장음표시 사용
141쪽
de arbit. eaque communis est& approb ta opinio DD. teste Hiuio lib. a com. Urn. δε- tera A. Ideo autem a sententia arbitri non
potest prouocari, quia ante decem dies ad agendum sententia a bitri est inefficax, mnisque actio Jr executio cessat, ideoque frustra ab ea appellatur; post vero appellari non potest, quia tempora interponendae appellationis iam exierunt Auth. hodie. Cis avel. GL in aec i, o plene in I. arbitro. f Qui fatu. cet. Adde quod geperaliter Imp. in Hi /, ta ante eum IC' N in Lyr,s cum quidam. Is de arbit. dicant appellari a sententia arbiatri non posse: quod cum correctum non sit, cur stare prohibeatur, nulla est ratio. Non obstat assertioni l. arbitro. FQuis tu P ex qua colligitur ab arbitri lententia appellari. Respondendum enim, quod ibi arbitri iussu iudicis a litigantibus eliguntur, ideoque ab eorum arbitrio, uti a pedaneorum sententiis, recte appellatur Lex consen- se . de appel. Diuersum est in arbitris compromissariis, qui sine iudice a partibus eliguntur,quorum arbitrio necessario non tur, nisi homologetur. l. I. l. nem arbitris. C. de arbit. Ita est communis opinio contra
Bart. teste a U. d. locis. Illud sngularitec
142쪽
eis r. I. EN Mi Troo AN CN. 93M notandum, quod si manifesta est iniquitas Sta in sententia arbitri, tunc decepto exceptio sue doli datur contra sententiam, quae impedit is laudum executioni mandari etiam post de
sy cem dies. d. , cum quiviam. 'Vesen. in Para. ita de arbit. IL
Illiterati & iuris imperiti iudices esse non possunt.
ἰρ AGNA in iudice requititur sapientia illi eruditio, quia cum aequi & iniqui sititia arbiter, iusti atque iniusti disceptator ; cem .se te si hic leges, sa cras constitutiones, & coim ii suetudines, iuxta quas iudicare tenetur, LMii gnoret,&aliunde recte iudicandi formulamita emendicare cogatur, grauem profecto ia- is, cturam, maximamque labem Reipub. ad- alia seret. 6 i, No. 8a, de iudie. Vnde hemo iudicandi ossicio probe fungi potest , qui impe-bi, ritus est &expers literarum, qui pingere seu tu legere literas nescit, hoc enim est literas lysi norare. l. 3ὼ ς . fis accis. . as Confirmat hanc decisio, em inprimis, quod legibus salubriter prodit uia est, ne iu- dex aliteriudicet quam legibili scriptis, &cor moribus cautum est. M i,sest. de F. inἀγυιλι rubemm. C. de iudic. quam iudicandi regunt tam rite exequi non potest, qui plane indo- ehus est, & rudis literarum. Sectindδ con-,n firmatur haec sententia ex eo, quod iudex qui contra leaes & er stitutiones pronun-
143쪽
ι ciat, litem suam facit, teneturq; parti laesae iά veram a imationem litis, si id dolo faciat,
vel si per imperitia, in id quod religioni iu
dicis aequum & bonum de iud. l. vli Ude se. ει ext g. ideoque legum scientiam iudex callere debet. Opponitur l. certi iuras, Γ de iudic. ex qua l. colligunt DD. illiteratos posse iudices esse, mod5 causarum peritiam ex diuturna expetientia habeant. Resp. Hoc ex ea l. inferri non potest, quae concedit militaribus hominibus iudicandi facultatem , modo viii in & ppritiam rei controuersae habeant. Non enim imperitis , ut vulgo creditur, iudicandi potestas ibi concessa est, quia tex. in Z l. certi, repugnat, dum ait,prosui, 2 ια-gis scientia sine' altercationibus imponamta.
Duo ergo expresse in iudice lex illa requi rit, primo ut negotii peritiam habeat, deinde ut pro legis scietia causam dirimat. Quod autem dicitur, quod iudices periti liter rum esse debeant, de iudicibus datis vel pedaneis est accipiendum, non de magistratibus, seu ordinariis iudicibus. Magistratus enim plerumque erant viti militares, legum ignari, & ipli non iudicabant, sed litigantibus iudices certos dabant, itaque in magistratibus non requirebatur peritia iuris, quia assessorum prudentia Ac consilio causas terminabant. l. Uuod rufiu. Cor.
