De dimensione terræ et geometrice numerandis locorum particularium interuallis ex doctrina triangulorum sphæricorum & canone subtensarum liber, : denuo editus, sed auctius multo & correctius, quam antea.

31쪽

TERRAE. 13tione peregrinorum hostitum contentus, caetera se contemnere barbarica Er beluina feritate irrictitat. Talam feritatem cum in aliquibus ceriminus, eo rescamus er Deum ueris gemitibus oremin, ut nos regat nec sinat extingui suae doαctrisae s artissim lacera . senis e hic ipse ordo coelestivim corpor er Elemento, eruises motuum ac temporum ostendunt hunc mundum non extitisse essu,sed a mente Architectari trice condit- esse, men is eri mae notiaeue artium in mentibus nostris testinioniamsunt de Deo erae prouidentia multo illustrius, ac non tantum docent essc DeMm, sed etiam qualis sit indicant Plurmis autem confirmatur assenso de prouidentia pensitatione hor- testimoriniorum , quod quidem ex ad Dei agnitionem,o

admirationem Sapientiae diui eo ad reuerentaliam erga Dessim alendam apprme utile est. Amen igitur haec tudia iuniores Per Deo

gratias gant,quod haec de sese testimonia in huis

manas instuit ac velut consignauit mentes, ex quibus derivatae artes atq; extructae sunt, de quibus uere e dulcifime a Platone dicit deisgmim, Gratam de Deofama in artibush arissim esse in harium artiam stud s.cultura,cirmeditatione commendationeq sese ad agnitio nem Dei ex citent, ac petunt a Deo, ut haec orinnamento

32쪽

numenta C uelat lumina uitae tueatur, augea conferuet. Conferant etiam earum cognitio unem, ad disciplim gubernationem, ad illustranadam historium omnium temportis,ta alios usus uitae communisulata res,at artes ipsis non deo formare aut corrumpore, sed συμψιλοκαλειρ

Vt uero e imperitos huius doctrinae de prorseus rudes inuitemus,quo expetant ac deguastent,uel sola rudimenta, δε penitiorem cognitio. nem fastidiant, aut saltem non insiuite conteruanunt, ingressos iam in hoc studii genus quae, dum χε/ραγωγ iuvemus ac dirigamus, quo reacto incedentes tramito foeticius procedant, proagresos uero aliquantulom incitemus, ne hiuesne

contenti elementis, sed integram artem consectentur Cr coniungant:ceu prima hinea η γεωγραφικη πραγματεια ducemus in hac Epiatome inchoata quidem is ijs annotationibus, quae de γαivola ενωὲ indicationibus artificum

sunt exploratae r comprehens solertia is

attentione, absolutus uero geometricis demonas rationibus, ' notis staciorum mensuris exisplicatas,ut percipi atq est mari terrae amplitudo, tractuuma disiunctorum interualla cogitautionibus definiri quaeant. Non a primis ordiea

33쪽

mur artis init s nesubtiliter exquirerruis persequeremur ea exordia, que erui Ercerto constitui ne quidem a summi s artificibus sine explosatione diligenti itinerum nes curata noritatione exaltationum potirium, Eclipsium, aut ortu decubιtusae Aderum insigniorum in disties locis possunt. Nec docebimus,qua rationem Geographicas tabulas terre partes distribui debeant, e gis, quae totum terrae orbem uaririatum ruam o fluminum interfluxu, diuuti sums ac diremptum ceu linitum interstitio mplares ac diuersos campos aptisma uic ituαdine ac plana necessaria, o quae 'arsim in terarae aquarumque conuexo ambitu eminent. Itois

rum locorum aedificia, horridas βlans, En mon. tium iuga,protrius ubi quis oculas aduertat derimonstrent.Ista scrutar er certo explicare solaαrum artiscum est,si quidem plurium,obseruamia conferentium sua, de consensit obseruati num constituentium, quae fit circulorum in 1μα perficiae terrae descriptorum ad coelestes ambiatus proportio,Jacias dimetientium, .p ciapuorum locorum destilentium longitudines ab .asmata termino. Has describeret conmformare de annotatis artifcum opera regionnum longitudinibus polis exaltationibus,

