Disputationum anatomicarum selectarum /

541쪽

ALBINVs DE PORIS HUMANI CORPORIS. 53ῖ

incumbentis ei epiglottidis rudimentum praeterlabitur & porum oesophaginia postea dicendum subintrat, eumque patulum magis

reddendo pororum numero nobis eXjmit. Ad ventriculum delatus, cum ex altero orificio egredi flatim nequeat, ibi colligitur, deposito e poris tunicarum fermento effervescit & majus deposcit spatium, unde ventriculi latera premuntur, atque ex minimi cujus da in pori rudimento sat magna tandem producitur cavitas, donec humores usque cxusque aucti intra ventriculum contineri nescii data porta erumpant, atque sic continuatam intestinorum fistulamessiciant.

TM. XVI. stagnantis ita in intestinis Chyli particulae subtiliores majorem jam nactis motum in tenellulo embryonis corpore, poros sibi per intestinorum tunicas parant, vero cum flexuoso ductu interiores duas sunt egresse ob resistentem tunicam extimam, quae peritonaei est progenies maxime valida , resectuntur. Has inter aliae viam rectam non invenientes nonnullos porcarum gy

ros glandulis siquidem illas heic concipere i as ess) aemulos es

formant, aliae autem oblique magis incidentes paululum vel Omnino non refleaeae intra dictat tunicae dupli eaturam, quae meiente rium est, recipiuntur, atque hinc ad receptaculum chyli excurinxiant, parosque sibi ne in adulti, quidem nisi tertia, quartave a pastu hora conspicuos faciunt, diseruntur eo per nervos jam es formatos spiritus animales, unde modo thesi I4 ta inculcato glandulas heic es rmari, mirum non est, e quarum altera parte Venae ruinus egrediuntur lacteae, indeque recto tramite ad recepta iam chyli e currentes, quem vehunt chylum, inibi effundunt,

TA. XVII. Chylum hunc, ubi a foetus ore primum fuit receptus, lainryngem praeterlabi & ab oesophago resorberi thes. 1 s. vidimus. Sed cum foetus tandem grandior fiat, adeoque oris etiam cavita S major jam reddita plus chyli recipere possit, tenerrima certe epi glottis asperam arteriam subtiliori poro nondum majorem adeo X x x 3 accΠ-

542쪽

3ῖ ALB NUS DE PORIS HUMANI CORPORIS,

accurate operire nequit, quin sabelli instar a motu spiritimin 1-nimalium fluctuantisque in ore chyli agitata nonnumquam deluin scat. Quo fit, ut per rimam factam aquosiores ac spiritu of echyli parisculae transmittantur, qfice Ob cor dis confinium egredientisque inde sanguinis aestum majori motu concitatae porti in hunc non ampliorem modo, sed& longiorem sibi faciunt: Abhinc ad radices ejus pervenientes Viscidam ac tenacem quandam materiam sive in ovo eam extitisse, sive e poris demum arteriae pulmonalis de sitam fuisse dicas, perinde est offendunt,

quam diluendo aptam reddunt, Ut per nervum sexti, Bartholino noni, paris influentes spiritus animales oc e poris arteriae pulmonalis depositae ferventes sanguinis particulae in bullas eam agere posuit , eo majores, quo viscidior illa fuit materia. Ita Font sum Medicum Ani nodamensem in puero quaIlior arinos nato -ce pulmonum membra uiam quandrem vescam reperise, quae sp ritu repleta s minutioribus venis referta ab Q a Vp Ira arteria origiuem duxit, habet Boyle Exper. P f. Mechan. de vi aeris Emper. L p m. U. Cum enim Vel nimium tenax, vel ab aquea chyli parte non diluta satis fuit futurorum pulmonum materis, in bullam tantum unicam, sed ma Ximam abiit, quae oppositis aliis superficio

convenientibus particulis ac dispersis Varie per eam venae ac arteriae

pulmonalis rami licationibus valida tandem facta e si vesica ; secti omnino atque ordinaria naturae lege pulmones generari constat.

