Ratio occurrendi morbis a mineralium abusu produci solitis

31쪽

utcunque non nocuit, aut etiam profuisse videtur, erit cane pejus & angue sugiendum. Plumbum occultas hominum, quadrupedum aviumque ianitati ac vitae

struit insidias; saporis dulcedine fallit

incautos , ac lenta crudelique morte homines tollit. Turpis amor nummi ann. i 69s &i696 in urbe Gmensi nonnullos impulit ut vina acida adjectis mangoniZarent satuminis, ac ita venefici publici

munere e Xecrando in bene morata caeteroquin civitate fungerentur impund ca): clandestina eorum fraus facile detegi potitisset oleo vitrioli rectificato , vino instillato , quo fit ut vinum satuminis adulteratum turbetur ac lacteum colorem induat, plumbumque in eo solutum fundum petat.

a Ubi vina acida sunt emendanda , nostrates Ceno polae misturam adhibent sanitati non inimicam.

32쪽

- ' Si eiusdem vini, plumbo adulterati libra una aut altera subdito igne iri vapores dissolvatur & dissipetur , sub- istantia residua vasculo ad id apto infun- ldatur, sebi paululum adjiciatur , atque lita debito ignis gradu liquetur , Obti- lnebitur plumbum facild conspicuum. lUbi non multis abhinc annis conta- lgiosus morbus ingentem boum & Vaccarum in Belgio caedem edebat, agricolae augendi ponderis causa butyrum cerussa ladulterabant : fraus detecta fuit atramento sympathetico adjecto, quo butyrum illud fuscum subnigrum, ac quasi

Coenosum reddebatur. Ita mercatores eXtranei solent nonnunquam cum oleis rancidis cerussa nimiscere , eaque Pro OliVarum vel amygdalarum oleo recens expresso incautis vendere. Memoratum atramentum sympatheticum sequenti modo conficitur.

κ . Pulvis auripigmenti linc : j. calcis

33쪽

vivae unc: ij. misce & coque in aquae pluvialis purissimae tunc: xii. dimidiae horae spatio , decoctum refrigeratum percoletur, & in phialis rite obturatis servetur usui. Si liquor ille probatorius aceto litharguit instilletur , illudque statim nigrum fiat atque turbidum , habebis non incertam ejus bonitatis notam. Jubent autores guttas aliquot atramenti sympathetici unciis duabus aut tribus vini instillare ; si1 hoc fiat rubrum vel fuscum , Vel nigrum atque turbidum , vinum saturninis adulteratum esse contendunt; ubi vero lactei coloris nubecula apparet, Vinum asserunt mera cum esse.

. Era olim in Gallia pulvis ex saturni

saccharo , &c. uti Volunt, compositus, ac multarum etiam nobilissimarum stirpium caede infamis, quem scelestissimi homines clanculum esculentis adjiciebant , -ut praematura consanguineor uni

34쪽

morte haereditates conseqtierentur. Ubii similis horrendi sceleris suspicio adest ,

mox confugiendum ad memoratum atra- lmentum sympatheticum , aut melitis; lad evaporationem chemicam seu ignem: lctim enim liquores probatorii quicunque: lnonni inqtiam infidi sint, chenaicus ignis : fraudi detegendae aptior est , quo Vel plumbi calx , vel sal saturni, vel plumbiim ipsum facile in conspectum venit. Si panis quoque cerussa adulterati medulla minittatim concidatur , cum

fluxu nigro a misceatur , & fusorio igni in crucibulo committatur impia fraus haud dili latebit. Ubi mercurius plumbo ac bismutho

adulteratus congruo ignis gradiat exponitur , tum manent duo ultima sola infundo vasis conspicua.

a) Fluxus niger conficitar ex nitri parte unx dc tartari crudi partibus duabus , Vel tribus, contritisae commixtis , & non simul & semel , sed partitis vicibus in crucibulum candens inunissis detonatis.

35쪽

Periculosium est oleosa acida aut acescentia in sis etiam fictilibus moex plumbo obductis diutilis servare, Vel cibos , potus, aut medicamenta, intiis stimenda in vasis plumbeis praeparare : illustri simus Man-SUisten integram familiam paralysi laborasse vidit , dum ad culinares usus adhibebatur aqua in magno receptaculo plumbeo collecta &diit haerenS. Est etiam mala consuetudo aqua &minutissimis pitulis plumbeis lagenas Purgandi; evenit nonnunquam, ut plumbi particulae vino, in lagenis saepe residuo, solutae , vel violenta agitatione abrasae, intrinsecus adhaereant lagenae , sicque vinum postea infusum temerent Veneno; tutius foret in eundem usum factis exstanno purissimo pitulis uti. Cinnabaris pulvis a mercatoribus lucri avidis non raro divenditur minio adulterata ; si prunis inspergatur , mercurio per atmosphaeram diffuso in conspectum

