Disputatio de ornamentis codicum veterum [microform]

21쪽

γεροψα γὰρ metu τα ἔργα. h. e. a minarunt misi et plumbum iuxta fontem , in quoscripta er- Hesiodi opera, magna

ex parte vetustate vitiata. Etiam Suidas memorat, ελασμου μολυύδων est pavlας, eos=, qui plumia laurinis inserimerunt. Haud ambiguum est, istiusmodi plumbeas laminas in codicis sommam aliquando fuisse compactas Comoes PGMBEos sub terra inuentos in sepulcris Neapoli, et unum sibi motarasse Hadri num Guillelmum, narrat Georgius Fabricius, in Antiquis Rom. et ex eo Guil Nicols, L. de iuris inuentis , p. a I. Berna dus de Montiaucon inter codices saeculi III, L. II cap. 8,p. I 8 I, huiusmodi vetustum quoddam monimentum delcribit, eiusdemque ibi figuram exhibet. Dum Romae agerem, inquit, incidi infibrum plu-beum insculptum literis et Auro Bottidianorum remiumque obtuli Seren Principi Cardinali de Bouisito su ita immen, ut depicta omnia penes me re erant. Eu is tibe in si gitudine quatuor circiter possicum , latitudine duorum et dimi-Hiis operculis mero duobus plumbeis totus compingitur; sexi lia item plumbea sunt, ab utraque facie incisa literis , aut Amri e duae partes operculi assumerato plumbeo, clauis item plumbeis afferto etfirmato, iunguntur. Virgula plumbea foliis a tergo per annu&- plumbeum usis haerentem inserta, i a folia et ne ne dimo- tur. Denique omnia plumbum In gulis p ginis Basilidianorum figurae comparent. In p tuor primis tam tum verba quaedam sub Auris sta incisa se, Prima et

secunda pagelia Hetruscis literis exaratur , tertia et quarta, Graecis mirisque tamen , tam Hetruscis , quam Graecis. Mintundra notitiae expisceris , adeo sunt obscura omia et texnebris oppleta Similem sere libellum, septem laminis plumbeis constantem, ac in sarcophago aliquo inuentum, Iittasque et signis ignotis insculptum exhibet. b. LX, Mustum Κlacherianum, ante hos sex annos a Philippo Bonanes auctius editum. VI. Vlpianus, ioco citato meminit etiam ODICUM DA GLUM HI Taceo tu praesens pugiliare eboreos, quorum crebrior ad c in scriptis veterum Murrit mentio. Quis vero

B a dubitet,

22쪽

dubitet, ex ebore sectili ad Iplendorem potuisse etiam maiores eodices parari; quanquam istiusmodi intiquitatis refiquias assime varissime reperiri existimamus. Vtriam Vero LIBRI 1 LEPHA TINI, in quibus diu Senatus Gesulta, quae ad Principes pertinuerunt, scribi solita esse, resere Flau. Vopiscus, in v Taciti, cap. VIII, etiam constiterint ex eboreis tabellis; an sorte ex omem tu elephotinis, in quibus itidem scribi conlevisse ait Isidorus, ore. L. VI, c. I a id quidem non satis liquet. Aliquando tamen elephotinum idem dici, quod eboreum, viri eruditi iam dudum

obseruarunt. Cum erodotephus Maliger opinatus merit ebur ineptam materiam scribendo fuisse, neque credibile esse, veteres in ebore scripssisses recte haec eius sententia confutata atque com recta est a Salmaso in comment aram scum, L c. Quid enim clarius illo Martialis epigrammate Insophoretis,n. V., Tr aciem-uic: Eborei pugiliares