Ab insigni enim alias diversorum liquorum, spi rituum scilicet animalium, aqueae chyli portionis, particularum e sanguine depositarum, aliarumve excitata luela, dummodo non nimis tenax est materia, in innumeras agitur bullas , totidem cellulas a Malpi-ghio observatas constituentes & mutuis se invicem poris respiciem tes. Per dehiscentem enim epiglotti lem admissus humor omnes perreptans cellulas, poros sibi necessario facit, eosqhre cum alternis vicibus a diaphragmatis motu modo attrahatur, modo LXpellatur, consitantes tandem reddidit. Pers cuum hinc & meridiana luce clarius est, cur post octavae demum diei incubationem grandiore reddito pullo efformatisque jam tum omnibus corporis visceribus, pulmones tandem emergant, annotante Ma thio

543쪽

ALAINVs DE PORIS HUMANI CORPORIS. 63s

de format. pulli in ovo p. 21. A. ar. Nam ct motum diaphragmatis, ct copiosum spirituum animalium influxum, atque cordis summum calorem aliave requisivimus, quae non nisi perfecte jam tum formato foetu omnia a desie possunt. TR. XVIII. Per asperam arteriam aeque pulmonibus infusam subtiliorenachyli portionem, atque a vena umbilicati allatum chylum materis Rum aeris particulas elasticas, quas antea mater inspirando attra- Aerat. motui sangui iris continuando necessarias foetui impertire atque ita respirationis de se tum in embryone resarcire, rationi apprime consentaneum videtur. Ast es Ormatis tandem omnibus embryonis partibus, iisdem Que usque auctis, non tantillo

amplius chylo e poris uteri deposito contentus vivit foetus, sed majorem alimenti copiam deposcit ; cui subministrandae cum mater non sufficiat, brevi omnis, aut illa saltem ejus pars, quaei ascetus ore attingi potest , absorbetur. Chylus equidem semper 24 & cum eo aeris quoque copia a vena umbilicati advehitur, sed cum grandior factus embryo poros fuerit nactus constantiores, majori sanguis stimulo ad omnes corporis poros trajiciendos indiget, quam ut paucissimae illae aeris cum chylo allatae particulae Clasticae muneri huic sufficiatit. Molestias itaque insignes hinc subortas percipiens foetus spiritus ad eas removendas in hos illosve determinat musculos, atque sic varie calet trando sua non soliun involucra perrumpit, sed & uterum materniam adeo valide concutit, ut ipsam uteri substantiam a pede pueruli perfosam in muliere partu dissicili extimsta non ita pridem Dia. Praeses viderit. Concussione igitur hac ad cerebrum delata spiritus anilia ales per nervos, partim a sexta cerebri conjugatione, partim ab osse sariero sub ortos in musculosas uteri fibras iκ fluunt eas a cervice verosus fundum contrahunt, ac contentam intus prolem concurrentibus abdominis musculis exprimunt. Atque ita per angustum illud fretum, vaginam puta uteri, in spatiosissimi in hoc mundi

theatrum horno alea in damnum certior humanisque i. e. periculosissimis subjicienda ea si bus, pervenit, in quo quot quanti S-

544쪽

136 ALBINUS DE PORIS HUMANI CORPORIS.ve aegritudinum suctibus agitetur, quotidiana loquitur experientia. Non ea perstringere mala fert animus, quae a violentis saepius ea usias oriuntur, sed illos tantum volo morbos, qui diversimode assedi uia pororum figuram sui a uetorem liabent. Atque hisce justa ponere remedia quanto majori cum humani generis fructu est conjunctum, tanto magis Medicinam facienti necessarium est,

eorum probe caussas nosse. Verum enim vero statum praeternaturalem sine praevia accurata status naturalis cognitione determinare cum ἀδυνατον sit, operae pretium nos facturos credimus;

si pororum, quos in foetu efformato hucusque contemplati su mus, figuram in adultis quoque exhibebimus. Tu. XIX.