ioca perlustrentur sis insti iratur di cise non

34쪽

ris D E DI ΜENSIONE est. Sed praemisi istis,quae alibi demonstrata σalia ratione pervestigata ac comperta, hoc in Ioco tanquam praescita,concessa,e approbata assumemus, his omisis, mediam quandam ingreα

diemur viam, qua Geometrica ratione ex ueris

Ofrmis demonstrationibus, adhibitis tamen quibus opus erit artificum obseruatis,metiri dotacebimus globi terreni ambitum, diametrum, μαliditatem, interualla, quibus quaevis in superfocia terrae collocatae partes disdent. Partiemur autem Epitomenis duo capitae. Priore primo explicabimus, quantumstaci de ambitu cuiust maximi circitu terrae, considearatisiecundum rectifimum του περίμετρού duactum, proportione congruat uni parti cui eirculi maxumi in coelo de Eratostheniser Ptoαlemei sententijs,quae discrepant, quod alio alius mensurae genere Uus est, maiora cir pauciora usurpauit studia Ptolemaeus, minora plura Eratosthenes Est enim haec obseruatio caput σfundamentum reliquae dimensionis uniuersae,quae quanquam ex fontibus proficiscitur geometriacis, et demonstrationibus nititur immotis, nullo tamen noto mencturae genere exprimi indectiarari posset, δε haec non esset certo indagata Erdefinita proportio ad usitatus accommodata

35쪽

ra' ductu demonstrationum Archmedis taciemus diametrum circuli. Ex utros το op του κυκλου seu planam aream ambitu comprehensam. Hinc conuexum totius orbis ex aquis Cr terra a nentati. Tandem τἄ

ercr ciem Astera initio langitudinem terrae cognitae hibitaeis cultae uersus να positos duos quosqb mundi cardines exponeae Mus Deinde ostendemus rationem per irre di explorandi diuersorum Cy terra mari. seri orum,ustras citra aequinoctialamuel asterutr- uersius cardium collocator tractuum interuata ac distantias, quibus alia Ioca maioribus, minoribus Hia disiuncti, plaατ-u inter se differunt Eam gigni Iab soluit doctrina Triangularum Sphaericor- .

DE HYPOTHE si

36쪽

1' DE DIMENDO NE ANTEQUAM tractationem agg rex

diamur eorum quae proposumus. pothesie constituamus ac declaremus necesse est, non falsa ne ad hunc Uum temere confictas, sed rebus imis consentientes. uce quidem atque 1 vagistra experientia primum animaduersas, postea uero er demonstrationibus adsertas ac

comprobatas, de quarum ueritate eruertituridino, ut certo explorates constet,tantum rea

fert,nisi dubiae illaesiit ambiguae aut inceratae ,reliquoriam omnium, quae inde extruuntur. nutet labascat aut periclitetur ueritu Siue enim tollit molis terrene instituatur dimenis

fio fue particularim querantur interualla locorum, de figura constitui oportet, quaquam unum Dei consilio coacta e coagmentata sunt corpus,elementa diuersa, qua scilicet erterra inesuduntur,s quidem non temere,nes arbitrio priuato, sed de obseruationium docuis ventis, atq; argumentis constantis Et consenαtientis experientiae, Quippe A ignorabitur ista, ea ullis Geometricis rationibus locum

erit, quae de certis sunt textae atq; compositae figuris, Grad' sic corpora non informia, aut enormibus prorsus er distortis foedata fisrnis, sed comemmtibus cir Geometricu

37쪽

uestita dis nonformataseciebus maxma ex parte accommodari polyunt, ex ἐψόγια. infrustra tentabitur, siquidem geometriacGἁπo fae in P sicis corporibus ἔφοδοι arithmeti comitatur, ut ex illis oritur

manat.

