장음표시 사용
11쪽
prata , si es innumeros , et herbas , variis usibus utilissimas , arbores , et plantas fructiferas varii get uerissem ideolanimalia innumera, alia quadrupedia, alia reptilia , alia volatilia , alia amphidia et magnitatudine , et varietate , et structura, ct forma diversa; video mare, et tu eo pisces et multitudine pene infinitos, et varietate, et larma , alque structura mirabiles. Video hominsem inter caetera animantia insignem , anima, et corpore constantem, intellectu, memoria, ct voluntate praeditum, in omnibus suis partibus ad eoi miro, et ambre elaboratum, ut iure microcosmos , bot est parvus Mundus, dicatur: Et haec omnia via
dens , quin aliud subjungam, quid dicam 8 A casu
luee omnia producta sunt; a rudi materia, et inerti . a fortuito atomorum concursa l 'reneticorum deliciat sunt istae meae assertiones. ti Quis enim adeo rationis. is expers, dicam cum Seneca Lib. I. q. natur ζ' u ut hoc, quo neque formosius quidquam, nec diu spositius , nee in prohosito conflantius existimet for inmtuitum et casu voluhile, et non a suprema rationen ordinatum 8 Papaei Sapientissimi, atque periti Ssrini artificos diebus , ac noetibus insudant m perficiendo aliquoi opere; per menses et annos ipsi viri docti , Dequidem profundissimis Suis meditationibus , ae studiis , axcana quaedam naturae penetrare possunt: omnes psteatissimi Reges, at ue Imperatores , etiamsisJmul convenirent, et accitis undique sapientissimis hominibus , apertis thesauris suis, toti occuparentur Per annos , et Saecula , non POSSent unquam , aut Ρarvulam herbae plantulam, vel vilissimum animal donovo producere, et casus, et materia rudis, ataue iners, intellectin, et Sensu carens; et fortuitus ath morum concursuS , tot , atque tam stupenda. Opera ,
ae hominem ipsum efformarunt i Quis credere poterit Z Imo nonne. Lactantius Lib. I. de ira Dei Capim) iv odigia simile est avi natum esse homoenia. Guιλbe diceres , aut extitisse qui .crederent MundUS.
12쪽
itaque iste, optime S. Augustinus Lib. XI. de Civit. Dei Cap. 4V. γ , ordinatissima sua mutabilitate et Assi ilium omniam ρulcherrima vecis , quodammodo tacitis et factum se esse, et nonnisi a Deo in a-HIPer pulchro seri se potuisse proclamat. Unde ID vid : Coeli, ait Psal. i8. v. I. , enarrant floriam Dei, et Ucra manu iam ejus annuntiat firmamentum ;et omnes unanimiter exclamant PsM. 99. v. 3.l :Scitote quoniam Dominus ipse est Deus: ipse fecit
g. 8. OUP. Illud nequit esse objectum demorustrationis, quod credere tenemur: Atqui tenemur Cte dere Dei existentiam, dicente Apostolo Hebr. XI. V. 6.9. Accedentem ad Deum, oportet credere quia est: Ergo Dei existentia nequit esse objectum demo
strationis'; Adeoque etc. g. 9. R. admitt. mai. ,'et dist. min. ARRI etc. uti est auctor gratin conc. , uti est auctor naturae. , Su dist. , tenemur credere Solum Dei existentiam , Π., P sumus eam per demonStrationem quoque cognoscere , et scire , conc: min; Ergo etc. nego utramq. confim.