Languida ne tripes obscurent lumina ceraes, a tibi niveum littera pingat ebur. Ex quo disticho simul coniicere licet, etiam candidum ebur atra mento perscribi consueuisse. Quo facit et illud, quod apud Plam tum, in Most bina, Act. I c. 3 v. Laa, legimus. Ibi enim lena puellae naturali sorma praeditae , tamen cerussam ad oblinendas malas postulanti Viva, inquit, opera ebur atramento, de ere asules. horeis codicibus sine dubio antiquiores heremonDCΕs LIGNEI. Si enim, quod alio tempore ostendimus, rudior aetas, ante chartae et membranarum rium,in dolatis ex ligno codicillis iam literas scripsit quid mirum, eam et plures huiusmossi tabestas in codicis sormam coniungere atque compingere coepisse Quid enim facilius vivam singulis, binis, aut ternis tabulis, pro rei usu, addidisse plures Neque ab hoc modo codicum ex ILgneis tabellis conficiendorum prorsus recesserunt, ubi iam aliae materiae lappetebant. Si vera sint, quae Hermannus Hugo,

in libro deprima origine scribendi p. a ex derici Sanctii tertia Parte Historiae Hispanicae refert, ex huiusmodi igneis assulis, seu tabellis, liber Hebraicis et Latinis characteribus scriptus prope

23쪽

prope Tolatum inuentu est, temporibus Regis cinusdam re hiae , Ferdinandi Et Baronius , im Mart ingis Romumo, agA. 8s, o scem Euangelii sui blatthaei in huiusmodi figneis Icheduli perscripti inuentum dicae in monimento diuisamam libri huius tabestas thinis Emistata compositas Thas Vero aest

arbor quaedam odorisera At, oh actiorem commodior quuscribendi sum , tabellae huiusmodi ligneae flenacem cera obd. cebantur Nam , etsi et aliae materiae ad scribendum aptae, siquando cera ilhnerentur; certum tame est, fi equentiss1meet

Bellas ligneas cera obduci vulgo consueuisse. minc Ou us, L. T

ne hisu dispicis G, ebria ligna, tabessae

Tuque negaturis cera referta noti Et A. Gellius, scri Atticar L. XVTT, c. 9, scidisse Legebamuae id auoaque in vetere istorm rerum Punicarum, virum indidem

auempiam usustrem e latam Friptam super rebus,rearis hor modo abscondisse a pugiliaria noua , na um etiam cera illita aerepisses litera in Iignum incidisses postea tabulac, tisi tum est, cera conlevi eu eaxque a uias tanquam non scriptaν, uui futurum id praedixerat, mi Fes eum einde ceram der sise , literasque incolumeae ligno incisas Iegisse. Neque vero codicilli tantum pugillaresque erigui, sed et Co DICES, hoc est,

maioris sormae libri, CERATI parabantur. 'Trant, ex pu caussa; apud teteres tabulae accepti et expensi Sic dicebatur . eodem tabulis ceratis compositus , in quem Vetere ex adue sariis suis ordine et accurate reserebant, quaecunque aut ac re rant, aute enderant Ita Ipsie Cacero, in oratione ro Romo,

statim sub initium , ConrCuM accepti et expenu vocat , qu. tabellas accepti et expensi modo dixerat. Et an norat immeri rem ait, Verrem in extrema cera codicis huiusmod nomen infimum in flagitiosa litura fecisse mutus generis tabellae Vocantur aliquam dograndis code apud Iuumaleri , SUR VII, v I ID. Molana et Ilud spectat, quod apud Idartialem et VIII, Epiri siles usi Centum expli Iux petistae alivdiarum.

24쪽

Catur, in quo nempe perscribebantur serae, in Calendas sing. las petendae et exiluendae. Ostendit Quinctitanus , cerat rum Codicum tabulas aliquando fuisse perquam latas hinc, im ter alia , eloquentiae cultor ita praecepit, L. Instit. Orat. α : Ne latas quidem vora modum esse ceras velim, expertus,

meis Horium alioqui praelongos habuisse sermones quia L

os numero versuum quos nostri tineas hodie vocant Lmeti batur: idque vitium, quod frequenti admonitione corrigi non po-ruerat, mutatis codicibus esse sullatum iso idem Quinctili nos paullo ante indicarat, Veteres celerius in cera, quam in membranis, scribere potuisse : Ea quoque minora, inquit, non fune

