Augustini Dathi Senensis Elegantiarum linguæ Latinæ præcepta cum familiari Iodoci Clichthouei, ac Iodoci Badij Ascensij enarratione, nunc demum ab Ioanne Raenerio diligenter recognita. ..

발행: 1539년

분량: 540페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

11쪽

conficere, neque fas est uno gradu praeditos , si disses retibus sunt meritis eode modo assari. Na licet ad quos scribimus oes sint bonarum artium professores, alios es doctos,alios cu primis,Vel in pilinis, vel inter primos doctos,& eruditos: alios longe doctissimos,aut facile cloactissimos,aut summa doctrina praeditos nucupabim Vitadς aut sunt nimium fucatae,aut calamistratae copellationes, qui adulatione suboleat,de quib' videbis Sulpitiasna exempla. Epitheta aut quae idem coma ponit, sic sua quibusl accommodabis.

Summo Pontifici Uerib dd epitheid.

CSanetissimo diui Petri succetari. Sumo Romanorumpotifici,reueretia omnio obseruatio e dignissimo.Papae, antistitio Romanora maximo. Sactissimo Christi in terarisvicario.Sumo,vigilantissimost Christiani gregis pasto Imperatoribus apta. Miuo,atin inuictissimo Romanorij Imperatori.Felicissimo toti' orbis moderatori.Faustissimo rerum potitori. Incoparabili orbis monarchs.Diuo Caesari, semp. A gusto Togatoru principi.Ιnclytissimo totius orbis trium

simo arciaipraesuli,ac firmissimo Romani pontificat' Cardini.Summa obseruation . 'ignissimo Romanorum pDtificatus cardinali. Multa entia ligno,Romani. potificis assistitori cardineo.

Regi addicenda.

Clauictissimo Romanorii regi, Magnanimo triumphatori, L Cluistianissimo Francorum regi. Clementissimo Hispanorum rectori,sceptiseror, principi, ac regi. Excel/lentissimo,summat virtute praedito Anglorum regi, εο .

caetera.

conuenientiet.

12쪽

In primis lancto patri, A primatus Lugdunen. archis praesuli.Reuerendo admotu in Christo antistiti,& Nereuiorum Tornatorumve praesuli. Sanctissimo praesuli, Minclyto Leodioru episcopo. Vigilantissime gregi suos Perintendenti Cameracensium episcopo. Miniduei,Ducis; congue. clarissimo, atque inuictissimo archiducia Inclutissimo bellatori, u inuictissimo suorum ductori. Generosissismo,ati eidem spledidissimo duci. In primis strenuo, at/que praeter caeteros fortunato horum, aut illorum duci& caetera.

Abbati,caeterim praelatis applicanda.

Reuerendo patri. Obseruando cu primis archipresbPtero.Religiosissimo viro ecclesiae.N.archidiacono .Uigiρlantissimo gregis dominici pastori. Magno ecclesiae.N. curato.Eximio conuentus Carmelitarum prisidi. Obseruantissimo diuini legis inter minores patri. Disertissimo fratrum prςdicatorum concionato ic&c.

Comitibus,equitibus seu ratis debita.

Fidelissimo impatoriet maiestatis comiti. Inclytissimo Flandrini comitat' principi.In primis strenuo bellatori, equitidi aurato. Aureo cingulo insignito, summaui virtute praedito,nec minus felici in bellis gerendis equiti. Abio loco nato,claris. natalies perspicuo equiti M. Forti admodum equiti,ia in primis strenuo.

Religiosis,o doctoribus quadrantia.

si venerabili patri. Uiro religioso admodum, & inprimis coledo, multa. sanctitate perspicuo.Summa caθstimonia claro.Excellenti abstinentia ornato.Summa reoligione praedito.Uiro disertissimo. Doctora antistiti.Eloaquii Romanorum principi. Iureconsultissimo. Medico peritissimo.Apollineae artis expertissimo.Diuinarum literarum interpreti persect mo. Diuinae paginae professo/ri eximio. .m animatuum doctori.

13쪽

DE EPIST TOL. COMPENDIO L.

Iudici, ν praefectis vrbium decomodanda.

