장음표시 사용
151쪽
istiusmodi quidpiam accidere , quod forsan
augeret celeritatem motus materiae coelestis,
licet non aequε augeret illum Phinetae , v luti dixi in responsione ad primas objectiones; verum ista materia & alveus, quo illa fertur, cum sint uniformes admodum, nihil ejusmddi accidit, & data aliqua mutatione, res quam prinitim in pristinum suum statum redigerentur. Porrd autem en quomodo ratiociner ex principiis Cartes i. Si coelestis materia , quae Planetam sequitur, illo celerius ferretur, recederet illa majori vi a centro sui motus, igitur Planetam cogeret descendere inseritis ver-slis centrum; falsum itaque foret Planetam ibi in loco suo degere naturali ,. id quod adver- satur hypotheti & omnibus Cartesii suppositionibus. Ediverso autem si juxta eum Philotaphum Planeta in via sua plus soliditatis adquireret, atque adeo redderetur aptior ad motum ac materia eum cingens digeret materiam cc
testem quam supra se babet, ad descendendum, ejusque locum occuparet; atque celeritas illa si semper augeretur, perveniret usque ad vorticis extremitatem, dein inde egrederetur, ut intraret alium , ac ab eo denub in alium, a, que ea ratione ex Planeta Cometa evaderet. Relinquo & hic Democrati conciliandum cum Carteito Cartesium , quoniam eas in se suscepit partes.
Sit itaque verum , Planetam quendam non hari cum materia eam abripienre ferri celerisή-u, l
152쪽
re, sequeturne inde , debere circa suum rorari centrum , es praeterea componero wrricem in medio ejus in quo supponitur mi fari.
pateor, non posse illam drduci consequentiam omni Ollogismi rigore , debito tamen loco et temporc afferemus rationes, eam sint redditurae plusquὰm verosimilem , praeter experien-riam , qua eam jam firmat, exbibens exiguos D-
Clim omnia ere, super hoc articulo qua
sequuntur , proposita sint & refutata in prima Gefensione, inutile foret ea repetere, ct secunda ad illa vice respondere.
. . Dabo haec omnia itas habere, an igitur conse vabitur vortex ' Plane non vel enim fortior estiuo , in quo es supponitur, es eam ob caussam eum debet destruere , vel minus friti est , es proinde ab eo debet destrui. Restar igitur aequis vir sit viribus , oportet Cartesui tu supponat necessar ιδ, verum quomodo id probatum, est DEMOCRATES. n non hoc satis probarum fuit ostendendos
sibilatarem alicujus vorticis. . . .
tiare igitur Tellus Syupiter instar Solum non Lucens Θ juxta illum enim Philosophum id quoti Zrum aliquod reddit lucidum, motus est circulari, ta vehemen1 ejur materiae.
153쪽
a 6 REFUTATIO SECUNDAS DEMOCRATES.
Die portui, mi Domine , esse conarum, veractionem , quo primum Elementum replens corpus astri tendit ad propellendum linea retis δε-cundiglobulos, supersciem qui attingunt.
I, Ic potius tumet ipse. mi Domine, Ve-δ luti Cartesius dicit, quandoquidem eum
detendis, quod si centrum vorticis foret m teria vacuum, si motus vel impulsio linearum, quae in circumferentiam desinunt, esset eadem, fore ut sequeretur idem effectus vel sere, prout dicit Aristippus;atque id clarum est ex eo, quddoculus, in quem istae agerent lineae, omnino similem quandam recipei et impressionem; atque huic principio Cartesii adiungendo Prin- lcipium aliud, quod pariter ipsius est, huius modi fuit formatum ratiocinium. LicEt etiam nullum daretur astrum in centro vorticis, si par est materiae circumferentiae conatus, eadem debet. in oculo fieri impresso : jam ex quodam Cartessii principio par est conatus cir-Mumferentiae vorticis alicujus Planetae , absesue hoc enim si foret, non conservaretur adver- .sus conatum materiae magni vorticis, igitur eadem sequi debet impressio: impressio autem alicujus vorticis, cui astrum pro centro est, in eo consistit ut exhibeat oculo illam impressi nem recipienti Solem quendam : igitur impres sio alicujus vorticis, cui pro centro quispiam
Planeta est, debet etiam exhibere Solem quendam.
154쪽
DEFENSIONIS. I Idam. Igitur Iupiter, qui non admodum at nobis est remotus, debet nobis videri Sol quisepiam, & si remotior esset a nobis , videre- p tur stella quaedam. Exime, si potis es, huici ratiocinio Cartesium.
stuare igitur singula terrestria corpora non recedunt , es in aerem per fragmenta dissiliunt juxta magnum Osrum principium , scilicet omne corpus in gyrum circumactum tendere ad recedendum ast centro fui motui ρ
s Non possunt illa recedere nee dissilire, quoniam et materia secundi Elementi ea cingenν , cum majoris ae tua sit motu praedira, praetervehitur, eaque re a petundo urges ei premit in se invicem ab omnim parre.