transeunda: scribi optime in ceris, in quibus facissima in ratio delendiu nisi forte visus infirmior membranarum potius sum

exiget quae ut tuum, aciem, ita crebra relatione, quoia intinguntur calami , morantur manum, et cogitationis impetum

frangunt. Ainquendae autem in utraobex genere tabesiae, in quibus libera adiiciendis excuso. Alioquin et ex membranis obductis aliquando tabulas deletitias et Palimpsestos par, tos uisie, iam aliunde constat. Et huc pertinet, quod Doctissim momsterhuisius, in notis Iu ad Posiacis Onomasticum obseruauit, Cyprios quondam pelles obleuisse cera, in eaque Ii teras exarasse sic saltem in illorum ludis fuisse receptum Ludi magistrum enim teste Hesychi , ab iis διφ9εώλοιφον appellatum este, non alia de caussa, quam quod illam seribendi conietudinem usii Mintra imo huc ex eodem Grammatico reserendum, quod stiliis a Cypriis vocatus sit αλειοτὶ ροον, γ, F αλειφων, vesuλει μή , quia in obducta pellibus cera literas effingeret. Cons Martialis, L. XIV, per. 7. VII. Deuenimus ad CODICE CHARTACEOS, quos itidem commemorauit Vlpianus. Vbi quidem CODICES PAPHRACEos primario intelligi putamus; sed nunc chartae nomen haud incommode etiam ad Co DICES CORTICEos, et i CODICES BOMBYCI Nos, referri potest Quomod ina

25쪽

ea e papyro Aegyptiaca quondani silerit onsecta, iam in UDiu t. n. IV, exposuimus Ex buiusmodi charta libros voluisibiles, siue volumina, parari consueuisse, satis certum est e de imbris quadratis, siue codicibus vidςatur dubitari posteri amodo ius enim, L. I, c. 8, hanc Aegyptiacam chartam ita destinhit, ut doceat, istam is se reuol iam eos, Hinc et Isaacus Vossius, in Commeniar ad Caiussum,' adrati libri,1nquit, non flebant e pagyro , sed e multis membrinis , utrimque scriptur m admittentibus. Adhaec etiam Leo Allarius, in Anis uersis monumenta Etrusa , . LXIII, scribit Papyrus neque notas typis conceptas aduersa parte reddit; neque p6 catur in plagulas , ut Sinensium charta ; sed in volumen commoluitur Ac certe ipsi fatemur, sorte longe frequentius ex Aegyptiaca papyro , Volumina, quam codices , Concinnari consi1 vis, propterea quod illa chare , facile et sere in immensem extendi conuoluique poterat; et quia non omnis illa charta inficie auersa bene ferebat stripturam V cum tamen alioqui codices sere semper essent .mBογροφοι, quorum paginae CX Vir que facie perscriberentur Nihilominus tamen, si Voluerunt, teres ex huiusmodi charta etiam parare codices, fieri et illud p tuit; quamuis non ubique adeo ommode, Ut in aliis materiis, quae in tabellas secari, et ex Vtraque parte literarum monimemta capere potuere. Neque praeterea omni illa charta, densior inprimis , plane inepta erat, quo minu ex aduersa pariter et auersa parte aliquando scriberetur Videantur ea, quae in est

ra disputatione in XIII, iam de Opisthographis congessimus. Α que adeo huc referre licebit, quod Vlpianus dixit, libros etiam esse in codicibin harameis. Huiusmodi vetust ac monimenta,

quae adhuc supersunt , commemorat Mabillonius , c. Π plem de re diplom. dummodo ne Chartam papyraceam cum comticea identidem confuderit. m desunt, inquit, antique ilibri, quibus chartae Aera x cae , ut ita ais m, durabilitas ad uatur. Et ne longiin empla pestam, exstat in Biblioth

ea regia veterrim- codex in phil Ascriptu , Auiti Epi

26쪽

-eriae codices rex Bibliotheca Pat-- et Himarcomana, quos m S. Augusti Serm-es continentes, qui ambo annos e

tu supra misi peritorum iudicio altis t. Eousdem gene is es insegnis ac vetustissimus codex Ambrosi nae Bibliothecae, mutilis quidem , sed multis A rtae Aeraptiacae foliis con ns, quae quasdam particulas Iudaicae Iosephirasoriae continent.

