장음표시 사용
451쪽
qudd remissio 'surarum facta faeneratori ex causa donationis priesumituo colorata, & quod fuerit facta ut remittens nabeat gratiorem extorsionem,& no mero ani
sIs o .nti me. i 3 . Ol. ri' illa quoq; conuentio de tradenda licentia exportandae praedictet. qqantitatis a Regno Castellar ad prς sentem principatum Cathaloniae reddit &facit dictum
contractum ulu rarium. Nam praesupposito,quod est verum prout est, praedictam licentiam occasione mutui stipulatam fuisse, s tex eisdem verbis contractus,volunta- teq; contrahentium aperte colligitur,& signanter in illis uerbis. En recompensa delabuena obra. kibi. Porsesco as enti presente capitulation contenidas . Nulli potest esse dubium, quod dicta conuentio & stipulatio usuraria sit . Nam quidern stipulatio facti est, & pecunia aestimabilis,quia dictae licentiae in Regno Castellae valere solent ad rationem certi precij, quod omnib. notissimum a est. Sed quando quis ultra sortem mutuatam stipulatur aliquod factum ratione mutui, quod sit pecunia aesti inabile,& ad quod debitor non tenebatur, vutram committit. glo. Bar.ec Doctoran l.rogasti. g.si tibi. q.de reb.cred.
uet amplius dixi se per hoc supra in proximo cap. nu. 8.ergo, dic. Ratio est, quia cum illud beneficium fecialiud
452쪽
mud factum sit pecunia aestimabile sequeretur , quod
mutuator a mutuatario ultra sorte quam mutuauit amisplius exigeret,quod fieri non licet per supra dicta. Ratio
Iationis est, nam omne illud pro pecunia lubetur cuius precium potest pecunia mensurari. ita S.Tho. 2.q. 3. artic. 2.vers. Respondeo. Et ideo, sicut ille quiprope nia r tuata,vel quacunque alia re,quae ex ipso usu Ν- sumitur pecuniam accipit ex pacto tacito uel ex pre opeccat contra iustitiam , ita etiam quicunque ex pa tacito, uel expresso quodciinque aliud acceperix, cuius precium mensurari potest pecunia, simile peccatucurrit. ut ibidem Sahom.&sic usuram mmittit expresse habetur in cap. plerique Iq.quaestio. 3.ibi. Sive
eium esta sit, siue vestis, siue quid aliud quocunque nomine appelletur, quod ultra sortem recipiatur inura e . Vide Doctor.inl.stipulatio hoc modo concepi f. alle birtisside uerbor. Obligax- i nyr MercaIoxestamen cupientes se huiusmodi .impolturis containin te contra rationes praedictas, seque' ibus i9surgunt rationibus . Et aiunt, qudd licet dici us contra. istus propriὸ sit contractas mutui,quia tamen in coni -ctu in tuationis frequens habetur ratio damni em trinpentis, &Jucri cessantis, Sc horum ratione licet muti'- tori quidpiam supra sortem accipere, & attento quod Iulianus est mercator,& solitus lucrari, iuste potest c 'sequonteresse in dicto contractu stipulatum, aut ratapne damni emergentis, uel lucri cessat iij. - . ἀSecundum argumentum, quod pro se afferunt en, qudd si circa interesse est excellus, ille solus excellus Ie- probatur, & interesse reducitur ad legitimum modum , . quia de iure usurae licitet sunt,solum enim inquin excel
453쪽
Plobant primum argumentum, qiua ex mutuo, ratis ne damni emergetis,uel lucri cessantis, potest aliqua expeti commoditas, ideo, quia sunt tituli iusti, hohesti, quamuis lucrum cessans solitum refugium sit' usura.., patens uia ad impune senerandum. vide latεDomi.de Sor. te iust.&iu. lib.Qq. t .ar.3. ubi quinque in
hac naateria tam damni emergetis, quam lucri cessantis, conclutiones constituit.Eandem etiam sententiam tenet
o. a. 2.q.78.artic. a. & haec est communis omnium Doctorum lententia,quam ipse fateor, scilicet,quis i isti tituli unt iusti,in honesti, & qudd horum ratione, licet mutuatori aliquid ultra seriem mutuatam exigere. Verum applicando praedicta ad contractum de quo agitur,videmus, quod nulla ratione, neque damni emergen cis, uel lucri cessantis, potest dictus csi tractus saluarito quin non sit userarius. Et primo quo ad damnum emergens patet, nam ut hoc intereste exigi possit, debet comcurrere iuxta Dium sententiam istae conditiones, Umer cator rogatus mutuans in principio stipuletur, & in pa- ictum deducat dictiim interesse damni emergentis,prae . ueniendo atque monendo mutuatariu de damno, quod sibi propter illud mutuum contingere posset, uidelicet, ' domus ruinam timet, aut annonae charistiam quam modo propter mutuu emere impeditur, aut quod postri 'du useras λluere cogetur pro qre alieno. Ratio est, quia cum mutuatarius est praeuentus de damno, quod emergere potest, arbitrari poterit,an liceat, seu expediathbi sub illa conditione mutuum accipere. Et si sub illa conditione pecuniam mutuo accipit, sibi imputandum est damnum quod emergit. ita late Dominic. te Sot. de insti.& nire.lib. 6.q. t .artic. 3. Atque hinc sequitur,quodu damnum non fuit pretuisum,neque timebatur, sed pin
454쪽
stea soles superuenit, non tenetur mutuarari iisde isto . Sed prae dicta in dicto contractu n5 intersiterunt, in quo Iulianus potius iacultatem cambiencti a seipso ad onus Comitis mutuatarii cum interesse iam a principio laxa topascisci curauit,quam praeliisum formidatumve damnum emergens in pactum deducere a.
