장음표시 사용
601쪽
s tentiam diserte exhibent illa , quae Galenus de Hipp. N Plat. δε-
cret. lib. I. versus Anem citat , qtias in libro περM φυσεως αν- Θρα που extarent. μεν ουν ες εου ἰν ὀ ἀνθρωπος τονεξιοΘεν ἀερα διὰ του ςόμοίιος εις ον πνευμονα, διὰ δε του δέρματος εις τὰς ἀρτωξίας ἀντεκπεμπει ιε Οἰ ων ελαβεν αυΘις. Quin & maximam spiritus partem, το πουλυ του πνευματος hanc viam ire & redire asserit: de morb. sacr. p. Io . U. Foes. Attractum vero spiritum in alimentum cedere: lib. de Alimento G passim in lib. de natura pueri Quod de alimento spiritus animu- Iis explicat Galenus de usu pu uum.) Et inter exspirandum, quod ab alimento intus assim pio superest, Una exhalare. Sic lib. I. de vici rat. p. ΠΤ. Πολλη τροφῆ μετας του πνευματος εcae ἀ
λενον αποκρίνετοα εξ o quod 'explicatur infra, p. 36r. To δεδιὰ του χρ-ὀς εξωθε ἐτα. Θερμ νομενον κώ λεπτηνόμενον. Et tandem in fine ejusdem libri, To μεν ουν ιπε ψάλλον υγρὸν ἐξερευγεται vi στὰ δε συμμετροῦν εκ ἀς νησιν, Ἀω μη οι ἀβὰς, η πρὲων, η φα ἀκων , ἡ ἀλλης τινὰς ἀντασπάσιο,. Inter quas ἀν rισπάτεις vacuus ventriculus ibidem numeratur Omnino ut in lib. περu τροφης Alimentum dicitur ab externis parti bus ad intimas pervenire. Cons. Galen. de Hat. fac. l. I. e s. Et hinc jam intelligendum est illud vulgatum, aes εκπνοον κω εις- πνοον ρλον τὸ σωμα: Epid. l. ff. g. 1. Neque hic subsistit Hippocrates: verum alios homines aliis magis perspirabiles, & eo imbecilliores quidem esse, sed e morbis faciliuS evadere, notavit lib. de Alim. Notavit etiam res omnes uti vocantur non naturales Perspirationem assicere: & de iis quae illam augent vel minuunt multa in libris de victus ratione disseruit. . 4 Haec omnia cum aliis multis ejusdem argumenti, quae sunt sparsuri apud Hippocratem tradita, inter se conjunxit , uberius explicuit, rationibus firmavit & novis super eadem re placitis auxit Galerius: apud quem Perspirationis Doctrina utramque fere paginam implet. Et hinc videtur non exiguam suorum Λ. phorismorum partem hausiisse Auctor noster. Quod an recte ar-
602쪽
bitremur, palam fiet, si quaedam eoram prius attingemus, quae Galeno Sanctorioque communia iussi. Nam omnia velle persequi infinitum esset. s. Perspirationis utramque partem fuse explicat Galenus in libris de usu pulsuum s respira iθuis: cum vero Auctor illam tantum sibi excolendam satrapserit, quae exspiratione insensibili constat, idem quoque nobis faciendum putavimus. Et hujus originem distincte tradit Galenus is fan. tuend. l. I. c. 12. Nempe quod fiat partim ex semicoctis quibusdam reliquiis, quae parti
nutriendae assii nitare nequierunt; partim ex hiunido, quod prius alimenti transmittendi fuit vehiculum: quodque huius excrementi pars una per ipsa molliora corpora, per meatus altera quibus totum corpus & cutis plena est, adacta expellatur: vel motu vio-Iento sudoris forma erumpens, vel in speciem halitus ab insito calore toluta: quem, inquit, qui ratione contemplati sunt, ἀδηλον MPησει διοι νοην vocant. Inque sequentibus de illis quae hanc Perspirationern vel impediunt vel impeditam restituunt multi; & quidem subtiliter agit. Rursus Com. q. lib. 1. de morb. Ullig. eandem a medicis recentioribus, trita jam dc usitata voce, λογηΘεωροὶ τήν λα mmo appellari docet. Ouae , inquit, nobis omnibus per totum vitae curriculum inest: verum secundum atatis, anni tempora, sudiaque, ac ut brevibus expediam, secundum