Incorruptissimo iuris administratori.Sanetissimo lemn executori. Intinerrimo legum interpreti. Vigilantissimo . urbis praefecto.Diligenti admodum ciuitatis moderatori. Optimo morum censori. Iustissimo aedili.Aequissimo

iudici.Inuiolabili iustitiae praesidi.Fori toti pledori &c.

Ciuibus,s negoridioribus,caeleri s bonis idonea.

Splandido ciui, Prudentissimoviro,Oprimo ciui, a dato admodii negociatori, Mercuriali viro probissimo, Negociatorum optimo,Diligenti operario,Solent opi' fici,Probo mercatori: Studioso scholastico,Ιngenuo adolescenti, Spectatae indolis ducro uc.

De Subscriptione.Titulus .VII., Vbscriptio aute esst modesta notificetisseribentis e si

Quatuor igitur ad eam pertinent,loci unde epistolatinittituro descriptio,temporis quo scripta est notificatio, iquae duo colinub post vale scribi solent: item scribentis,N eius meritorum modesta declaratio,quae si Iaumilis est scribens,in postrema parte poni solet.Neque verb vidi . xi si plena sit salutatio praemissa, necesse erit iterum scriνhentis nomen,ac nacrita reponere.Quinctiam negociaν

tores temporis, x loci in fronte meminisse solent.Locus autem iuxta regentis exigentiam, nunc in glo,nunc in abito nunc sine prςpositione une cum praepositione, ut,EN officina nostra literalia, Partitistis.Eκ Paresalsiora Lutetia. Datum Romae. Scriptum Lugduni. Sed honostius talia subaudiuntur: vGUale Lugduni, ad cap. MartiΦas &c.Aut, A Lugduno.&C. Tempus autem in abito sine praepositione ponemus,aut ca praepositione,in eo casu quem ipsa enlagitat: ut,Ex Lugduno, anno M. DL cap. Aprilis. aut,ad caLAprilis.Cum verb dicimus, prisdie calendas,aut tertio calendas, perficitur sic, pridicit. die praecunte calendas:tertio.s die ante calendas, aut

14쪽

Inter calendas.Unde quia subauditur ante, ideo dies denotantur a sequentibus calendis, nonis, aut idibus,ru ria prccedentibus, Et ideo quia primus cuiusque mensis dies caledae sunt,ideo qui ab eis denominabuntur dies , erunt in mense praecedente: sed qui a nonis,& idibus, in eodem mense.Sunt autem statim post calendas nonae in quatuor mensibus incipientibus ab his literis, immo.

i.Iulio,Martio, Maio,&Octobri,sex in reliquis quatuoitdFinde in ossius idus octo,post quas sunt calendae χρ

quentis mensis, aut veri' dies ab eis denominadi. Na calendarum, nonarum, M iduum unum duntaxat diem esse volunt,quem in ablativo ponemus,dicentes, calenν

dis,non is,aut idibus Augusti &Gq.dicamus calendis ipsis . Cli verb dicimus ad caledas, est quasi iuxta,aut circiter caledas,& dies est inceti': sed pridie cal. cst dies poedes. Propterea aut abim,die,includusilicet dicere pri/die,& postridie calendarum. Nec est postridie ide quoacras, sed posteriori die: unde de pterito dici pon vi P stridie quam pater de iunctus erat,epulum dedi,& Posstridie quam uxor morietur,viscerationem dabo. Diate tertio calendas,est praecipue is,qui tertius est,computando calendas pro uno,& pridie calendarii pro altero.Neque dicemus secundo calendas: quia secundns a sequendo dicitur,dies aut praecedunt,qui a calendis, nonis, Midibus denominantur.Undeo secundo dicimus pridie: quod longe differt ab heri,sicet hesternum pro pridiano passim reperias.Verum quia de his in Sulpilio,& Augusino diffuse dicetur,fine facio.Nomen scribentis ponte in nto,quia subauditur verbum dicit,aut mittit: sunt ta/men qui dicant tuterdum, Per eundem dedititiumstitu. Per eum qui supra. sed id vulgatius. Merita aut nostra modeste memorabimus , nisi forte dignitatis, & poleo

statis autoritate quid fecerimus.Potius autem modiciti tem nostram fatebimur,quam titulos ostendemus. Cognationis autem gradus licite explicantur :vt staret pay truelis, sobrin',copater tuus &c.

