Augustini Dathi Senensis Elegantiarum linguæ Latinæ præcepta cum familiari Iodoci Clichthouei, ac Iodoci Badij Ascensij enarratione, nunc demum ab Ioanne Raenerio diligenter recognita. ..

발행: 1539년

분량: 540페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

251쪽

Praeceptum LVIII.

CAeterum i l perbellii est Est mihi apud te fidese

ide' tu diibibes mihisdem.quod est Meuratius aduertendum.Ndm p ruiup solet sum, es, est, verbum datii o uin timis igniscare babere, π quo dis modo postideremissi' mihi perauid. Est Caesari nova potessas , siue pietas.Illud designat me pecuniam habere:boe,habere Cae1drem magnam potes diem. Cusius constitutionis crebra apud priscoso disertos viros obseruatio et P.

Caeterrimu Hic autor verbu sum,dativo iunctu pro habeo accipi,atui venustam e sicere oratione demostrat. Et tres distinguit in partes.In prima,praecipit. In secunνda,exemplificat.In tertia,hanc praeceptione a veteribus obseruatam concludit.Secunda ibi, Est mihi.Tertia ibi, Cuius constitutionis.

einu substatiuu sum,es,est, dativo iunctii significat Expo.Clich. ide,quod habeoru eleganter hoc verbu in illud mutaεeode Ne,u modo seruato:vt,Habeo librii:venustius dicitur,Est mihi liber.Habui Dalreuneti Fuit mihi frater. Habebo amicu: recti',Erit mihi amic'.Et in hiet orationibus verbu substativit si pi' primo loco poni ξ,datiu'secudo,ntus tertio quonia autores frequenti' sic locuti sunt. Uergi,Sut nobis mitia poma.Ide,Sunt A mihi carmina. Reeordor bae reni Haee res mihi in mentem venit. Praeceptum LIX.

FG' recordor bane re,potius quam, huius rei, dicis fur. Ad ide dieitur Huius rei mefibit recordatio.

me res inibi in metem venit.i.mihi occurrit: vel,

milvjuccurrit quodpostreinu minus usitate Acitur.

252쪽

rso ELEGANI AUGV. DATHI

CEgo M. Alicuius recordationem rei has per oratio nes Knonymas concinne explicari notat, grammati a carpendo. E t non eget distributione.

' geniti iungit. Uergilius, Si ritὰ audita recordor. Idem significat Subeb verbum, vel accusativo iunctum: ut, Huius rei animum meu subit memoria.Vel dativo: Ouis dina, Subeunt illi frateri, parensq;.Uenire in mentem, idem cum praedictis significari de quo praecepto.I . propria fiet declaratio.Postremum occurro, M Succumro,eandem cum praecedentibus trabentiationem Vt,Patris imago saepius animo meo occurrit. Vergilius, Pubchrum. mori succurrit in armis.

Praesso, antecello,aliquando eum Geus 'fuiua,elictis audo cum ablativo. Praeceptum L X. Otecello clitie venuste furnoverba altiluaudo dutivo, agri uicio accusatilio perpulchrὀiunguntur, cum accessione ablativorum eius rei, euius est praessantia:vt, o prae si tibi ingenii uic:ι mone. Iomnes praecellit Petrum acumine urgen I. Epsus praestit asello velocitate cursus.&GHῖc autor horum naturam verboru Prae

sto,ia Antecello inprimit.Et duo facit. Primb praecipit. Secundo exemplificatiSecundum ibi,Vt ego. Declaratio Chebibouemd.erba neutra excellentiam significantia,ut praesto,ans EXpost Id testo,excello,praecello,antecello,anteeo,regunt rem C Clichtho. cedentem in nominativo, rem excessam in dativo, aut accu sativo, D proprietatem,in qua fit excessus,in ablatis uo sine praepositione: ut, Ioannes caeteris praestat domo Ouidius na.Petrus verb praecellit virtute.Ouidius,Quantocri rastem qui temperat anteit Remigis officium. Et poniant orationes de comparativo gradu mutari in has loqueno

253쪽

di rationes:vt,Cicero fuit eloquentior caeteris orato is hus: mutatur in hanc orationem,Cicero caeteris oratoiis hus eloquentia praestiunus, teros oratores.

Defrequentativis verbis loco primitivorum. Praeceptum LXI.

Si mi merosequentaliud verba, quae eppellatur,

primitivorum verborunt,i quibus traxerunt origonem, significationem retinent, praesertim si prima illa d feriora fuerint:ut coniecto,pro coniicio:mase,pro malleo .imperito,pro impero: pleκor, pro amplectora Et alia iteni ραιὰ innumerabilia, siquando eredin verbi asseritas ulla contingat:quod eruditorum iudicio nunc derelinquimus.

