Orationes quas Franciscus Sanbenedictus ab rhetore suo in nobiles adolescentes ad pronunciandum dispersas collegit

251쪽

tiu ime' dou kiuntur ; ideoque dissicilius' sit ,

a Iuvicita, iustum , 6ν conduci si---distri natur. Illud praeterea omnium maximum est, quod Legislatoris iudicium non

Ee singulis, nec de praesentibus'; sed de , ianersalis- , m de futuris es , Senator Fo-Iudex de praesentibus iudicant , quod Eerre longe dissicilius es , quod in singula-Hilis negotjs multo plura sis expendenda. Quid epicheia P an non Iusdicentis est propria ρ & tamen castigatio quaedam est legis, & procul dubio lege , & Legislatore sit perior. Quid aequitas, qua 1egis saeuitia ob ea, quae singulare factum circumstant mitigatur , ne suimum ius summa putetur iniuria δ Maiorem itali, iudicis, & legis periti, quam legislatoris oportet esse sapientiam l&mentis iudicium Dialecticae legibus castigatiust ne lex sit perindῆ, ac gladius sentium iuxta, & insontium capitibus imminens, vel, ut Arist. mone cor lo M . - Ρ I animi

252쪽

animi expers .. Iatore, & Prin ci pe plfficiscitur, asu uestes alla nimirum vi, suRpolluc, 8riRgs , ad violatores poenis, aci Wrelicjj sciςndos. Cum vero eandem luris in ad suae cauta patrocinium accersit, si adsuersarij contraria interpretatio possit eludi,inanima est. Eludi vero facile poήtest quam velim hoc abs te hod proἀbe intelligi eludi, inquam, facile potest,

nisi dialectico more, acumine, nficio proponatur, tractetur, expendati

quid valeat, quid velit,quis sit gema λillius intellectus, quae illius scribeqq

fuerit ratio, quousq. extendatur, & quasi aurificis statera examinetur , verssur omnes in p*rtes, Vibretur ta certo istic, S petitione, ut non paruanua lym clinatione, &, ut aiunt, corpore est*gi tur. Hoc vero esse praecipuum munum Dialecticae, hanc laudem singulMes V.

253쪽

ut orationes omnes,3c argumentationis acres essiciat, vehementes, incitatas, vi-hratas, contortas, collimatas, ut in aduersarij iugulum recta semper incurrat, suadet primum instrumentorum, Sto- Coruit , quibus Vtitur, natura ; tum tapientum omnium testimonium ; sed in primis Augustini. nam tractatu de cognitione verae vitaec Dialecticam, ait, esse disserendi potesatem, potenter dubia de ientem , cunctis scripturas eui grantem , miserantem , in cunctam humanam sapientiam annihilantem . . ' Et libro Contra Crest. praeter multa alia in hanc sententiam, ait : solum Paulum fuisse optimum Dialecticum, quia fuit disputator acerrimus: itemque Crisippum Stoicum, ut Carneades academicus ubi cum illo disputandsi esset, eleboro purgandum cor esse censeret, ceteros autevel pransus facile superaret: hanc in Augustino disputante pertimescebant

254쪽

2, 2

Haeretici, Ut propterea omncongressum deuitarent. Merito itaque dixero dialecticum acumen animam est Elegia, sine qua legum allegationes sint picturata quidam iacula, vel potius tyrsisne ictu, & vulnere ab extrema cute impune , atq. innoxie repercussi: quippe in quorum coniectu nulla vis mascula to rosos lacertos exerat; sed molles, & e nerues manus lasciviant. Hinc ill legum, digestorum, para graphorum litaniae , Iurisconsultorum elenchi tam facile,& ubiq. obuij, ut statim depraehendas rapsodum memorem videri malle,quam doctum. Quod si leges, & expenderentur diligentius , di acrius intenderentur; ius profecto adeo non euet ancepS, nec Iuris periti tam facile in eadem causa, Vtram q. partem actoris, S rei sustinerent, instar Aesepici illius hominis,' qui ex eodem pectore modo calidum

modo frigidum spiritum exhalissi in

255쪽

Gama leontis in marem de amatoribus

suis sumerent colorem, & nomen: nec lites tam paruo sererentur; nec ta multo crescerent; nec adulis perennarent. Boisy's et O adolescens ubi in has se adactuangustias sensit, ut nullus furi aditus re linqueretur.Bone,inquit, Deus, si res ita se habet, cur Iurisperiti pene oes Philo. sophiae,& Dialecticae vel penitus ignari, vel de illarum olympico puluere non ata modum turpes Z Cur paucis exceptis, qui ea, quae soli didicerunt, tantopere commendant, ut soli videantur sapientes, ceteri Omnes fatentur ingenue adolescentes iuris lauream emereri cupientes frustra Philosephlae addiscendae aetatem insumere, frustra Gordianis Dialecticae nodis dissoluendis immorari . De inde cis vitae nostrae periodus cursu adeo incitato praecipitet, ut barbam eodemis rene die nascentem, & canescentem vias mus contra vero de iuris prudentia