Infans vero, quem ergastulo suo liberatum vidimus, vix luci est expolitus, cum alimenti inopiam jam in utero materno ultimis diebus perpessus novo indigeat nutrimento. Lacte igitur et materno, vel alterius nutricis, aut ei analogo cibo ter quaterve de die per integrum annum quin imo& biennium nonnunquam refocillatur; donec & fibrae omnes totius corporis sensim auctae , & ossa duritiem aeque ac magnitudinem majorem nacta, ct pori fermentorum secretionibus dicati constantiores redditi nullisque aliis particulis, nisi quae fermenti vicem subire

queunt, transmittendis assuefacti fuerint. Ex hoc inde tempo- disre non laete amplius, sed durioribus homo enutritur cibis, quos cri ingestos primores quatuor dentes incisores dicti assumunt, canini duo frangunt, atque hinc buccinatore musculo externe dc lingua interne adjuvantibus terendos di conquassandos molaribus

exhibent. Munere hoc suo dentes defungi nequeunt, quin aliquam semper faciant jacturam. Praeterquam enim quod iteratis illi; dentium ad invicem concussationibus ipsi consumantur, cibum vel nimis dulcem vel acidum incidere haud possunt, quin illorum particulae dentium poros varie assiciant: dulcium quidem viscidiores intra poros horrent, subtiliores autem atque volatiles iteratis ictibus scabram totam ct infinitis foraminulis pertusam reddunt superficiem, radiis solaribus sui candis aptam, i. e. nigro

545쪽

ALBINVs DE PORIS HUMANI CORPORIS. 337

rem dentibus inducunt. Acidae alitem, qUae ab utraque parte scindentes a D n. Lo euhoech ope micros copior tuta 1unt obseris valete, poros hos sub ingresse eos corrodunt, tensarum fibrillarum nonnullas a dentibus dissolvunt, Unde reliquae non exsolutae collisis ad invicem dentibus motui huic ferendo impares obtusum doloris sensum menti sistunt, quisl por isntium nuncupatur. Tu. XX. Indisi probe & masticati a dentibus cibi majoremque hinc ratione molis superficiem adepti sibi invicem misceri nequeunt, quin innumera relinquant interstitia, intra quae e plurimis in os hiantibus poris exsiliens saliva recipitur, ciborum particulis permiscetur, intestino agitata motu nexum magis dissolvit, & futurae in ventriculo fermentationi viam sternit. A variis quippe glandulis diversos poros habentibus secreta saliva non poterit non diversis constare particulis, omnium ciborum interstitiis sese permiscere

aptis. In minimos enim arteriae carotidis exterioris ramos propulsus sanguis magis magisque dividitur, singulis pulsuum ictibus

singulae sanguinis particulae nasgis e Xponuntur, in latera impingendo mire tumultuantur ac sanguinis nexu hac ratione relaxato illae tantum particulae, quae poris glandularum , quarum genesis ex th. 9. petatur, conveniunt, a sanguine separantur. Hinc a

glandulis maxillaribus internis poros subtilissimos habentibus non nisi limpidissimus & plane insipidus transmittitur humor, qui proprium sibi ductum a posteriore hujus glandulae sarte recta naentum versus excurrentem, & a Marthmro ejus inventore Adenograph. c. II. p. t . descriptum, in tenellulo foetu formavit. In hunc e minimis glandularum maxillarium poris exstillans saliva deponitur, indeque ad frenulum usque deducitur, ubi e patentibuq ostiis in os destillat. Eque subtilibus fere poris glandulas parotides conglomeratas gaudere ratio dictitat. Liquorem enim priori non multum absimilem; fluidum atque diaphanum stillant, eundemque in peculiarem in quolibet latere ductum Stenonianum dictum effundunt, quem in homine ab antica auris parte oriri, hinc recta ad nares tendere, media autem via de-

