winhelmannum latuit opp. II. p. 3o . . Quum igitur haec eoniectura magna veri specie blandirotur , de eo cogitare coepi , quod , si orationes Cieeronianas olim ita dispositas fuisse nobis singimus , atque ex superstitum numero illas separamus quae per se libros integros essiciunt, quas supra indieavi; deinde eas quae
prae aliis in Rhetorum et Grammaticorum scholis celebrabantur et interpretabantur, quales sunt orationes Catilinariae ,
pro Cluentio , pro lege Manilia , pro Archia , pro Milone , pro Ligario , pro Marcello , pro Deiotaro : illas denique quae ad rempublicam a Cicerone gestam eiusque exilium pertinent, quum genuinas tum supplasitas: quae ab historiae Ciceronisque studiosis in unum corpus Compositae fuisse videntur e pro Sulla , antequam iret in exilium , post reditum duas , pro domo, do haruspicum respousis, pro Sestio et in Vatinium, 'pro Plancio, iuvectivas Sallustianas , Catilinarias spurias , quae raro in libris typis
eXpressis Oecurrunt: his , inquam, segregatis, iam reliquae sunt: pro Caecina , pro Coelio , pro Cornelio Balbo , pro Flacco, pro Fonteio, Pro Murena , in Pisonem , de provinciis consularibus , pro Quinctio, pro C. Rabis a
67쪽
rio Postumo, pro C. Rabirio ad Quirites, pro Q. Roscio , pro Sex. Roscio , in P. Ilultu in de lege agraria tres. Nitto fragmentum Fonteianae , cuius ratio iam exposita est: at, quicunque hunc indiculum inspicit , animadvertet, praeter orationes pro Flacco et pro Murena , omnium ceterarum titulos, si orationes Ciceronianas secundum litteras dispositas fuisse cogitat, hunc ordinem r spicere ; tres primas ad litteram C, reliquas ad P. Q. R. pertinere. Huius autem rei ratio tunc expoditur, si ponimus, eX collectione ingenti, quae plurimis voluminibus comprehensa fuerit, unum superfuisse quod tres illas contineret quae ad C littoram pertineant , duo aut tria in quo reliquae ex ordine dispositae fuerint . Atque primae quidem tres integrae sunt: ceterarum pars maior lacerato codice mutilae. Iam vero has posteriorum litterarum orationes non in uno volumine extitisse, inde praesertim colligo , quod optimus ille Ersuriensis eo lex nonnullas ex earum numero habet , alias non item e quum nute qa in illis, quae ei cum I tali eis libris communes sunt, eandem Originem in ' universum ita prodat ut ea minime dubia sit , sorvavit tamen Commata , quae, propter οαυου MU/ν omissa. ah
Italicis omnibus absunt. Itaque suspicor illud volumen in quo Rabiriana et Roscianae cuin aliis extarent, docto illi , prout tempora serebant , boui in i , qui in Thuringi cocodice corpus, quod ad vitam publicam Ciceronis specta. re dixi, nonnullis aliis locupletaret, non innotuisse: illud in Italia aut extitisse aut huc adlatum suisse ; Cot rarum apographum sestinatius iaetum Italos accepisso . Ubi desinit huius orationis pars edita , periodus abrumpitur, quam Lambinus supplemcnto explere Conatus , sensum quidem haud dubie assecutus est , a verbis aberravit. Ei enim in stolida illa, sod tamen multis Diuili do by Go le
68쪽
loel, ex laciniis Ciceronianis consula Oratione, antE- quam iret in exilium , quam repudiare prudentum fuit, at lcgore eam doberent, quod hodie vix quisquam iacit, haec extant Si C. Mario aurilio fuistis quod in clios GPitolino secorat Gudem civitam im Proborum : - ut sc e multorum in Periculis δε- cistis , sic nunc in meis miseriis divinum aliquod auxilium ostenditor undo minimo dubium est ultimum ineisum ita rod integrandum esse: - quod in clivo Capitolino improborum ciuium CAEDEM FECERAT .
Qui ad hane orationum, Suetoniumque et Dionem Cassium , de iudicii genere dixerunt, in quo Rabirius a
Cicerone defensus est, omnes, Dione auctore, XXXVII. c. 27.28. p. Iuc . ed. Reim . statuunt , damnatum perduellionis iudicio a duumviris C. Rabirium ad populum provO- casse , cuius comitiis per prudentiam Q. Metelli diremtis ,
T. Labienum, qui alio iudicio accusare potuisset, aetionemnbiecisse. Itaque ad populum provocatione certantem a Cicerone de sensum osse autumant: ct profecto, si Dionis testimonio standum est , aliter se res hahere n quit. Atque ego certe is minime sum qui de huius scriptoris , prudentis et diligentis viri, si de detrahere soIeam ; sed hae qaidem in re eum errasse , atque aut numquam PeP-
duellionis iudicium in Rabirium a populo habitum sesqο, aut , siquidem illius periculum callido consilio depulsum fuerit, Labienum eidem reo multam irrogasse, ex hac ipsa oratione perspicue intelligitur . Scilicsit Ciceroniq de sonsio , ut ipse disertis vorbis docot c. 3. , ad multin limrogationem pertinet, sui propria orant tot alia crimina κab accusatore tu reum collata , a perduellione maxime
aliena: et tantum abest ut de hoc iudicio cogitari possit, ut Cicero Labienum quereutem ivducat ibid. c. i. istud Diuili do by COOste
69쪽
α Consule in causa Rabirii sublatum esse; ipse gloHetur , se carniscorn deIOro, crticem do can o sustulisse . Nequo in omni de sensione , ac priccipuo quidem in perorationis parte quam I ali canenses schedae servarunt, de carcero et de cruce , sed de exilio rei, si condemnetur , cogitat.
Quare persuasum habeo, licet contrarium tradat Dio, secisse Labienum idem quod ab accusatoribus P. Clodii, qui classem populi Romani ad Drepana amiserat, iactum esse interpres Ciceronis ad orationem in Clodium et Curionem
docet V, 4. : iudicio valde memorabili, et quod rem clari
exempli multo accuratius quam ceteri veterum auctorum
loci illustrat. Nam Pullium c P. Villium suspicor scribendum esse et Fundanium , Tribunos plebis, tradit , dicta die perduellionis , quum imber comitia diremisset, postea P. Clodio multam irrogasse cxx millium aeris; quo iudicio a populo damnatus est . Verum hoe ita disputo ut minime dubitem , Rabirium ad populum provocasse , lex enim iubebat Livius I. e. 26. t sed ex illa Ciceronis gloriatione et tribuni querela concludo , consulis senatusque auctoritate abolitum fuisse quod duumviri, contra legem a praetore dati, iudicaverant ἔ imo praeclarum illud Q. Metelli Leinus ad iudicium de multa reserenis dum eMe omnino arbitrarer , nisi absolutum esse Rabirium populi suffragiis Suetonius innueret 8, servatumque sua Virtute, non ereptum alius cuiusdam ope , optimum ei vem ,
Cleolo ipse indicaret in Pisonem c. a. . Itaque , ut error , qui super hac re invaluit , penitus tollatur, inscribendam or tionem ad Quirites, non Pro Perduellionis reo , suadeo ; quamquam huuc titulum antiquissimum esse non negem.