Dupliciter Deus considerari potest a nobis ; nempe ut auctor gratiae, et ut a utor naturae. Ut auctor est gratiae , certe eius existentia solius fidei, non vero etiam demonstrationis objectum esse potest. Ut autem auctor naturae est, optime potest esse obiectum demonstrationis. Nam, quid Potest esse tam ve
Ium, scribit Minutius Laelix cIn Octavio. , tum
confeSSum, tamque Pervrcuum cum oculos in Caelum Sustuleris , et quis Sunt infra , citraque lustrareris , quam esse aliquod Numen praestantis imae mentis quo Omnis natura invisetur , moveatur, alatur ubernetur Z , θῆ, Gntro. Atqui Deus etiam uti auctor na-n by Coosl
13쪽
turae, non demonstrationis, sed sidui solius est obj ctum I Ergo n. r. Probet Subsin. Deus ut auctor uaturae est Deus inspectus ut Caeli , et Terrae creator ;Atqui principalis fidei articulus , qui nobis ad tre
deridum in Symbolo proponitur , est, ut credam ni in Deum . . creatorem Coeli, et Terrae; Ergo etc.. g. m. n. dist. min: et laudato in articulo Sym-holi uobis credenda proponitur simpliciter Dei existentia , uti auctor rei naturae , n. min: , Meus , Π, minorem, et consm. In Apostolorum Symbolo nouP ponitur nobis ut credamus simpliciter existentiam Dei auctoris naturae, sed Deum unicum in substantia , Trinum in Personis , cujus Prima perSOua , nempe Pater , Sua omnipotenti virtute, Omnia ex nihilo cOR-didit , Caelum nempe , et Terram , et omnia quae Caeli, et Terrae ambitu 'conti vhtitue cidavit; quae quidem humanae rationis captum superant, et solum fide di vina eredi debent. Revera , quod Deus exi Stat , ratione naturali evidenter convincitur. , et omnes homi
solum in seipsis, sed et in aliis rebus creatis. Quod vero Deus sit unicus , et hullus alius sit prneter ipsum ς Quodque in uni late naturae sit etiam in Deo plura-Illas Personarum , quam ni prima nempe Pater Mundum ereaverit , id certe humana demonstratione νω equi nequit; quare, ut ea eredhrent, Apostoli in Sym- o fideli hiis prUposuere L. I 2. Coninu. Atqui Dei existentia absolute sides est objectum , et non demonstrationis; Ergo n. f. Prbb: sul sm. Deus est ens infinitum , omnes com
Uellens persectiones; Sed Ens hujusmodi nequit ab tisimine finitae persecti unis cognosci; Ergo et f'. 13. R. dis mih -Ens hujusmnili esc: cο Π- se; quid in severe, et proprie sit, curri: min: Quod
sit , hoc est quod existat : n. min; Ergo etc. n. consm. Cum homo sit mentis finitae, Deus autem Ens infinitum, istius proinde naturam; atque ei Sen
14쪽
tiam illius togitationibus cognoscere , impossibile prursus est. At quod ejusmodi Ens existat, sane natu-Tali lumine adeo certum est, ut summam delicti dixerit Tertullianus Apol: 11. u nolentium rec u gns secrς , quem ignorare non possunt ,, Hinc adiposite S.' Augustinus in Psal: έ. )u Deus ubique, v ait, secretus est quoad essentiam , ubiqne pubmM eus quoad existentiain , quem nulli licci uti estu cognoscere , et quem nemo permittitur ignorare v. i . ' Pisc. a. Deus est Ens a se, et necessarium ; sed Entis a se et necessarii existentia demo strari nequit; Ergo etc. g. i5. R. couc. mai. dist. min. Sed etc. a priori, conc. a posteriori, nego min. , et conςni. Duplex ast Demonstratio , a Ariori, ut aiunt, et a Po-ateriori. Prima est illa , qua essectus per caussam demonstratur ; secunda est illa , qua cauSsa per essectum ostenti lur. Cuin ergo Deus sit a se, nec ullam caus-Sam se anteriorem , aut sui productricem agnoscat, imo ipse sit omnium aliarum caussarum Pollia tati Sa , profecto ejus existentia a priori demonstrari nequit ; At quoniam omnia quae in Mundo sunt, essectus sunt, et quidem Eritis necessarii S. 7. , peroptime ex eorum existentia, Dei existentia demon
g. I 6. Contra. Atqui nec etiam a posteriori Dei existentia demonstrari potest Ergo n. r. Prob. SuhSm. Ut a posteriori Dei existentia demonstrari posset, i ter Deum'et res hujus Mundi deberet esse aliqua re-lutio ; Atqui nulla datur hujusmodi relatio; Nam
Deus, et huius Mundi res, infinito intervallo a se invicem distant; quippe Deus est Ens a se , aliae Vero Tes sunt contingentes , et ab alio , ut supponituri
II. R. Falsum omnino est inter Deum, et res hujus Mundi nullam dari relationem. Cum nam
que escc.us siue causa effectrice eme nequeant, opem
15쪽
sine artifice , creatuae absque Creatin ei, prosecto cum xes huius Mundi sint effectus Opera , et creaturae , Telationem habent cum Deo , caussa , artifice , et cre, tore earu in . Sicuti ergo videntes Palatium eX. gr. , optime labrefactum noscimus eum habuisse architectum , atque opiscem ς ilia res huius Mundi aspicientes , Deum auctorem esse debere cognoscimus. Nam,
ut optime Tri megistus In Plinandro Cum statuam abSque Iabro et ριctore feri nullus asserere audeat , mιram huius sinundι constitutionem sine conditore constitisse pu&hίmus Z. Set 38. Contra. Atqui nulli modet a rebus creatis Dei existentia demonstrari potest; Ergo a capite argm.
