Ioannis Gandulphi Bononiensis Carminum libri 5. Item ejusdem authoris in aureorum Catonis Carminum de morali philosophià libb. 4. Leonina paraphrasis gravissimis firmata sententijs ad Marcum filium. Quibus accesserunt Marcellini Genuensis Carminum li

141쪽

LABIA IVSTI

CONSIDERANT PLACIΤA COR IMPIORUM PERVERSA AMICUS SOCRATES, AMICUS PLATO SED MAGIS AMICA

VERITAS.

142쪽

BONONIENSIS

In aureorum Catonis Carminum de Morali

Philosophia, Librum L

si Deus . I. D RIneIpis, enitum DomIAE tu dirge multum.. l. Nam fine eultura non est mens crimine pura, Lingua paterna sonat, quod ei sapientia donat, Exaudi fili , mentisque repone eubili in Primum scientia studium est gurrere .Leam 3 De indo hε-

In cunctis praepone Deum,ct illum honoras Deum tame, mandata eius serva , σ in eunctis securuι eris .

i Plus Vigila.

II. Ne teneas vane de somno surgere mane Longa quies somni vitio fit fomes in omni . Puer propter fritus noluit arare, mendicabit in aestate ,

non dabitur . . . . -

143쪽

Et ratione file, dom Inum si querἰs adire Paueis verbis notescat sapiens, ct multis merbis innotesci estultus; mnisum loqui adstaltruam spectat , lacero vero ad prudentiam. Dulce verbum multiplicat amicos, ct mitigal inimicos . quia mala lingua est primordium omni malo, bona astem prιmordium omni bono.

erne repureando. IV. Hac varia vita dIseors tibi vivere vita , Nulli se jungit: sua quem discordia pungit. Uur 3 nequam est eus bonus esse potest ' Irustra aliud habet,qurse Usam non habet rConstantsa est virtus per quam in bonis opeνιbus perseaera. muι υque ad sinem.

Si vitam inspietas

V. Tu quIeuncta notes, quIlustras regna bootes Non reperire potes, quos sine labe notes. 'INullus est tam bonus, m quo non inven3as defectum, Non est quicqtiam dii tirus , quam inνenire quemlibet ,

αua ηοtitura . VI Omne quod est earum, fore si tibi ered Is amarum, Prolice nec retine, ne sit tibi causa ruinae. M/isus est habere parum cum timore Domιns, quam Thysanram magnum cum sn1qvotate a

Constans, ct lenis .

VII. Lenis & asper erit Sapiens, res ut sua quaerit, Et mores vertet, si sic sine cr mlne certet.

144쪽

PARA PHR. IN CAT. LIB. I. IoyNil timere.

VIII. Nil temere eredas, uxoris sepe querelas; Namque Deus novit, ut quos tu diligῖs odit . Mala foemsna rn consilao vaneunt viros: Consilium t

Non est evat supra eaput serpentis, nec malitia supra main

Istram mulierιs: suum moneas. IX. Si moneas eharum , quamvis tibI fiat amarum, Non tamen absistes, in verba monendo ministres . ut alsum ab errore revocat , se ipsum revocare videtur Imos patres nolite provocare sil3os ad oracundi am , sed educat 1s silos in correpesonem.

Vbi non Ut tubernatis, pupritus corruit ; Salas autem, ubi consua multa . Contra verbstras. X. Uerbosilites, fili eatissime vites, Multi sermonem retinent, sed non rationem . Non respondeas stulto secundum btulislsam suam : nec ei similis eserarss. Matus sermo si citat furorem , mostis quoque term o frangit .

Grave vitium est stultitia , sed non minus trave viti um est verbositas. Latetur homo inscientia oris fur; nam sermo opportunus e Contentia est mater scandali: oreto, re principium a mnsum

Dilige sis abos .

XI. Prospicesse alijs: ut sis tibi carus, & ipsis, Sicque bonus charis elio , ne damna sequaris. Sic

145쪽

te alienum negoisum eureo, quod non oblatissaris tuum αAmico tuo sic prodesso , ne tibι noceas. Mne atiis,cr ou sese usum proprse est esse miserum . Dilectio ess debitum naturater Mino est alteri obligatur: a nullus absolvstur.

