장음표시 사용
141쪽
- 132 Ex Augustino potissimum adserunt ea, quae scribit, lib. 12. Confess. ubi de Moyse libri Geneseos scriptore disserens deque verbis illis, In prineipis fecit Deus coelum et terram, post multa sic ait : a Ita cum alius dixerit, hoc sensit quod ego, n et alius imo illud quod ego, religiosius me arbitror dicere :. Cur non utrumque potius, si utrumque verum est Τ Et sis quid tertium. et si quid quartum, et si quid omnino aliud
γ verum quispiam in his verbis videt, cur non illa omnian vidisse credatur, per quem unus Deus Sacras literas, veran ac diversa visuris multorum sensibus temperavit Τs Et paulo post : a Sensit ille omnino in his verbis, atque cogi - η lavit cum ea Scriberet, quicquid hic veri potuimus inve- , ni re, et quicquid nOS non potuimus, aut nondum possu-n mus, et tamen in eis inveniri potest .s Haec ibi. Ad quem locum sine dubio respexit sanctus Τhomas, quando parte t. suae summae Theologicae q. l. ar. 30. Scripsit in hunc modum : α Quia vero sensus literatis est, quem . aut lior intendit, author autem Sacrae Scripturae Deus est, i, qui omnia simul suo intellectu comprehendit, non est in-n conveniens, ut dicit Augustinus lib. 12. Consess., si, etiam n secundum literalem sensum, in una litera Scripturae plures
Adserunt et illud ex ejusdem Augustini lib. I. de Doctriηa Christiana, cap. 27. v Nam quid in divinis eloquiis largius et, uberius potuit divinitus provideri, quam ut eadem verba E pluribus intelligantur modispo Ubi significat Augustinus ad ubertatem ac Decunditatem, adeoque ad dignitatem scrip turae Sacrae pertinere, quod in iisdem verbis plures sensus
cogitentur ac lateant; tanquam ea sit ratio, cur negari non
debeat ejusdem Scripturae plures inveniri sensus litorales, quod eminens Scripturae Sacrae dignitas id postulet, ut sub
iisdem verbis plurium sensuum, etiam literalium, Sit saeclinda. uuam eamdem rationem urget etiam S. Τhomas q. 4. de potentia. art. l. , licet illic expresse non nominet Sensum literalem. Alteram vero ejusdem Doctoris rationem ex ejus Summa jam audivimus et quuoniam, inquit, author Sacrae Scripturaes Deus est, qui omnia simul suo intellectu comprehendit,
142쪽
155 - , ideo potest in iisdem Scripturae verbis plures sensus, etiam, lite rates, intendere. BUt autem ea res amplius declaretur, loca non pauca proseruntur e Scripturis, in quibus multiplex sensus litoralis
necessario videatur agnoScendus.
Primus locus est initium illud Geneseos : In principio creavit Deus eoelum et terram. Cuius Scripturae quinque Sensus, non solum ut a Deo primario authore, verum etiam a Moyse scriptore, visos et intentos adfert Augustinus p. 20. lib. 12. Confess.; ac sequenti capiae totidem sensus assignat verbis illis
proxime sequentibus : Terra autem erat inanis et vacua, et tenebrae erant super faciem abyssi.
Alius locus est Psal. 2 : Dominus disit ad me, filius meus estu, ego hodie genui te. Quod tripliciter ad literam exponi solet : de generatione Christi aeterna, de temporali, et de
ejus resurrectione , quae regeneratio vocatur.