ARISTIPPUS. t Ista pressis si eo modoposse' singula illa corporax rerincre, an non evidens est eam oportere esse for-riorem, ac es morus circularis, qui conatur eam amovere '
ttamen nune videbis istam motum es os ba- bere gradux ; omni enim gravisas terris nonsu eit illi superando, quoniam eam ille secum rapi atque etiam unico momento plurima facis milli ria commere, veluti vos Carisiari contenditis si cum ramen ad superandam pressionem , de 'ua a- . opus ranium sit conatu, quem adhibet iu ' ingrediendo infans artollens pedem , quia illa eum separat runciae oris a rerra , eui secundi EI mentimarenaeum quasi ad rigebar.
155쪽
i48 REFUTAITIO SECUNDAE DEMOCRATES.
Respondeo tibi, mi Domine, licet rotam terram circularis ille mortis ea ratione abripiar, haud ramen exinde fore tir validum do violentia oriaturpi injudicium in mente orta, cui succurrit mare-riam in genere esse indisserenrem ad quamcumquerimum morionem, . eamque non dici plus vel ni nus gravitatis habere , nisi ratione G comparareti ne ad diversas partium Oarum Auror, quarum tinae aptiores snt celeritari, a liae. yam Wro
quod spectat pressionem, qua secundi Elementi
materia corpora tetrestria c pingit, eaque impedit ne in aerem di iliant, verum non es , utru credis , conatum , quem adhibet infans pedem artollens , eam superarc , imo tantum abest . ut e. contrario ille conatus videarur eo magis terra adrigere coipus infantis reliquum, qMos , cum unicum tantum cum te aro p de GullirisAr torum, per consequens aeter prcisonem , cum e deberet
Non hic agitur de motu, qui terram abripit , agitur de eo, qui eam circa centrum tuum facit rotari, nec Aristippus nec Demo crates admodum rectε suam eXponunt mentem hoc in loco, ubi satis adparet eos se im-Peditos comperire. Solum adversarii ipsorum ratiocinium clari ostendet eos non respondere. En illud. Motus ille telluris circa suum centrum, qui in ficit ut singulae ejus partes plura conficiant . milliaria singulis momentis, inunite rapidus
156쪽
est violentusque: Igitur ex principio motus, Omne corpus in gyrum circumactum conatum adhibet ad recedendum a centro sui motus terrestria corpora summum adhibent conatum
ad se projicienda in illa fluida spatia, quae
terram cingunt. Opus itaque, ut pressio materiae coelestis ea prementis N propellentis ver-ssis centrum telluris, infinita fit quasi ad illum impediendum projectum : monstrat tamen eXperientia nihil opus esse ad superandam istam pressionem. Infans enim quatuor anno rum, cujus terrae adfixus pes est ab eadem pres
sione, quae illi adfiῖit lapidem molarem, eum pedem attollit, & ab ea separat ne tantillo quidem adhibito conatu. Manifestum est altero illum pede terrae inniti, versim quid hic4d facit 8 Adquirit ne ita innixus parem isti pressio
ni vim, quam materia coelestis supponitur peragere in terrestria corpora, in rupem, ex. g . . quae absque illa pressione vi principii. motus in aerem projiceretur majori cum celeritate, quam qua globus tormentarius ex orificio exisplosus tormenti impingit in murum quendam
Quod si nihil melius, quod dicant , habendCartesiani, immobilitatem telluris adversiis COpernicum pro flemonstrata habeo. Veris simum enimeli hoc principium, omne corpus circumactum tendere omni sua vi ut recedat amotus sui centro; & cuicumque lubuerit seribbaec perpendere, videbit, si supponantur diversa principia Cartesii, & verissima quae in universa sua babet Philosophia; vulgaria maxime argumenta Physica , quae saepe contra Copernaeuiri adhibita fuere, Demonstrationes
157쪽
aso REFUTATIO SECUNDAE ARISTIPPUS. l
uoniam hac ratione, D. Carresiane, consendis omnes meas objectiones solvere , ne ingrcscra ,s mutuo fumam unam ex iis Peripateticorum n frorum, qVam omner pro ea Iactamur, quae τυ ad silentium debeat redigere.
