Grammatica linguæ copticæ, accedunt addimenta ad lexicon copticum Studio Amedei Peyron ..

12쪽

Coptica lingua ea dicitur, quam nobis codices Aegyptii

prodiderunt graecis litteris exaratam; illa enim lingua, quam ex bieroglyphicis monumentis excitare contendunt docti viri, rectius appellari debet Aegyptia. Cum vero codices Coptici omnes sere ad unum in rebus Christianis versentur, lingua Coptica potest etiam desiniri illa, quam Aegyptii usurparunt post cognitam propagatamque Christianam religionem. Quantum affinitatis inter Aegyptium

et Copticum sermonem intercedat tunc certo constitui

poterit, quando hieroglyphicum Systema liquido sit pedispectum. Interea aliarum linguarum experientia edocti hoc tantum suspicari possumus Copticae linguae indolem atque etyma omnino abludere non posse ab ingenio atque originibus sermonis Aegyptii. Quemadmodum enim variae Semi familiae, licet in varias nationes disgregatae, eas semper retinuerunt dialectos, quae unam eandemque communem Originem monstrent; ita Copti Aegyptiorum nepotes , sola religione a maioribus dissidentes, dive sana quidem scripturam adsciscere potuerunt, at non Disiligoo by Cooste

13쪽

diversum sermonem. Enimvero ne superstitiosis Aegyptiae impietatis signis nova Christi scita foedarent, potuerunt quidem alphabetum mutuari ex ea natione, quae ipsos Evangelium docuit, tum aliquot vocabula probare, quae novas Christianae religionis ideas exprimerent; sed linguam omnino immutare id supra fidem ac mores humanos est. Quod si mutassent, utique cum graeco alphabeto graecam etiam linguam probassent; non probarunt , ergo antiquo proavorum idiomati semper adhae

serunt.

Huic cognationi cum Aegyptio sermone universa nititur commendatio studii Copticae linguae; considimus enim fore, ut ex Cognitione recentioris sermonis tandem aliquando assurgamus ad veterem Aegyptium detegendum. Sed linguarum affinitas ex intima grammaticarum indole, ae vocabulorum originibus diiudicanda

est, non Vero ex minutis nominum verborumque sor-mis , aut accidentibus, quae longa dies Dovare solet. Quare eo spectans equidem Copticum Lexicon condendum esse censui ad ordinem etymologicum; tum eadem ita sententia perstans Grammaticam censeo ita esse concinnandam , ut intimum idiomatis ingenium in aperto ponatur. Aucupent alii minimas quasque scripturae varietates , atque anomalias , quas vel amanuensium ignorantia , vel sequior aetas invexit; sint illi beatissimi, per me enim licet, si nova derivata invenerint, si iu-

visitatas vocum formas in recentiore aliquo ut ut mendoso codice detexerint, in iisque colligendis nominis

immortalitatem sibi acquirere blandiantur. Ego vero hoc maxime negotium mihi grammatico datum esse censui, ut penitissimam linguae constitutionem ac gemunum habitum retegerem , scilicet exponerem doctrinas adhue retrusas, quod luculenter patebit ex recensione Grammaticarum hucusque editarum. iDiuitigod by Corale

14쪽

Qui primus Copticas litteras attigii Κii clierus in libro

Prodromus Culus Romae i63t, post multa de Coptis eoPumque coloniis et lingua in antecessum suse disputata, tandem aliquando ad linguae institutiones accedens adeo perfunctorie illas tradidit, ut intra paucas pagellas

universam grammaticam concluserit non sine mendis.