omnem quae quam degimus vitae rationem, evariat. Sed in omnibus his di erentiis illud commune insccalidioribus quidem temporibus, regionibus, atatibus, naturis, s victus rationibus , de corpore haud exiguam substantiae nostrae portionem e e-re: contra tu frigidioribus, DisDescente cute, plurimum retineri, exiguum dissipari. Cons. Med. Mai. g. I. Aph. 7. Et quanto fortius est calidum innatum, quae eadem est ipsa natura, eo magis difflationem hanc sensum effugere, tradit. Com. in Aph. f. u. Cons. Sanct. g. l. 24. ideoque sudores esse praeter naturam ibid. Cons. Sancf. s. S. I. Rursus, Perspirationem invi bilem vis Diem fieri, quoties vel naturalis calor languet, vel nutrim ut'
utimur quam justum At ampliore, vel motus quoiam vehemrutior
603쪽
tior auimali contigerit Meth. Med. l. s. c. I. init. Quae fere ipsissima sunt verba Auctoris nostri b. I. 22. Λutumno Perspirationem ab aeris frigore impediri, eumque proindem in salubrem esse. Coni. in Aph. s. s. Con Med. Stat. s. a. qa. Acrem perspirabilis retenti putredinem febres accendere Meth. Mcd. i. g. c. a. s l. II. c. g. ubi in sequentibus talis etiam febris curationem docet. Cons. Sanct. a. st. Ideoque semper conside dum esse ut fluxile & perspirabile corpus reddatur Meth. Med. l. S. cap. a. init. Quod & Sanctorius ubique docet. Ex impactis humoribus crassis primo duritiem deinde scirrhum fieri. de mpl. med. fac. l. s. c. 7. Cons. Saurit. g. L G. Denique, tumores a nimium calefacientibus & ex sic ratibus in scirrhos converti, dum tenue exhalat, reliquum vero crassius sit. ibid. Cons. Sanct. . lop. Sic etiam quae habet j. I. 68. a. I. de diverso aeris Raquae frigidae in robustos dc debiles effectu, apud Galenum omnia inveniuntur. Com. in sph. ρ. F. Iam de cibis, eorumque in Perspirationem influxu, plura habet Galenus Auctoris nostri placitis convenientia, quam ut ea transcribere aggrediamur. Stomachum vacuum Perspirationem trahere, ut vidimus; dogma
est Hippocraticum. Cons. San s. g. I. M. V. ut est etiam illud, Flatus esse quoddam rude perspirabile, Cons Sanct. g. I U. quam ct sententiam Galenus suam fecit. Quin etiam nec minus hic, quam Auctor noster tradidit, nihil magis eduliorum varietate coctionem ct proinde Peripi rationem ) impedire. civi. q. in lib. de Alinn. p. IK. Cons. Med. Mat. 9. I. St. Copiamque alimenti debere Perspirationis copiae respondere, ibid. s de Val. tuend. l. 6. c. f. Cons. Sanct. 77. A somno coctionem, a coctione utilem perspirationem fieri ubique tradit Galenus. Cons. Sanct.
q. q. s. Somnum corpus humectare, vigiliam contra exsiccare. δε vicf. rat. in morb. acui. Om. g. in ne. Cons. Med. Stat. g. 4. q. s. Per Somnum interiora , per vigiliam eXteriora incalescere, Com. s. in lib. 6. de morb. Tu g. p. VI. Cons. Med. Mai. g. q.