Rursum alius locus Psal. 8 : Eae ore infantium et laetentium perfecisti laudem propter inimicos tuos ij. Quod seque tripliciter
l) Ex patronis multiplicis senssis litteratis pauci sunt, qui adducunt
baee VIII Psalmi verba tamquam exemplum quo probetur sententia quam defendunt. Idem dicito de duobus Sacrae Seripturae loeis quae porro ab Estio recitantur. Tria illa loea ex numero sunt eorum, quae, ut supra spag. 2δὶ monuimus, non putavimus esse recensenda aut discutienda, quum ne speciem quidem argumenti praebeant ad defendendam causam quam impugnandam suscepimus. Scilicet verba Ps. VIII. v. 5. dicta esse de Israelilis post transiιum maris rubri laudem Deo eanentibus, aut de Aposιolis Evangelium Christi proedieantibus, id non nisi mera quorumdam assertio est, quae nullo prorsus argumento nititur; quo vero modo eadem verba coli. Matth. XXI. 16ὶ aecipi possint de pueris Hebraeorum Christo aeelamantibus , nihil opus est hic disputare. Porro, locus Exodi XII: os non confringetis eae re, non secundum sen- , sum litteralem sed secundum typicum a S. Ioanne de Christo accipitur 3ss. quae seripsimus supra pag. 4 et 1 l . Tandem quod attinet ad loeum Danielis eap. 9, v. 27. , quum contexta oratio doceat id, quod ibi de templo Ierosolymitano praedicitur . esse eventum suum habiturum post hebdomadaa seetaginta tres a Ierosolyma reaedificata et post oecisum Christum v. 20. , vel ex eo patet non scite illud reserri ad Antiochum, qui templum Ierosolymitanum pro- sanaverat plus quam duobus saeculis antequam illud aVespasiano fuit diru-
143쪽
oxponitur : de siliis Israel post transitum maris rubri laudem Deo canentibus; de pueris Hebraeorum Christo acclamantibus ; et de Apostolis Evangelium Christi praedicantibus. Quartus locus apud Danielem cap. 9. : Erit in templo abominatio desolationis. Nam et illud exponunt tribus modis r de desolatione templi facta sub Antiocho ; do altera lacta a Romanis; et de tertia quam facturus est Antichristus. duintus locus i Eaeod 12.): Os non eonfringetis eae eo. Quod de Agno Paschali typico dictum sensu literati, Joannes nihilo. minus ad literam de Christo interpretatur i cap. 19. . Adserunt et illum locum ejusdem Evangelistae, cap. 11. Eaepedit vobis ut unus moriatur homo pro populo et non tota gens pereat. In quibus verbis alium sensum cogitavit Caiphas, qui erat Ponti sex anni illius; alium intendit Spiritus Sanctus loquens in Caipha. Sed locus ille non premit. Nam lacile re
pondetur illos duos sensus non unius suisse authoris, sed alterum Caiphae, alterum Spiritus Sancti; nec utrumque Sacrum , sed Caiphae pro sanum ; et quatenus ab eo prosecta sunt illa verba, non vera et sacra, sed salsa et sacrilega suisse, spectantia ad inserendam necem Christo Domino. Haec igitur sunt, nec multo plura, quae pro Sensuum lite-ralium in eadem Scriptura pluralitate solent ad serri. Quae quidem tanti sunt ponderis apud virum doctissimum Dominicum Bannesium, ut in Commentario super S Thomam, temeritatis insimulet eos, qui negant in sacris literis esse locum aliquem, qui in sensu literati dupliciter posset intelligi. Quanquam idem author paulo post sententiam mitigat adjiciens haec verba : a Si cui videbitur acerbior haec nostra
η censura quam oporteat; ego sane, salva fide ac doctrinaeo sanitate, censendi rigorem de sententia Τheologorum facileri remittam. a Sic ille.
Nam quod ibidem refert de Abulensi, qui dicit certum esse secundum fidem, quaedam loca Scripturae in duplici sensu
tum. Caeterum non quaeremus quonam tandem modo Anliehristus profanaturus sit aut diruturus Ierosolymitanum templum jam dirutum, quum hoe explicare fortasse nesciant ii, qui illud Antichristi facinus futurum didieerunt ex verbis Danielis, intellectis, scilicet, secundum sensum litteralem; nam de sensu litterati in praesenti quaestione agitur. D.