Nempe qui in hieroglyphicis interpretandis longe copiosissimum se praebuit is in Coptico idiomate deformando

tenuis atque angustus visus est. Eum consecutus Blumbergius Fundamenta linguae Comicae IIisi vulgavit; at, iudice La-Crogio, linguam Aegyρtiacam nemo inde legere et intestigere discet, ne ipse quidem Blumbergius, quem iuius omnino esse i erisum mihi constat si). Te tiam grammaticam acceptam reserimus Raphaeli Tullio, viro Copso, atque Arsinoes Episcopo, qui Rudimenta linguae GPtrae siue Ao ρtiacae Romae 1 78 edidit Arabice, et Latine, ut consuleret utilitati adolescentum suae nationis, qui in collegio Propagandae Fidei in Ecclesiae spem alebantur. Sed vir Copticae liturgiae recitanda

assuetus verborum tantum faciem noverat, non intimam naturam. Hinc graeca Cum coplicis confundens summa

diligentia illustrabat particulas Rcti Πεν, RAΠ, E TE, TOTε, BOTΔΠ, quasi essent germanae Aegyptiae; non Verborum tempora ordine digerere curavit; non nomitium naturam ac formas exposuit recte; sed empirico sermonis usui unice intentus sarraginem multorum utriusque ederis locorum congessit. Atque utinam accuratet sed suis mendis cumulans illa typothetae eos textus vulga vit , quibus caveant tyrones coecam fidem adhibere. Ceterum orientales omnes a quavis criticae notitia imparatissimos usu tantum proprias linguas callere, sed longissimo a philologico iudicio distare , scimus omnes.

15쪽

Eodem anno, quo Tukii rudimenta Romae in ludem venerunt, prodiit Oxonii Christiani Schola Grammatica Aeg tia utriusque dialecti, quam ωὐil, illustrastat, edidie Car. Go se. Woide; quem librum satis laudavero si dicam , vel nostra aetate a nemine suisse superatum , ac primas merito tenere. Schol Zii volumen nondum viderat Calusius, qutun anno II 83 Liuerat me Cuticae Rudimentum Parimae vulgabat. Copticos characteres exhibere tantummodo praestituerat Calusius , sed Bodonio ac Derossio gratificaturus linguae Praeterea Elementa ac naturam delineare aggressus est. Nihil habet opusculum quod reprehendas , imo multa quae laudes; auctor enim, e cuius disciplina glorior esse prosectus, linguarum naturam subtiliter iudicabat, atque altiora Principia pervidebat acute, quare quod secum constituerat revera Praestitit, ut Coptici sermonis elementa inchoarentur Praeceptis merioribus. At perbrevis lucubratio poterat quidem linguae indolem adumbrare, Don

ero omnes grammaticae partes attingere atque artici

latim explanare; quod opus si acutissima Calusii vis aggressa suisset, nihil mihi in Copticis litteris superesset, quam ut gauderom Palmam mihi fuisse praere-Ptam a praeceptore amantissimo. Palmam dixi, de qua mihi liceat pauIlo immodestius blandiri non alium ob

finem, nisi ut nova corona Calusii tumulo accedat. Post Seholgii ot Calusii libros nova monumenta non tantum Memphiticae diabocti, sed etiam Basmuricae s nitus ignotae , et Salii dicae nondum bene exploratae, in lucem prodierunt , cum aliorum doctorum hominum

studiis, tum in primis Georgii Loegae qui Borgianos

codicos bene multos ediderat. Cum tot tantisque opibus Coptica res crevisset, considore licebat fore, ut unus vel alter philologus tria sermonis idiomata invicem cou- tendens ad communem eorum ideam assurgeret, analogiam Disitirco by Cooste

16쪽

LIII

apte stabiliret, origines patefaceret. Sed qui primus post

ampliatas opes Copticae linguae Grammaticam trium dia- Iectorum vulgavit Henricus Τattum expectationi omnino defuit si . Nam vocum sormas numeravit atque utinam omnest non vero iudicavit; analogiae doctrinam nequeeSt SuSpicatus, nedum varias formarum species certo rationis vinculo connecteret; nonnulla a linguae usu