144쪽
Chti T. I. EN ANTIOO Ar inu. yss assi. c. ibi. Pedanei vero seu dati i dices periti erant , uincii sicut&adses res,itaque hi debent praestare scientiam legum, non magi stratus. Vnde & decisuruest, quod magistratus nouum vel iniquum ius statuentes, non teneantur edicta, Quod quisque iuris,&c. sed pedanei iudices, seu adsestores, qui peritiam legum & usus forensis habere cogebatur, si imperite vel inique iudicabant, in poenam praefati edicti incidebant, quod in arte, cuius se peritos esse profitebantur, delinquerent. d. l. b, .s, Qde adsesso. lac. ad 2 o. ra, ta Hoto. in ii,
Postrem δ non aduersatur huic decisoni Lexperi . C. dedecu. ubi dicitur, expertes lia terarum decutionis ossicio fungi posse,quia decuriones publici consilii gratia tantum creabantur, curamque & administrationeni bonorum ciuitatis habebant,non autem iii dicandi munus gerebant. l. pupisius asst, εdecurioncs. de ver. g. coras. d. loco.
Minor xx V. annis, modo sit Gephoebus,hoc est, annorum xv m. iudex esse potest.
V M quaeritur,an minor xx v. annis poc sit esse iudex, distinguitur inter magistratum seu iudicem ordinarium, dc delegatum. Iudex delegatus esse potest, s sit annorum xvii .Probates liqc sententia in t ρκι-
145쪽
EvERARDIBRONCHOR 1τdam V of de re tuae ubi dicitur set tentiam a minore di xv. annis latam valere, si annorum xv I ii. sit. Infra eam vero aetatem iudicare non potest, nisi datus sit iudex a principe, quo cassi videtur veniam aetatis concodere, veldesectum supplere, vel nisi litigantes in eum consenserint. d. l. quidam. Obiicitur prim bl.cu lege. is derec.arb. Vbi dicitur lege Iulia cautum elle, ne minor xx. annis iudicare cogatur. Resp. cogi quudem non potest minor x x. annis, ut iudieet,& munus iudicandi,' quod ali is est necellarium, ei inuito non imponitur l. vlt. 6 iud condi, simu. ρο hou. potes amesi, si velit, esse iudex. Ex eo enim quod dicit lex luliacum non cogendum , colligitur eum posse iudicare, alioqui frustra lex caueret ne cogeretur. quod omnino facere non posset. ω- μνώ. adi. ad de iurasae Suare. ad a. l. quidam. Et haec in delegato iudice obtinent. Ordinarius iudex siue magist fatus minor annis x v ii l. elle potest. Ratio assignatur in aeLqu dam,quia princeps concedendo ei magistr rum,omnia ab eo facta valere decreuit. Secundo opponitur l. ad Remp. demu. G hon Ni non tantum dedecu. quibus dicitur,minorem xxv. annis decurionem creari non posse, &ad Reipub. administrationem inutiliter adhiberi, Resp. Decurio est senator municipii, custos subernatorqua
146쪽
si s CENT. I. EN ANTIOOANCN. grelaltatis,&praeter suffragium quod praebet inconsilio, bet curam administrationemque bonorum ciuitatis. Reipub. autem bona adolescentibus committi periculosum est, cum ne proprii quidem patrimonii aD ministracioni censeantur idonei. l. ι, fri
Illud denique notandum, maiorem ae tem requiri in arbitro compromissario, qui iudice dato, nam arbiter dei et este maior xx. annorum d. l. cum lege. ubi Jicitur non valere laudum lapim ab arbitro minore xx. annis,& ex eo poenam non committi. Ratio diuexsitatis est, quia grauius nabest peric tum in sententia arbitri compromisiarii, quam iudicis: sententia enim iudicis multis remediis potest corrigi, puta appellatione, supplicatione, & recusatione. Arbitri vero sententia sola poenae lutione potest euita ri, neque ab arbitri sententia potest appellari: igitur in ior aetas requiritur in arbitro, ne partes incidant in promptum periculum, propter ignorantiam arbitrorum. Gl. iii c. cum vicesimum, Ext. de o f. pol. deleg. Oenique sciendum , quod d. l. quidam, iacm sit accipienda de arbitris compromissariis, sed de delegatis iudicibus, consentientibus litigatoribus a magistratu datis. Vesen. in Para.
147쪽
Ordinarius iudex iure ciuili i ccusari non potia, licet diuersum in delegato obtineat.
