Antiqvitatvm romanarvm qvae svpersvnt

291쪽

XXIIII. Axπω δ' ην γνώμη του κορυφαιοτάτου τῶν προεστηκοτων της αριστοκρατίας αυστηρὰ και αὐθάδης, μηδεν ἐνδιδόναι τω δημω μαλακον,1094 ἀλλα καὶ των συναλλαγμάτων τὰς ἀναπράξεις ἐπιτρέπειν τοί δεδανεικόσιν ἐφ' οἷς συνέβαλον δικαί Ἀοις ποιεῖσθαι καὶ τα δικαστηρια καθίζειν, καὶ τον ἐντη πόλει μένοντα των πάτων κατὰ τους πατρίους ἐθισμοὐς καὶ J τὰς τιμωρίας, ας κατὰ των ἐκλιπόντων οἱ περ αυτῶν νόμοι δεδώκασιν, ἀναπράττεσθαι, εἴκειν δε τοις δημοτικοῖς μηδεν ο τι μη δίκαιον, μηδε 10 δύναμιν αυτοῖς συγκατασκευάζειν πονηράν. καὶ γαρνυν, ἔφη, πέρα του μετρίου τρυφῶσι τελῶν ἀφειμέ-- ων ἐτέλουν τοις βασιλείσι πρότερον, καὶ τῶν εἰς το σῶμα τιμωριῶν, αἷς ἐκολάζοντ υπ αυτῶν οπότεμη ταχέως ἡπηρετησειάν τι τῶν ἐπιταττομένων, ἐλεύ- 15θεροι γεγονότες. ἐὰν δέ τι παρακινεῖν η νεωτερίζειν προενεχθέντες ἐπιβάλωνται, κατείργωμεν αυτοὐ τω σωφρονουντι μέρει της πόλεως καὶ ἡγιαίνοντι πλείονι του νοσοὐντος φανησομένω. πάρχει μέν γε ημῖν 10s5 - μικρὰ ἰσχὐ προς τὰ πράγματα, καὶ η τῶν πατρι 20κίων νεότης τοιμος τὰ κελευόμενα ποιεῖν μέγιστονδε πάντων οπλον καὶ δυσκαταγώνιστον, ω χρώμενοιραδίως ἐπικρατήσομεν τῶν δημοτικῶν το της βουλης κράτος, ω δεδιττόμεθα--οὐ μετὰ τῶν νόμων ιστάμενοι. ἐὰν δ' υποκατακλινώμεθα αυτοῖς της ἀξιώ 25σεως, πρῶτον αἰσχύνην φλησομεν, εἰ παρον ἐν αριστοκρατία πολιτεύεουθα δημω τὰ κοινὰ ἐπιτρέψομεν ἔπειτα δ εἰς κίνδυνον υ τον ἐλάχιστον ξομεν, i τις ἐκθεραπεύσας αὐτον ἐξουσίαν κρείττονα τῶν νόμων κατασκευάσαιτο τυραννικος ἀνηρ, την ἐλευθε 30ρία αυθις ἀφαιρεθηναι. ιαμ διαφερομένων τῶν υπάτων κατὰ σφῶς αὐτοψ καὶἰπότε συναχθείη

292쪽

συνέδριον, καὶ συλλαμβανόντων πολλῶν κατέρω, με βουλὴ φιλονεικίας και θορύβους καὶ λόγους ακόσμους, οἷς αλληλους προεπηλάκιζον, ἀκούσασα, σωτήριον δε βούλευμα ουδεν καθισταμένη διελύετο. XXV. ιατριβομένου δε εἰς ταλα πολλοῖνου ετερος των πάτων Σερουῖλιος ην γαρ στρατεία κατὰ κλῆρον ἐκείνω προσήκουσα πολλὴ δεήσει καὶ θεραπεία παρασκευασάμενος το δημοτικον συνάρασθαι οὐ πολέμου, δύναμιν ἔχων ου ἐκ κα- 10 ταλόγου προσηναγκασμένην, αλλ κουσιον, ς οι καιροὶ παρεκάλουν, ἐξῆλθεν επὶ τον πολεμον ἔτι των Ουολούσκων παρασκευαζομένων καὶ ' μαίους μενοῖτε προσδεχομενων μετὰ δυνάμεως ξειν ἐπὶ σφῆς,

