Henrici Henniges, De summa imperatoris Romani potestate circa sacra. Liber vnicus

31쪽

genter juό. Iamdiu igitur convincenssi sunt erroris Oertinacissuperbi donee discipi

. nam mutaverint ad ima inem antiquae probitatis atque eastimonia. Scilicet vixere quondam parricidae , qui variis artibus in diatisunt Principibuae. Marini, Cottones, Asiarmini, aliique ejus ordinis homines suis libris non mitiora suaser um primum odisse incipimi ingenia Regum Oum venenata hostia periit Imperator quidam : ati tisub tiliori veneficii genere grassantur, docentiati

vestibus m subestiis Principum oceustam mortem insinuare. auid in Gassiae Reges ludi parricidarum ictorum non executo sunt: quid non tormentarius pulvis in Jacobum Angliae Dominum destinavit ' His igitur illos venia aut miseratione dignos judicet, quibus ad eadem flagitia paratis saltem ilia tam frequenter non patrantur 'seve quadam Dei providentia . Uaunia consilia eruns aperientis : Sive seculi genis , liberi a superstitione , neque amplius ad ecclesiasticae potentatis abusum ex vestentis. Euod me attinet, ut non pro sus dessero , fore aliquos , quibus no ter hic labor probatur : Ita longe plures in Esuros nobis bellum esse, nullas dubito. Jam enim nostrae in Gratium observati

32쪽

nes monere nos poterunt, quid expectare ebeamus. Ibi egere aliqui gratias studi rum , Ir adulteriora hortati sunt amicistiteris : Alii M arma ferociter conclamarunt , ut se propugnatores faciant viro, rum quorunaam , adversus quos ego dis

ram : si qiose ipsi melius his fisis amicis defendere possunt. Praecipue mena irrita

vi crabrones, qua inauguralibus aliisque disputationabin in me vehementer invecti inanistrepitu exertum aculeum seus malo re

Ibquere in vulnere. Euid alibi sit factum et

aahuc me latet. Nec irascor ego pleris quamvis multa rusticitate mihi insultent. Forte enim nimia cruda, , quam agnosco, libertate censura commerui, ut sentirem, quid sit libere alios de errore accusere, quod tamen misi facimus . invenietur nunquam

veritag Atque si hoc saltem supplicio si latum e F invidia, bene actum eri mihi. IInum ferre non possum , Maginesium

quendam oe tumultuoseum, quem mirarer adversus me tam prostigato pudore in aliena causa dicere, σ quam meam nunquam feci, nec adhuc facio, nisi natum eum ad la audivissem , ut data quacunque occasione flagitiola rixaretur. Homo scilicet, sicut relatum est mihi , com

33쪽

potationibus , clamoribus nocturnis , H-xis iurgiisse potissimum in Academia ira nolin. Adhaec , est hoc morum genere, assiduin in gladiatoria arena, ubi quondam ipse -- contra novem infesto animo pugnavit , quae feritas omnium maxime as illa debet abesse, qui sacrae sc entiae oe humanitatis se candidatum proi retur. Rustavit iste superiore anno dissi rationem , inqua , ut verba Hinsunt, recens natam opinionem de impossibilitate polyarchiae simplicis falsitatis convincere pro virili conatus est, ipsescitiacet indigno Praesidis ossicio functo, sevum calamunis alicui diacobo Philippo

mercnberg , Ioneburgensi , commodans. Ibi homo ineptissimus, a resus me multa

contentione oe jurgiis sustinet, posse ma feritatem p ideri a pluribus indiviso modo , quod ego nanquam negaveram. GLvem enim recensitis Homii rationibus horere mihi aquam ingenue fassus sum , s Penich omnem sensum. Hic animi candor si vertendus erit vitio , quod iste viatilitigainor facit si omnia praecisa m clara sententia decernenda sunt , si nuda unquam dubitandi aut haesitandi in ambigus er poplexis rebus libertia erit, quam multa