144쪽
literati esse intelligenda, merito reiicit tanquam inscienter ab illo dictum, qui putaverit si in omnem sensum a Spiritu sancto
intentum esse lite ratem. Constat enim ac certo tenendum est, praeter Sensum literalem, multos esse in Scripturis Sacris sensus mystiCOS. SED IAM ea proferamus argumenta, quae negantem quaeStionis nostrae partem adstruere videntur. Sunt autem rationes
non contemnendae. Quarum haec sit prima : dicere quod plures sint ejusdem Scripturae sensus literules, tale est ac si quis diceret vocem sequi vocam simul stare pro pluribus suis significatis Inam literatis sensus est, qui per voces immediate significatur ; illud autem pro absurdo habent Dialectici. Ad hanc rationem non aliter respondere potuit Bannesius, quam concedendo aequivocationem in sacris literis, et negando absurditatem. o Neque enim, inquit, negandum est, a sequi vocationem esse, Si una oratio plura nobis significeta per modum plurium : non tamen hujusmodi sequi vocation confusionem parit in sacris literis; quia secundum utrum η que sensum poterit fieri argumentum theologicum .s Haec quidem ille, sed praeter sententiam multorum, ut ipse satetur, qui verentur concedere sequi vocationem in Scriptura sacra; imo squod ille non admittit in contra sententiam S. Thomae , qui sequi vocationem a Sacris literis ubique solicite ac simpliciter excludit. Tametsi non negamus, id quod Bannesius dicit, positis duobus sensibus ejusdem Scripturae, posse ex ea secundum utrumque sensum bona duci argumenta. Accedat et altera ratio et sensus literatis est ut sundamentum; igitur unum in unaquaque Scriptura esse oportet et non plures; mrsticis tamen sensibus, qui plures esse p0Ssunt, substratum; quomodo in aedificio sundamentum, cum sit unum, caeteris ejusdem aedificii partibus substernitur. Hinc illud ab omnibus receptum, sensus mysticos in aliquo sensulitorali landatos esse debere. Addamus et tertiam rationem : omnes sensus ejusdem scripturae coordinati esse debent; atqui non erunt Omnes
l) Fortasse legendum est: quum putaverit. Cff. quae de Tostato , Abutensi Episeopo, disputavimus supra pag. 109 sqq. B. Diqitigoo by Corale
145쪽
coordinati, si plures sint ejusdem scripturae sensus litorales. Nam hujusmodi sensus, neque ordinem inter se habebunt, neque ad sensum aliquem diversum. Non quidem inter se; quia nullus eorum alio prior est; sunt enim Omnes aeque primo intenti. Sed nec ad alium sensum; quia non sundantur in alio, cum ipsi sint primi. Secus est de sensibus ejusdem Scripturae mysticis, qui licet inter se fortassis ordinem non habeant, habent tamen ad literalem, in quo sundantur.
Postrema ratio sit ea, quae sumitur a communi Sensu seu conceptione, quam vocant, interpretum Scripturae Sacrae. Videntur enim omnes eo animo accedere ad interpretandas et exponendas secundum literam Scripturas, ut unum aliquem SenSum, Verum, germanum, ab authore intentum, in unoquoque loco scripturae quaerant, inveniant, tradant, ad unum colliment; et ubi diversi a diversis authoribus sensus traduntur, inquirit lector studiosus quis eorum germanum
sensum authoris attigerit; nempe perSuaSus eum Sensum unum eSse, non plureS.
Equidem nullum interpretem legi, qui exponens locum aliquem Scripturae Sacrae, et plures ac diversos, ut fit, SensuSadserens, diceret : uterque sensus literatis est, ac primo intentus a Spiritu Sancto; dumtaxat excepto recenti quodam authore, alioqui docto, apud quem id semel tantum reperi, ut cum in dijudicando literati sensu cuj iisdam scripturae laboraret, tandem diceret utrumque literalem eSSe. Huic postremae rationi valde consonant quae apud Augu linum variis in locis leguntur; ubi docet eum qui Scripturas Sacras explanat, hoc conari debere, ut ad Authoris sententiam perveniat, videatque quid senserit Dei minister in scribendo ; tanquam illud quod sensit, unum sit. LOG Sunt, lib. 5. de metrina Christiana eap. 27. Lib. 11. de Ciuitate Dei cap. 9. et lib. 12. Confess. cap. 18. 24. 25. et 50. Εjusdem Augustini haec verba sunt lib. 1. de Genesi ad literam, cap. ultimo: u Cum, inquit, divinos libros legimus, ina tanta multitudine verorum intellectuum, qui de paucis Vero bis eruuntur, et sanitate Catholicae fidei muniuntur, id η potissimum eligamus, quod certum appareat eum Sensisse
. quem legimus. Si autem hoc latet, id certe quod circum-
146쪽
. stantia Scripturae non impedit, et cum sana fide concordat. . Si autem et Scripturae circumstantia pertractari ac discutiis non potest, saltem id solum quod fides sana praescribit.. Aliud est enim, quid potissimum scriptor senserit nonis dignoseere, aliud autem a regula pietatis errare. Si utruma que vitetur , perfecte Se habet fructus legentis; si veron utrumque vitari non potest, . etiamsi voluntas scriptoris . incerta sit, sanae fidei congruam non inutile est eruisse . sententiam. η Haec Augustinus.