Prob: subfm. Si I ei existentia ex. creatis rebus hauriri posset, gentes omnes , antequam in fide a Mis-Sionariis instruerentur , Deum existere cognovissent ;Sed multae gentes a Missionariis inventae sunt, quae nullum colebant, nec cognoscebant Deum; Ergo etc. g. 19. R. distino: min : nullum cognoscebant Deum clare , atque distincte, conc: obscure et consu-Fe, n, min i Ergo eic: , n. conSm. Verum rat, nonnullas a Missionariis invocitas fuisse gentes , nimiSconfusam de Deo habemes notitiam i at eas , omni prorsus Dei cognitione carere , salsum omnino est.
Nam , uti testatur S. Hieronymus Epist: 3. ad Nep.
is Persa, Gothus , AEgyttius ipsum cognoseunt , Bes-n forum seritas , et Pellitorum turba populorum striuis dorem suum in dulce nominis ejus siegrunt melos, is et lotius Mundi una vox est Deus est. Quod et
u Tullius ipse iam disertia verbis adfirmaverat r. is de Leg. ; dicens ,, e De hominibus nulla gens eStis neque tam immansueta , neque tam ferrea , quae is non etiamsi qualem Deum habere deceat, ignoret,s tamen habendum sciat si M. - α x 'Se Dei exissentia omnes Recentiores Philopis. CatAolιci perfractant. Gler Theolo a audiant-
16쪽
Deum esse substantiam m&hualem , Omnes possGLles perfectiones hahentem , Utime demonstratur. I9. Ostenditur a. pars ex Scripturis. Apud S. Joannei Cap. IV. 24. ) sic ait Christus Dominus : Θίrseus est Deus et eos , qui adorant eum. in visitu , et seritate Fortet adorare. S. Paulus
quoque ad Corinthios scribens Epist II. Cap. III.
v. a .) , inquit: Dominus autem spiritus est. Ergo etc. g. 2 o. FrobatuT 2. eadem pars. Deus est immenSus , et ubique praesens, ac omnia implens ; unde et dixit Ieremiae XXIII. v. 24. Caelum et terram ego impleo : Si ergo esset corporeus , totum Spatium mundanum Occuparet, Nec aliud ens corporeum, quam ipse solus , ex riteret; atqui innumera alia entia corporea existunt; Ergo etc. Deinde si Deus esset co Poreus , Oculis corporis videri posset; sed imum nutilus hominum sidit I. ad Timol. I. v. 17. ; 4ed nec ridere potest p Ergo etc. g. 2I. Probatur 3. ratione. Deus est Ens a se Α' a. ; sed ens a se nequit esse corporeum ; Ergo etc. Prob. min. Ens compositum partibus constat ,
quae aliter, atque aliter disponi possunt; augeri a que minui ; solvi ab invicem , atquc corrumpi , ens propterea mutabile , sinitum , atque contingens ; Αt- qui Ens a se est necessarium *. eod. , qui mutari nequit , aut corrumpi ; Ergo etc. ; Adeoque etc.