ESaepenumero.Hoc in loco amor de venusta frequens latiuorum usurpatione verborum pro prinutivis praeco Ptionem tradit. Et duas continet partes. In prima, instis tuit.In secunda,exornat.Secunda ibi,ut coniecto.

uerbium Frequento,propria habent significationem. t, Hic vitro,citro. cursitat.Lfrequenter currit. At si solius verbi persectae formae sine adverbii coniunctione signia ficationem habeant,runc loco verboria perfectae formae,& quidem eleganter, ponuntur: quod potissimum fit, cum verba persecta habent asperii,& durum sonum: vi, Gaudeo siquando tuas literas lectitare possum.i. legere. Primiua aetate homines glande victitasse dicuntur pro, vixisse.Sic clamito,pro clamo:scripto,pro scribo.

De Dis mutant significationem. Praeceptum LXII .

mutat significationem:vt precor,π deprecor co

254쪽

tiuiis exigeat potius, luim vim commutet. e praepositio&c.Hὶcautor docet praepositione De verbis per compositionem iunctam saepius eorum signis ficantiam mutare.Et duo facit. Primi, institutionem dat. Secundit eam emplis confirmat.Secundum ibi,Non. nunquam.

verbum cum De compositum interdum habet oppoExpostao. sitam significationem ad simplem ut precari significat roν cIichtho. gare,deprecari autem est refugere,& ne quic eueniat precado auertere.Ouidi', Saepe precor mortem,mortem quom deprecor idem .Etiam deprecari ais ado esto nixe,& valde precari.& tunc De auget significatum simplicis.Hortari,est ad aliquid faciendii incitare. Sed Deo hortariest ab aliqua re lacienda quen: retrahere. Sic Doetegere et Deuelare,quod tectum,& velatum erat manifestare.Ouidius,Orat deuelat miserae pudibunda sororis. Consimiliter Dis interdum in compositione mutat significatum simplicis:vt dissuadere,est verbis aliquem ab insstituto deducere conari:vt, Adolescentib'improbos mo. res dissuadeo.Saepius etiam Dis in compositione signis ficat in diuersas partes: ut discurro,dispergo, disiicio, in diuersas partes curro,spargo,iacio.

TerentiusEκ, De amplificant. Praeceptum LXIII. De vehementer amplifclavs Moro, quod ab re, er Oro de ustii, significet impetro.Gren. in Andria,Gnatam ut det oro,vrκq; id moro.

Eu,8c de &c.Hoc in loco autor verbali in copositiosne, D ex, Ω de, verbi significatione augere dicit.Et duo facit.Pr inb praecipit.Secundb exemplificat. Secundum ibi, Ut exoro.

255쪽

cvM COMMENTA. ASCEN.

ΓΕ auget interdum sipnificatum simplicis, Ut oro, Expostao. quod oraui impetro: uis ais ando exorare pro orare Cialissio. capiatum. Viae exoratum haheo,ut me adiuvem Etiam Ex in compositione significat sinervi expes, sine spe exstpers,sine parte: exors, sine sorte.Denit Ex significat exρtra:vt extrudo,exeo, excedo. De praepositio aliqli auget significatu simplicis: ut demiror,valde miror:deamo, valde amo. Interdii significat a,vel ab: ut decedo,id est abs scedo,demigro, a priori domicilio abeo. N onnun* mgnificat deorsum: ut decurrere,detrudere, ech cere..

Suadeo,persuadeo facio,perscio. Praeceptum L XIIII.

oratoris futis,id est impetro,ais obtineo: unde πerebro non solum suadeo sed eredin pestet leo fedfata pescio explorat uni.

Sic suadeo &c. Praepositionem Per in complevione verbali hoc idem facere,hin autor ostendit. Et duas co tinet partes.In prima praeceptionem dat de suadeo verabo. In secunda hoc idem facit de lacio. Secunda ibi, Sed facio.

Expost. Io. Clichilao. Per in compositione significat perfecte, M v sal Gnem: ut suadere est in aliquam sententiam quemcpverbia vergilius inducere conari: licet si inanimatis rebus attribuatur, sit solum impellere, M ad aliquid inuitate. Uergilius, Suaoclento cadentia sidera somnos. Persuadere autem est, quod quis suadere studuit consequi,& obtinere. Et hic finis oratoris est,qui cum causam suam in persuasionem deduxerit,voti compos est. Nullus est qui mihi, ut hoc faciam,persuadere poteritiSignificat etiam Posuadere, aliquem in rei cuiuspiam credulitatem inducere, quod rimare dicunt,facere credere:vhQuae ne libet ei fus

256쪽

u psuadebo.Persuasum habeas me tui amantiore esse neminem.ia redas.Inde Persuasio,opinio suadendo indus Quintilian'. cta. uini illaes iuprimo,Nihil peius est hi qui paulum aliquid ultra primas literas progressi, falsam sibi scientiae persuasionem induerunt.