οἴτως στασιαστικῶς πολιτευομενους καὶ ἐχθρῶς ἔχον-

15 τας προ αλλήλους, οὐτε εἰς χεῖρας ξειν τοῖς ἐπι- οῖσιν οἰομένων σφίσι δε πολλὴν ἐξουσίαν ὐπάρχεινοπότε βούλοιντο του πολέμου ἄρχειν ἐπειδὴ δεησθοντο πολεμεῖν δέον αυτοὶ πολεμουμενοι, τότε δηκαταπεπληγότες το των ' μαίων τάχος, ἱκετηρίας 109720 ἀναλαβόντες ἐκ των πόλεων ο γεραίτατοι προίεσαν ἐπιτρέποντες τω Σερουαίω χρῆσθαι σφίσιν, ἡμαρτηκόσιν τι βούλοιτο. ο δε τροφὰς τω στρατεύματι παρ αυτῶν λαβὼν ἐσθῆτάς τε καὶ τριακοσίους εἰς ομηρείαν ἐκ τῶν ἐπιφανεστάτων οἴκων ἐπιλεξάμενος 25 χετο, λελύσθαι τον πολεμον πολαβών. ηὐν ἄρα τούτο ου λύσις αναβολὴ δέ τις καὶ παρασκευῆς αφορμὴ τοις φθασθεῖσι τω παρ' ἐλπίδα της ἐφόδου, απελθόντος τε οὐ τῶν Ῥωμαίων στρατεύματος ἐξήπτοντο πάλιν λουολοίσκοι το πολέμου, τάς τε πόλεις s φραξάμενοι, καὶ εἰ τι ἄλλο χωρίον ἐπιτήδειον ην ἀσφάλειαν σφίσι παρασχεῖν δια φυλακῆς κρείττονος

ἐχοντες συνήπτοντο δε αυτοις οὐ κινδύνου φανε-

293쪽

243ρῶς μεν ' νικες καὶ Σαβῖνοι, κρύφα δε καὶ αλλ- συχνοί. Λατῖνοι δε πρεσβείας προ αυτ ς επὶ συμμαχίας αἴτησιν ἀφικομένης δησαντες τοὐς ανδρας εἰς 1098Ῥώμην γαγον. οἷς η βουλη της βεβαιου πίστεως χάριν αποδιδουσα καὶ τ ι ἀλλον της εἰς τον αγῶνα 5

προθυμίας τοιμοι γαρ ησαν εκούσιοι συμπολεμειν

ο μάλιστα με βούλεσθαι αυτοὐς ετο, δι αἰσχύνης δε ἔχειν αἰτησασθαι του αὐτοις ἐχαρίσατο, τοὐς εν τοῖς πολέμοις ἀλόντας αυτῶν ξακιοχιλίων λίγον ἀποδέοντας προῖκα δωρησαμένη και- αν μάλιστα 10 κόσμον η δωρεὰ προσηκοντα τη συγγενεια λάβοι πάντας αυτοὐς ἐσθησιν ἀμφιέσασα ελευθέροις σώμασι πρεπούσαις της δε συμμαχίας ουδεν αὐτη φη δεῖν της Λατίνων, ἱκανὰς λεγουσα εἶναι τὰς οἰκείας τῆ Ῥωμη δυνάμεις ἀμύνασθαι τοὐς ἀφισταμένους ταῶ 15εκείνοις ἀποκριναμένη ψηφίζεται τον κατὰ Ουολου-

σκων πόλεμον.

XXVI. Et δ αυτης ἐν τω βουλευτηρίω καθ-10s εζομένης, καὶ τίνας εἶναι δυνάμεις τὰς ξελευσομε- νας σκοπούσης, εἰς την ἀγορὰν ἀνηρ πρεσβυτερος 20 ἐφάνη, ωκος ημφιεσμένος πωγωνα βαθὴν καθεικὼς καὶ κόμην, βοῶν καὶ ἐπικαλουμενος την ξυν- θρώπων ἐπικουρίαν συνδραμόντος δε του πλησίονοχλου στὰς οθεν ἔμελλε πολλοις καταφανης σεσθαι ἔφη Γεννηθεὶς ἐλεύθερος, ἐστρατευμένος τὰς εὐηλι 25κία στρατείας πάσας, καὶ μειν δεουσας τριάκοντα μάχας ἀγωνισάμενος, καὶ αριστεῖα πολλάκις εἰληφὼς ἐκ τῶν πολέμων, ἐπειδη κατέσχον οἱ την πόλιν εἰς τὰς ἐσχάτας ἄγοντες στενοχωρίας καιροι, χρεος ναγ' κάσθην λαβεῖν ενεκα του διαλῶσαι τὰς εἰσφοράς, ως 30 τὸ μὲν χωρίον οἱ πολέμιοι κατέδραμον, τὰ δε καταπόλιν αἱ σιτοδεῖαι κατανάλωσαν οθεν διαλυσαί μου 16