reiecta tamquam rata tradidit, alia Perperam tractavit, sunt etiam quae omisit. A critica Tattami ieiunitate longissime distant Champollionii elementa. Suum in usum coeperat Vir cl. linguae leges describere ; tum intermisit ad illustriorem pulmam Contendens ; ac cum eMetab omni invidia, quam qui maxime, alienus inclioniae grammaticae facile copiam amicis saciebaL Eam habent multi, atque habuit Rosellinius linguarum Orientalium in Pisana Academia Prosessor. Hic cum linguam Copticam suis auditoribus interpretari vellet operae pretium se iacturum duxit, si amici elementa breviaret, iisque nonnulla de suo adderet. Cum vero Rosellinii libellus manuscriptus circumferri coepisset, ac Romae innotuisset Aloisio Ungarellio, consestim vir harum litterarum cupidissimus intellexit eum magno usui fore, Si in Plurimorum utilitatem evulgaretur. Editioni assensit Pisanus Prosessor ea tamen conditione, si Ungarellius palam lectores commonefaceret, librum maximam partem Cham- Pollionio acceptum esse referendum. Εditor fidem dedit atque in praefatione liberavit totis litteris Champollionii nomen describens, eique auctori grammaticam tribuens;

ita ut, si quis Italos duumviros plagii incusaverit, ille dicendus sit libri praefationem minime legisse. Dixi gram-

17쪽

mulicam esse tantummodo inchoatam , au tur enini nonnullas orationis partes ne attigit quident , alias non a, solvit ; sunt tamen quae maxinia dum diligentia per tractatae ex ungue prodant leutiem. Multam linguae E perientiam in libello deprehendes, et in primis eriti-hum acumen, quo trium dialectorum remulae origines indagantur. Ungarellius, qui librum latinitate donavit , id etiam sibi operis dedit, ut singulas regulas utque

observationes idoneis exemplis ex utroque Foedere dε- lectis communiret, non tantum Memphitidis, verum etiam Thebanis et Bas muricis. Atque hae omnino sunt universae G tam matteah gd hanc diem vulgatae. Ego vero novam concinnavi et amnotationibus, quas Copticos textus perlegens in adversaria retuleram dum longam in Lexico seu obndendo,

seu amplificando , operam ponebam. Quid mecum praestituerim facile lector intelliget ex iudicio quod de aliorum grammatidis hucusque tuli ; utrum quod animo praeceperam revera perfeceries, alii iudicabunt. Grammaticae attexui Supplementum Lorici, de quo

Pauca monere iuvat; Duohus abhine annis cum Romae

versarer eodices Copticos seu Vaticanos, seu Collegii Propagandae Fidei consului. Primi sunt Memphitidi se Liturgici, adeoque nullum spem iaciunt bonae senos ad linguae horrea locupletanda; quare converti me ad membranas Propagandae, quarum copiam mihi humanissime faciebat doctissimus illius bibliothecae Prae eius Drach. Cum, Bomiano asse inter haeredes parsito, ex libris manuscriptis alii Neapolim immigraverint, alii Romae manserint in Collegio Propagandae, sorte eontigit, ut

Neapolitani sortiti sint codices historicos, asceticos, monasticos, et patristicos, ut aiunt, quorum Pars ma xima studio Zoegac lucem iam viderat, Romani vero habuerint codices Biblicos Thebanos, fere onmes ineditos, Disiliaco by Corale

18쪽

nam Mega postquam omnes descripSerat p. i7a- I9I vix aliquot antiqui Foederis fragmenta odidit. Ego vero Romanos libros Sahidicos perlegi venandis vocabulis intentus. Messem inde collectarii novarum vocum aut sormarum , quas in meo Lexico desiderantur, atque adeophullo stitit rari eqs eo libentius in lucem prostro, ut simul Oeoasionem arripiam supplendi nonnulla a me oscitanter mihis. Sic exi gr. enm duplex sit Potestas umeabuli μω ι altera erire, altera lamms, nde ne duplax radix Asso admitti debeat, ego postquam primam

ex meis adversariis exscripseram, secundam aliud agens Θmnino omisi; accuratius etiam volo distinctas radices ureis et cineria ; tum radicis E En blandior veram

potestatem deprehendisse. Quod si Supplementum pompascas osse t novas vel voces, vel vocum notationes ι

sed maximam partem constat ex derivatis, quae quisque ex radice AciIe interpretatus suisset, id certissimo a gumento est meum Lexicon haud tanta vocabulorum vel significationum inopia laborare, quantam nonnulli invidi dixerunt potius, quam doctis vi eis persuaderent. Unius voluminis modBstam molem in primis sunt commiserati At , o boni, si fuissem suspidatus librum Ex mole rudicatum iei, universas quas collegeram opes non excrevissem , sed ortempla exemplis cumulans, atque anxia sullici indine minuta quaeque persequens, multa volumina Dissertissem. Ego mutra iudicavi multa, imo omniaeolligenda Ηsse, sed ea tantum Oxpromerida, quae udrectam euiusque vocis ideam tradendam aliuti id habebant

momenti.