ONTROvE. R si Α suit inter Marti lta iae conclusio aperte ex No. 8si. quae nominatim
num,&Bulgaritim de recusatione iudicis ordinarii. Martinus voluit' ordinarium aeque ut delegatum recusari posse. Bulgarus statuit, quod ordinarius iudex, tamquam rei suspectus recusari non possit,ut videlicet ponitus remoueatur,sed tamen alium sibi adiungi pati cogetur, eaque communis &re- cepta est Di . sententia. Probatur haeci i
statuit praesidem, qui est ordinarius imagustratus, non repudiari ut suspectum, sed alium ei adiungi. licet Auth. vero, C. de imdic. generaliter loquatur in iudice, sed ea Auth. d. . 8 . mutilate est decerpta. Ide probatur ex M. de exhib. reu. ssedo it Qvbi dicitur, quod reus possit iudicem suspectum recusare,veIalium petere ei associari, ut primum quidem ad delegatum, secundui apertissimi, C. de iudic. postremum vero ad ordinarium referatur. exae No. u. Obiicitur, quod Prietor potest unam causam mandare alteri, si iustam causam su- spicionis pars aduersa alleget, quod scilicet praetor in eadem causia aduocatus fuerit a te susceptum magistratus ossicium. I prator, Ude iurisae unde videtur ordinarius, quo i
148쪽
iis est praetor, recusari posse. Resp. Haec non sunt consequentia, praetor potest committere causem alteri, ergo potest recusari. Non enim quicquid committitur iudicis potestati, id iuris necessitati subiicitur. l. non
quisquid. st de iudici Quod igitur ibi prohibetur iudicare ordinarius, non remouetur tamquam suspectus, sed quia duo contraria in eandem personam concurrere non
possint;fungi videlicet aduocati, & iudicis ossicio. l 11. C. de assess. ut recte explicat 1 cind. l. apertissimi. . . v i Secundo obiicitur l. nemo. c. de iuruae ex qua argumento a contrario sensu desum- 'to, colligitur, quod ordinariae sedis cogntitio, ante litem contestatam per recusationem iudicis suspecti possit declinari. Resp.
argumentum a contrario sensit non valere, quoties existit intellectus absurdus, aut ii ri contrarius. Praef. Euer. in Topic. in loco a contrarissensu. Itaque illa l. accipienda est in , iliis fori exceptionibus,puta litispendenti Irrorogatae iurisdictionis, i competentiae iudicis,& similibus. os Tertio, vehementer obstat Auth. & consequenter. C. deseratici. ubi simpliciter & g neraliter dicitur, quod reus apud eundem iis sudicem actorem debeat reconuenire, nis, o Eum ante litem condestatarii recus et, quam ορ. Auib. in ordinario iudice loqui existimat
149쪽
ioo EVERAR DI BRON cno Rs TZadvi. Re . cum sic quod prima pars Auib. in ordinario procedat, quoad al ciculum reconuentionis, posterius vero membrum intelligendum in iudice delegato ex Auth. offeratur. sede lit. coni. ex qua supplendum est, quod deest. d. Auth. consequenter. Vbi dicitur reo perni iti inducias ad deliberandum , virum petat alium iudicem astactari,an vero repudiet eum singula singulis referendo.
Iudicium de re pendenti aut futura institui. non potcst.
DR o B Α T v K haec assertio in L non potemta l. non quemadmodumss.s de iudic. Sic noli potest petere actor, quod sibi debetur sub conditione, quae nondum extat, sed adhuc futura speratur. Non enim potest actor fundare intentionem suam ex iure, quod ei post litem contestatam superuenit. ideoqrie alia interpellatione opus est. d L nonpote LO biicitur Isin autem a 7, g /dfd ei venae ιλ& . /dfripe. her. ubi in iudicium veniunt etiam ea, quae reus coepit possidete post litem contestatam. Resp Praedicta assertio intelligenda est, quando superuenit ius
nouum ex parte actoris, post litem contestatam, hoc enim ad impetrandam condemnationem contra reum non proficit; secus si ex parte rei quid euenit; nam hoc suf- . . ' fidit
150쪽
CENT. I. EN ANTIOΦANn N. t ti et ' scit ad condemnationem. Ratio differen-m tiae est, quia actor metitur petitionem suam an eae iure suo, non ex iure aduersarii, L I, grosito: Sipars hec pr. Pulchre Costa. adc quae Huis.
uis Secundb pugnat Isirem. I vlt. cum l. . fripig. act. vita debitor, qui non soluto de-iu. bito ineptς a creditore pignus repetierat,t a pendente iudicio offerendo debitum, confirmac sibi actionem pignoratiliam. Resp. Ibi supervehit ius nouum ex causa praeteria
A ta, id est, ex obligatione pignoris praecedente iudicium Vltim o obiicitur Lisi lege M o ad LAquil. ubi cum quidam deleuislat chirographum, bia cx quo pecunia mihi debebatur sub condiabis tione, datur mihi contra delentem actio le- .ici: g s Aquiliae, & sic actio competit de obliga
est tione futura,cum nondum conditio sitimo is pleta, Resp. Competit actio legis Aquiliae idii ob delationem chirographi pr lentem,non bis autem indistinctE agitur lese Aquilia, sed
ita demum, si metus sit, ne testes, quibus .is chirographum probari possit,forte moriantur, vel longe fu uo sint absentes, Nita qui deleuit, interim reste damnat; r, sod tamen
exactio differtur ad euentum conditionis. Possunt enim testes etiam ante acceptum . . iudicium ad aeternam rei memoriam examb. nari, si de morte vel absentia eorum tim