294쪽

το χρέος ου ἔχων, ἀπήχθην δούλος πο-ου δανειστο σὐν τοῖς υἱοῖς δυσίν ἐπιτάττοντος δε οὐ δεσπότου των οὐραδιων ἔργων τι ἀντειπὼν αὐτῶ πληγὰς ἔλαβον μάστιξι πάνυ πολλάς. αὐτ εἰπὼν ἐρ-

ρίπτει το ράκιον καὶ ἐδείκνυ το στῆθος μεστον τραυ-4100μάτων, τὰ δε νῶτα αῖματος ἐκ τῶν πληγῶν ἀνάπλεω. κραυγης δε καὶ οἰμωγης ἐκ τῶν παρόντων γινομενης,

η τε βουλὴ διελύθη, καὶ κατὰ την πόλιν ολην δρόμος ην τῶν απόρων ἰδίαν τύχην ἀνακλαιομένων καὶ βοη-

10 θειν τους πελας ἀξιούντων εκ τε τῶν οἰκιῶν ἐξέφυγονοι προς τὰ χρέα δουλωθέντες, κομῶντες, ἀλύσεις ἔχοντες οἱ πλεῖστοι καὶ πέδας ουδενὸς αντιλαμβάνεοθαι τολμῶντος αυτῶν, εἰ αψαιτο μόνον, ἐν χειρος -- μω διασπαραττομένου τοσαύτη λύττα τον δῆμον ν 15 τω τότε καιρῶ κατεῖχε, καὶ ου μετὰ πολ μεστὴ τῶν

ἐκφυγόντων τὰς ἀνάγκας ἐν η γορά. ὁ μεν ουνυππιος δείσας την ἐφ' εαυτὸν ορμὴν οὐ πληθους, ἐπειδὴ τῶν κακῶν ην αἴτιος, καὶ δι ἐκεῖνον ἐδόκει ταῶτα γεγονέναι, φεύγων ἐκ της ἀγορῆς χετο - δε 20 Σερουῖλιος ρίψας την περιπόρφυρον ἐσθῆτα, καὶ προκυλιόμενος τῶν δημοτικῶν εκάστου μετὰ δακρύων, 1101 μολις αυτοῖς ἔπεισεν ἐκείνην με την μέραν ἐπι- σχειν, εἰς δε τὴν ἐπιοῶσαν ηκειν, ς της βουλης ἐπιμέλειάν τινα περ αυτῶν ποιησομένης ταῶτα εἰπὼν 25 καὶ τον κήρυκα ἀνειπειν κελεύσας, μηδένα τῶν δανειστῶν ἐξείναι σῶμα πολιτικὸν προς ἴδιον χρέος ἄγειν, ως αν ἡ βουλὴ περ αυτῶν διαγνοίη, τους δε παρόντας ὁποι βούλοιντο ἀδεῶς ἀπιέναι, διέλυσε τον θόρυβον.s XXVII. Tότε μεν ουν χοντο ἐκ της γορῆς

τῆ δ εξῆς ημέρα παρῆν ου μόνον ὁ κατὰ πόλιν ὀχλος, αλλα καὶ ἐκ τῶν σύνεγγυς αγρῶν τὸ δημοτικον πλῆ-

295쪽

θος, καὶ ην-εωθινοῶ πληρης φαγορά. της δε βου- λης συναχθείσης, να περὶ τούτων βουλεύσειεν ο τι 1102 χρη πράττειν, Ῥεν Ἀππιος δημοκόπον ἐκάλει τον συνάρχοντα καὶ της ἀπονοία τωὐαπόρων γεμόνα, δε Σερουίλιος ἐκεῖνο αὐστηρὸν καὶ αυθάδη καὶ 5των παρόντων τη πόλει κακῶν αἴτιον τελο δε - δε ἐγίνετο των λόγων ἐν ε τούτω Λατίνων ἱππεῖς κατὰ σπουδην ἐλαύνοντες τοὐς Ἀπους παρησαν εἰς την ἀγορὰν ἐξεληλυθότας αγγέλλοντες τοὐς πολεμίους μεγάλη στρατια καὶ ὁντας ἐπὶ τοῖς αυτῶν 10