Eiusdem chartae papyraceae gendi constare librum Euangeliorum D. Marci, Venetusa sed eum tum vetustate , tum situ et humidis sedibus, pene totum desormatum esse, resert Bemydus de Montia on , in Diario Italico, 'cis. Mihi huiuscemodi Aegyptiacae chartae quaedam stamenta suspicere licuit, quae inter pharisa alia rurissimae antiquitatis Cimelia , apud Illustres EB NEROS AB SCHEN BACΗ,Grauissimos S. R. I. Liberae Reipublicamorimbergensi enatores,extant.Ceterum rarissime hodie Integro Veterum codices ex papyro Aegyptiaca compositos imveniri, mirum non est , cum iam Eustathii tempore , qui circa annum a Christo nato IDCLX floruit, ars conficiendae istius papyri in desuetudinem enisi videaturri quod viri eruditi ex eius παρεκοολως ad Homeri Odysseam piam obseruarunt.Atque hinc et Mabillonius, L. I, cap. 8, deras Diplam. docet, papyraceae. huius chartae vim etiam in diplomatibus tantum peruenisse ad saeculum Vsque Undecimum apud Europaeos; adhuc vero perseue rare in America, et forsan etiam in non nullis orientis partibus. VIII. Hac occasione disquiri potest , an Veteres etiam

habuerint CODICE CORTICEOS, et quaenam fuerit cha . ta conicea 'Non loqub iam de exteriore aut duriore cortice arborum , cui Veteres etiam iam ante inventum membranarum

papyrique Aegyptiacae tum inscripserunt; cuiusmodi corticis rudioris usus quando desierit, hominum memoriam fugit , nullis fere, aut certe paucissimis eius scripturae reliquiis conseruatis. Sed loquor de alia charta cortice , ab iis forte inuenta, qui in vis regionibus, Vbi papyrus non nascebatur, Aegyptio in cha in parancti sunt mitati. Quantum enim ex isti spodi antiqui-

tatis

27쪽

tistis resiquiis , qua mihi oculis nissis,p- lam ri

suit, contium possum , eodem prorsus modo, atque artillato, quo Aegyptiaca harm. mparata filii, etiam chartam istam corticeam cottistam esse, crimiserim g quamuis ex diuera m teria Chatta enim Aegyptiaca parabatur, et quasi contexebartur, ex caute fruticis Amyptiaci, mi Lblos, aut amus, dic batur, ae plurimum nascebatur in palustribus Aegypti, aut quiescentibus Nili aquis. Ipsum artificium conficiendae istius chartae papyraceae iam alibi copiosius exposuimus. At enimuero tam tam corticeam X arboribus certis et ad eam rem idoneis, iisque sortasse non unius generis, praepararunt. Et quid ni credamus, saepius usurpatam fuisse ιλυρον, quae Suidae itii descistitur rφν- λυρο ειδ υἐνάλ εχον φλοιο βυιωλή παπυρου--ον h. e. HL