i . Neque quoad luctat cellans dictus contractus sustineripsit . Nam licet interesse lucri cessantis de iure canonico licite exigi possit,& illud in mutuo iuxta aliquorum fecitentiam a principio in pactum deduci, tamen illud non debetur, nisi re uera lucrum cesset, & no facin faudemusserarum, sicuti in dicto contractu uidetur esse factum, in quo, non uerissimile rone lucri ces antis interesse fuit stipulatum prout fieri debuisset.iuxta doctrinam Sancti Thomae in loco citato. Quem locum Dominic. de Sota lib. 6.de iust.& iure.q.r .art. 3. in fi .dicit,ita esse interpretandum, quod non licet id integrum suscipere, quod rosulvi um erat in asta,quia nondum est certum,ac multo minus quatum poterat accrescere, quoniam hoc minus
habet certitudinis,s ed quantum est in habitu, puta in spe secundam coniecturalem prudentiam uerissimili. Iuli nus tamen potius a principio interesse triplex , illudque
certum,& determinatum,contra omnia iura,& cum mctis labe usurarum insectis in pactum deduxit,ut per in pradicta latius apparuit. Ex quo quidem contractu non resultat probatio, quod propter dictum mutuum v ginti nulle librarum uere dicto Iuliano lucrum cessau.
rit. Nam uere cessare tunc penitus censendum est, non quia Iuliatuis poterat negociationi pecuniam commit tere,sed quando re uera iam firmus exponere coniti tum rat,atque eandem quam mutuauit. ita Dominic.de Soti
455쪽
2. 1. q. 78l arti.a: eandem nobis p 0ponit sententi in in .
haec verba dicens, ille qui mutuum dat. potest in pactum deducere recompilationera damni per suod, si h strahitur sibi aliquid quod debet habere, tac enim,non
est uendere viam pecuniae,sed damnum uitare Retcq R. pensationem vero damni mi consideriatur, ii :
uod de pecunia non lucratur,non potesim pῖα m de , iucere , quia non debet uendere id quod duo, dum het,&potest multiplicitet impediti si h habendo . Iterurenet Domini.deSo.deiussu E mxeaib 6 q. f. ubi dicit; uniuersis in coiisella e sq, ne mirii licere lubcrum cessans exigere,nisi qui, expolixam habet negotia, tioni pecuniam,aqua negotiati one,alteriti rogatu ,illam
aeuellit,& qudd nina sussicit, mere Iores habere potςnti dandi ad cambium, quia illa potentia sussiciens non est ad petendu m lucrum cessans sed requiritur, quod iam pecuniamnegotiationi de stibata. Ex his igiuix constat,
quod ad hoc ut Iulianus ex mutuo praedicto uidi ginti mille ducatorum posset luctum cestans exigerς, non sordum requirituri, quod sit mercatori& solitus negociari in quod habuerit merces paratas,& in promptum, u Tum etiam, quoddit certum ipsum fuisse lucraturum si secuniam habuistet, secus si incertum erat. Nam non sequitur, quod ipse uel alijs mercatores consueuerint ali-iquando lucrari decem pro quolibet centenario, igitur vi Iulianus habuisset pecuniam tantundem lsuisset lucra--tus, quia fieri poterat. qudd nequaquam lucraretur, sed perderet de capitali,cum multa potuerint in contra-etium contingere.vide Hyprolit.Riininat . in consit. et i a. mu. 99.de roo.ubi ad idem propositum allegat qua plu.res doctores idem censientes , Neq; tacendus est onM brosus Vis intracta. do usur, in prim numer, 6. ubi
456쪽
tenet, quod licet mutuans sit mercator,& solitus lii crori, nod propterea potest mutuare', ut aliquam siti per excressentiam recipiat ultra mutuit na sub pr textu interesese,quod fuisset tu cratiis. Et quia haec o,inio domu,nrita uerior est, pro tali amplexa sitit in Rota Romana. thitestatur Moheda.in decisio. 1C8.nu.a.& Matth.des Ansic. in decisio. et o .nu. et .in quibus locis deciditur, non se qui mercatorem consuetum esse lucrari ex merdantiis,
ergo si habui siet pecuniam filisset lucratus, quia p6ssibile est,quod hon hiis et lucratus exquo multa potui. sint
euenire, qtaod noti hicratiir ex me icimtia. Et se putes, quod ex dicto coii tractu , qui tot tantiique in si auderuconuentioni us usurarum uestitu' est, non potest tali ne lucri cessantis interesse aliquod resultare. Σ Secundum argumentum, quo ditilianus & eius sequaces pro se propo inint uidelicet,qn'd de iure usurς licitet