17쪽
Ulterius Dens ist Mundi huius creator , nique areb tectus; Ergo nequit esse corporeus. Prob. consa : Hic Mundus est admirabile opus, quod summam sapientiam, potentiam, atque Virtutem supponit q. I. , Atqui ens corporeum sapientia , atque virtute destituitur , estque omnino incapax cogitationis, et indisserens ad motum, alque quietem, ut vel ipsi Philosopbi clarissime ostendunt; Ergo etc. Adeoque et c. f. 22. Prob. ll. pars. Deus est fons et origo omnium persectionum : Ea ipso enim, ait Apostolus Roman. Xl. v. 36. , per ψsum, et in Oso sunt omnia; et ab eo omne bonum in homines derivatur, vixta illud D. Jacobi Cap. l. v. 17.. : Omne datum Uti m , et omne donum Aerfectum desursum est; descendens a Patre luminum; Atqui talis non esset si omnes persectiones possibiles non haberet ;Ergo etc. Deinde si omnes persectiones Deo non ine rent, posset excogitari Ens Deo melius , atque persectius; Atqui Ox D. Augustino Lib. I. ae Doct.Cbxist. Cap. Vll. ): cum ille unus cogitatur Deorum Deus..... Da cogitatur , ut aliquid, quo nihil meliua sit atque suhlimius .... nec quisquam laxeniri micat , qui hoc Deum credat esse, quo meliuSoli tita est; Ergo etc. Obieeta 3oDuntur.
f. 23. Obiic. contra I. partem Prop. In Saeris literis Deo eorporea membra tribuuntur; Ergo Deus substantia spiritualis non est. g. 24. R. dist. ans. In Sacris litoris etc. in Sensu improprio, et metaphorico, concedo; in sensu proprio et literati, nego ans, ot con m. Quoties S cris in literis Deo humana membra tribui legimus, non ita accipere debemus, quasi ea ipso revera b heat, sed in sen u metaphorieo. Sic cum auri Smonus, ait S. Augustinus Epist. 148. alias III.
18쪽
ad Fortunatianum. ) , Uerationem intelligere deis
mus : et cum audimus Pedes, moraentationem; et cum audimus Oculos, visionem qua cognOScit οῦ et cum auia
inmus faciem , notitium , se/a innotescit; et si quid aliud Fadem Scriptura tale commemorat , Puto viaritaliter intelligendum; Adeoque etc. i . S. 25. Contra. Atqui Sacris in literis non insensu metaphorico , sed proprio , et litorali, Deo humana memDra tribuuntur; Ergo n. r. Prob. suhsmo
Deus secit hominem ad imaginem suam ; Sed hom- habet corpus; Ergo et Deus; Adeoque etc. g. 25. n. di ting. in j. Deus et c. quoad omnia, nego maj., quoad aliquid, concedo; et conc.
stat ; Cum ergo dicitur ad imaginem, et similitudinem Dei factus , sensus est, eum quoad animam , non eliam quod corsus, talem esse. Nam Insisibilis
in eo est quod et idetur , sed in eo utique quod non Midetur Alii enim imaginem istam coli cant in ansmiae Uistitialitate, qua ad Deum qua n- fenus aecedit; alia A DOus eius facultatibus, mente memoria et Coluntate , quibus sanctam Trinilaumatariis evrimere: Adeoque etc. S. 26. Contra. Atqui homo ad imaginem, et similitudinem Dei sactus est, etiam quoad corpus; Ergo n. r. Prob subfm. Sicuti Genesis Capito 1. de Deo creatore legitur : faciamtis hominem ad imagianem, et similitudinem nostram ; ita Genesis V. do Adamo generante dicitur : et genuit aes imaginem , et similitudinem suam, vocavitque nomen ejus Seth: Atqui Adam genuit Seth ad imaginem suam non S
19쪽
f. 27. R. dist: mai: Et eodem modo accipienda est Adae productio a Deo , ac illa Seth ab Adamo ;nego; diversissimo, Conc min ; et n. consm. Cum Adam de sua substantia generasset tam Seth, quam