34쪽

multa hominum docti umorum vis hoc meo crimine involmitur Z Veniet ante omnes in

condemnationem Sapientissimus Graecorum praecepto suo , quod creditum erit hacte nus societatem humana vitae continere

qui mortales docuit απμυς ιν se επέχει

Euando enim hoc Magi rello judice res agitur,perpetuo interdicto illud ex lio multandum est , m in dubiis causis ad hunc vatem eundum , quem benigniora fata humano generi his ultimis temporibus dedere , ut quicquid erit aenigmate Sphingis perplexius, ipse veridica decisionesua emplicet. Risum teneatis amici luitur huic ut verbum resso eam, quis mihi autor erit Z Desero vadimoniaum , desiero, quod praedixerat inte. Euid enim , ut habet proverbium , sime asinus calcitret 8 Solabitur hic me Aristophanes.

Flores quidem contriti manibus sua vius olent: Sed pix haeret σ contaminat quare relinquenda erit haec ardens vestis. Cateris erit fortasse tempus , ut vicem re

35쪽

ta enim certum mihi est oe ob tinatum in posterum , quam pisum, temperatissime scribere. Ex cause enim meratis mamgumentorum vi, non acerbitate oe praeciapitantia sermonis judicatur veritaS. Ini

rim', benevole Lectori mihi vale , his fruere. Si placent, quod spero, brevi plura tibi dabimus. Scribis. Onoldi M. Aue. Anno Christi M. DC. LXV.

36쪽

DE SUMMA IMPERATORIS

ROMANI POTESTATE

CIRCA SACRA. '

CAPUT IDE OFFICIO PRINCIPIS

a. Religio in qualibet Cisitate Principi nec aria. a. Suia primo felicitatis cisilus fortinae genetrix. s. tauia secundo conciliatrix obsequii V concordia.. . tauia tertio ipsis subditu utitu. 1. Imo quarto unιse e Reipubticae. vi Curanda igitur vellis. Sed cum modo Unpientia.. r. Sis ad omne suae cisi genus utilis.

Ε potestate Imperatoris Roma. ni commentationem meditania 4 ei visam est, ante omnia prHa-

l minis loco odicis Principis P irca religionem in genere , - nonnulla dicere Nam ut

v--m mnibus imperantibus , ita &Imperatori nostro praecipua sit& prima lacrorum cura. F.st enim haec circa si cra& religionem prudens ordinatio fundam e tum ouinis civi lis vitae, & necessarius ReipubIicae nexus, quo di Princeps cum civibus, & cives in-

37쪽

s De Summa Imper. Potestate eirca Sacra. ter se arctissime colligantur. Solve haeC vincula, quae animos subditorum tenent, non obsequium Principi, non Magistratibus timor, non civibus fides constabit. Ut proinde quasi ex oraculo timilosopho dictum sit, in omni Republica esse 'ἡ κῆι-; Quamobrem qui fe-Ita imperium, pacatam civitatem, unitos & tibi fidos subditos cupis et denique quietem,diVitiari splendorem,imo salutem tuam, religionem si Ie, qua vita constat, ut Plinius ait. . Hoc non δε- Ium tibi decorum est, quoniam ex iudicio etiam ab gentilis,' δει το ἀεισον vaeu

expedit, idque duabus imprimis de causis: g. z. Una, quae religionem ex ipso eius se ctu commendat, ad divinam providentiam ducit, illam fortunae Dominam & fabrum. Crede

sacris literis, si Christianus, Q pietatem habere premisssionem hujus o utura vita, & o qum

rentissim primum regnum caelorum catera omnia assatim alici: scilicet d)felicem regni, satum, agrorum domuums fertilitatem , de Bostibus triumphos, & alia infinita. Nisi enim credideris, peior infideli es, qui longe benignius de Diis suis siperarunt. Camillus apud υ Livium ita loquitur ad cives suos et Intuemini enim horum deinceps annorum vel hecundas res vel adversas,invenietis omnia prosere evenisse s quentibus Deos, adversa θernentibus. Si Deum dixisset, nihil verius aut magis pium. Cum

38쪽

si a

CARI. De O cis Principis eirea Saera. 3vi sed proba & laudabili sententia. T θ.M

merus populorum felicitatem & omnium rerum copiam Diis adscribit & Regum pietatir carmen ejus tale est.