' sunt, quod solus illarum excessus reprobatur, probahite .l peeuniae feriebris.& l. placuit.l de cisur. quibus iuro bus, patet,stipulationem vibrariim pro modo cuiuscuit 'que terii portis,superfluo detracto, uires habere, facit etiatex .in l.eos. f. supes usurarum.C.de usur in quo tex. mo dus usurarum taxatur, & ohibetur, ne quis grauio sitsuras quam ibi taxantur stipuletur. Qim fit, ut si in dia sto contractu, usurae ultra modum stipulat aestini, debet reduci ad modum, scilicet, ad id quod licite poterat stipulari, & pro illa pecunia mutuata lucrari, quia utilo per inutile uitiari no debet.ut in lo I . .sedraihi PampEylum.& in i .inter stipulantem. g. si stipulante.in fin. Edemer bor. obligat: Q ue regula in usuris etiam uindicat sibi locum .ut expielle in l.placuit .sside usur. uerum Pr dictis argumentis ρ rationibus facile respolidetur, ura si ii iurat de iure licit sunt , illud procedit de iure ciuili ,
457쪽
quo quidem iure, contractus usurarij non prohibebati tur,sed solum usurarum excessus, ut in iuribus allegatis. Secus vero est de iure canonico, & etiam de iure ciuili 1 tempore Iustiniani. necnon etiam iuribus regijs Christianorum,quibus usurς pςnitus in quacunq; quantitate damnantur, & contractus usurari j anullantur, ut supra late dixi in a.q. Et ideo si in aliquo contractu fuit stipulatum interesse ultra modum, uel ut melius loquar, non secundum legitimum modum,ut puta ratione lucri cessantis, uel damni emergentis, non adhibitis necessariis conditionibus, & ex hoc cotractus esticiatur usurarius, non poteritaliud interesse reduci ad illud, quod legitime itipulari poterat . ita tenet Domini. te Sot.de iustit.
&iure.lib. ,.q. Io.artic. a. immo totus contractus uiti
bitur, & erit usurarius: nam alias mercatores de facili graues usuras stipularentur, cum scirent, ipsis non posse deficere illas ouas legitime stipulari poterant. Ex quibus resultat responsio alteri rationi, qua dicimus, utile 3 per inutile non uitiari. Nam quando lex expressim pro. nibet aliquid sub poena infirmationis actus, idque ipso iure uidetur inducere sermam, ut illud quod prohibetur sit quoddam individuum ratione formae resultantis ex illa expressa legis prohibitione, &decreto irritante& antillativo. ut lare Alciat. in dicta l. i. g. sed si mihi Pamphyliam. E. de uerbor. obligationib. Et cum sumus in indiuiduis, quod utile est ab inutili corrumpitur . ita hariol. quem omnes approbant in l. Graece. 9.illud. Edefideiulsoribus. Confirmatur ex his, quae decidit Bald.inleg, quicunque. C. de bonisque liber. ubi formaliter dicit, quod si fiat concessio ultra licitum, non ualebit . . etiam in eo, quod licitum est, quia in factis contra le-pem o non ualet, quod fit ultra, no ualet etiam quod fit
458쪽
intra.c.dudum. de reb.ecclesiae non alien.lib.6. Suadetur etia mastud,ei his quς decidit Ioan. le Immo.in rubr.detestatnen. ubi dicit,cluda donatio facta de bonis praesentibus,& suturis in totum uitiatur,& sic non ualet etiam in bonis praesentibus equo nia ratione Armaei improbat et , 'iuretion fit separatio,& sic utile uitiatur p inutile. mdoctrinam sequitur Ioan Crot.in conca o.num .4l-- . .& 43 .vol. 2.& in consi.7 3 .nume. 23. & seque n. Quibus deciditur, quod cum iure usurae fieri prohibeantur, immo in totum reprobentur, si contractus fiunt contra hac legis prohibitionem deficiunt in forma, dc sic actus, tres indiuidua omnino extinguitar . ita expresse Alcia..iud. l. i.*.sed sit mihi Pamphylum .super uerbis . neq; uiti tur utilis. st .de uerb. oblig. Quibus igitur.extat probatum videturq; conclusum, non obitantibus rationibus in contrariam adductis, praedictum contractam reprobum ac usurarium esse. & ita fuit conclusum in Regio concilio die i i.Iuli j is 79. insacto fisci procuratoris regiae curiae& partis instantis contra B.delatum,& inculpatum,de dicto contractu,& conuentionibus,quarum uigore, usurarias exactiones a D.secerat & extorserat. pro quibus fuit declaratum dictum Z.incidisse in tanas legiorum edictorum contra 'sararios publicatorum, & ia restituendas uiseras nomine interesse in uim dicti contractus exactas,& extortas,liquidatione liquidandorum reseruata. In quo resoluitur an consuetudo seu -
-3 - nefandi per usurariam prauitatem excuset a poena temporali.
