Jo. Gottl. Heineccii, JC. ... Elementa juris naturæ, et gentium, commoda auditoribus methodo adornata

4쪽

HEI NEC CII, I

POTENΤΙSSIMO PRUSSORUΜ REGI a Consiliis Sanctioribus, & Professorisi P. Ord.

Commoda Auditoribus Methodo

adornata.

6쪽

CANDIDO LECTORI

S. P. D.

III adhuc in iurisprudentia civili , cum Romana , tum p tria , illustranda non periumetoriam operam collocasse mihi videor: jam persuaderi mi hi passius sum , CANDIDA LA

vi libello complecterer, & enchiridion illud in usum eorum , qui institutione mea utu tur, typis exscriptum, publicarem . Et rea sui fortassis perieuli fecerunt amici, qui me consilio atque auctoritate sua ad concinnanis dum hunc libellum impulerunt. Quod enim ad me attinet, ita iam pridem occallui, ut non magnopere reformidem aliorum de me iudicia , sed , sincerae bene de communibus studiis merendi voluntatis mihi satis conscius , has ipsa conscientia me facile conis soler. Sive enim opuscula mea in virorum bonorum , & rerum hujusmodi intelligentium , manus incidant: non est profecto ,

7쪽

quod verear, ne hoc cotaliun, meum d mnent: sive obtrectatores ea oculis lustrare non dubitent: eorum iudicia ergo non m itoris facio, quam hominum, a lacu & fumno redeuntium , quibus non possunt non mnia, quae suis ipsi impuris manibus immr elant, sordere. Quare , missis his , ad id ivenio, quod magis ad rem pertinere arbitror, id cst, ad consilium meum, institutrique ratior em, qui lus perspectis , quid ego pretestiteriin, quemque fructum tu ex hoc lihello capere possis, satis intelliges. Nullaeit philosophiae praeticae disciplina, quae vel

Veritin argumentorumque pondere , vel utilitatis ubertate, cum hac iurisprudentia naturali ulla ex parte sit comparanda , quie-pe cuius tanta ex dignitas, tantusque in viata humana usus, ut iis, qui, illa neglecta, . solis rerum abstractarum ac naturalium spericulationibus ingenii aciem intendunt, iure

merito occi Has illa Helenae apud Euripi- idem tu Hel. v. 928.

Nam turpe id esset , quum frias hominum ac Deum ouod est, critque, iusta te haud caenoscere.

Sane ii, qui ad iuris prudentiae civilis intellia

gentiam cogitationes suas ac studia cons runt , ii magnopere falluntur, si se operae Prebium, sine nac praestantissima scientia , spera e facturos, Nam si is demum ad v, ram ac solidam doctrinam rerumque sciemtiam pervenisse dicendus est, qui, quas per

8쪽

Impurioribus lacunis, hausit: iurisprudentia profecto nostrae non alius fons, aliaque scaturigo est, quam jus illud primaevum, quod

non didicimus, accepimus, legimuS, verum e natura ipsa arripuimus, hau limus, expressimus, ad quod non docti, sed facti , non instituti, sed imbuti sumus, ut si quis maximam iurisprudentiae Romanae partem jus naturale , faetis hominum adplicatum , dixerit , is me non admodum habiturus sit di tantientem. Vidit id incomparabilis philosophus , Epictetus , qui apud Arrianumnus Epict. IV, 3. eos, qui sapiensae student, ad sempiternam illam legem divinam, tamquam ad limpidissimum fontem , non ad

non Ma rii, aue Cassii legibus. Et Τullius noster de legibus II, 4. ubi ex instituto detegum justitiaeque origine disserit: Hane, inquit, video sapientissimorum fuisse sentenriam ,

Dgem neque hominum ingeniis excogimeam, nee

filium lesse aliquod populorum , IM aternum

quiddam , quod univosum mundum regerest imperandi prohibendique sapientia. Da ργἰne ρem legem illam is ultimam, mentem esse di

cebanP , omnia ratione aue cogentis Aue vetanis

sis Dei: ex qua illa lex , quum dii humana aene i dederunt , recte est laudata , est onim minis mensque sapientis , ad iubendum is ad

9쪽

δeterrendum idonea . Addit , sibi a parvIs ediscendum fuisse illud ; siN Ius vocAT , id est, corpus illud XII. Tabularum : & haec , itaque iussa ac vetita populorum , vim aliquam habere ad recte facta vocandi, & a

pravis avocandi : quae vis non modo seniorsu , quain aetas POpulorum & civitatum , sed & aequalis illius coelum atque terras aventis & regentis Dei . Quod ubi praeci ris exemplis demonstravit , inde porro colligit , esse . aliquam ratiouem prosectam a Ierum naura , & ad recte faciendum i pellentem , & a delicto avocantem , . quae non tunc denique incipiat lex esse , quum scripta sit, sed tunc, quum orta. sit et Ortam Mitem esse . sim I ,' cum mei te divina . Eam

demum esse justorum iri; ustoriimque distin ionem : ad illam antiquisitinam & principem naturam leges hominum diligendas e se, quae supplicio improbos adnciant , de- fendant ac tueantur bonos . Haec illo loco Cicero , qui & alibi de officiis III, ar. hunc Iocum tractat , & , ubi discrimen ruis ris gentium & civilis ostendit, prioris primcipia paene ex hominum memoria evanui se , ac proinde jurisprudentiam Romanorum sere totam oblanguisse , graviter conqueriintM . Ita enim intelligenda sunt verba viri prudentissimi sequentia : Euod civilo , non

idem continuo genrium: quos aurem gentium, idem civita esse debet. Sed nos veri iuris , gerinma quo iustitia solidam expressamque e gaem

nullam ranemus : M-ra is imaginibus ustiamur . Eas ipsas utinam sequeremur , feruntur Dim ex optimis natura is veriratis axemplis d

10쪽

Quid uero aliud hic docet Cicero , quaeri quod nos non satis umquam doceri posse , identidem monemus, praeclaram esse Romanorum iurisprudentiam, & ex optimis natu is ipsiusque inferioris philosophiae praeeeptis expressam , sed inanem eam tamen umishram , ae vita veluti destitutam imaginem futuram , nisi accedant veri iuris germanaeque iustitia principia , quae , quia sola ab ipso Deo immortali divinaque ratione proficiscuntur , nullius hominis imperio suffra- sioque populi tolli atque abrogari possunt 3-Haec vero is coniungantur cum civili illa , quam iurisconsulti perpoliunt , sapientia : tunc demum illud nescio quid praeclarum& singulare solet exsistere. Accedit, quod,

si vel maxime ita comparata esset iuri spr dentia Romana , nullo ut alio praesidio indigeret, totaque cx decemvirorum tabulis , aliisque legibus civilibus, tamquam ex uberis rimo fonte , promanaret : ea tamen nihil auctoritatis habitara sit in definiendis integrarum gentium litibus & controversiis , quippe quae inter se non alio iure , quam quod ipsa natura inter omnes homines peraeque constituit , reguntur, iure , inquam , illo universali, quod in foederibus , passionia

bus , condiAtionibus populorum s exterorum re

gum , in universo deniqua belli iure σ pacis versatur, quodque Cn. Pompeium is quum re

quiescerer, litteras, is , quum rem gererer ,

rem Osam docuisse, gloriatur Cicero Pro L. Cornelio Balbo Cap. VI. Quare in quantum integrae gentes & respublicae prae privatis quibusdam hominibus eminent : tanto ius