장음표시 사용
361쪽
ne quia aut durius,aut remissius constituatur quam misi postulet. de quibus uideas elegantem decisionem in l. a Pedius.is te incend.rui.nausea. per totam illam l. Contra vero receptatores abigeorum,hoc est contra illos,qui abigeos seu ab actores equorum ovium aut porcorum scieter abscondunt,& quatum in ipsis est tuentur, & fauent, Calistus imposuit poenam relegationisiad decennium .des qua in L 3 .fide ab eis. in sine. mobrem cum in processu non constiterit,id crimen perdictum Ioannem C xat admissum sitisse in loco in quo frequentius esset id genus maleficii, neq; vi, de adhibitis armis, dictos uigint: unum arietes a dicto grege abduxisse, sed tantum semel per eum hoc crimen commissum fuisse, suit propterea condemnatus,quod sustigeretur pala dc publice per loca: solita & ad dictum opus temporarium ad quinquenniu.' d opus apud nos nunc est pςna triremium remigando & ad restitutionem dictorum arietum furto substractorum liquidatione reseruata.De quibus constat in conclusione contra eundem facta in Regio concilio die Σ8. Nouembris IΑnvsuri sit delictum; illudq; mere ecclesiasticum,uel mixti fori.
a Vpura unde dicatur.3 Vsurae duae species inueniuntur,alter quae nomen a suo ge nere distis hahel: qua vocatur faenus. Altera vero qua in generis sim appellatione consectis: σ
Faenus quidsit,side ibidem. Discrimen inter usuram, faenus.
362쪽
s mura apud Graecos,σ Hebraicos quid significet. 6 Vsurarii quibus assimilentur. 7 Usura iure naturali prohibita est,quod aliquot rationibus
Onenditur.3 Pecuniam Uu consi i quomodo intelligatum. 9 Vsuram iure diuino vetitam esse , ex plumibus veteris i Itamenti locis demonstratur , o etiam ex nouo test
I 6 Iuasa asserens sibi licere posse dare ad Uumam,cla re mentitur.Et quomodo intestigatum locus Seuteronomiam ia ibi in serbis sed alieno. ix Contractum cum bosse inire an liceat. ix V puram iure pontificio prohiberi. Is Papa non potes permittere quod iure naturis ut diuino illicitum est. et ura ad faciendum bonum accipienda non est. II Trinceps temporalis Uuram permittere non potes: momo excommunicatus ess permittens. a 6 Usura iure ciuili Prohibita est. i 7 Vsura quare probibita sit,vide bis rationes. 18 VAra delictum est,ct qua aena puniatur. 19 Usura crimen , an mere ecclesiasticum , uel mixti Dis
x o Iudex linus poten cognoficere de crimine usurarum inter
et i Lex ciuilis, O humna docet qui sint contractus illegitimi , ad quam pro huismodi confusendum en. lax FUx cognoscit de crimine Uurarum. ay crimen usurarum sapitfurtum, rapinam. γε Concluso Regus cancellari,interuenientibus, Doctorium
363쪽
V M proposuerim quasdam usurarum qu qstiones in praxi admodum utila S & ne ceru sarias 'nsequenter scribere, ad faciliorem omnium quaestionum cognitionem in hac pris a praemittendam censui, quod in c. lilerique. i q. q. j , legitur, plerosque refugientes praecepta legis, cum dederint pecuniam negociatoribus, non in pecunia suras exigere, sed de mercibus eorum tanquam usurarum emolumenta percipere ' dc ideo ad fmonitos fuisse quid lex dicat. Neque inquit , sqram
escarum accipies , neque omnium rerum. Item esca v.
sura est, & quod uelis nomen ei imponas usura est: Pr itet ea in cap. sura. dicta q. declaratur, usuram esse, ubi
φmplius requiritur, quam quod datur, merbi gratia, si solidos decem dederis, & amplius 'uaesieris, vel si dederis frumenti mostium, de super aliquid exegeris.Ecce euidenter ostenditur, quod quicquid ultra sortem exigitur usura est. FDnc descriptionem late examinat Ma, rian. Socin. in titu. de usur. nume. & q. Et licet inter Doctores in diuersis locis,& tractatibus usura variis modis describatur existimaui descriptionem traditam ab Hostien.in ritu.de usur.3. i.latiorem esse. Qui dissiniens, sic dicit, usura eis quodcunqtie solutioni rei mutuatae μcedit ipsius rei usus gratia, pactiqne interposita vel intentione habita ex poti facto. Dicitur quodcunQue
ut comprethei dat gener liter non solum illud quod consstit in actuali dationum rerum, sed in operis, & verbali seruitio, vel similibus, liue illud sit magnum , vel paruum, gui ino licum. Item Marian.Socin.in dicto
istu . nume. 3, hanc interpraetationem exemplificat, ut sub hoc uerbo. quodcunque. compraehendatur siue allud accedat per iurametum, siue per iii Pulationem, siue
364쪽
per paetum, siue per intentionem. Subditur solutionaret mutuatς, quia usura solum locum habet in contractu mutui. secui dum omnes. Qinibus dictus Homen. adiunxit, regulariter quia reperiuntur casus in quibus Rathoritate legis usurae praestantur, licet nullum mutuum sit conti actum, de quibus infla dicam. Sed regu- lariter non praestatur nisi in mutuo, siue uere, uel ficte, vel limulate agatur. ut insta in alia quaestione dicam.