Rumores fuge.

XII. Effuge rumores, simul & novitatis honores, Nam stolidus moeret, quod non laeulffe laboret . humatii ct quietus non fuerνι, repromissionis granam non habebis. Tacens plerunque desspectabilis esti: Ied si lingua n bilitat ,semper maneost cum honore. In omni tempore ersi abundantia: vba astem verba sunt plurima, ibi exessas. Quod tacithm esse vir: neminι d,cas, qu a ab altero non poterat petere suentsum.

Rem tibi promissam.

XIII. Rem tibi promissam, nulli promiseris ipsam, Perdit namque fidem: si e multa loquario pridem. Lingua fallax non amat veritatem: ct os lubrieum opera

tur ruinas.

'que reus e=: qui veritatem occultat, ct mendacium dieit. Sine consideratro e non Promsitas, π quod non potes dari: ne postscearss.

Euum te aliquis. XIV. Si quis te laudat: nunquam te gloria fallat,

Plus laudatori, quam tu tibi credere noli. Si humanam laudem quaersmus,dιυrnam ammitis mas . Non quaeras Itorsam,cT non dolebrs eum gloνiosus no fueris.

146쪽

PARAPHR. IN CAT LIB. I. ros

Quum bonas homo tauuatur infacιem,tristatur in mentem Homo perfectus non gaudet ae honore positivo , σ ιanue . sea anseruo Babet bonum , de qηο glorsatur.

sirium alterius .

XV. Alter Ius factum sit verbis amplius actum , Sed referas nulli: quum tu benefeceris ulli. Qui daι benesiesum taceat, ct qu3 accepit narret; Mem ria beneficiorum lauaab ινι est, malorum vero tenaΝ.

Pum dubia.

XVI. Quum tibi secura sit spes de morte sutura,

Alterius mortem noli tibi ponere fortem . leerisus morte : σmi ιncerisus Bora mortas, licet ultima uses ut omnes observet Q. De moνte snsmacs non est laudedum,quia omnes moraemur. Totum tempus urta nostra nat aιιnd est, quam velox cursus ad mortem . Exiguum munus.

XVII. Si quis forte velit, quod amicus pauper habebit , Sumat corde bono, sit& hic laus addita dono. Magis laudandus est pauper dans munusculum: quam dM

Verus amicus non considerat donum , sed dantis Uectam: Infantem nudum. XVIII. Quum sit inops natus quisquis,nudusque creatus,

Pauperiem grandem vincat patientia tandem. Pauperies ,siata venit, ditUsma res est. Dascite quod parvo liceat producere vitam, i r quantum nam rura petatis

147쪽

Ne timeas Issam. XIX. Dieo tibi vere: si vis de morte tImere, Perdere tunc quaeris: vitae quod habere videris.

Si qu3s assidua folliestuuine vitam transegerat, sustιnendo

Si tibi par meritis.

XX. Si manet oblitus, meritum non servat amicu S , Non tibi culpandus Deus est , sed semper amandus. De bonιs,re malιs continentιbus nobιs: grates debemur re ferre Deo .

Ne sibi quod dein .

XXI. Pareius uteris quaesitis , quando fruerἰs, Et rem servabis quam semper de ella putabis . Festinata substantia minuetur, qua vero paulatsm colligi-

quod praestare.

XXII. BIs non spondebis: quod tu praestare valeb IS , Non similis vento , sed vir bonus esse memento . Gratus ma sunt munera,quae fueriῆι nobιs sine mora costata. Ne dicas amico Daae,s reverte crat, quuItairm p mdari

β.i simulat.

XXIII. Laudat odo lator, sed non est verus amator sTu quoque commendes: sic illi digna rependes . Non pol es esse verus amrcus, quι amrcus no fuersi veratat s. Ssmulator ore decuit amicum suum, oe ducri eam per νδam non bonam , omnιs lex uno Iermon e impletur . Metiui est negare, quam ιongoa dare termιnes.