alios filios , optime dicitur , illos ab eo genitos, ad imaginem et similitudinem suam , etiam quoad corpus, suisse genitos. Cum vero Deus nod de sua substantia, sed de limo terrae Adae corpus ossormasset, imago et si militudo ipsius in Adamo, nullo modo esse poterat quoad corpus, Sed Solummodo quoad animam. 28. Obsic: contra a. p. In Deo sunt assectus inordinati; Sed inordinati assectus sunt impersectiones; Ergo in Deo sunt imperfectiones. Probi mai: In Deo est ira , uti patet ex pluribus Sacrae Scripturae locis; Sed ira est assectus inordinatus : Ergo etc. f. 29. R. dist, mai: In Dpo est ira sicuti est in homine n. maj : , secus conc : , et dist. min : ira, est assectus inordinatus in homine per culpam leso, cone: , in Deo , nego miti : cum consa. Ira in Deo non eadem est ac illa, quae in hominibus reperitur; appetitus nempe inordinatus ulciscendi se de inimicis; unde et defectus , et imperfectio , et peccatum est; sed
n nihil est aliud, ait S. Augustinus lib: Xlli. don Trin: c. I 6. , quam justa vindicta. Non namqueo, sicut hominis animi perturbatio est ira Dei , sed n illius ira est cui dixit alio loco Sancta Scriptura Cap: Xll. : Tu autem Domine visculum cum Iram quilutate judicas. Non est itaque ira in Deo imperfectio , sed potius persectio ; Adeoque. 3o. Contra. Atqui ira in Deo etiam est eum animἱ perturbatione, sicut est in homine ; Ergo estimPersectio; adeoque etc. Prob: subfm. Quod passim sac1unt homines iracundi in actu, quo ira abripiuntur , id etiam iacit Deus: illi volentes de inimicia Vindictam sumere, quandoque damna inserunt iun0-
20쪽
IIemlibus; Hoc etiam Deum fecisse Scripturae testantur', Praesertim quando ob hominum peccata iratus , Mundum aquis diluvii inundavit. Quid enim tot animalia peccar ut diluvio penitus perierintῖ Quid
mali egerant se inocentes pueruli , qui nondum rationis usum erant adepti , ut simul cum parentibus ab aquis vehementibus absorberentur Z Ergo etc. S. 31 . R. distin manlec: et ex eodem molivo Operatur Deus , dum adversus homines iratus damna infert innocentibus , n. ante P, diverso, Cone: antee: et n. consm. Cum homines ira Demontes, , limitesqnandoque vindictae excedunt, et inimicis, aeque ac innocentibus damna inserunt , id evenit , quia ira PerturbatuS animus, et recta Tatio obtenebrata, illos X caecant , ut non videant quid agant; neque videant cui, vel quale malum inserant. Deus autem non Sic. Cum namque ipse sit reclus iudex , et justus , qui non odio aut prava voluntate , sed ex sua justitia ad iracundiam , hoc est ad ulciscendum se moveat, quidquid iratus agit , summa iustitia , atque virtute agit. Nihil sane secerant alii malia laevationabilia ante diluvium , t tamen diluvio perierunt. Numquid hoc fuit a Deo factum inconsiderate et animo propter iram pertur
halo' Absit e sed quia, ait S. Ambrosius lib: dolioli , et Arca) u propter homi ncm.illa facta erant,
,, ut eo utique deleto , propter quem socia sunt V eon-n sequens erat, ut illa etiam delerentur , quia non ercit, Μ qui his uteretur M. Nihil certe mali egerant tot millia infantium , et parvulorum , qui nondum rationis usum habuerant 8 Et tamen a uis diluvii cum eorum Parentibus consumpti fuerunt. Unde id Z ex animo Dei Ira vehementer perturbato 3 Haud certe. Sed ex justa
vindicta de peccatis parentum illotum Exodi XX. V. A- :. 'Silams nempe intiquitatem Patrum in fisos.
misi etiam dicere velimus, Deum illos rapuisse ne malitia immutaret intellectum eorum , et uliqu3ndυ ρο- ternae iniquitatis imitatores suissent. Ita Tertullianus