장음표시 사용
201쪽
ux EvERARBI BRONeno RsT, obiicitur primo Lgeneraliter ir, Un a ramici recressi ubi diciturposse iusiura dum ab eb cui desertur, recinari. Resp. tWm demum potest reus iusiurandum recusare, si iustas & probabiles causas habeat non
recipiendi iurisiurandi. Iustae autem o sae recusandi sunt, si reus veritatqm causae suae testibus & instrumentis vel aliis idoneis . probationibus confirmare possit,tunc enima praestatione iurisiurandi est immunis. c. a, . de proba. edi. Ex. eiureiu. Ves in P rat. de iureis. num. 9, Ferra. infor. Resp.re conuent. in veta. tur iurandi. Dem iusta causa est recusandi, si cui de facto alieno deseratur iuramentum , quia nemo tenetur anceps periurium silbire: ae de qua re no liquet, iurare nemo eompellitur. Sie uxor quae dicitur amouisse res mariti, iitrare compellitur, pater vel hqres eius iurare non compellitur, quod sit iniquum de fusto alienoquenquam iurare. l. Marcellinu. 6 2ZRe.amo. l. deistit. tu. Eodem modo heres de contractu defuncti non iurat, procurator de 'cto domuni non iurat. I. iasiurandum 3 ,s procurritor. Is de iureis. Pau.tib. a Sent. tit. i. Vnde collugitur, quod. l. manifesta, non corrigatur per aes in autem is, ut communiter notant DD. sed restringatur tantum, vividelicetis eui desertur iusiuradum, cogatur etiam h
diei arci vel iusiurandum rescire, nisi ha
202쪽
o . Matiustam recusandi causim. Onmadd. l. P generaliter, nu. . Idque eitidenter proba- a tur in . eiusdem te gis,ubi dicit imp. se ama: tiquioribus legibus nihil hac constitutiona
ta d,rogare, sed supplere, si quid iis deesse via
25 Secundo obiicitur l. qui accusare. δε ea G I. ubi dicitur, quod actore nori proba*dia te reus etsi nihil praestiterit, id est, nihil pro- ι: haseerit, non iurauerit, absoluendus sit. R i, spondet Castren. add. l. mamfostae, quod ista lex intelligeda est, si actor omnimoὰδ des αι cit in probatione,qubdiuncnon possitat 1:: dice reo deferri iusiurandum, eqςnim casi ' reus non teneturiurare. Nam iudex potest lia tantum deserre iustirandym, si causa st du- iis bia, de probationes tantum ncipites &pa-
is rum idoneae suppetant. Iadmonendi 'de im ii reis. Aliud dicendum est in iureiurando do a lato aparte parti, hoc enim tenetur re b mnino praestare, vel reserre. I. iussurandum 1 3μ, 3 aisprator, ta 3 D.st de iureiu. Nec eo iij, iam probatione omnin5 destituitur actor, ψ qui iurandi conditionem vel alteri offert,
s vel ipse sitscipere paratus est: quia satis pro-
203쪽
Periurium legibusciuilibus certa poena punitur.
DROBAT v Rhaec assertio multis legibus. Primum adducitur notabilis tex. in L a, set Q. C. de inae vid toll. ubi ait Iustinianus, satis inhumanum ei se, per leges quae periuria puniant, viam periuriis aperiti. Secun- db confirmatur haec sentetia per lFqu m ior. c. Atrans ubi qui violat transactionem iuratam, notatur infamia. Tettib hoc comprobatur per c vltus Stellio. ubi poena stellionatus periuro irrogatur. Postreinb idem conuincitur per i sidus is, s vis. Is de iurei ubi periurium fustium castigatione vindi-
Sed vehementer refragatur l. a, C. de re. reaevbi dicitu r qu od iuri,urandi religio con-remtasatis Deum , vltorem is habet, additurque poenam corporalem pro periurio non inferri Respon. Haec pugnantia responsa tali distinctione conciliantur. Si quis temeritate, vel iracundiae quodam calore motus peierat sine alterius incommodo, poena non est dignus d. l. r, o I. alienam. C. Ad ut male s. Qui vero in negotiis con tr . hendis, aut iudiciis, fraudandi alterius cai si, consillio petierat, poena metito assicitur,
siue per Doum, siue per salute principis p lerauit,d. l duo, est. Haec est communis de recepta DD. distinctio, quod scilicet periurium
204쪽
CDNT. I. EN A WTIO; ANs N. Isstarium puniatur extra ordinem iudicis a
bitrio, quando adfert manifestam publicam vel priuatam laesionem. Quam sententiai am approbat Duare libr. 1 is'. c. 3 7, & ei rudite defendit Menoch. de arb. iud. libr. a,
. Cauam iurando decisa, praetextu periuriis retractari non potest.