Istra est arboris series , quae librum seortirem,ialis, sebis a risimilem. Flexibilis enim est Philyra; quia, auctore The

phrasto L. Ide natatis γλimas ineor l . viscoseam humia talem habet. - Cui et Latinorum vox tilia respondet quamvis haud nesciam, istarum vocum notiones aliquando etiam a se inuicem distingui. Ex huiusmodi itaque philyra vel eius gen risit arbore, ter orcs membranulas, sed eas latissimas, quae inter lignum et extimum corticem latitarunt , veteres illi imstrumento quodam subtili separarunt, et ex duobus philyrinis coditicibus ita singulas paginas compegerunt , Ut num Corticem cum alio transversim conglutinarent; quale quid abillonius o

seruari ostendit in Codice , quasdam Augustini epistolas sermonesque complectente, qui ab illustr. Domina de dii marcone asstruetur. Aliquando autem non tam latas philyras, quae singulae folium quoddam conssiluerent, ex borum corticibus separarunt; sed plares omnino pelliculas inde disciderunt; quas Vero, opinor. 6 sad modum papyri gyptiacae conficienda ita tabula aliquad herunt, atque ψutine cereo conglutinarunt, ita quidem', ve primo in recta fibrarum iliacearum serie velut stamen quosdam chartae constituerenur, et delfide , aliis fibris νέου inis tran, 'ver eri et decussatim iniectis, es stamini imp

neretur.

28쪽

rinritae r ille veho contextus , ob rectas transuerasque inras philyrinas sibi mutuo si erincumbentes , veluti cratis figuram haberet Atque adeo Aegyptiaca pariter ac cortice charta in hoc a tes fuit Eduersa , quod in tela fila implicenmr, et mutuo

nexu Veluti nodo, constringantur in Charta ero trauis st

me super subtemen extenderetur philyris enim rectis philyrae superimponebantur transueriae , prout de Charta egyptiaca, Salmasius, innotu ad Vopsum, et Leo Allatius, in An-aduersia Momm. Hetrusi. n. LXVI, iam animaduerterunt. at cur non existimemus, ipsas illas plures fibras Philyrae sic in tabula dispositas, ad instat papyri Aegyptiaeae, etiam praelis compressas, Ple siccatas, deo tenuatas, et iterum glutino obductas , it rumque constrictas plagulas erugatas, malleoque extensas, fulcia Fateor equidem, quae iam de chartae corticeae conficiindae mobdo tradidi, me non meminisse ab aliis ex instituto obseruata, quam legere. Imo abillonius, Mioquin harum rerum perquam curiossis, de re Diplo m. L. I, e. 8, agnouit quidem aliquod discrimen inter Aegyptiacam et corticeam charoma sed illam chartam Agyptiacam modo longe operosiori prae hac confectam sinisse putauit. Iaceo alios quosdam recentiores Scriptores, qu hus plerumque permasiam est, Omnes Codices corticeos non nisi ex sit horibus quibusdam tabulis ligneis constitisse, nec a velinstissimo crassioris corticis vi, nisi subtiliate , diuersia mise. I, terim tamen postquam mihi Contigit, quasdam huiusmodi ant quitatis reliquias accuratius Contemplari, quarum structuram a que conditionem cum quibusdam veteruin scriptorum lacis commili haec ipsa sententia, quam modo exposui, longe verisimi or mihi visa est, credoque, ex retarestentium aptarum arborum libris adhuc illo, quem dixi, modo chartam quandam corti an illi vetustae non prorsus csissimilem parari pose, dummodo et id

neum glutini genus, atque illi, quod Plinius indicat, haud adeo dispar adhibeatur. Manc ipsam chartam innuit Panciresius, in o

fatiro Varisin m Lectionum, L. I, c. 28, qui haec commem att

29쪽

aeas, Cum tachabuerum: quarum paginae Merim ver mssmae eorum characteribus seriptae apud me extimi es Fortasse eiusdem generis chartam intellexit Angelus Moelia, in Biblioth, tis n. p. 37s, qui Vbi de charta Aegyptiaca egerat, haecilii ncidi Huius ge-ris materia , e praetenuct cortices Hor scriptas, Niserio tamen quod m , o - , - -atas ista cha raeteres suseipiendos ac retinendos, non semel et id in Balisthmo ea ratis Vidi etiam aliam corticem scriptam sed rudi rem atque ita, ut arboris cortex esse omnino digno turdi urim Aldus Manutius penes se diligenti asseruat Neque dubito. quin huc etiam pertineat illud chartae genus, quod Olaus odi, mius in Museo suo, se Historia rem- rariorum, 1 38s his verbis descripsit Aliam a Amrta ex ptiaca verae, astyris Iriem ex arundine, mi putatur, confera m , Lugduno 'rtim ad mo re misia istius, milhelmus 'rem Folium log rgum est posces septem, latum quatuor, colore non plane canae e do, sed ad flauum inclinante, crassi cuiam, et nesio quo Ha