Nihil

148쪽

XXIV. Nobene ered utar nimium qui blanda loquuntur, Decipiuntur aves per caiatus saepe suaves. Non Iat 1s est tutum , melιιt I creaera verbιs. Ea hec melle solet, pssa amara sequi , Adulatio est fallacis vocιssedumo. Non acerba, sed blanda verba timebas . Bonus amacus pie solet si Ne dolo muιcere amicos, patienteγirasci: σ Bumsister ιndgnara,

mum tibi sunt nati.

XXV. Instrue pupillos pauper, si diIigis Illos,

Ne paupertatι valeant succumhere nati, Scientia ut minν bonus amιcus: s apud homsne antercellor.

XXVl. Carum v II e puta: fore vilia ea ra voluta, Sic nec avarus eris, cupidus nec nate videris. Discretio est max3ma v3rtus, qua si qu3s caret, cateris viris tuisbus nessi ver:smo,quod pesus est, de υιrtute facie tuisse. Liberalitar est virtus ansma benescoorum erogatrax is

ua culpare soles.

XXVII. SI culpare velis: culpabilis esse cavebis, Nanque mihi sordet, sua quem doctrina remordet.

149쪽

ua tua contarbat lumina , tolle trabem. eradicatso est oper3bus observansa ν νι quod verbis docet , eo et exemplis . Me male casisgat: proprιο qur crimino sordet .

XXVIII. ExIge rem iustatari si non cupis Inde repulsam . Non est donandum, quicquid nat iure inegandum . Iusta petamus, ut am carum causam honessam facsamus. Hil valet vistitas , quam non comιtatur honestas. Petitio modum habere aebet,υt remuneratιo se quo possit. QOu honestate aecus non potest,nuuatenu/ est accsprenaia.

Ignotum tibi.

XXIX. Extra privatis nunquam vos anteferatis , Nam privata sedent , extranea casibus haerent. I s reιιnquere amιcum antι quum, quonsam noυκι non est

Pro lucro magno mortales vivere dico. Retinere ustam est optimum , ct praecipuom mortalibus. P sebus ambigu3s fortuna volubιlιι errat. Et manet ιν nuιlo certa tenaxque loco.

Vincere quum possis.

XXXI. Fili cede pari, quamvis posset supera , Hoc ideo dico , quia sic eris aptus amico. 'Maxsmum su amscιtra constat Iuperιorem anferioribus esse

parem a

scit amor habere Domanum, quia vera amicitia aut Pa. . rω νι βρεν , aut sicit. Ne

150쪽

PARAPHR. IN CAT, LIB. I. st 3 Ne dubites.

XXXV. Debes parva dare, eupias si magna rogare. Audio sic dici, dando retinemur amici. Alterna donatιo coryoborat amicantes. Litem inferre. XXXIII. Semper devites cum charis ponere lites , Lis odium gignit , charos concordia stringit. Imparaens fuscatat rmao , parsens vera m tisat eas. Amicirsa est ιde velle,side nolle in rebus licrtas,shonestis. Servoνum coista . XXXIV. Si liui servorum fert Iram culpa tuorum s Pectore sub moestolae hic moderabilis eito iasus ex humana fra non se temperat, necesse es semper be 'stialiter τιvere.

XXXV. Saepe pati praestat, si non superabilis e rat, Nulla valet tantum virtus,patientia quantum. Doctrana νινι per patient/am cognoscitur : Nobile νιπcendigenas est patient a. Construa 'otius. XXXVI. Plus observabis quaecunque labore parabis , Quum labor ipse perit , paupertas laedere quaeris . Vtendωm est diviths, sed non abutendum . Sic utere munus rebus , ut scras te esse et itimum judicandiι.

D sitis interdum.

XXXVII. Interdum notis tribuas, & sussice votis, Et tibi semperetis charus quum dives habens. ora mihi friuna est , si non concedatur vis λασαι tas facιι hemanes charesravarilsa vero facit odiosos.