, ' i' E x. est in L I, C. de re. creae Ratio lim ius assertionis est, quia in actione in f
ctum ex iureiurando non quaeritur,an acto-- ri pecunia debeatur, sed an iurauerit; ut intelligamus, si actor probaueriise iurasse, reus omnimodo damnandus sit L s, g dato.Jh de iurem. l. post rem de re. tu Accedit de , altera ratio , quod iusiurandum speciem transactionis habet. i. ari l. tutor 3s, g/, friiurem. l. quo id erente a/. Digestu, de dolo. Transgere namque videtur de iure tuo, qui rem committit religioni & conscientiae adi, uersarii, igitur de eo rursu experiri non po- test, etiamsi periurii arguat aduersarium. Quod enim semel mutua conuentiohe pirum est, iri, debet praetextu periurii retra-Hari. d. l. quodsi deferento. obiicitur l. admonexdi, Is de iureis. ubi sciitentia lata secundum iusiurandum acto-
ris,propter instrumenta de nouo reperta re-
205쪽
316 EvER ARBI BRON cisoasTiureiurando conuentionali, quod mselisu utriusque partis extra iudicium deae tur: & iudiciali,quod ab uno litigatorum auteri in iudicio desertur. Hisce generibus i risiurandi finita lis, neque praetextu peri rii, neque propter instrumenta de nouo reperta retractari potest, quia haec iuramepta instar transactionis sunt. Aliud obtinet in iureiurando necessario, quod a iudice propter inopiam probationum alteri litigambum defertur: lententia enim ex tali iureiurando lata , propter probationes de nouo repertas retractari potest; de quo iuramento loquitur ae l. admonendi, ut ibi not x G-
l. Ratio duplex est,primδ.quia inopia probationures dex iusiurandum detulit: crincopia probationum emergens id infirma Secundd in hoc iuramento nullus vertitur consensus litigantium, cum iudex uni liri' gantium hoc deserat altero inuit', quem nouis instrumentis comprobantem adue satium salsum iurasse,audiri aequum est,quia ipse in delationem iurisiurandi noeonsensit. Secundo obiicitur l. vlt. C. de re. st l. v iuramentum praetextu periura retractatur in casu scilicet legati aut fideicomissi, quod legatarius nondum cognitis verbis testam ti iurauitsibi deberi,herede deserente: are to enim postea testamento, si appareat ei nihil relictum, iusiurandum retractatur, δέ datur
206쪽
αο citur heredi condictio indebiti, qua leg ig tum perperam solutum repetit. Resp. Hoc
mi specialiter sauore ultimarum voluntatum iri receptum es quia publice interest extremas et defuncti voluntates exitum sertiri. l. vel nosa: γ JTHZquem.F.
it . Etiam ob latam culpam iuratur in litem,& lata αρ culpa sub dolo continetur in ciuilibus causis.
a V B i T A T v R inter DD. An obiatam euL: pam iureiur in litem. Ioan. & AZo n as gant. Mouentur verbis rex. in l. D de in licata iuri qui ait in litem iurari ob solum dolum. Haec verba taxatiua solum, duntaxat, tantu,
ita & si qua similia, solent in legibus nostris este
: et praecisa,& casus similes excludunt. l. nons. la: lum. 6 talestis tiber. leg. hinc exesudunt e iam latam culpam , quae dolus non est, sed eti tantum ei comparatur. l. I, 3 hac actio. stes men. fac mo. Mouet quoque eos, quod do-ile lus in pomis non solet aa latam culpam pro- duci. t. n lege ad Conrisio. Hoc sequutur Accuri dari Castr. ULM ind. l. i. i. Sunt etiam qui ob latam culpam affris meiat iurari in litem, quae est Fulgosi sen- ea lentia. Mouetur hac ratione, quod lata cul- pa dolo comparatur. d. l. i. mouetur deinde o pertex. l. qui. c. dein lit. ur. Cuius sentenisi, tiae sectatores se praebent Duaren. Hia d. l. Gu i Corus lib. Misc. c. a. Mihi videtur verior
207쪽
haec sententia, quod etiam ob latam cul-l am iuretur in litem,nam lata culpa non sium dolo comparatur, secrest quoque doli species. quod probat Celitis aperta voce in L quod Nerua.=depos quia est dolus pra
senatus iuris interpretatione, vi recte notat Accur. in d. l. quod Nerua Idem probat
i. I, 3 quoque, de obr. ubi dicitur, quod lata culpa, quae magna negligentia appellatur. in doli crimen incidat. . Non obstat, quod IC. est in d. l. s. in ititem solum vel duntaxat ob dolum iurari, nam & de agri mensore dictum est, quod de
dolo duntaxat teneatur. in d. l. ρ,3 hac atiiij.