Prieceptum LXV.

' gularem virtute vehementer ad uiror. Na tria sunt Dequo dabibi ordine inuice iunguntur, quorsiprim v, dc leouisti usi est Diuere:postremu Admiro quod vehemes, ac praecipuli: I eorum medium Observo,quod est venes ror , o colo: quo Obseruantia taurentia significat. Sed iterum aliud Memplum: Quan is inlisunt omniuemicorum iucunte literae,ntie tameti iucundisiiuuefiesrunt. Sed Et pro tamen posὶ Quamuis raro collocemusrvi, mihi antehac incrus eras ed ornite profracto Adripimus es. . CPlurimum &c.Hic autor institutionem apud Ciceroonem,alios. orat es saepius obseruatam de aduersatis uadictione Quan*,Ω similibus promit. Et quini dis stribuitur in partes. In prima,stpe dictum agitan secumda,exemplificat.In tertia,digressionem facit,quod ab imperitis incidens dicitur.In quarta,ad exempla regrediti In quinta, copulativam,&,post inc aut quamuis locastam accipi pro tamen coneludit.Secundam ibi, Sed li ius.Tertia ibi,Nam tria. Quarta ibi, Sed iterum. in

257쪽

soli quoquo pacto cotrariam esse significat: ut, δ, etsi, tametsi, uis, licet. Et praeponuntur praedictae dictiones priori parti,sequente colunctione Tame,ad partem p steriorem.Duae aut primae coiuctionem s. Φ,etsi, requis runt verbii indicatiuae. Ut Vergilius, nil testibus il vertas ,

Iis Profeci, extrema moriens tame alloquar hora.Cicero, Cicero. Etsi ea pertubatio C tu rerum, Ut suae que fortunae maxime poeniteat.Ponitur interdum Quani in secsida oratione,& suliticetur Tamen:vGTe claarissimia habeo, ii nulla mihi antehac tecu fuit consuetudo. Aliquado loco coniunctionis Tamen,ponitur coniunctio Et: ut, Quan* mihi antehac amicus eras, sed & nunc profecto es amicissimus. Tametsi, uis, licet, requirunt verbum optatiui,vel coniunctivi modi: Vt, Quamuis nullo tibi amore ante cdiunctus fuerim,riuc tamen summopere te amo. Tamcisi nullas ad te literas dederim, no in suspicoris me tui esse immemore. Diligere in vulgariter, medi criter, D leuiter amare.Obseruare,est eN vehementi amore in venerationem eius,que amamus,deduci. Admirari, est eius, quem mitifice amamus, singulare virtutem adomiratione prosequi Primum ergo minimum est. Secum dum medium,et tertium maximum.

Noluosum,sed eti , verum etiam, vertiniquos. Praeceptum LXVI.

ADbiecilla Zuo orationem pervenustam reddunt

sibi inuicem correspondentia, quorum alterum est nonsolum, iue non modosiue non tantinnaraeteru es ed etiam, vel verum etiam:vel loco etiam,possim quoq; er aliquibus interie lis , quorum omnium empla JubneEldm . Η.ec mihi res non solum grata

est,sed etiam iucunda. Marcus Antonius non modo Ciceronis erat inimicus , verum etiam hostis patritae.

Ndreus Cdio non folum ingenio pollebat, sed etiam virtute florebqt plurimum. At Oder non folium rο

258쪽

impertu cogitabat attingere.Et ita in con imitibus praesponendo minoris momenti particulam.

Ad haec Ampraesentiarum autor de eleganti harum, situ particularum non solum, sed etiam, sibi correspons dentium,& similium, ait vlarpatione meminit. Et o duas scinditur in partes . In prima, praecipit. In secunstria,praeceptionis exempla subiungita Secunda ibi Quo

rum Omnium.