546쪽

ALBINUS DE PORIS HUMANI CORPORIS.scendere, atque tune patenti satis ostio in buccas hiare nuperrime a Domino Praeli de demonstratum vidi. Majoribus longe poris amygdalae sunt praeditae, humorem viscidum muco narium non absimilem secernentibus, qui quando a frigore nimio constringuntur, transmittendis crassioribus particulis inepti redduntur, unde harreates in iis particulae insequentibus a tergo humoribus viam intercipiunt, atque in tumores adeo magAos a m VP datas nonnunquam abire faciunt, ut suffocationis periculum faucibus a tumore nimium coangus ali subesse videatur. Patentiores adhue sunt pori, quibus glandulae palat, constant: liquorem enim malit me tenacem, album ac dulcem ex suis in os hiantibus poris stillant, quos observatos primum S descriptos vide a Ste-Mo3ie Ob. anat. de Glaud. oris A. al. p. 2o. Cujusnam figurae poris buccarum glandulae sint praeditae cum earum liquorem examinare ans a non fuerit data , dicere non audemus; breves autem

illos elia, palati tamen glandularum poris longiores autopsa docui: Iatra crassiorem inquit Steno l. c. p. m. ιδ. quae inferior est, glandulae Partem ductus quidam ex pti culis radicibus in singula-rsy truncos coucurrentibus orti, cum in via sunt capaciores ubi

ad membranam inferiorem incenderint, fere ad lingivarum inferiorum allitudinem foramiuibus illum pertundunt, quadruplo quam ipse ducisus est angustioribus tu eadem linea secvindum totum maxilia inferioris longitudinem dispositis. Subidiores secernendo sali volatili aptos sub lingualibus glandulis esse poros suspicor. Vasa enim eorum intra ipsam linguam orta ' hinc sibi invicem parallela a lingua ventus gingivas recedentia si comprimuntur, e minimis suis in os hiantibus; poris materiam non glutinosam re tenacem, sed totidem quasi granulis conflatam, eructant, haut secas atque lacrymas e cadaverum vasis Me ibo milia- acrymalibus expressis C lidioris non tamen viscidae substantiae esse videmus, quae subtilissimis alioquin in viventibus conflant particulis. Divertim ab his vas salivale a Domino Praeli de ante tres & quod excurrit menses, cum vasa salivalia lustrandi causa canem cultro anatomico subjiceremus, videre contigit; Criebatur illud e quadam glandularum palati hinc inferiora versus progrediens duo

547쪽

ALBINVs DE PORIS HUMANI CORPORIS. 33'ciam circiter transversor In pollicum longi mdine excurrebat &tandem papilla satis magna munitum non longe a ductus salivalla exterioris orificio terminabatur. si totidem poris diversant hisbentibus figyram diversas secerni .particuwas in aprico est, quae sibi invicem mistae humorem valde heterogeneis conflantem part Diaiulis, salivari, puta, consti tuunt; Nams e Paporatio, inqui Si no obf. Anat. de Gland . Oris 28. salem mihi cnm mane aliquando vitro exceptam; quae .limpida .ta ab omni muci 'couforti, Iiberata tamon erat, Uurs examini jub Verem exfibuit, i, mercurii mobilitas ab iuitis commixtione impedita quam Mortificationem vocant, oisi acido i mperati Praesentiam atatiis. Hae

igitur omnes particulae ad salivam constituendam e dictis poris prosiliant necesse est, secus enim si contigagit., omni Cm S esculentorum & potulentorum poros subire nequit. Accidit autem, ut quandoque vel a nimio aestuantis sanguinis motu, qualis in se bribus pene omnibus, phrenitide cumprimis aliisve similibus morbis calidis obtervatur, vel a massia sanguinea nimium pituitosa, quod hydropicis accidere solet, crassiores eXtrudantur particulae ad poros glandularum obsiniendos idoneae; unde ob denegatum salivae a filuxum exsiccatae fauces in mente Mis ideam excitant. Juod si vero nonnulli tantum pori, ceteris patulis relictis, ob fruantur, aut pori etiam ab irruentilam sanguinis particularum ni nata vi immutentur, a pristina natura recedens secernit ir saliva Ita faccharinam sbservavit Borrichius L p m. Grm. Ao s. obf 23 . p. 21. Solpam muriae similem ab hectica laborante rejectam esse memini; amaror oris in febribus tertianis obvius amaris particxlij oonstantem dicit salivam ; valde furitantem o Termutiiij caten tem a scorbutico rejectam habet Do us Eph. Germ. Decad. i. Ao. o.