15쪽

i DE EPIST. COMPEN.Pνης rum, siue exordium breuis est oratio, quae

flatim nobis aut beneuolum,aut docilem, aut distentum comparat auditorem.

CDe hac parte videbis Sulpiti um in sequenti opus uis

Titu.ii.ubi docet beneuolum facere a quatuor, a pers na nostra,a persona aduersari j,a personis auditorum, Ma rebus ipsis.Docilem autem expositione totius rei dicectae: eiu sili aperta diuisione, M apto ordine.Attentum verb promittendo dicere magna,ia pulchra, aut cum prismis utilia,& ideo precando attenti sint,ari animaduerstant. De quibus omnibus in Sulpi.per nos alias deci rando prolixiores erimus.Porrb principio,siue exordio non semper ne in oratione quidem utamur, sed uti ex Cicero. Sulppitius docet,* principio,si turpe est genus causae,ad insinuationem confugiemus. At in epistolis familiatibus vix unquam visa offenderis idoneos. Statim enim post salutationem aut narrant,aut petunt. Uerum tamen si res inhonesta petitur,aut pro inhonestis,insinuatione utendum est etiam in epistolis: in quibus si de phis Iosophia,aut repu.sunt,etiam exordia locu lint.Csterum quia plurimum beneuolentiae ex apta laudatioe cosequi solemus,adiecimus ex Mancinello huc de ea tractatulli.

De laude, vituperatione. Titulus IX. Aus est expositio, amplificatio ch bonorum, quae

alicui accidunt personae vel communiter, vel piis uatim.Communiter, ut laushominis.Privatim, ut laus Socratis,laudamus tamen etiam res,vi iustistia,ut muta animalia.Nec no eua arbores,ia semina, iamontes,ia fluuios,& similia. Sciendumst qubd demonstrativum genus diuiditur in laudem & vituperatione:

quibus autem ex rebus laudem constituerimus, cono variis rebus erit vituperatio comparanda. Loca Verblaudis,vel vituperationis,poterunt esse rerum externasum corporis,& animi. Deorum idus. In dcis aut generaliter primum maiestatem ipsorum

naturae venerabimur,deinde proprie vim cuiusque, M

16쪽

CUM COMMENT. ASCEN.

inuenta,quq utile aliquid hominibus attulerat: vis ostenditur,ut in Ioue rege deorum omnium,in Marte belli,in Neptuno maris. In ueta,ut artium in Miuerua,in Mercurio literam,medicini in Appolline,in Cecere frugii in Libero vini.Tu si qua ab his acta vetustas tradidit comomorada. Addunt etia dij honore parentes, ut si qs sit fili' Iouis.Progenies quow,ut Apollo,ac Diana Latonet. Hominum Idris.

Magis est varia laus hois.Na ptimum diuidie in Wa,

quodo ante eos fuit,quodq; ipsi vixerunt: ante holam , patris,parentes,maiorem erutiIlla quot ex eo qst ante usum fulti trahent,quae resposis, vel augurijs futuracla itate omiseruntiVt eu qui ex Thetide natus csset, maνiore patre suo futurii cecinita dicunt oracula. Reru exoternarii sunt ea,quae casu,aut fortuna secuda,aut aduerssa accidere possunt Ut genriciuitas,genus,educatio, diuitiae, potestas,gloriet, amicitis, Aquae limoi sunt:& ea, quae his sunt cotraria,COrpis sunt ea,quae natura corpori attribuit comoda, Velocitas, Vires, dignitas, valetudo,&quae cotraria sunt.Animi sunt ea,quae cosilio,& cogitastioe nostra c5stant, prudelia,iustitia,fortitudo,modestia:& quae contraria sunt.

His externis reb'. Ges in laude t Latinus, GKc'.Ciusta s, ut Uenet',Roman', Athenie sis.Genus in laude,mhus maiorib'natus sit.Si bono me pare,aut excelsiorem fuisse dicemus.Debem'quot oes progenitores insignes ad eu usq; que laudatu volumus,memorare,& in sing lis clarii aliqd summatim apponere. Si humili me,ipsum in suis,no in maioru virtuties habuisse prcsidiu.In vitus patioe,si bono gne dedecori maiorib' fuisse ostedemus. Na quosda claritas ipsa notiores circa vitia, ia inuisos magis facit.Si malo, dicem' etia maiorib' suis detrimeto fuisse.Debem' aut in vituperatiotb' sere cuctis ironia vit,et in his aduersari a deridere,et, ille maxime exultat. Edu

ratio in laude,qubd bia,honesterbi bonis disciplinis educatus tota puelliis iuerinvi Aellilles apud Ghirone Invi