ορίοις δη. καὶ οἱ μεν ταυτα - δε πατρίκιοι καὶ το των ἱππεων πληθος των τε ἄλλων οσοι πλούτους

η δόξας προγονικὰς εἶχον, οἷα δη περὶ μεγάλων κινδυνεύοντες πλίζοντο δια τάχους ἴσοι δ' ησαν αυ- τῶν ἄποροι, μάλιστα δ' ι τοῖς δανείοις πιεζόμενοι, 15ουθ οπλων ηπτοντο, οἴ ἄλλως παρείχοντο τοι κοινοῖς πράγμασιν ἐπικουρίαν οὐδεμίαν, δόμενοι δεκα κατ ευχην δεχόμενοι το ἔξωθεν πόλεμον, ως τῶν παρόντων σφῆς κακῶν ἐλευθερώσοντα, τοι δε 1103 δεομενοις ἀμύνειν ἐπιδεικνύντες τὰς λύσεις και τὰ 20 πέδας, ἐπικερτομοῶντες ηρώτων εἰ τούτων φυλακης ενεκα τῶν ἀγαθῶν ἄξιον εἴη σφίσι πολεμεῖν πολλοιδὰ καὶ λέγειν ἐτόλμων, ς ἄμεινον εχ Ουολούσκοις δουλεύειν ἄλλον η τὰς βρεις τῶν πατρικίων πο

μενειν η τε πόλις οἰμωγης καὶ θορύβου και παν- 25 τοίων γυναικείων δυρμῶν ἐπίμπλατο. XXVIII. αὐτ ορῶντες οἱ βουλευται τον Τεθρον τῶν πάτων Σερουῖλιον, ς ε τω παρόντι πιθανώτερος εἶναι τοῖς πολλοῖς ἐδόκει, βοηθεῖν ἐδέοντο τη πατρίδι ο δε συγκαλεσας εἰς την ἀγορὰν του 30 παρόντος καιρο την νάγκην πεδείκνυεν ουκέτι προσδεχομένην πολιτικὰς φιλονεικίας, καὶ ξίου νυν

296쪽

μὲν ὁμόσε τοῖς πολεμίοις χωρειν κοινῆ γνώμη χρησαμένους, καὶ μη περιιδεῖν ἀνάστατον την πατριδα γενομένην ἐν η θεοὶ πατρῶοι καὶ θηκα προγονωνεκάστοις ησαν, α τιμιώτατά ἐστιν απασιν ανθρώποις 5 γονέων τε αἰδῶ λαβεῖν ου ἱκανῶν ἐσομένων αυτοῖς δια γηρας ἀμύνειν, καὶ γυναικῶν ἔλεον ας αυτίκα μάλα δεινὰς καὶ απορρητους βρεις ἀναγκασθησομέ-1104νων πομένειν, μάλιστα δε παίδων ἔτι νηπίων ουκἐπὶ τοιαύταις ἐλπίσιν ἀνατραφεντων οἰκτεῖραι λώβας

10 καὶ προπηλακισμους ανηλεεῖς ταν δὲ τον παρόντα κίνδυνον παντες μοίαις προθυμίαις χρησάμενοι παραλύσωνται, τότε δη σκοπεῖν τίνα τρόπον ἴσην καὶ κοινὴν καὶ σωτηριον απασι την πολιτείαν καταστήσονται, μητε των πενήτων ἐπιβουλευόντων ταῖς 15 των πλουσίων ουσίαις μή ἐκείνων προπηλακιζόν των τοὐς ταις τυχαις ταπεινοτερους κιστα γαρ ἶναι ταὐτα πολιτικά αλλὰ καὶ τοῖς πόροις ἐπικουρία τις σται πολιτικὴ καὶ τοις συμβάλλουσι τὰ χρέα βοήθεια μετρία τοῖς γοῶν ἀδικουμένοις, καὶ το κρά- 20 τιστον των εὐανθρώποις γαθῶν καὶ πάσας φυλάττον ἐν ομονοία τάς πόλεις, πίστις ἐπὶ συναλλαγαῖς, ου απασα καὶ δια παντὸς ἐκ μόνης ἀναιρεθησεται 1105της Ῥωμαίων πόλεως Ἀαλα καὶ Oσα ἄλλα ἐν τοιούτω καιρῶ λεχθηναι προσῆκε διεξελθὼν τελευτῶν 254πὲρ της ἰδίας εὐνοίας ην χων διετέλει προ τον δη- μον ἀπελογεῖτο, καὶ ξίου συνάρασθαι της στρατείας αὐτῶ ταύτης ἀνθ' ων πρόθυμος εἰς αὐτοδ ην της μὲν κατὰ πόλιν ἐπιμελεία τω συνάρχοντι προσηροκούσης, αυτ δὲ της γεμονίας τῶν πολέμων απο- 30 δεδομένης ταύτας γαρ τὰς τύχας αυτοῖς βραβεῶσαιτον κληρον. πεσχῆσθαι δ' αὐτῶ ἔφη την βουλὴν