nihil tamen id impedit, quominus & latam
culpam praestet,d g hac abio, ver . lata cuja. Sic etiam de depositario traditum est, quod duntaxat de dolo teneatur in I contractus,dere. u. Nihil tamen dubitat Celsus, quin&de lata culpa teneatur. d. l. quod Pyrua. Idem denique responsum est in precario, in l. qu situm. 3 eum quoque, fdepreca. nam Iclata culpa dolus est. /Nec obstat, quod dolus in delictis non porrigatur ad latam cubpam: nam id verum est, u ad poenam corporalem agatur, d l. 7. Si autem delicti poena pecuniaria sit& ciuilis, lata culpa pro dolo est. tex. apertus in L , j non abat, P Si quu
208쪽
In contractibus, qui solius recipientis causa fiunt, leuissima culpa; in his,qui solius dantis utilitate, respiciunt lata culpa ; in iis qui utriusque gratia fiunt,leuis culpa praestatur.
PR o B A et v R haec thesis aperte in L contra ι, de Re. m. 2 L perum ιo8, 3 cum . quid delet. ι, L sivi certo. 3 nunc viden- m. fCommo. Obiiciriit de precario, quod ad recipientis commodum pertinet, & tamen ibi pr statur tantum dolus S lata culpa αἱ conistrae m. I. quaesitum. depreca. Respon. Regula de comtactibus accipienda: sed precarium proprie non est contractus, quia substantia contractus est obligatio. atqui precario dans non obligatur, sed repetere potest precarium,quando vult. sibi ergo imputet, qui cum suspectam haberet diligenariam precario possidentis , non reuocauit precarium. I. rosdepreca. Non est contractum negotium in precario, L interdictum.=depreca.
Opponitur secunde, s vlt. Inst. loca. l. si merces 33, β qui columnam. eodem. ubi exactissima diligentia requiritur in locatione, & leuissima culpa praestatur. Ad I vlt.respondent communiter DD. quod ibi stipe latiuus positus sit pro positivo, ideoq; quod ibia conductore requiritur diliget uuiuisa,
209쪽
iso EM RAR ni BRone Heo's TtAssam. custodia, pe inde accipiendum es ac si diligentis patrisfam. exigeretur, cum
iuxta communem contractuum naturam,
in contractibus, in quibus utriusque utilitas versatur, ut in locatione, leuis culpa pi est tur,seu diligentis, non diligentissimi patrii sim. custodia.Sic e contrario iii 3 items.ώθ. acu. mo. re coni. ponitur positivus pro sup selativo. Quod enim ibi dicitur commodat rium teneri ad exactam diligentiam, pro ex- antissima accipiendam est. I. ivi rebus t 3, Commodi. icti, de obl. ta act. Ad g qui columnam, respondetiir singulare esse in deportatione rerum periculosarum, quae facile rumpuntur, ut vitri, columnarum, signorum, itaque in his rebus tractandis, quae summam cautionem dcsingularem industri am desiderant, exactissima diligentia pra standa est, cum in caeteris sussiciat praestari
In tutela & negociorum gestione leuis quoque culpa praestatur, quamuis in hoc contractu utilitas absentium tanturn versatur, in illo commodum pupillorum. l. ι, fortute. γ rat. dist. I. qui quid. C. arb. tute. L sin om is de neg.gest. L iutorias, C. eo. Haec enim contra communes & ordinarii i uris regulas, in fauorem pupillorum & absentia una constituta sunt. Accedit & haec ratio, qui H idoo gestor de leui culpa tenetur, quia
210쪽
C et Net. I. EN ANTIOΦΑNn N. IMse ultro obtulit gestioni, non rogatus a do- i*' mino, undς grauius oneratur. Videtur enim eo ipso quoa suo arbitrio accessit ad negocia gerenda, tacite se diligentem & idoneum
' Hren. Aud L negoc a . Et per se quidem tamo tum leuis culpa praestatur in negociis gestis, non leuissima, nisi per accidens, cum videis licet alius diligentius negocia administrare
voleba cui gestor cedere noluit, tunc enim
leuissima culpa praestatur, g i, ost. de obc M. qu. coni. i. spi illi is, , . deneggerit. In tutore quoque leuis culpa praestatur, licet
nulla eius utilitas versetur.Ratio & haec reta
di pstest, quia tutela publicum munus est,' ideoque quilibet ad id munus obeundum,& pupillare negocium gerendum, ut diliu ' geris&frugi paterfana. solet, cogi potem in Opponitur tertio l. quod Nerua. depos ubi dicitur, depostarium eam diligentiamla deposito adhibere debere, quam suis rebus, adhibet; ponamus autem hominem alte si timnium & diligenti si inum: ergo & smL: . lem diligentiam iri deposito adhibebit, dcti leti sit nam culpasti praestabiti non t8ntumis latam. at lcaen alius eum indefinite a culpas excusat. * pen. in . mo. re. con. Respon Quod IC. requirit a depositario, ut talem rebus depositis custodiendis curam adhibe-