Cape in Roma exemplum,cuius γ) civis gloria.

ri ausus, Romanos non cassiditute aut robore. sed pietate ac religione omneπgentes nationet superasse : Cui etiam gravissimis verbis Valerius Maximus succenturiatur, inquiens: Non mirum igitur F pro eo imperio augendo custodiendos pertinax indulgentia Deoru semper excubuit, quod tam scrvus a cura parvula quoque m menta reluionis examinare videretur. Et rursus alio loco: Non dubitaverunt, ait ,sacruimperia servire, ita se rerum humanarum fuistura regimen existimantia, si divina potentia bene atque con uter essenx famulata. E comtra ubi contempta religiosa & destituta sacra: illico ex Horatio quereta. multa neglecti dederunt Helyena mala luctuosa. Et Silio Italico: Heu prima scelerum causa mortalum agris Naturam nescisse Deum.

39쪽

De Summa Imper. Potestate cina Sacra. g. 3. Altera causa est ex vi religionis & eius efficacia, quae homines, natura animal ferox, indomitum, aequi impatiens & morosum, virtute sua & suavitate falainat quasi, emollit, & ad civilem vitam tractabiles facit. Unde recte Cic roni religio audit , humana societatis fund mentum. Ut solum urbis: imo hoc ipso fere magis necessarium. Videtur enim Plutarcho teste

βοῦσα τηρουσα , & ibidem idem religionem vocat,

Quod ex Platone sumpsisse videtur, qui eandem propugnaculum dicit potesatis legum se hon disciplina vinculum. Ac eo nomine laudatur Numa Pompilius Romanorum Rex, omnium primum rem ad multitudinem imperitam oriris seculis rudem Uficacissimam, Deum m rum injiciendum ratus: cui deinceps religionis ordinatori plus Roma debere visa est, quam conditori Romulo, qui dum novos cives ad militiam potius &ferociam instruit, qu m pietatem & justitiam , praedonum manum collegisse videtur, non populum in Reipublicae faciem & salutarem iuris communionem ordinasse. Decretum a Synesii habemus, quod sequi oportet; ' gυσέ

Reipublicae inter Principem & cives glutinum, copcordiae pararia, & b custos hominum inter se societatis, qua sublata vita hominum sultitia, bcelere, immanitate complebisur. Haec salutare

40쪽

CAP. I. De Oscio incipis eirea Saera. rti utare imperanti scutum adversus insidias& od

, a,s .ha ἐιωτῶν. Haec Carcer & compedes inquietae ii. ac fatuae plebis, in omnia scelera continuo ruitu. rar, si metu divino vacet. quid enim unus adve a stas tot millia poterit, senex interdum ac debilis, iii nisi religio posset adverssis omnes ξ Si Deus est, qui praemia bonis rependit, & improbis poenas, is qui injustitiam,seditionem,per jurium,fraudes in a Caput ciVium, uxorum,liberorum vertit, qui prob patria pro Principe vitam opes & omnem fortui. nam profundere iubet, omnes libenter paremus,

i, & fracta mitique cervice hoc fidelius subimusa humanum illud imperii iugum , qui semel illud, divinum, qub firmius nobis persuasum est, Deo is magis quam hominibus obsequio nostro rem

i. gratam fieri. Et utcunque alia consideratio due, sit, neseio tamen qua occulta vi sela religionis i. tot ceremoniis & haud raro sacris ludibriis stabuc litae ratio hominum mentes in sui cultum & --, nerationem defixas teneat. Saepe cum patriae Mi morem,legum custodiam, obsequium erga M gistratus , pietatem in parentes, caritatem liberorum , imo ultimam in Rempublicam fidem, exuimus odio metu ve, ita nos religio & Numinis metus in ossicio continuit. Clarissimum est

huius rei apud ca) Livium exemplum, quod bello Punico secundo accidit. Cum enim Annubal post Cannensem cladem victor Romano Im-

A 3 perio