Praeterea ideo subduntur illa uerba iplius rei gratia,quias non gratia usus, id est consumptionis, sed loco pqnetae
ponerenturisine fraude,secus esset.ut in cap.dilecti.dear . bitr.& in c.fraternitatis. i a .q. Σ.Item illa uerba hac intentione habita.in contractu .ideo ponuntur,quia si pactum non fuit de usura, sed creditor in mente habuit aliquid recipere ultra sortem, est usura mentalis.ut in cap.constatui .de usur. Sed si aliquid gratis offereretur, dum m creditor ab initio mala intentione caruisset, illud recipi posset.arg. sicut. I.q. a.Et ob hanc etiam causam potest dici quod apponantur illa uerba sequentia. uel exactio ne habita ex post facto. Aduerte, quod licet Hostien.ds cat, hac intentione habita in contractu . tamen licet intentio non fuerit habita in contractu, sed eae post facto , idem erit, ac si ab initio malam intentionem habuisset: si illud postea recipiat, nisi diceret Hostie n.intellexisse illa uerba habita in contractu. hoc est contractu durante . A multis etiam Theologis distinitur sura, quod si l crum ex mutuo principaliter intentum. super quibus uide Marian. Socin. q. t. in fi. in distinitionem Iul. Clar.lia 3.vsara. dicit esse tam Theologorum; qu m Iu ristarum . Eandem quoque ponit Sanctus Antoni in tracta. de usur.in princ.nume. 3. verbi gratia, si mutuo tibi centum florenos, thac principali intentione, ut aliquid
365쪽
plus ultra sortem recipiam; vel si mutuo tibi certas mensuras seu menti, vini,& olei,& huiusmodi quae via consumuntur,& plus ex hoc exquiro quam ipsum capitale in val6re,vsuram committo.
Haec autem usura expectando eius primeuam signia ficationem idem est quod usus. Vnde Cicero aduersus Verrem. Curpisatis lucis, ura tam di turnam dedit.Et idem pro Rabir.posthu. Io. inquit,vos obstero iudices, huic optimo viro que nemo melior unquam fuit nomen equitis romani, usiura huius locis, ct vestru colpectu ne eripiatis. Lucis ergo usura ide est, quod lucis uius, puta ita. Mox idem nomen ad id descendit significadum quod ex su cuiusq; rei tanquam eius stuctus accressit. Idem lib.de senec. Terra nuquam sene bura reddit quod accepit.ubi stuctus appellatur usura seminis. a Dicitur ergo ab usu usura, sicutas tu situra.& accultu ultura, ut insta dicemus . Propterea dicit Domini. de So.de iusti.& iur.lib. 6.q. I .articu . I. quod secudum has significationes no est nomen uicit,sed quia more & c51uetudine accommodatum est ad significandum id peculiariter,quod ex usu pecuniae aut rei cuiusque uiacosumptibilis sorti exeres sit. Et dicit huius accommodationis forsan rationem elle, ut nomine ipso, rei perii ersitas per antithesin denotaretur. Nempe.quod cu talium rerum usus quippe qui re ipsa absumitur sterilisse sit uel titi fiuctuosus cstimetur . Dicitur enim secun- du Doctores comuniter ab usu ret,id est pecuniae,quod
in idem reincidit cum priori. securidu Lauren .a Rodul. in cap.consuluit. in prin. num. 6.Goffred. & Hostie. per eum allegatos. Dicit tamen Guiter. Boni. in tracta.de utar. num. 1 8. quod cum ipse cogitaret in ista materia
fuit in opiniotie usura simpliciter dici ab usu non quide
366쪽
rei uel pecuniae specificatae, sed ab usu potius temporis. Quare ipse ibidem. nu, 12. usuram dis nit , vhd sit lucrum non iure gratuitum certum, uel ueri limite ex re
aliena, pro sola temporis dilatione proueniens , quia si lucrum eueniret ex dependentia conditionis appositet in