. Oscitationem post Somnum a materia perspirabili ad expulsionem praeparata oriri, eandemque insigniter evacuareri S mst. csit f. l. I. c. i. Cons San I. g. I. 7η. y. q. Iz. G. M. Ubi Poni-
604쪽
ss6 SECRER DE MEDICINA STATICA. ratio in suis deficit, exercitio farcitur, inquit Auctor nosters. 34. Galenus vero,. de Sanit. tuend. L a. c. 1. Transpirandi defectum exercitio sarcire licebit. Eo nimio libras justo duriores fieri ut Aphorismus sequens asseritia ibidem colligitur. . Frictionem vel exercitium violentum, in corpore cibis vel cruditatibus referto, potius obstruere quam promovere perspirationem de sanit. tuend. I s. c. I. Cons. Sandi. y s. go. 22. Tum ad exercitationem commo i mmu es e ten pur , cum hesternus cibui duplici concoectione jam sit pro jus confectus, ac jam dentio cibandi tempus in siet. . Verba sunt Galeni de sanit. tuend. l. a. c. a. Et fere Auctor:s noliri s. 23. . Et A prius quam intesinorum
Pesica cλcrementa eXonerentur, corpus exerceatur, perrculum es
se ne quid ex his in habitum corporis rapiatur. ibid. Haec palum, nec tam n in melius, mutavit Sanet. s i 8.. De Veneris ei Iectibus multa sunt utrique Auctori commititia, quae curiosiuS non perquiremus. . Nec de animi asse clibus in Perspiratione quid e Lisciant silet Galenus 2 cum inter eos notet , iram excrementa,
quae prius quic Perant, calefaciendo, attenuando, ac in opiritum vertendo, ad motum excitare, de Θmpl. caus L L. c. F. Qua de re passim Auctor in L 7. Morbos quod attinet. a defeehi Perspicationis oriundos jam vidimus G 3lenum inter eorum numerum Febres re Flatus cum Sanetorio reponere. Plis addimus Palpitationem & Suffocationem Uteri. Nam de illa. videtur, in 6. IO. Galenum de Θmpl. caus L 2. c. a. secutus. De hac vero, quod non ob uterum comprimentem septum, sed a frigid tale seminis corrupti oriatur L. I. δ7. . Omnino didicit ex lib. fide loc. a . c. So. g. 6. Mirum jam, ni fallor, merito videri potest, Auctorem nostrum integram totius hujus operis gloriam ita tibi suaeque experientiae tribuisse, ut ne uno unquam verbulo, quantum Galeno deberet, agnoverit. At ideo non fecit, inquies, quod haec omnia, sola prius Galeni aliorumque aufioritate suffulta, experimentis confirmando propria sibi reddidi siet. Speciosum quidem hoci est sed quo minus verum putem; obstat, tum quod
605쪽
multa eorum quae adduximus ejus sint natur ae ut experimenta cirinca se institui non patiantur; tum quod videatur Auctor quaedam, non satis idonea cura adhibita transcripsisse, nedum illa. experimentis comprobasse. . EXemplum unum aut alterum hic prCferam n plura in . sequentibus. Docemur I. AplL IO3. Per linrationem infensibilem, factam per fomcnta in non purgato corpore , plus attrabore quam resolvere: ut de Simone. Iam de Simone refert Hippocrates de morb. vulg. L 6. I. a. eum latis pusulis siteme uexari solitum : cum ad ignem inungemetur' aut calida lavaretur, juvari: vomitu minime. Putare se eum ex fomentis utilitatem percipere posse. Nihil potuit contra Auctorem disertius scripstile. . Nec minus ei adversatur Galenus in locum, dum Hippocratis Sententiam de purgationis in tali casu inutilitate , deque usia fomentorum, multis confirmat. Quid ergo est 3 Unicam nempe exceptionem addit Galenus : quod in quibus corporibus permulta. humorum copia es, priusquam ita redundan- rem materiam aut venae scissione aut purgatione quis eduxerit, flfovens, hoc es, calidis utens, i am discutere conetur, plus attrahet quam per cutem evacuiabit Nec pluribus videtur opus esse, ut unde α quo jure Aphorismus hic conflatus sit, pateat.
Rursus f. 3. 9a asseritur sicci Cucumeris frigiditatem es crassitiem
tu, venis conferet ri ; imo alios succos pravos, licet sint coetu faciles, prohibendo perspiratiouem e cere malignas hebres. Putaverit fossan aliquis inde fluxisse Aphorismum, quod Auctor sanguinem ex cucumeris esse crassibrem redditum sepius conspexerit,
multisque exempliS compererit, a similibus succis primo perspirationem notab liter prohibitam , dein ex ea prohibita febrim malignam fuisse accensam. At non tantae molis est Aphorismum condere. Galenum audiamus modo quae dicit de Alim. fac. l. a. c. si qui cucumeres besti concoquunt, cum eo ipso Asi astatim iis se impleverint , iis tandem longo temporis tractu accidit, ut sucin cris frigidus c, mediocriter crassus in venis coacervettir; qui iuea coctione quae si invenis haud facile mutationem in probum fanguinem recipitit. Ob eam igitur causam omnibus pravi succi eduliis censeo a trandum, et i an si ea quibusdam concoctu Ant fa-h 111 3 cilia.