Sume duntaxat mutuo , deingloriaberis
Carrinius . inquiunt illi , non tantum sne pro
batione ad lamar, verum eriam contra omnem ra
rio em, vortice it Iluris dotructo , formatam undique circa illam fuisse magnam extensonem a
ris, quem cum illa facit descrudere amque ubiqvρ .comitari insolam vortice. Volun3 illam supposta . tionem , quam iste Philosophus veluti in transitu projicit, S ab quo probatione, omnino nequire eo eipi, S licet ilia non reperireris alba , tamen in pinobile quos fore , at haberemm aEr em circa nos. Nequ0 illa eone i , inquiunt juxtat umenim aer nihil aliud es praetereongeriem parrium rerrii Elamenti admodum exiguarum, es ab se insitam βjunctarum facile obsequentium motui, quem iis exigui secundi globuli , quibus intrator, imprimunt. Jam vero hacs it sint, γά ratione feri potui sui, ut terra permeans omnia θὶbinc immenὰ paria , qua reperiuntur a Ioco , unde illa excidit inque ad eum, in quo nunc versatur, INM conservasset omnem illum ipsam ambientem a rem , qua ratione massa hujus multo minius δε-
Iida illo istius Planetae praedita fuisset eMem celo ritate , ae e. m determinatione; quo pacto omnes isae exiguae partes adeo sejanctae, Meo indepe dentes ab invicem, S ram Deil. infensipienter morum marcria caelestis, per quam istanr ilias
158쪽
DEFENSIONIS. rea descendisse, nonfvissent sol suά rapiditate dioi
Quod si Peripatet i ad animum advertigens
omnes istas parier aeris quantumvis exiguas , ab inescem separatas , S mobiles , exrepris ramen arribus terrae, omnium rotius universi esse crassi in
mar, aequὰ facili concepissent negotio, illas ρ ruisse sequi s comitari istim Planetam , ac concipimus inter diversos cursores, qui omnes eandem emcriuntur viam , ineptiores ab aliis superari cursu simul se congregari.
SCita est Curserum comparatio. Versim si illa hic locum habet, terra &.Gr debuerunt ad eundem locum pervenisse tempore satis diverso clim enim massa ipsorum, solidutas , ct figurae infinitε diversae sint , debuit unum altero plus impendisse conficiendo itineri temporis; attamen clim in eundem deberent Pervenire locum . in eo mea sita est dissicultas quomodo se potuerint reperire denud, quod 'tamen accidit ; ita debito tempore. Quippe si supponamus terram primam perventile ad certum quendam locum magni orbis, quem illa describit annuo suo motu , cum illa ibi suum non exspectarit aerem, versim e vestigiose adcinxerit itineri ad obeundum suum gyrum , rogo quo orbis loco ille eam red ehenderit λ Verum oportebat, omissa illa comparatione, quae eo tantum facit, ut difficultvtem sentiendam exhibeat vehementita , cogi
159쪽
tare de responso ad hanc quaestionem; quomodo in evidenti illa differentia natulae, squalitatum , quae reperiuntur inter aerem S terram ratione motus, potuerint eandem utraque sequi determinationem, eundem motum, & CO servare eandem celeritatem, descendendo ver-Sus Centrum magni vorticis in quo terra cdm suum perdiderit, facta est Planeta; atque id nec fecit Democrates, nec umquam facturus est.
Sic farii rutim inteItigo rariocinium , is umisco Uus comparationis, quae labi auruliarur ad illud con mandum, an non alia tibi posset objici illi promum contraria λ ex. gr. vet. ιι ventus dispergir, S dis par pulverem, an non Fossemus d cere, pari modo materiam caelestem drbere disperge- α 5 dissi ara parrex aerii, quaesunt in quaestio e DEMOCRATERILNO Ocro, mi Domine, sed ad istam objectio--m nonnepossit eriam responderi , s ventur ραμ marem dissipeigit es di pat, non esse nis quia exbalariones , e, vapores, ex quibus componitur, dia versi moribus gavdent ae diveois determination bus inter se, quas iis tu proclivi est cum ipso communicare. Jam autem cum issi modi non repe-jiaikν diversias iis partibus coelestis marenae, in qua totum υὶ un forme, quo loco vellas illam
aerem dispergere ei dis pare, veluri aer dissipergispuIverem divi atque 3
Alorem rationis, ob quam Democrates dicit ab aere pulverem dissipari, non eXa
160쪽
mino. At equidem novi, rationem. Ob quam duo liquores, qui miscentur , dissipant, ut ita dicam , alter alterius partes esse meo qui dem arbitratu, qudd partes insensibiles unius liquoris ex parte cedant illis alterius, & eXParte iis resistant , easque repellant; &, cum motu in omnem partem sint praeditae in eo enim ipsarum consistit liquiditas 3 invicem
Confundantur ut unicum tautum constituant
totum. Qubd si alter horum liquorum, sui alter est inhisas, motu suo gauder peculiari verssis aliquem locum, si est, eXgr. , rivus, in quem effunditur vas vini plenum, cum aqua Commixtum vinum abripitur eb verssim, quo tendit rivus, & crebr5 postquam cum riro fla- Nerit , eum in modum dissipatur, ut ibi non amplisis videatur; atque en id, quod debuit accidere aeri , ubi e circumserentia vorticis Versds centrum est prolapsus. In itinere suo ostendit fluvium materiae coelestis rapidi lsimum, eum quo, ratione suae liquiditatis, debuit misceri , & quoniam ille fluvius verssis certum quendam fluit locum, aer etiam debet Cum ipso fluere, & deinde dissipati, vel tali illi , quos Demberates conatur refutare, diXerunt:atque adeb, sicutrecte concluserunt Lar testus mail admodum supposuit, Terram posse se descendere verssis centrum Vorticis, conservato aere, quem circa se habet : atque id
est & erit semper captu impossibile. ARISTIPPUS