mutuo, mel ex re propria,uel ex mora, vel ex interesse. ut in cap. Salubriter. de usur. uel ex pqna non fraudulenter apposita,c.fraternitatis. Ir.q. a. uel ex patientia,ut in
concessione pecuniae ad pompam.ut dieit glos. in c.con- quaestus.tunc quia lucrum non uenit ex sola temporis di' latione,sed ex aliquo praedii horum,idcirco non dicer tur usura. Haec sententia iuuatur ex dictis Didaci Stellae super Lucam cap. 6.ibi. Mutuum dantes nihil indesierantes.quo in loco dicit, maecima quippe iniquitas est accipere usura propter id quo mutuasti. Primo quia usurarius uendit lepus quod dominus tam diuitibus , quim pauperibus uoluit esse commune sine ulla personarum ex ceptione . Non. n. potest esse nisi unicum tempus simul,& semel,&quia usurarilis uendit pauperi tempus,quod omnibus commune est, merito temporis indigentia punitur usurarius.ut inquit David Psal. et .mbi impu non dimidiabunt dies suos. Et licet illet diu uiuat curis eculi in morte occupatus teporis indigentia punitur no habens locum poenitentiae. De eo namq; Ecclesi 29.dicit,ιn tempore redditionispostulabit tempus Ergo tamen dicerem, usuram non tantum ab usu temporis dici, sed etiam ab usu sortis, cum ait Hothoma.lib. i. de usur. Ciceronem usuram appellate in crementum illud,quod cum eo Uaccepit debitor reddit, quasi propter sortis usum .ut clare in c. pleriqu e rq q.3.usura ita describitur, ut sit quicquid sorti accedit . Idque ipsum loquendi genus imitati iurisconsulti nostri sunt usuram appellantes, id quod propter
367쪽
propter sortis usum simul cum ipsa sorte redditur.ut supra diximus, hoc nomen more & consuetudine accommodatum esse, ad significandum id peculiariter, quod ex usu aut rei cuiusque su consumptibilis sorti excreia sit , t nomine ipso, rei peruersitas denotaretur. Nam cum tal s usus natura sterilis sit, non conuenit si pecuniam alteri credideris, quae aliquandiu apud debitorem suerit, eius pecuniae stuctum ab eo exigere, qui fiuctus apudae nullus fiuctus erat, si pecunia apud te perpetuo 3 mansisset . Et et si, usuram pro sis, precio ,& aestim tione vulgo accipiamus, scire tamen nos oportet, duas eius species si quis rem subtiliter & enucleate perpendat inueniri posse. Alteram quae nomen a suo genere distinctum habet, quae vocatur 'nus. Alteram Vero,quae in generis sui appellatione consistit, &vsura nominatur. Farnus quidem est naturalis terrae fetus.vt festus inquit. Ob quam causam & nummorum fartus, nus est voc tum, & de ea re leges faenebres. Et ut ait Gellius lib. t cap. I r. ianus a saetu dicitur, & quasi a latura quadam pecuniae parientis atque increscentis. Faetus autem prouentus est, non auium tantum, & piscium, mi inqui Valla. lib. . sed generaliter omnium animalium etiar rationalium: quin & rerum quoque inanimatarum, vist num terrae istum dicimus: a quo nomen habet,& fa,nus faetum pecuniae a quo simili modo ita vocatur. Vnde in nostra materia illud intelligi molumus, sinus esse proprie ac speciatim lucrum illud, quod quis captat ex nuda pecunia, veluti cum mensarij quos banquarios nostri vocant pecuniam mutuo dant, non ut accipienti commodent , sed ut inde incrum aucupentur. Ex quo . etiam , illorum quaestus Latine stilus dicitur. Quod fi nus apud Gr cos appellatur Adrii T quod
368쪽
pMio Sicili enim animalia proles sibi similes partui, sic dc pecunia pecuniam. rare inquit philosophus,contra
naturam est hic acquire i modus.dio, enim nummus ueluti teri aiaul pecus secundus est ut pariat.