x consuetudo quamuis praua O iniqua excuset apsna rem
459쪽
a confiuetudo faenerandi per usiurariam prauitatem non es
consuetudo , nec meretur nomen consuetudinu, set O , tius corruptela. 3 consuetudo contra ius naturale non :inducitur.
4 Vsuram committere, es committere delicitam contra ius
Consuetudo non inducitum contra ius diuinum. o Vsuram committere est facere eontra ius diuinum. 7 Iudices declarantes,ssurar,s a poenis impositis, incurses, a 'luendos esse praetextu consuetudinis finerandi, Aut excommunicati. 8 Consuetudo prava iniqua non excusat, quando quis ea, meretur lucri cupiditate, ct lucri messet itirpe s . Lex simpliciter reprobans consuetudinem, non solum intelligitur de praeteritissed etiaM defuturis. rq Ignorantia iuris ciuilis notorii, indubitati non e
ii V rarij non possutat se caeculate, quod no cognoscunt cosam dandi ad usuram esse inisest m. 11 Consuetudo inducta contra distositionem hiris positivi,. .si quantumuis prava iniqua t apsita temporals .
Vre cautum est, consiletudinem quantu uis prauam & iniquam excusare a pqna terri-porali: ut probatur in glo. c.chim ueneiasi- is . de consuetudine. in verbo migrasso. bi omnes Doctores canonistae. & o. in c. lenique.in merbo consuetuditae. dissi iactio. . sequuntur Ludo. Roman. in singui. I Q. Cretiae n. in singui. i so. . num l . PetriGerar.in singul. 83. 'unae. q.& 6. Mathesil. in frigus. 7. niun. 7. Marc.Man. in sinsul tis . nu. a.& 3. Pi .epιί. 0 c.deniq;. tium. 3o. Hyppol mi. 1. nume. 99. E. ad
460쪽
ad leg.Cor Me siccar. Et ideo peristas doctrinas conesti,dendum est , F quod surarius licet. non posset excusari. ii poena gehennali, posset tamen excusseritii poena tem porali: Hopter coniuetudinem foenerandi per misera riana mauitarem lani principes iu detri Mentu iri a nimarum suarum per totum orbem p uuntur.
a i In contrarium tamen est res uerit sol mo totis ς'nsvetudo non sit consuetudo, nec meren r nomen consuetudinis,sed potius corruptes ,quq eorruptela nuIlatem xxcds xa petim temporalli probat hoc yς δ sap is. ex de siqns; erudini abi. a cumcl; c etudine qβae diceda en verius tu hac parte corruptela. dc in propra i es iminis habemus ter. in cap. dilectias. de excessib. praelator, . vlacuis Roman. Ponti.inspectis attestationibus. B. & P inuenissiet esse probatum , dictum P. publicum alearorem esse,ac surariam mani sestum,ut pote, quia Vnde cim denarios pro duodecim mutuauerat iii lxido, li I ad palliandum tantae praesti mptionis excelsum prppo fuerit , quod hoc fecerit iuxta consuetudinem clericorugallico tum,qua sere uniuersi clerici mutuant sic nequenter,& ludunt,improbauit excusationem praedictam,quq per pr uam consuetudinem, quae corruptela dicenda est. palliatur et reputans dictam excit sationem friuolam . Per quem tex, decidit Andr. Barba. in cap. cum venerabilis, num e. s o, quod consuetudo praua, dc iniqua non excusat quem a poena temporali nec a peccato, quod quident determinat in materia surarum, xx ibidem.
- i Et licet per se pra allegatas glini dicatur , consuetudi-ρ nem praua,& iniquam excusare a p a tempotali, illud quidem intelligeraum, restrinsendum est , quando