Qui rursus in Enarratione Psalmi 95 et 04, cum pervenisSet ad homistichium : Quia non repellet Dominus plebem suam; u hic nobis, inquit, interpretari aliquid non licet. Praescripa tum habemus ab Apostolo. Exposuit hoc Apostolus undea sit dictum etc. . Atqui liceret etiam aliter interpretari. si plures essent eiusdem Scripturae sensus literales. Nam de litorali sensu loquitur Augustinus, non de mystico; juxta quem non dubitavit Scripturas etiam aliter, quam Apostolus intellexerit , exponi poSSe. Habet autem etiam hoc piorum interpretum Sensus communis, ut si eis persuasum sit, vel Christum, vel Apostolum allegasso Scripturam aliquam juxta sensum literalem, vel
Ecclesiam in Concilio definite sensum aliquem Scripturae decrevisse , luti lactum in Concilio Mileuitano, Tridentino,
et aliis , piaculum arbitrentur ejusdem Scripturae sensum alium literatem .ad serre aut quaerere velle. Sane vir doctissimus et in Scripturarum exposition nobilis, Adamus Sasboldus, hanc sententiam de unitate Sensus literalis, asserere non dubitat. Nam in Praefatione suorum Commentariorum super Isaiam, de sensibus Scripturarum disserens, quum sensum literalem definivisset, quem Anthor Scripturae Spiritus Sanctus primo per voces, seu proprie, Seu fgurate acceptas, significare voluit; mysticum vero, quem ex rebus corporaliter gestis aut gerendis per voces significatis ulterius intendit; mox ex illis duabus descriptionibus tria colligit documenta seu canones interpretandi Scripturas ; quorum primus, Sensum literalem esse fundamentum ac basim sensus mystici ; Secundus vero, quando de rebus divinis seu caelestibus Sermo est, unum tantum esse Scripturae sensum litera-
147쪽
- 158 lem, etsi plerumque per tropos, metaphoras, aenigmata significatum.
Nec dissentit Franciscus Ribera, duodecim Prophetarum diligentissimus Interpres. Qui exponens illud Osese cap. li :Eα AEgypto vocavi filium meum , late ostendit illius Scripturae
et aliarum , quas ibidem adducit, non sensum literalem esse de Christo, sed mysticum ; idque contra eos, qui contendunt utrumque sensum esse literalem. Atque eo spectat ejus disputatatio, ut doceat ejusdem scripturae non nisi unum esse
sensum literalem. Quibus similia repetit idem author in Commentario Epistolae ad Hebraeos cap. l. lj Quod si igitur haec sententia placeat, ad quam, propter argumenta quae jam audivimus, etiam me propensiorem lateor, videndum quid ad ea quae in contrarium allata sunt, responderi possit. εUt Enco primum de B. Augustino respondeamus a quo velut authore manasse videtur ad multos opinio de pluralitate sensuum literalium , nusquam ille Doetor assirmat unam aliquam scripturam duos aut plures habere sensus literales ;quamvis ex ejus scriptis id plerique colligant, ac elici dicant. Quod si quis ejus verba eae lib. 12. Confession. initio a nobis
recitata pressius adversum nos urgeat, atque contendat eum
loqui de sensu literati; quum ratio non sit cur inter multos sensus, de quibus illic agit, alius prae aliis literatis ac aliorum respectu fundamentalis dici debeat; videat ille, quaeso, quae
absurditas inde sequatur. Nam consequens erit omnes veros
sensus, qui studiosi piique lectoris animo occurrere possunt, non solum a Moyse vel alio Sacro Scriptore visos et intentos fuisse quod Augustinus dicere videtur, etsi non admodum probabiliter verum etiam omnes esse sensus literates; quod
puto nemo concesserit. Neque enim Deus voluit omnem veritatem esse sensum, ne quidem mysticum , Omnium Verborum
in quibus illa veritas intelligi possit. Nam et hoc quid aliud
esset, quam Scripturas Sacras multitudine sensuum lite alium onerare potius, quam titulo Decunditatis honorare' Absit igitur ut hoc Augustinum sensisse dicamus, imo non eum hoc
148쪽
- 459 sensisse clare liquet ex illis ejusdem verbis, quae in diversum attulimus; quibus addo quae scribit cap. 50 memorati lib. 12 Confera. de principio Geneseos disserens : κ Morsen, inquit. B cum haec scriberet, hoc attendisse credamus, quod in eis a maxime et luce veritatis et fruge militatis excellit. n Non igitur sensit Augustinus, omnia quae vera in verbis Moysis quisque contemplatus fuerit, a Moyse pro sensu literati intenta suisse.