G 16. obf. Uo. acidam, ut aliorum acetorum ad instar dentes si ita

pefaciat, nonnunquam ex*ui testatur S D. Dif. Mia. o. g. ro

Pluribus saliv m in servire usibus ille si priori vidimus, atque hinc pororum salivalium figuram accuratius lustrandam coma mendavimus, sed alius preterea ex hac lymphae scaturigine pro-

548쪽

s o ALBINUs DE PORIS HUMANI CORPORI s.

manat fruchis, cujus consideratione ad mirandos linguae poros examinandos ducemur. Masticatis quippe cibis immista saliva a calore oris trajicienteque per diversissima ciborum intersit tia materia subtili varie commovetur, unde aciculis suis in cibum impingentibus assumptorum nexum magis disi duit, particulas salinas quo nomine rigidae omnes, minores, ct a ceteris solutufaciles mihi veniunt in inde recipit atque ad linguae poros deducit. Porcis volo, quos in eminentiis linguae papillaribus existere autopsa docet: Occupaverant, inquit, Fraca alus de lingua p. m. ia . de papillulis lingua: loquens, totam linguae aream veluti ex- flantes a membrana penicilii, qui ab Uufo humore statim tume. baut. Ut hinc non immerito fungis liquorem imbibentibus seu boleti; dictus linguae eminentias Cl. Bo . D p. P, ol. Io. g. II. assimi et, quorum fungulorum globba extremit ab Pervia plurimis iisque augusti is foraminulis pertu observatur , quaquam vi, Malpuhius eadem deprehendere hiaua potuerit, in recentioribus tamen linguis microscopii accuratioris adminiculo demo)D 'are licet. Verba sunt CL B, uinii hoc nomine Malpis his opposita, quod hic tra I.. de logua p. m. sq. circa grandiorum tantum papillarum radicem pomitos re meatus observaverit; quos tamen in caeteris etiam partibus, ubi desinunt caeterae papilia, probabiliter coexsere suspicattir BOhnius autem in cunctis eminentiis & in globosa quidem earum parte portitos animadverterit. Atque hi demum illi unt pori, intra quos a saliva e cibis imbibitae' particulae salinae recipiuntur; ubi pro diversa salium figura qua de re legi merentur , quae Fraca tus de lingua p. m. σ2. VI milli ius de anima brutorum c. la. p. s4. & sequent. habent propagines nervaceas ad quamlibet eminentiarum papillarium excurrentes diversimode commo Vent, motumque ad cerebrum a nervis deduci faciunt, quem percipiens in glandula pineali tanquam in solo relidens anima pro diversitate motus gratum vel ingratum judicat esse saporem. Nec miretur B. L. non omnia corpora esse sapida: cum enim angustissimi sint pori,

non nisi solidiores & subtiliores particulae, squales sunt salinae) 9cos penetrare ac latentes inibi nervorum propagines assicere possunt;

549쪽

ALB1NUS DE PORIS HUMANI CORPORIS. 5ψIsunt; unde omnes aliae cibortam particulae, quae crassores sunt, adeoque has pororum angustias subire nequeunt, eXcluduntur.

Quae quoque vel sal nullum habent, vel si quod habent, illud

caeteris particulis adeo firmiter infixum possident, ut inde a saliva elui nequeat, insipida dicuntur corpora. Idcii co tamen totidem salium esse genera, quot saporum mi X torum sunt species, dicere minime sudeo; nam ct ramosarum particularum nonnullas sal sibi mixtum amplecti, atque ita simul examinatos supra poros subingredi, ac diversa penitus ratione, quam si solum sal adesset, nervos commovere, adeoque &diversiam saporem producere posse, quis non videt 3 Solae tamen ramos, aut aqueae etiam particulae, licet intra poros hos recipiantur, cum flexiles sint & lubricae, NervOS concutere minime valent, sed ad quamlibet linguae ad palatum compressionem inde rursus tanquam aqua e spongia facillime exprimuntur.