ἐμπεδωσειν ο τι αν διομολογήσηται τω πλήθει, αυ-

297쪽

τον δ' ἐκείνοις, πείσειν τοὐς δημότας, προδώσειν τοῖς πολεμίοις την πατρίδα. XXVIIII. I se εἰπὼν ἐκέλευσε τον κήρυκα ἀνειπεῖν, σοιὰν Ῥωμαίων ἐπὶ τον κατὰ Ουολούσκων πόλεμον κατ αυτῶν ἐκστρατεύσωσι, τὰς του 5των οἰκίας μηδένα ἐξεῖναι μήτε κατέχειν μήτε πω- 1106 λεῖν μή ἐνεχυράζειν μήτε γενος αυτῶν ἀπάγειν προς μηδὲν συμβόλαιον μήτε κωλύειν τον βουλόμενον της στρατείας κοινωνεῖν. σοι δ' αν ἀπολειφθῶσιτης στρατείας, τὰς κατὰ τουτων πράξεις ἐπάρχειν 10 τοις δανεισταῖς, ἐφ' οἷς εκάστοις συνέβαλον. ως δεταυτα κουσαν οἱ πένητες, αὐτίκα συνέγνωσάν τε και πολλη προθυμία πάντες εἰς τον πόλεμον ωρμηντο, οἱ μεν ελπίσιν φελειῶν ὁπαχθέντες, οἱ δὲ του στρατηλάτου χάριτι, οι δὲ πλεῖστοι τολυππιον καὶ τους 15 ἐν τη πόλει κατὰ τῶν υπομεινάντων προπηλακισμους φεύγοντες παραλαβὼν δὲ ὁ Σερουῖλιος το στράτευμμα συν πολλὴ σπουδῆ ἐλαύνει διαλιπὼν Ουδενα χρόνον, να συμμαρ τοῖς πολεμίοις, πριν εἰς Ῥωμαίων χώραν αυτους εἰσβαλειν καὶ καταλαβὼν περὶ το 20 Πωμεντῖνον χωρίον ἐστρατοπεδευκότας καὶ την Λατίνων χώραν προνομευοντας, τι παρακαλοsσιν --

τοῖς ου συνήραντο του πολέμου, περὶ δείλην ψίαν παρὰ λόφον τινὰ ως εἴκοσι στάδια της στρατοπεδείας αυτῶν ἀφεστῶτα τίθεται του χάρακα καὶ αὐτοῖς 251107 νυκτος ἐπιτίθενται Ουολουσκοι, λίγους τε δόξαντες

εἶναι καὶ ως ἐξ οδοὐ μακρὰς κατακοπους προθυμίας τε ἐνδεῶς ἔχοντας διὰ τοὐς ἐκ τῶν πενήτων περὶ τὰ χρέα νεωτερισμοὐς ἐν ἀκμη μάλιστα δοκουντας εἶναι. δε Σερουῖλιος ἔτι νυκτος ἀπο ου χάρακος ἀγωνι 30σάμενος, ἐπεὶ δὲ φῶς τε δη ἐγένετο και τοὐς πολε μίους ἔμαθεν ἀτάκτως προνομεύοντας, ἀνοιξαι κελευ-