606쪽
sECKER DE MEDICINA STATICA.eilia. Nobis enim non animadvertentibus, pravus succus ex ipsis post Angrem tempus in venis colligitur: qui postea, exiguum ad putredinem occasionem nactus, febres mali quas accendit. Du-hium amplius haud videtur quin hinc Aphorismus noster desumptus sit: idque omissis duabus circumstantiis minime inutilibus, quod hi succi post copiosum & diuturnum sui esum mala memorata tandem producant. Iterum f. 3. Aph. si a. notat Auelor, Cepas, allium, carnem UerVecinam, phasianos, maximo omnium succum C renaicum, juvare perspirationem eduliorum aegre scr-hirabilis m. At succus Cyrenaicus jain a Galeni temporibus rarus erat: nostra Vero aetate, ut censent viri docti, omnino incertus & incognitus Viae Salm. de Homonym. H l. Iair. c. ses Aut si hodie inter nos extet, notiore aliquo nomine certe insignitus extat; quo proinde potius ne qua dubitatio oriretur, usus fuisset Auctor, si experientia sua, non veterum fide, loqueretur. P eterea si hiccum Cyrenaicum qualis esset perspeetum habuisset, vix eum cum Phasianis & carne vervecina conjunxisset. Nam
ille succus ipsi sere Euphorbio viribus par fuit, teste Galeno de
comp. Med. per genera L s. c. 4. in initio. Uidetur ergo illam ejus facultatem qua perspirationem juvat ex eodem Galeno hausisse. de Ampl. med. fac. l. S. Opus s. Saccus Cyrenaicus quidem cu nes caliditate es renuitate exuperat; ac proinde etiam omnium
maxime per halitum digerit: quanquam scire reliqui admodumentiri sunt es spirituosi; siquidum plurima eorum pars essentiae
cerea est G igneae. Et multum me fallit conjectura, ni illud. Omnium maχime, quo Galenus hunc succum reliquis confert, hinc in suu in Aphorismum dispari ratione transtulerit Sanetorius Denique I. Aph. 99. ex Galeno meth. med. l. 6. c. a. adeo mutilata sententia descriptus est, ut eum pro suo Galenus nunquam esset agniturus. Longo sermone res indigeret , quae melius ex ipsius loci collatione patebit. 7. Plura adhuc quae Galeno accepta referre deberet Auctor, superesse novi: longe plura ut credere par est) sapersunt, quae mini non innutuerunt: nec, ut Videtur, pauca, flum. licet
607쪽
licet apud Galenum diserte non habeantur, ex iis quae habet ratiocinio eliciuntur. Neque putandum est Auctorem ex Galeno solo , sed, ut erat vir doctus, ex reliquis artis medicae principibus, Graecis, Arabibus, Latinis, hausisse quae ad suum propositum facerent. Et hujus rei nonnulla exempla mihi ad manum sunt; plura, ni fallor, si per otium licuisset, inventuro. Non ergo prius constabit hunc aut illuna Aphorismum Sanctorium Auctorem agnoscere, quam neminem priorum medicorum eadem scripsisse constet. g. 8. Verum si ponamus omnia quae apud Sanctorium reperiuntur Sanctoriana esse, non proinde sequetur iis omnibus, quasi compertis & extra dubium positis, stati in assentiendum. Multa enim, ut inde incipiamus, videtur statuisse, non e Xperientia. sed hypothesi opinione adductus. Talia sunt, praeter non pauca jam memorata: quod ideo ut pui fame pereant, quia versus ventris vacuum sanguis tendens relinqciis cor y.I. l7: quod cx parte ponderosa perspirationis generoratur cimices I pediculi, aliaque id genus y. I. 71 quod ab evidem, non parte Dbtiliori, ProUςniant inferition es una clibantium ibid. 77. quod acrimonia
ter irabilis retenti partium superiorum perspirationcm