rene obductum ubi enim charta compi tum, rimu a contrachi leuiusculas. Quae descriptio apprime conuenit in peruetuc tam huius rei monimentum, quod benevole mecum communica- 'runt Generosissulti s CHEVRLII DE DEFERS DOR F, quibus iideo grati animi studium lubens meritoque profiteor. Est veru hoc magnae Vetustatis fragmentum,pagina quaedam septem sendi, digitos, siue duodecimas partes Pedis, adhuc alta; paullulum Dira pedem Norimbergensem longa, ceterum ex omni parte ma .ca; cui per modum literarum, mi hodie Vocantur, 'tentium, eis una tantum iaciecodicilli Latine instripti Herunt; in quibus ce citum selidos pauperibus et in Iaminas Ecclesiarum legatos esset Lmus: cuius scripturae Veterishalo-Gothicae, ante mille et plures annos usitatae, residuos characteres alio tempore exhibituri fiamus. Haec ipsa charta, haud secus ac ormiana, est crassiuscula, colore sere flavo et obsislastente , et nestio quo glutine obductas

30쪽

mest, exsinus. mpositae in h. e. in duas potvitatu partes. ineram aduetiam isteris signatam, alteram mersim literis vi etiam , dissesui posse vi tur. Istorum vero corticum fibras

ope glutinosae Cuiusdam materiae compositas, non tantum quasi

singulas chntemplari licet; sed ubi etiam ex vetustate iam dissolvitur charta; in ea superficie , quae scripturam refert, striae istae atque inrae dissoluuntur secundum altitudinem ἔ in altera vero superficie, quae vacua est literis, fibrae secundum longitudinem di luuntur. Ex his, opinor, quomodocunque intelligi potest, quaenam fuerit charta cor ea cuiusmodi chartae reliquias quamuis identidem scriptores quidam commemorent, haud tamen ad C deprehendi qui eius chartae conditionem alis lucinienter describerent se ius Vero obseruo , qui corticeam char tam cum Aegyptiaca confundant. In huiusmodi cortice videmtur etiam exarata fuisse tria illa fragmenta vel acri codicis , vel alterius alicuius materiae Theologicae, quae Nessellus , in P. Um ogi Biblioth. Caesar. Crorum, p. Pos, exhibet. Alia qua

iam exempla affert Montiauco S, in Palaeogr. G. L. I, c. a, et nominatim commemorat Codicem coniceum SamGermanensem, ubi chartae quidem residuae I ntur; Verum literae, mulsa illa priori superficie et pellicula,pariter de medio int subulae Fatetur amrem ipse Montiauconius, non ita facile semper esse huiusmodi cha tas intemoscere , a designare, quae papyrea, quae cortice sit. Id quod haud inuiti largimur: nam, etsi papyrace et corticea charta ex diuersis plane materiis constarent; eodem tamen modo a que artificio utraeque aliquandiu praeparabantur. Iam vero tacite fieri potest , Ut temporum Vetustas habitum coloremque rerum quodammodo commutet, et prurimi materiis, nescio quam communem obsolescenti naturae notam inducat, Vnde postea

paullo difficilius dignosti queant. Hinc et abillonius, L. I, c.

, de re Diplom iam animaduertit, pleroSque recentiorum o

licem confundere cum Papyro Aegyptiacas in ea classe esse Brissenium, Dubletum, Chimerium Brolium , et alios bene multos Λ et ipseMabillonius, quamuis ostendat, Vtrumque genu cham