256쪽

verius, quam de medica disti plina illud

usurpetur : Ars I9nga ,. vita breuis a quomodo prodesso ciuilibus reipublicae , negotijs poterit, qui ta multis ivli spruia dentiae praeludijs insenescat e quam proia pudiosum est, caput non nisi canis albicans capillis in sorum afferre, & iam delumbatis senio lateribus declamare Et quam molestumi & graue iustate, in qua aptius haeret lateri gladius , quam pedagogus seuera disciplina intra haec septabis in dies singulos citari, seueriore contiueri , ut si semel absis, perinde ac si vadimonium deserueris exilio, vel proscriptione mulctere: si vocem paulo altius extuleris, si pensum ad amussim non impleueris punctim, vel cauim feriare Ducam aperte mihil mihi est antiquius, γε ut in Ticinensem illam libertatem meipsum vindicem, in qua custode remoto ilzO meo arbitratu eam, ac redeam, vigi- em , ac dormiam in aures, si placet, tem

257쪽

nas o Hic ego ad amicum conuersus tu vero bono vir,ut video cauis statum in uertis . actorem me esse memineris, noninum, tuasque parteS respondentis, noli arguentis. Illud abs te responderi necesse est, satis ne offensum sit praeclarum te reipublice moderatorem, Iuris'. consultum esse non posse sine Philosophia,S dialecticamon quid Iure consutri quia iam imperiti dictitent referre, vel Ticinensia liberrimae impunitati magnis suspirijs ingemiscere. Nihil habes Θ te ip-' sum apud tuam fidem de tua sponsione

Convenio o Repeto mineruat. Verumtamen ne tecum summo iure agere videar, occur I tuiS argumentis. Et primo qui dem eorum Iurisconsultorum testimonium, qui Phil ophiam nesciunt, non pluris facio, quam coecorum de colore iudicium. Nimirum sunt hi ex eo gene in hominum, qui reiecti plerum'. ab arte. aliqua vertunt se in eam partem, τοῦ

258쪽

quod ipsi scire se profiteri non possunt,

nullius frugis esse dicant. nimirum ignorantia comitem ubiq. habet contemptu, di valde procliue est, quod nescias reis sprethendereine scitu dignum aliquid nescire videare. At certe non ita Barthou Iureconsultorum facile princeps eos docuit , de quo memoriae proditum est a tequam illa moliretur, quae deinde magno posteritatis bono scriptis commisit, plurimum opers dedisse Dialectici, qua plurimum item in eo negotio momenti habere experimento didicerat. No uitru Baldus superiori non longo proximus. interuallo, quem Philosophia apprime excultum suisse scripta testantur nori deniq.ceteri, quorum laureae praeter ceteros est nobilitata viriditas. Dein i rides eos, qui aetate paulo maturiore in serum veniunt At quantum vicissim clientibus. Iudicibu&, totiq. soro badi, inium debet iuuenculi toga tenuS co

259쪽

2 7sulti late illa quidem semper olente, ac

sonante; sed amores verius, quam honores, & clientelas emerenteὸ Nemo non illos virginibus comparat, quae quod forma neminem alliciunt, semper nupturiunt , nunquam nubunt: quibus ex

probretur apud vatςm Baruch cap. 6 quod sedentes in miys , cui ossa otimarum succendentes non tamen sint dignae habitae ,

neque funis earum disruptus sit: aut etiam ultroneis mercibus , parum venali bus , emptore nullo : vel properatis *tibus , ne dicam abortivis, qui quo breuiore mora matris gestantur in Viero, eo diuturniore nutricum in ulnis ludunt, pene inter cunas, & crepundia senescen . tes: & qui latere, quantum est necesse, noPotuerunt, ultra quam satis est lactent: semper nihilominus corpore gracileS,COlore exangues, statura semihomines, viribus evirati lucem tam immaturo de-istrunt, quam inuaserunt.

260쪽

α38 Hac tu macula notatus audeas solem intueriὸ domo pedem efferre Θ Quanto itaq. honestius aetatem, quae deliberationi,& consilio apta non est, liberalibus doctrinis, ijsq. adeo utilibus, & necessarijs comparandis traduces, ut iuriS laurea coronatus postero die consilio maturus merito videare Θ Dispendia, mihi crede, sunt illa temporum compendia, quibus propriam cuiusq. rei aetatem an tueriimus. nec vig compendia sunt,quibus praecipita lanus potius, quam imuS. Has studiorum praeproperas festinationes primu inuenit inopia, arripuit auaritia, retinuit gloriolae quaedam de praematura laurea ambitio, nunc lege propemodum sanciuit liberioris vitae desiderium t sed tamen sunt tum singulis

adolescentibus, eorumq. viti rationibus

S quod eaput est moribus; tum reipublicae uniuersae perniciosissimae. HiS tandem dedit manus bonus adolescens: &

' meum