Scio ordinem etymologicum a nonnullis suisso improbatum, utpotequi tironibus dissicultates creabat. At contra Complures milia professi anni, se ι post superatam intra paucos dies novae methodi dissicultatem, maximum inde cepisse fructum sive in comparandis inter se dialecti Disiligoo by Cooste

19쪽

sive in derivatis facile interpretandis semel ac radices callebant. Omnium vero argumentorum instar sit gravissimum Silvesici Sacy iudicium , cuius doctrinae praestantiam cum Omnes celebraverint, ego sinceram in iudicando probitatem ab omni philautia solutam prae dicabo. Ante hos septem annos cum Parisiis essem sando accepi Silvestrum Sacy in commentatiuncula ab eo pra Iecta in Academia Inscriptionum suam de Coptico Lexico condendo opinionem ita aperuisse, ut plane im-Probaret methodum etymologicam; porro amici me hortabantur, ut virum couveniens vel argumentis in meas Partes traherem, vel saltem precibus severam tanti philologi censuram deprecarer a libro iam praelo parato. Neutrum consilium mihi arrisit; aulici est adulatorias artes exercere, tum hominis immodestissimi adire Orientalium Philologorum principem, ut eum ponam OPPugnet. ΡΟ-stulavi, ut ineditae commentatiunculae mihi copia fieret, eam legi, ac magis magisque mea in sententia confirmatus , in Lexici praefatione contraria argumenta, tacito

adversarii nomine, diluenda suscepi. Quid plura Idem Sacy de meo opere renunciaturus in Gallica Sapientum Ephemeride statim in ipso velationis limine profitetur se

maxime methodum a me receptam probare si . Milicet Sacyus tanto veritatis amore tenebatur, ut eum non puderet praeconceptas opiniones non tantum deponere,

sed etiam publice reprobare; quod maximam in eo arguit vim couscientiae. Quae quum ita sint, ecquis tanti philologi suffragio refragetur

20쪽

Sed quando Lexicon novis opibus augere constitui, erunt fortasse qui me reprehendent, quod multa inaudita vocabula in Tutiami Lexico obvia neglexerim in mea additamenta transcribere. Quos ego paucis sic volo. Videte vocabula anΟΥεDUε, ΔΠDUIE P. II, ex Nim P. 25, exqTOT P. 4a, EUnctis P. II, ε erat P. 75, εΠα p. 86, Enet u i p. 87 , EnROTu, εΠOTO P. 88, ετεθολ P. 97, ad haec MMOI, Moeros , ΟΠU, EiΠ---q, TUI TOTεΠ, atque alia bene multa. Menda ne odoratisi laetor, hene

est. Nihil ne vos offendit' Mihi credite, diligentiorem

operam ponite in grammatica, vix enim salutastis; atque tunc intelligetis, cur quo magis invisitata ne monsi Sasunt nonnulla vopubula Tatiami, eo maiorem latentis errati suspicionem mihi ingerant. Si locus a viro cl. eblatus pertinet ad editos textus, sacile vocis sinceritatem aestimo; at, si ex inoditis Oxoniensibus codicibus vocem excerpsit, nequeo meum interponere iudicium, a malo morosus videri, quam levis. Sic p. 88 lego prodigiosum EnoΥΩ ΘεωΛος , ac coniicio in textu suisse cnovin os, quod vir doctus distraxit in duas voces enomii rg. Contra in cingi ArtTooΥ p. I 5 suspicor A esse notam praeteriti, quod post plurale nενAmro sc In butur. Nonne in antris et duas voces ctnu ficti sumus, et UIE sordes in unam constipavit, quemadmodum HεDU NE