Tenendae fiunt igitur principio hae duaempotheses uene 'mae ac certae, Gysi fortasse

naris disciplimarum Mathematicarim re ραδο ο uidentur, qud argumentis acceptis ε συμπαρατκρωρο α νηλέ pistolamem, Geometricis etiam demonstrationibis Theon confirmat Prima quod terra cutis m

ou uariato ac distincto complexu in unium coeat atq; coalescatglabsim, unamin constituae CT Uoruat conuexam superficiem Terraenin alibi profundis excavata alaeis aquaeue inistrabe recipit, littorιbus' inclusu ac septas continet ac cohercet, ne effae extra alaeos, aridos tractus ammantium domicil .er utrisbus destinatos inundentus obruant Alibi eritat supra aquas, praebetq; habitationem antimantibus commodam, ta necessaria sustent

38쪽

producit Aqua uero natura ad loca humilisis

vi fertur ac confluit, atq; in sese residens intra definitos confiissensumites cum explet

pertusos terrae alueos, ici convexa exaequat, ad eum modis ut cis terra aequabilem ρα

rum Danubi erudite demonstrat Erasmus Rembola in eo commentario, quo primum tabrum μεγαλκρ συνταξα, Ptolemaei illustrata nil Secunda quod cacumina astifimorum Cr amplifima basi expansorum montium uati DR profundisinae,si ad totius globi ex utros elemento constat compactis comparentur molem, nullius sit momenti, nec lacunosim eam adeo aut anfractuosam reddant, ut rotunis ditatem aut mutent aut sensiuistitem uicient, ac corrumpant eis hiulcam, tuberosim, serum minae qualem efficiunt superficiem, quae

complanatis er exequatis montibus, planari uideretur et glabra. Etenm globis ex lapide, ligno, aere,alboue metallo arte tornatis diametatris pedalibus, nihiIadmodum decedere conristicamur obincisas inpressa uecauitates, uel de aequabili rotunditates ex interuallo aspiciis antur,ue de uo sibilitate: nec umbrariam, quas

lacidis oppost corporibi in auersum projα

39쪽

esunt ambitin uilis angularis mesurim exserari aduerimm . Quodsi minutis globulta uitates, ocularum iudicio ex lateraeuasio nisi adimunt de orbi Iari aequalitate nisi tantae iit, ut notabilem Erfensiui obuiam diametri partem absummunt, quanto min monti iuga hiatins uastis attuoragines terreno aliquid adiment glabo, preserim cum perpenicula ex uerticibM ustifimoris deis missa montium in mam basim nonsuperent decemstadia , quod per Dioptra interuassa molientes deprehendit Cristendit Eratosthenes. At metientis terrae ad decem stadiorum καα op ratio est , quae a8oo stadioris ad

Lutiis eclipsis hane, quam uelut exestier aceruati montium tumuli mouent f historin ,evidentis eredarguun pLuna deficiente , ubi ista subit inlibram prmo, aut postea evicta acsuperata lactatur rura sum' obsi ratam partem a lucida absoluti ei culi peripheria separari cerninim is eo bitu quidquam uel manfractus contortum uel incisen angulis obfer mM. Ergo braexacte rotunda superficie includitur, vinci

40쪽

circo convexa si perficies tota magna ex parate ripcuροει Me non mutatur eminentior quarundam aut depresiorum uel intrors curuatarum partium uarietate. Si enm edisrsim, quae extant ac prominent, partium --hre non in uicuim prociderent ex desinerent planitiem,manifesto in Lunari corpore umbraeerrae inuoluto sub initiu ingressus uel egressus eo licerentur.Nec vero tam subito deficerent libraes altitudo monilium ad torrae totivi amplitudinem alicuius esset momentiscicum reliquo umbrae corpore ad metam usis ex porrige

rentur.

Exclusi it/s omni inaequalitate, circulo rum in terra ambitus non ad montium c uatilium situ infecti intorqueri ac flubsidere, ubi obtenduntur vallibus asyurgere rursus commontes transcendunt belicum forma sed conistinuo , rotundo , C aequabili ductu conuexo terrae tanquam exquisies 'herico circumdari ais obduci imaginabimur. Neq; aequalitu illa tanta est, quae uel interualla multum valvis te rationem coelesti terrenoriam circularwm turbet. His ita constitutis,s ad ea uel obseruationibM notata primore ac compta