298쪽

σας πυλίδας ἐκ του χάρακος δήλως συχνὰς , φενὸς παραγγέλματος ἐφηκεν ἐπ αυτοὐς το στράτευμα. ἐξαπιναίου δε του δεινοῶ καὶ παρὰ δόξαν τοις Ουο- λούσκοις προσπεσόντος, λίγοι μέν τινες ὁποστάντες προ τω χαρακι μαχόμενοι κατεκόπησαν οι δ' αλλοι φευγοντες προτροπάδην καὶ πολλοὐ των σφετερων ἀπολέσαντες τραυματίαι τε οι πλεῖστοι καὶ τὰ ὁπλα ἀπολωλεκότες εἰς τον χάρακα διεσώζοντο επομένων δε αυτοῖς των Ῥωμαίων ἐκ ποδος καὶ περισχόντων 10 τὸ στρατόπεδον, βραχύν τινα χρόνον ἀμυνάμενοι παρέδοσαν τον χάρακα πολλῶν ανδραπόδων τε καὶ βοσκημάτων κα οπλων καὶ της ει τον πόλεμον παρασκευης γέμοντα. ἐάλω δε σώματα ἐλεύθερα συχνὰ, τὰ μεν αυτων Ουολούσκων, τὰ δὲ των αὐτοῖς συνα- 1108

15 γωνισαμένων μυῶν χρηματα δε καὶ ὁσα χρυσὸς και ἄργυρος καὶ ἐσθης, σπερὰν πόλεως της κρατίστης λούσης πάνυ πολλὰ τοῖς στρατιώταις πάντἐφεὶς ο Σερουῖλιος ως καστος ἀφεληθείη διανείμασθαι καὶ μηδεν εἰς τὸ δημόσιον ἀναφερειν κελευσας,2 καὶ τον χάρακα πυρὶ δοῖς, ἀναλαβὼν τὰς δυνάμεις ηγεν ἐπὶ την ἀγχοτάτω Σουέσσαν Πωμεντιανην με γέθει τε γὰρ περιβόλου καὶ πληθεσιν οἰκητόρων, ἔτι δε δόξn καὶ πλουτω πολὐ των ταύτη ὁπερέχειν ἐδόκει, 11

καὶ ην σπερ ηγεμὼν του ἔθνους περιστρατοπεδευ- 25 σας δε αυτην, καὶ ουθ' ημέρας ἴτε νυκτὸς ἀνακαλῶν τον στρατὸν ἶνα μηδένα χρόνον οἱ πολέμιοι διαναπαύσαιντο μην πνον αἱρουμενοι μητε πολέμου παῶλαν δεχόμενοι, in καὶ μηχανία καὶ σπάνει συμμάχων παρατείνας εἷλεν αὐτοψ ἐν οὐ πολλω30 χρόνω καὶ τοῖς ἐν βη πάντας κατέσφαξεν ἐπιτρέψας δε καὶ Oσα ην ἐνταὐθα χρηματα τοῖς στρατιώταις φέρειν τε καὶ αγειν, ἐπὶ τὰς ἄλλας πόλεις ἀπηγε την

299쪽

δύναμιν ουθενος ουκέτι τῶν Οὐολουσκων ἀμύνειν τι

δυναμένου.

XXX. YZ δὲ τοίς ωμαιοις τεταπεινωμενα ντὰ των ωολουσκων πράγματα, προαγαγὼν τους μηθρους αυτῶν εἰς την ἀγορὰν ο τερος των πάτων 5υππιος Κλαύδιος ἄνδρας τριακοσίους, ἴνα δι υλα- βειας εχοιεν οἱ προσθεμενοι σφισι πιστεις μηρειων μη παρασπονδεῖν, μάστίξ τε ηκίσατο πάντων ορώντων καὶ τους αυχενας αυτῶν ἐκέλευσἐν ἀποκόψαι. 1110 ἀφικομένου τε ἀπο της στρατείας ου πολλαις ὁστερον 10 ημέραις του συνυπάτου καὶ τον εἰωθυτα δίδοσθαι

θρίαμβον ἀπο της βουλης τοι αγῶνα λαμπρον ἀγωνισαμένοις στρατηγοις αξιοῶντος λαβειν, ἐμποδων ἐγένετο στασιαστην ἀποκαλῶν και πολιτείας πονηρὰς ἐραστην, μάλιστα δ' -του κατηγορῶν, τι εὐτῶν 15