Sed et alia loca ejusdem libri, velut eap. 13, 24, 25 et di, si quis aliente legat, intelliget Augustinum de sensibus Scripturae loqui generali modo , ut non mysticus modo, Verum et
accommodatius SenSUS, quem Vocant, comprehendatur.
Jam ad S. Τhomam quod attinet, multum quidem ille verbis ac sententiae Beati Augustini inhaeret in illa quaestione de potentia, etsi nec ibi clare asstirmet de sensu literati se loqui :sed postquam ad Summam Theologicam pervenit, in quo
Opere exactior est, cunctanter et remisse loquitur, nihil affr-mans, sed tantum dicens, quod non sit inconveniens, si etiam
secundum literalem sensum in una litera Scripturae plures sint sensus; nec id simpliciter, sed cum addito, e ut dicit Augustinus . lib. 12. Confess., nimirum persuasus hoc Augustinum dicere, et significans ob ejus aut horitatem se nolle reluctari. Id enim est quod dicit non esse inconveniens; hoc est, non ita rejiciendum, quin Deus posset, si vellet, in una littera Scripturae plures sensus litorales constituere. duod si faceret, quoniam a Deo fieret, haudquaquam esSet incon
His adde , quod S. Τhomas nusquam in Commentariis Scripturae, quos multos edidit, uni Scripturae loco plures assignat sensus lite rates; quod utique secisset alicubi, si fixa suisset ei sententia sub una liteicl plures subinde sensus occultari. Quin et in Summa, loco pra dicto, cum sibi objecisset, ex multiplici sensu Scripturae nasci confusionem, ideoque in
Scripturis non esse admittendum Sensum multiplicem, resin
pondet, o Sensus illos ido quibus loquitur, id est literalem et η mysticum, non multiplicari propter hoc quod una vox η multa signiscet; sed quia res ipsae significatae per voces,n possunt aliarum rerum esse signa. Et Sic etiam, inquit, Disiti Cooste
149쪽
- 140 a nulla confusio sequitur in Sacra Scriptura, cum omnes sena sus landentur super unum, scilicet literalem. In quibus verbis duo notanda sunt; unum, quod aperte dicit omnes sensus ejusdem Scripturae a literati diversos ide his enim loquiturὶ landari super uno sensu qui est literatis; etiam rationem
insinuans cur unus esse debeat, quia super eo reliqui sensus iundantur; fundamentum autem unum eSSe Oportet.
Alterum, quod excludit multiplicitatem sensuum in eo consistentem, quod una vox Sive oratio multa significet. Hoc autem manifeste contingit, ubi ejusdem scripturae ponuntur plures sensus literales. Illa vero ejus ratio in contrarium superius allata : Deus est Author Scripturae Sacrae, qui omnia simul suo intellectu comprehendit, ergo plures ejusdem Scripturae sensus sunt literates; si valere debet, ex ea consequens erit, OmneS Sensus Scripturarum esse literates; quia nimirum Deus omnes illos, quotquot sunt, Simul Suo intellectu comprehendit. Itaque dicendum est, Deum quidem simul omnia suo intellectu
comprehendere, Velle tamen, ut Sicut inter res alias a se comprehensas ordinem statuit, ita et inter varios et veros Scripturae sensus a Se comprehensos hic sit ordo, ut unus sit
primus et quasi landamentalis; quem proinde primo, id est, proxime et immediate intendisse dicitur ; alii vero super eo
superstruantur . ideoque posterioreS Sint, eaque ratione posterius ac mediate intenti. Ad loca Scripturarum, quae pro exemplis allegata sunt tanquam multiplicem sensum literalem habentia , non aliud respondeo, quam quod a nobis breviter ac lacile et vere responderi potest: ex sensibus, qui plures ad eas Scripturas adseruntur, unum solum literalem esse, reliquos in m3sticorum sensuum numero habendos. Id vero per singula declarare, non est hujus loci. Certe ipse Dominicus Bannesius, cujus alioqui censura durior erat adversus assertores nostrae sententiae, ac nominatim
adversus venerabilem Adamum, cum perpauca aliquot loca Scripturae pro se adduxisset, ingenuo latetur sibi nullum alium locum occurrere in sensu literati proprio multipliciter explicandum ; imo et ea omnia quae adduxit, uti loquitur, solutionem habere.
150쪽
- 41 SED HAEc de ea quaestione satis. Quod sensimus diximus, suum cuique judicium liberum et salvum permittentes, et magis adhuc discere parati, quam docere. Habita est Anno 1612, dis 27 Septembris.