eIdratio Charibouema. Exooss.Iod. CHQς pyxceptum tuor regulis clarius euadeti Piis Caelithoue. 'R LQqGςndo Per - Φn modb,non tantum, non solum,' nulla negatione postposita,debet minus, & leuius cum praedictis praeponi dictionibus: maius autem M vehes mentius sequi cum veruinctiam, Verum quo : Vt, Non tantum te diligo , sed etiam vehementer amo. Sescunda regula.Loquendo per non modb, Ω caeteras disctiones praedictas sequente negatione,res maior praeponi debet O illis praedictis dictionibus,& res minor postponi,adiuncta dictione,sed ne quidem: H, Non mod, te non amo,sed ne diligo quidem. Aliquando nequidein prima parte ponitur,& non modb in se M. Cicero, Milii vect quicquia acciderit in tam integra ciuitate, ne recusanti quidem euenerit,non molli non repugnanti. Tertia regul Per nedum sine negatione loquedo dehet maius praecedere,nedum interponi, & maius sequi: ut, Uirtutem exactissima opera, nedum scientiam coisparare laboremus.Est em virtus maiori momenti,quam scientia. Quarta regula.Per nedum adiuncta negatio ne loquendo debet minus praecedere,nedum in medio poni,& maius sequi: vGHic scientiam non sibi compas rat,nedum virtutem non colit.Et idem illet duae partes idem habent verbum,ad quod referantur,siue diuersi verba illis orationibus respondentia.

259쪽

Tam chara inibi patria est quum to lincunda vista sed facile tute hoe intelliges.

Et sic iaci De venusta horum constructibilium Tam&Quam siluatione tin oratione Iuc autor instituit. Et duo facitiPrimb praecipit.Secundb exemplum poniti eundum ibi Ut tam

am pro tantum,& Quam pro cutum, mutuam haν τ .hent connexionem, ut alterutro praecedente, alterum se ' ι quatur Et iungutur positivis,& verbis.Uergilius, Tam Vii m0 . ficti, Paruit tenax, quam nuncia veri. Tam te diligo, V S quam tu me diligis. Aliquando Tam significat aded,& iunc in secunda parte sequitur,vi: ut, Cicero orastior est tam praeclarus, ut illius eloquentiam mirentur Mmnes: id est aderi via usta deb, vel unta , vel intanorum praeclaruriuo se pro egomet. Praeeeptum L X VIII. PRO eo quie quod caeteri reprimere cosiueuere proonominibus adderes vel re et Metuessabitas dis lectiones, Cicero potius ide efficit perboc prono men ipse, se, sum, plodillarum fere adiectionum lis eum obtinet:ut ego se magis, sitim egomet, ille sci

Pro eo &c. Hac in parte autor de frequenti prono. minis Ipse usurpatione Ciceroniana,istarum loco adiesctionum syllabicam Met,u Te, cu octo primitivis pro/nominibus cuiuscunt fuerint & casus,& numeri,praesceptionem dat.Et duo tangit. Primb praeceptionem.Socundri exemplo ad Ciceroniana nos hortatur imitati ne Secundum ibi,Ut egoipse.

260쪽

ris Expε clich. vergilius ELEGAN. AvGUS. DATHLIarum autem syllabitaru adiectionum elegantius pronominibus postponitur pronomen Ipse: ut, Ego ipse hoc expediam.Tu tibiipsi sis curae.pro egomet,tibimet.Dilis genter autem curandum est,ut pronomen Ipse in eo ponatur genere,quo res demonstrata ponitur: nam siridis nersum rei demonstratae genus ipsiam quoq; pronomen variatur,quod in syllabicis adiectionibus no fuerat o seruandum .Est M alia adiectio.LPte, quae ablativis pronominum possessivoriam singularis numeri adiungitur:

υt,omnia suapte natura bonum expetunt. De me risin.

Praeceptum LXIX.

f .s,hoc ut Mecum sit una dictio.Item, Me eum ipse vincerem .cum dis int dictiones.

Alia est &c.lmprcsentiarum autor hanc adiectionem syllabicam Cum, ab eloquetissimis saepius usurpatam viris,ltibus ca pronominibus primitivis positis duntaxat in ablativo,tum singulari,tum plurali declarat. Et duo agit.Pi b praecipit.Secundit exemplum subiungit, disnantiam ponendo inter Mecum dictionem, A me cum orationei Secundum ibi, Ut mecum.

Trium piimorum pronominum ablativis Vtriusq; numeri subiungitur eleganter per compositionem haec prae positio Cum, M. fiunt adverbia personalia,id est certis distincta personis:ut Mecum,Tecum,Secum,NobiscJ, Uobiscum. Uergilius, Id quidem ago, M tacitus LP cida mecum ipse voluto. Idem, Talia flammato secum dea corde volutans. Et debet haec dimo Secum, soslum iungi verbis tertiae personae vel singularis, vel plus ratis numeri: quare non rem dicitur, Veni secum: ver. Iho secum:sed, in eo diccndum.Aliquando separane

illi dictiones,Vt prior sit pronomen,& posterior aduere hium temporis:H,Te cum ipse video,omnem penitus a corde dolorem amouco

SEARCH

MENU NAVIGATION