6 Inter autem usuram dis austant in discriminis in terest,ut nomen usurae latras p peat, & su perius sit qui fenus, nempe, quod sinus dumtax t pro P sura stricte sumpta usurpetur, hoc est pro eo quod ex solo mutuo
iniuste accressit. Vsura uero extentixis accipitur pro quq cunq; augmeto ex quocunq; contractu etiam dum lici-xum sit.Vt si quid credita pecunia uendidisti, & quia debitor in morg suit, liquid ita ratione lucri cessantis uetum est,accessu illa usuraria quidem φst, non autem stpebris,sic enim habet iurisconsul, in l. cum quidam. g. si pupillo. isdς usuri Vsurs non propter luci una petentiu illae scilicet quae legitimae sunt j sed propter moramnqnpetentium insiguntur. Item dum quis de hsredi- . rate,vel re aliaua, eciam de pecunia litigat, si uilicit,addici xur ei cum sorte quicqd id usu excreuerit, idq; usura nuncupaxur. Sed camen ubi de hac re quaeibo non habetur, promiscuui est uius sertiori dc usurae. Velim tam instias, os hac in parte hoc uomen acciperς secundψ communem usum th eologor uin,& Reipublicς, pro illidita usur contracta, adςoli tibi quidpiam uel inpin nam,uel ratione morae uel aliter iuste soluitur, non exti metur usuratias sontractus. Mod autem n 'susuram
ρppellamua, haec apud Aristopho aena in nubibus descrihitur Tρω s quod partum sigi fificat, quia usur iii resii natura sterilem parturire faciunt. Apud uςro Hebraiulura N isiqn appellatur, a quo nes ech, idest usur isignifica' moidere. uc patet in lib. Num ςr. sapit. x Irubi dicitur, uitalach,idest, si mordeat serpes uisum ii icitur
369쪽
authm usura morsus: quia usurarii mordendo aliorum bona occupant.Vnde Deuterono m. 2 3 .ubi nos legimus non isnerabis fratri tuo, Hebraei habent no morsum in- . feres fratri tuo, seu non qnore mordebis fratrem tuum. Vlurarius quippe no tantum quod suum est recuperat, sed etia mordet in proprijs bonis eum cui mutuo tradits ad usuram ultra sortem accipiedo. Sicut enim canis aut serpens aut quodcunque animal mordens trahit secum id quod mordet,seu morsum,ita pecunia tradita ad usuram trahit secum aliam partem minore, Nelut morsum suum ex aliena substantia.Quamobrem Dominus hanc iniuriam ueluti sibi illatam grauissimὸ repetet. Vnde in Exod. 22.dicit, se mutuavem pecuniam populo meo patisperi. non dicit tuo sed meo, ut scias, usuram non a paupere sed a Deo exigi debere. Qismadmodum enim ab Aspide percussus,dulcedine,& luauitate quiescit donec
animam exhalat, quoniam ueneniim latens per omniamebra diffunditur, sic,qui ad usuras accipit,pecunia ob-le statur. Sed usurae uenenum per omnes membrorum ficultates discurrit, totumq; hominem captiuu reddit. Et qui antea liber erit,ut se in libertatem asserar, diu,n ctuq;.laborat.ut docet Chrysosto.homel. i 2.operis impersecti.Praeterea Basili.ait, in Psal. 3 q. sicut dolores 'parienti, sic tepiis statutu debitori existit,*nus supra stnus,
malorum parentum mala soboles. Vipperas. n.dicur uentrem matris perrodendo nasci, si item senora debiatorum domos an sumendo nascutur. Semina omnia suo tempore nascuntur; animalia quoq; tempore prςstituto
suos edunt istus. Faenus uero hodie nascitur; hodie parere incipit. Ite lepus simul parit,& aliud alit & rursum. superstiat. Nam dantes statim petunt, & ponentes tollunt,& 'nerant quod pro sqnore accipiunt.ut Plutarch.
370쪽
in moralibus.Qua in re sineratores canibus peiores existimantur: naim canes accipientes mansuescunt, se norator uero accipiens irritatur. Non enim conquiescit al- latrans, sed plura expetit. ut idem Basil. Psal. Iq. Hinc fit,quod merito fatendum sit, usuram omni Iu re scilicet naturali,diuino,& humano,canonico,& ciui- ' li uetitam esse. Primum etenim,iure naturali usura illici. tam esse,costat aliquot rationibus,quib. efficax fit huius rei demonstratio. Nam usurarius contra natura committit ex eo P facit rem naturalem superualere naturae suae,& artificialem arti sua . Ars enim, dc natura, suo modo denarijs artificialiter inuentis ualorem praeititit iuxta numerationem eoram, & ideo in his usura est prohibita epostquam eis natura ualorem certum, sc determinatum cocellit. Nam alias,cum faenerator numerum mutuaret ultra numerum aliquid 'recipiendo per usurariam prauitatem eius ualorem transcendit. Secunda ratio, quae probat usuram esse contra ius naturale ea est, in pecu.
nia rebusq; alijs mutualibus, usus est ipsius rei cu sumptio: sicq; non potest separari a proprietate nec ab ipsa re. Igitur accipere lucrum aliquod pro usu ipsius rei, de demum rem ipsam,iniquum est,& praua commutatio. cum id quod non est, precio uendatur . Exigit ergo naturae lex, & regula, quae in commutationibus alet , ct in aequalitate posita est, mi quantum quis dedit recipiat : quia sic suum recipit, de amplius aliquid exigere eadem lege non licet. Quod quidem apertius demonstratur, ii specialius argumentetur. Aut enim creditor
capit lucru istud pro sorte aut pro usu ipsiusi si pro se
te,ergo bis capit eius aestimationem, uel capit iniustum sortis italore. Ss pro usu ret,is non potest seorsum a sor-re ςstimati ; α sic bis sors ipsa uenditur, quod satis iniquum