36쪽

venit plumbum : huic fraudi quoque occurritur, si loco pulveris eligantur frusta, rubini instar pellucida, aut sibris ornata splendentibus. Sunt qui pro mercurio praecipitato rubro quoque minium Vendunt , cujus indicium est, si pulveris ejus pars una cum fluxus nigri partibus duabus mixta lfusorio igne commutetur in plumbum. Admonendi periculi sui convivae sunt, qui simili cum praeda Venatica plum- lbeas pitulas minutissimas , in illa non raro latitantes, loliti sunt devorare ; in lephemeridibus germanicis exemplum habetur viri cujusdam , qui postquam pitulas plumbeas devorasset, facti poe- nas dedit acerbissimo dolore cardialgico, haud dissimili ei, quo opifices plumbum l

pertractanteS cruciantur.

Graviter quoque laeduntur pictores , insectores , pharmacopolae , typorum

dispositores , figuli, fossores , aliique multi , qui saturnina tractant , aut l

eorum l

37쪽

eorum Vaporibus eX ponuntur eos ite una cum aere pulmonibuS , aut cum saliva, cibo potuVe Ventriculo recipiunt. Hinc intelligitur quam male sanitati ac vitae suae consulant illi, qui foco lignis, colore saturnino obductis , eXtructo asissident; improvidus olitor incensis vetustis horti cancellis , cerussa obductis , calefecerat furnum; eΕ novem hominibus, qui panem in eo coctum sumserunt, periere duo ; reliqui septem colica saturnina laborarunt atrocissima, ast cura celeberrimi medici Combalusur optatam salutem recepere. Νon miniis in salutis discrimen adducuntur , qui in aedibus pigmento saturnino recenter obductis morantur. In medicorum monumentis innumera

quoque eXempla prostant, ubi inunctio saturnina male cessit , & subinde lethi- fera fuit; desinant igitur assidui venuiatarum formarum sectatores unguenta saturnina frictione in poros impellere, &

38쪽

facies suas , deformes licet , Venenata

tegere larVn.

Saturnina cibo, potui, medicamentis fraudulenter mixta , vel cum saliva

iugestu, aut una cum aere ad Pulmo- lares delata , Varia inducunt symptomata, squalia sunt : sapor dulcis, siccitas oris, constrictio gulae , ponderis sensus inventriculo, appetitus ac virium dejectio, corporis pallor & marcor , an Xietas Praecordiorum , Vertigo , animi deliquium , tussis, asthma siccum, singultus, nausea , Vomitus , Vigiliae Perpetuae , cachexia, febris lenta, icterus , tremor, palpitatio cordis, doloreS artuum nec non cardialgici ac colici intolerabiles , inflammatio, faeces alvinae, ovillis stercoribus similes, introtractio abdominis, alvus ita stricta ut en ema injici nequeat, ischuria , dysuria , contractura, amav rosis, a phonia , paralysis extremorum , sudores frigidi , tandem convulsiones lethales.

39쪽

raro hic & tunc tantum locum habet, quando pulsus plenus est ac durus , vel inflammatio instat.

Vertim numerosissimis atque accura

tissimis observationibus constat emetica atque purgantia Validiora , diluentibus praemisiis , etiam post alia adhibita' incassiim , colicam saturninam feliciter debellasse; praesertim ubi turbae ab iis excitatae anodinis prudenter datis sedabantur : haud omnibus tamen profuisse experientia freti asserere minime dubitamus : horum usus inprimis Vetatur, si debilitatis summae , irritabilitatis nimiae aut phlogos eos indicia adsint. Aliquando tutitis adhibentur purgantia leniora ex manna , rheo , similibusque composita , quorum efficaciam adjecta magnesia alba , aliaque acidum absorbentia multum

augent.

Mirabiliter prodest in medela dolorum abdominalium chronicorum ac a saturninorum abusu productorum, sa-

40쪽

ponis veneti cum sale tartari & rheo

mixti ustis dili continuatuS. Praeter haec per totum curationis curriculum opportulab injiciuntur enemata, e lacte, decocto althaeae , Verbasci, seminum lini, oleo nucum Parata , quae , ubi vires ferunt, adhuc efficaciora evadent, si colocynthis, Vinum emeticum , laliave similia his immisceantur. l Oleum lacini dulce per os anumque liminissum inter remedia exquisitiora thaud immerito a nonnullis depraedicatur. lAbdomini vero paroxysmi tempore lfomenta aut cataplasmata emollientia ladmovenda sunt, aut demittendus aeger lin calidum balneum est. In sublidium etiam haud improspere vocantur decocta lignorum guajaci &sasthphras , radicum chinae , sargaparillae ,&c. inter enim exquisitiora remedia in morbis a saturninorum abiisti oriundis. lrecensentur. Poterius figulum paralysi

allectum decocto ligni sussaphras di