divertat g. 4. Io, quod exercitium animi praecipue cordis ta ccrebri , ubi sedet animus, infensibilia excrementa evacuet g. s. I4. Hic etiam, ut obiter id notem invenias disjecti membra Galent. Nam de sau. tuend. I. I. c. U. Cerebrum animi sedem statuit R. de titilitate res c. F. docet. Moderatam respirationcm omnibus aliis membriis per arterias contingerer cerebro vero Icordi duo praecipue adjacere respirationis organa illi nares, hisic pulmonem. Et nescio quid videtur Auctor sentire de hac cordis ct cerebri perspiratione, quod explicatione quam maxime indiget. Cum enim ij. I. 24. dixisset Latitiam moderatam insens iliter evacuare, addit ibid. 2 p. 37. quis inde se leviorem sentiat. non oriri principaliter a totius evacuatione: sed a cordis ocerebri, ubi quo evacuatur es mole minimum G virtute maximum instar seminis,
vario modo dispossum perspirationi eu eravitatisa levitatis ess
608쪽
SECLER DE MEDICINA STATICA..rigo Conserat si quis plura velit, β. 6. 23. 34. 42. g. T. I 3 cte.
Nam talauia ubique plenus est Auctor: adeo sollicite cavit ne frustra videretur Tlieoreticen profiteri. Nos vero Aphorismorum Theoreticorum jacturam aequo animo ferremus, modo conflare possit reliquam doctrinam nec e Theoria suam originem trepetere, nec eidem accommodatam esse. Sed ille solennis elieorum hominum mos, qui nimium hypothesibus favent. Neque enim absurdum esse videtur, ut quod sibi quis evidenter verum esse persuaserit, ex eo quae necessario fluunt etiam pro Veris indubitanter tradat. Illud quidem absurdum est quod fictae hypotheses experimentis fere ipsis certiores quibusdam videantur. Λt hic non Sanctorii modo, sed tantum non universi illius seculi fuit error. Quis ergo dixerit an Aph. tog. g. I. qui nihil magis pri spirationem impedire asserit, quam potus dum fit Ch lus
a sequente non sit natus, quo Jecur ob refrigerationem minus attrahere Chyllum, longe minus per irabile expellare ex hypothesi docemuri Unde nili ab hypothesi monstratuin novit Auelocorporis agitationem in coitu magis quam seminis emissonem nocere ' s. o M. Nempe ipsa hypothesis sequitur.
Haec solum viscera, illa omnes nervos viscera defatigat. Unde corporis perennem in lecto agitationem magis agitare sic loquitur) quam velocem cursum' g. 4. F. nisi quod
putaverit in cursu musctius solarum inferiorum partium agere, cum in motu jacentis muscidi fere universi corporis moUeantur. Unde Ouotidianam Iolam ex intermittentibus nou carere periculo. y. i. HS. nisi quod Quotidiana Galeno Auctore ) ex pituita oriatur, pituita vero in prohibendo perspirationem primum locum teneat. Ad hanc etiam classem referendum putarem β. 4. 68. Somnus strato I laxo corpore nocet, c0Htracto juvat: Discera unita copilionem habent facilem, laxa diosicilem. . 9. Abbi, idque non raro, videtur Auctor illud agere, ut recepta jam inter Medicos etfata ex Perspirationis doctrina explicet: quo latior ejus pateat utilitas. Sic Hippocratis Aphorismum quod Extrema frigida in acuta iobre mala sint sibi proprium facit Auctor I. 1I6. addendo quod hoc ob Hiapneustiam
609쪽
fiat. Illud vero tantum abes ut experientia comprobatum sit. ut ne verum quidem sit: modo juXta Auctoris mentem verba ipsius intelligantur. Aliter enim, fateor, posset quis non solum haec verba, sed di illa similis Sententiae quae eXtant g. I. IO7. ubi pars gangraena Uecta mori dicitur, quia arteriola ob sanguinis
copiam non attolluntur, sic interpretari, ut a veritate non multum abludant. At cum aliunde cognoverit veritatem Auctori perspectam non fuisse, talem interpretationem minime molietur. Illud vero hic cognoscet, tunc ex ipso Sanctorio F. I. I 2O. tum praesertim ex Galeno de catis morb. c. I. unde Aph. lo7. depromptus est. Ubi, inquit, arteriae ita oppletay anguine fuerint, ut