17쪽

is,DE EPISTOLIS COMPENDIO L

vituperatione contra ,inde se rctraxisse aperid narrabis mus. D einde sequitur victus,ut in Achille, bd medullis leonum pastus est, bd parce, modesteque vixerit: ut Socrates,qui aded parco,teperatosti victu utebatur, ut cum Athenas lues saepenumero vastaret, latus ipse nunquam qgrotauerit. Praeterea in diuitiis qualis, aut paupertate cuiusmodi fuerit.Quemadmodum habuerit in potestatib' gerendis animum.Quae gloria, quae amiscitie,ia quid fortiter in inimicitiis geredis fecerit, cuius causa susceperit inimicitias: qua fide, heneuoletia, ossicio gesserit amicitias.Si interierit, cuiusmodi mors metit, Mqua causa,an O patria pugnans obierit. Cuiusmodi res morte eius sit consecuta.Si certamina in eius honorem

sunt celebrata, quomodo Patroclo ab Achille,& An, chiset ab Aenea. vel ignominia cosecuta sit,ut Mello,cu. ius domus solo aequata.. A corporis commodis laus. A corporis commodis laus. A natura in laude, a

sit dignitas,atque forma,laudi fuisse eam,non quemas modum caeteris infami ali dedecori dicemus. Si vi. res,atque velocitas egregia,honestis haec exercitationishus,& industriis comparata.Si valetudo,perpetua, dis ligentia,& temperantia cupiditatum. de Cyrus apua Xenophontem inquit,Primum equidem operando, ne unquam laturer,id enim difficile est,ia grave. Deinde verb per laborem immissa consiimo. Ita enim mihi viseeor & perseuerantius bene valere, & robustior emei. In vituperatione,si erunt haec corporis commoda, mole his usum dicemus,quae casu,& natura tanquam quislibet gladiator habuerit.Sin erui preter formam omnia, , ipsius culpa,& intemperantia fuisse dicemus.

Ab duinio laus.

Ad omnes aute res,quibus animus hominis maxime consYderatur, illae sane quatuor animi virtutes erunt accommodandae: ut si laudabimus,aliud quidem iusi

aliud sortiter, aliud honeste, aliud prudenter factum esse

18쪽

em dicamus.Si vituperabimus,aliud iniust aliud igna/ue,aliud inmodeste, aliud stulte factu esse dicemus.Nos

tandum deniq; est no necesse esse nos omnes has pari in laude,aut vituperationem trafferre,propterea saepe non incidunt,aut ita tenuiter,Vt no sint necessariς.Laus

labis ite a professionibus, & disciplina: ut quod officia

pro talas est philosophicu,vel rhetorica,vel militare.Laudabis quot a gessis, ut militare vitam deges quid in ea tessetitaeaudandii in quibusda,et immortalitate virtute sint consecuti.Aetatis aute gradus,gestarii* rerum ordianem stqui speciosius est, ut in primis annis lauda indo is,& pudicitiaan adolescentia verb mores,inadis,disciplint. Post hoc operum.Lfactorii,dictoru* cotextus. Et sciamus gratiora esse audietibus, et solus quis, aut pri. mus,aut certe cu paucis fecisseclicetur. tium laudi lis heri parentibus ibo coditoribus,leges latoribus,inuetoribus artes,necno instituta quo autoribus:Vta Nin I ruma nosma traditum deos colere.Qui omnis etia in Vir eratio manos,deoane ordo costahit latum in diuersumant quia sit quaedam eolere doctis virtutibus,cum vitiis Vicinitas, Hedu proxima derivatio iure verborum praecipidi,vt pro temerario fori pro P .digo liberalam,pro auaru parcum vocemus.