του πολέμου λαφύρων Ουδεμίαν μοῖραν εἰς το δημο- σιον ἀνηγαγεν, αλλ' οἷς αυτος ἐβούλετο κατεχαρίσατο ' καὶ ἔπεισε την βουλη μη μῶναι, ἀνδρὶ τον θρίαμβον ὁ δε Σερουῖλιος βρίσθαι δοκῶν ποτου συνεδριου εἰς αὐθάδειαν - εἰωθυῖαν Ῥωμαίοις 20 ἐτράπετο καλέσας γαρ εἰς ἐκκλησίαν τον δημον ἐντ προ της πόλεως πεδίω καὶ διεξελθὼν τὰ πραχθέντα κατὰ σν πόλεμον και του συνάρχοντος του φθόνον καὶ της βουλης τον προπηλακισμον διηγησάμενος, φη παρὰ τῶν εαυτοs πράξεων καὶ οὐ συνα 25γωνισαμένου στρατευματος ἔχειν την οὐ πομπεύειν ἐπι καλοῖς τε καὶ εὐτυχέσι εργοις ξουσίαν ταῶτα 1111 εἰπὼν στεφανῶσαι τὰς ράβδους ἐκέλευσε καὶ αυτος στεφανωσάμενος ἔχων την θριαμβικην ἐσθητα προηγεν εἰς την πόλιν πο οὐ δημου παντος προ- 30

πεμπόμενος, ως εἰς το Καπιτώλιον ἀνέβη καὶ τὰς εὐχὰς ἀπέδωκε και τὰ κῶλα ἀνέθηκεν. ἐκ δὲ τού-

300쪽

- του φθόνον μεν se μείζονα παρὰ των πατρικίων ἐπεσπάσατο, οἰκεῖον δ' -τω παρεσκευάσατο το δη

μοτικόν.

XXXI. Ἐν τοιαυται δε ἀκαταστασίαις της πό- λεως ἴσης κεχειρία τις ἐν τω διὰ μέσου γενομενη θυσιῶν πατρίων νεκα καὶ πανηγύρεις ἐπιλαβουσαι λαμπρα ταῖς δαπάναις ἐπέσχον την ἐν τω παρόντι του πλήθους διχοστασίαν ἐορτάζουσι δ' αὐτοίς επιτίθενται πολλη δυνάμει Σαβῖνοι τοὐτον ἐκ πολ- 10 λο φυλάξαντες τον χρόνον αρχομένης ἔτι νυκτος ποιησάμενοι την ἐπίθεσιν is πρὶν η προαισθέσθαι τους ἔνδον ἐπὶ τη πολει γένωνται καὶ ραστα αν ἐκρά- 1112τησα αυτῶν, εἰ μη των ψιλῶν τινες ἀποσχισθέντες της φάλαγγος, αυλαῖς ἐπιβάλλοντες αρπαγης νεκα 15 θόρυβον εἰργάσαντο βοή τε γαρ ευθὴς ἐγένετο καιδρόμος τῶν γεωργῶν εἰς το τειχος, πριν η ταῖς πύλαις τους πολεμίους προσελθεῖν. ως δ' ἔγνωσαν αυ- τῶν την ἔφοδον οἱ κατὰ την πόλιν θεωρούντες μεταξὐ

καὶ τους στεφάνους ἐπικείμενοι καταλιπόντες τους 20 αγῶνας ἐπὶ τ οπλα ρμησαν καὶ φθάνει τω Σερουαί συναχθεῖσα δύναμις αυτοκέλευστος κανη, ην κεῖνος ἔχων συντεταγμένην, προσπίπτει τοῖς πολεμίοις υπό τε αγρυπνίας και κόπου τεταλαιπωρηκόσι καὶ ου προσδεχομένοις την τῶν Ῥωμαίων ἔφοδον.

25, δε συνέμιξαν εἰς χεῖρας ἐγένετο μάχη το μεν ἐν τάξει καὶ κόσμω διὰ την σπουδην κατέρων ἀφηρη- 1113μένη, οι δε ς απὸ τύχης τινος η φάλαγξ φάλαγγι η λόχος λόχω η ἀνηρ ἀνδρὶ συνεπλέκοντο, ππεῖς τε καὶ πεζοὶ ἀναπεφυρμένοι ἐμάχοντο Ἀρωγοὶ αὐ-

30 τοῖς κατέρωθεν ἐπηεσαν ου διὰ μακροῶ τῶν πόλεων οὐσῶν, οῖ το κάμνον ἀναθαρρύνοντες ἐπὶ πολῶν χρόνον ἀντέχειν ταῖς ταλαιπωρίαις ἐποίουν. . ἔπειτα οἱ