nultas in ipsis vacuus relinquatur locus, in quem dum attollantur aerem externum attrahere possint, tunc frangulatur atquσextinguitur calor innatus. Rursus, jam diu notum erat, Gaudium improvisum aliquando nocere. Causam vero cur id fiat, an eXperimentis staticis inventam judicent alii, Sanctorius addit: nempe quod in eo exhalant non modo excrementa tertiae coctionis, verum etiam spiritus vitales, in praeviso autem gaudio, excrementa tantum I. I. assis. Io. Nec minus amat, Uir Doctissimus historias singuis
lares, quam Axiomata generalia, ad suas partes pertrahere. Insigne hujus rei exemplum extat 3. I. I2I. Refrigerationes in morbis acutis indicant mortem, ut in Hermocrate: adimunt enim Perspirationem. Hermocratis apud Hippocratem lib. I. de morb.vust. extat historia r nec ibi vel unum vel bum de refrigeratione.
de mortis isdicatione, nec de ipsa perspiratione invenitur. Sed cum tradidisset aegrum undecimo die comatosum fuisse, Galenus Com. in Ac. Illud Symploma vel ab insigni refrigeratione cerebri inductum, vel ab imbecillitate virium, conjectate add tque, u-arum horum si esse extreme pernicisum: demon stratum enim esse ea frigora, cum morbis Accis calidis succedant, esse infan bilia. Hinc jam Sanctorius, reliquis omnibus morbi symptomatibus, quae multa erant & gravissima, neglectis, neglecto Hippocratis de refrigeratione silentio, neglecta Galeni de eadem du-
610쪽
bitatione, illi soli, ademptae perspirationis causae, mortem Hernioeratis fidenter tribuit. Levius quidem est, nec tamen omi, tendum , illud alterum de Antiocho. β. 3. 9 I. Pisces in caena cur non sumebat Antiochus 3 Ouia morantur Perspiristionem. Antiochum in coena pisces non sumpsisse refert quidem Galenus deSa a. tuend. l. S. c. o. at iis ideo abstinuisse quod morentur perspirationem, nusquam dicit. Nec illud recte Galeni sententia I4 factum esset, quippe qui nonnulla piscium genera optimi succi, non glutinosi, facillime concoctdis, quin imo attenuantis de atreu. vi I. rat. c. I. praedicat. Nec de pisciculis saltein refragatur ipse Sanctorius β. g. 4s. Rectius ergo forsan quinioni, Pisces in coena cur non sumebat Antiochus, respondebitur. υuia piscibus ut plurimum, Galeno ibidem te ite, praudebat.
. Ir. Haec omnia non in eum finem adducimus, ut Audorem nihil omnino ex propria experientia in suos Aphorismos retulit se persuadeamus. Nam qui Perspirationis quantitatem, qui ejus auctae vel imminutae proportionem e X hibent, qui eχperimenta statica in sui confirmationem diserte citant, illi quidem omnino censendi sunt ab experientia fluere. De reliquis minus constare videtur, quinam ab eXperimenti S, quinam vero ab Auctoritate vel Opinione originem traXerint. Quin licet illud in omnibus constaret, multa adhuc quaerenda prius essent, quam assensus firmus praebeatur. Nempe, An res ipsae de quibus agitur tales sint quae facile possint experimentis probari: Quo numero Ecquibus circumstantiis ea experimenta instituta sint: di, Qualem se praestiterit Auctor in Conclusionibus inde eliciendis. De his om nibus pauca. . ia. Res ipsas ergo quod attine , videtur suae quemque Perspirationis quantitatem ordinariam non dissiculter metiri posse, amodo nihil occulte in corpus subingrediatur quod rationes turbet. At inspirationem non minus quam exspirationem insensibilem per totum corpus fieri tradiderunt, ut vidimus, tam Hippocrates quam Galenus. Et hic quidem non modo aerem sed aquam a