TA. XXII. Postquam particulae assumptorum salinae poros eminentiarum papillarium sub ingressae sunt, earnmque actionem menS V stra percepit, vel gratum tibi & nutritioni aut conservationi tui corpori S congruum, vel ingratum S incongruum judicat cibum; hunc respuit, illum autem arctius corpori suo uniri expetit: quod ut fiat, spiritus an males ct in propria linguae ct in ossi hyoidi communia mu uibrum paria determinat, a quibus lingua sursum S ad interiora retracta non potest non incumbentem sbi cibum ad saucium angus aς detrudere, quas adflantes duo musculi Sphsc-n Opharyngariis & Stylos haringaeus distendunt, ille sursum, hic ad latera pharyngem trahendo. Λ dilatata gula cibus recipitur. receptus ab ce sol ii gaeo lphincteris formam habente S cephalo. Plist yngaeo musculis gratam constringentibus, firmiter compriminii ur, ct angustata summa pharyngis parte inferiora versus VrO- truditur. Unde si comminutus antea & saliva probe dilutus fuit cibus, sine omni negotio per oesophagum delabitur, atque hinc cUm propria gravitate, tum a media oesophagi tunica impulsus sinistrum ventriculi orificium stomachum puta perriimpit, ubi a

550쪽

5 a ALBINUS DE PORIS HUMANI CORPORIS.

ventriculo receptus per infinito; poros trajicienti materiae exponitur. Repetat liquidem hic poros ventriculi intro foras, .di. foris intro spectantes; reperit quin etiam poros fermentum stomachi saacido salinum transmittentes, quorum hi merae rami coeliaci ad ventriculum eXcurrentis sunt extremitates, quaa in primordiis generationis , Ut e X th. 9. Videre est, peculiari fermento secernendo assuefactae varios eosque constantes pororum anfractus i. e. glandulas constituerunt, quae manente eodem, quem tunc temporis requisivimus, materiae subtilis vortice eundem 1emper se cernunt liquorem. Observatas has fuisse glandulas in aliis an Halibus immediate in ventriculum hiantes, in aliis ductum primo peculiarem emittentes, atque inde demum liquorem suum eructantes, Autorum passim annotationes anatomi cse testantur. Non uni us equidem animalis ventriculos hac de caussa examinavimus, sed in nullo, excipiam volatilia, praeter glandulas minimas in interiori ventriculi tunica copiose dispersas vasculum aliquod observare potuimus, cui fermentum ventriculi transmitte udi munus certo assignare licuerit. In canino quidem ventriculo subtiliores quosdam tubulos in ventriculum hiare mihi aliquando videbatur, sed cum propter exilitatem stylum in eos adigere non liceret, prosequi eos haud potui, unde incertus num pro vasis sanguiferis omni penitus sanguine orbatis, an pro poris ventri euli fermentum vehentibus haberi debuerint, eos relinquere coactus sum. Observavit tamen eos in Castoris ventriculo Sagaci Diimus me erus Ephem. G mr. Curios. ami. g. dec. I. obferV. Gl. Quod cum illa, quae ratiocinando antea de poris diximus, ad miculum demonstrent atque confirment, ipsissima Repseri uerba si huc apponere lubet. Eo loci, inquit, ubi portio carnosa ru--bicunda foris videbatur, intus foramina seu oscula quam pluria ma in conspectum Venerunt, maXimam partem rotunda &leu- , tem admittentia, quaedam se milunata inprimis superiora & si ,, macho Viciniora. Interna Ventriculi tunica blanda manu cir- ,.ca haec foramina seu Oscula sublata, aut uno alterove oscum. .lo inciso sub quolibet plura minora oscula apparuerunt in ,, extimum incisum patentia: pressa foris portione rubicanda