Funebris oratio. CFunebris ast oratio defunctos satis laudet, superstitea nigne moneati Filios Gra, fratre ad virtutis iplarii

imitatione horretur.Paretes vetb,ia maiores alios,siqui supersunt,c5soletiit.Ante omnia generosam illotu stir laudemus: deinde educatione,& disciplinam: postrem, narremus ita ab eis fuisse res gestas,in maxime decebat eos,qui essent ex talidus ortu Funebres aute cocionea tristes, ac summissae erunt.

peditant coparationes:quas quide pones,quo in loco te pus admoneat. Oponet enim & ceterora nominum, es

viroru praeclara lacinora copuedo cosem, & huius Met

19쪽

laudas,longe illis maiora esse ostendere.Illorum quidem quae minima iunt, huius autem, quae maxima sunt,enarrando.Procedetes igitur per loca laudationis compar

mus & urbe urbi,u genus generi, & victum victui, Mprofessionem professitonibus,& gesta gestis,M ea quet aeciduit extrinsecus,& diuersos mortis modos,& quae ea

sunt consecuta.

- Mutorum animalium laus.

Muta quot animalia M ab eo loco, in quo nascum laudantur:& a diis,in quorum sunt tutela,ut coluba veneri, equus Neptuno dicitur esse consecratus. Rerum laudes. es autem laude ab inuetoribus accipi ut, ut venati nem Diana inuenit.Arbores& a loco,in quo gigniatur,& ah deo, in cuius sunt tincta, laudaturivi oliva Miner ue,laurus A pollinis.Laudatur autemurbes similiter at homines a pro parente est concordia, & multu autos ritatis assert vetustasalla propria,qus ex loci positioe,ac munitione suntan quibus specie cutilitatem intuemur. Species maritimis,planis,amoenis:utilitas salubribus, sertilibus4 erit.Ciuitati prsterea comoda talia qugda sunt. Concordia,vires ad bellum,pecuniae M prouetuum coors,sociorumvirtus, liu multitudo: quae vero his cotra' sum inutilia.

Operum idus.

Laus etia operia est,in quibus honor, utilitas,pulchrio do,autor pectari solet. Honor,ut in teptis.Utilitas,in muris.Pulchritudo,Vel autor,virohil est.

De narratione. Titulus T.

Arratio est breuis, dilucida, veri imilis rerugestarum xl qud insparum,ed censim pertis

nentium,expoqitio. Quomodovect breuis,dilucida,&verisimilis erit,graphice admodu ex Cicerone docet Sulpitius. Narrando' igitur cavebo,ne da breuis esse laboro,obscurus fiam di

20쪽

e sit ne quodcu velit,poscat sibi fabula aedi, quia si dicentis et ut fortunis absona dicta,Romani tollent eates, pediteso cachinnii. vi autor est de arte poetica Flaccus.

De petitione, Titulus XI. Etitio esὶ verecundasgit,benescii,eut veniis inis ploratis,quam aut bonestam,dutvlit .mineese Petilio quis

juriam, facilem , uulsit feri posse, G decere

inprobabimus. Ossicium petitur, ubi iusta est peredi propter merita reciproca ratio. Beneficiti imploratur, dum nulla praecesserunt merita. Uenta,quoties prscesserit cu a.Honesta es Petitio,qua,quod negatu turpe sit, exigitur.Utillaui eua praestati prosit.Necessaria,si re petita carere nequeam tui si pro crimine veniam, aut contra sortiore auxilia petimus.Facile factu comprobabitur quod petitur di penes eum, a quo petitur, esse significabitur posse aute fieri necesse est,decere vali congruum. '

terminus,quo, quod plurimum optamus, mi dis Elum cium sue volumus nunciamus. CEpistolas autem tam de illis dicere institutans ita leia claudere solemus,Uale,& bene age.Uale,& me,ut lacis,ama.Aueto,& me,ut coepisti,amare pergito. Vale lis teraru decus,aut mora columen,aut rerum mearu praesdium:& familiares tuos amicos nostros,vel meo nomisne saluere iube aut, plurima salute impertire. uod quisdem apteίdixerimus, sitatem cessierimus,qui alios faciat salutis participes,cum ipse multb sit beatior. Nam cliens non dica se patronum suu salute impertire, sed ipsi sal rem,aut felicitatem optare.Nam in comico,cum Gnato Parmenonem salute impertit, superiore se significat per parasitica petulantiam. Cicero verbo vale nihil addere

consueuit.Si post vale quaedam quasi neglecta adieceris muriid iuc*dς qua nus per adverbiu heus,quod reu

SEARCH

MENU NAVIGATION