장음표시 사용
261쪽
yasi tibi dicendum eritati mihi familiaris es:oma
tius dicetur, o te utor familiari feriTu mihi amiscus es, o te amico utor.Tu mihi es magis Perroriustius, o tet utor multiso. o tecu frequenter verser, Frequens est mihi tecu consuetudo rapiaesepe eouersati nemsignificat.Tecumagna amicitia habeo:Magna mihi tecum est amicitia.Et ita alia permulta:vi, Sunt mihi cuni omnibus malis viris inimicitiae,Nam remus dixeri
mus Inimicitiae plurali numero,quam singulari.
Sed si Dc.Hῖc autor horum amplam verborum' Utor cum ablativo,& Sum cumidativomlo,aut dativo, Dacluemio personali usurpationem apud eloquentes viros esse multas ad res ornate exprimendas dilucidat .Et litora distributione non eget.
Hoc verbum Utor,Uteris,ablatiud iunctum elegater conuersationem exprimit, L multas etiam orationes de verbo substantivo ornatiores reddit: vi, Ego te multos annos familiariter usus sum. vel: Tua dulcissi a familiistitate utor:veLtua consuetudine iucundissime utor. Sis militer , Ego te amico utor. quod barbat E dicunt, traneo te pro amico meo. M sic de aliis 'orationibus. Hoeetiam verbum substantivum Sum,es,est,dativo iunctii, &ablativo mediante praepositione Cum,aut adverbio personali, conuersationem eleganter explicat . ut, Froquens mihi tecu in con suetudo. Hoc enim nomen Consuetudo,aliquando assuetudinem, siue assuefactionem significat.aliquado velli conuersationeri uti Assidua amiscorum consuetudine amicitia mirum in modum confixa matur. Sic ergo recte dixerimus,opto ut diuturna mihi
262쪽
Nihil eum eomparatius, Praeceptum LXXI. Id neutra voκ Nibi ec potissimum ut eompetratis uis nominibus,tum D minam reddit orationem. tum masculuiam:v Nihil ψὲ hoe homine melius. fere idem es h vGNullus bomo esst hoc homine melior. Nihil bde virgine estfrmbius:quali nutila virgo bde viro gine estformosior. Et in caeteris aliquando confimiliter.
Sed neutra &c.Hic autor nominis Nihil cum comparatilio neutro iuncti expositionem manifestat. Et duo
facit.Piimb instituit. Secundb exemplificat. Secundum ibi,ut nihil.
Expost.Io. Hoc nomen Nihil positum cum nomine comparan=CIichthouei. uo neutri generis,aliquando per masculinum genus, Maliquando per inmininum exponitur. Siquidem neutri genus illa duo in se includit: vi,Nihil est mihi te gratius. id est,nullus homo mihi te gratior.Nihil amicitia est praestantius.id est,nulla res est amicitia praestantior.Et longdelegantius oratione de comparativo neutri generis utramur,quam aliis:quonia ea vehementior est, & amplior.
Hunus pro officio,o consimiliter Pertes. Praeceptum LXX II.
est amici munus.id ei hemicissicium. Fungor boni viri munereferme idem e horio boni vis N Ofeium. Sed, Partes plurali numero misimilem brabet significationem:vLMeae partessunt.id est,staum
meum esὶ:vellertinet ad me. Munus &c. Horum significantiam nominum Munus in utrol numero,& Partes in plurali tantum inua ora' tores usurpanta venuste exprimic. Et bifarie partitur.In prima parte praecipit de nomine Munus,exemplificaru
263쪽
. In lacunda, hoc ide facit de nomine Partes, momodo.Secunda ibi, Sed D partes.
Officium est,quod quisl faccre debet,personae, loco, Evossam& tempori accommodatu Ut, Adolescentes suo satis, Clichtho. faciunt officio, si diligentem literis operam praestant. Munus idem significat. Cicero, Iustitiae primum munus, ne cui quis noceat, nisi lacessitus iniuria. Idem, Est adoles scentiu munus maiores natu vereri.partes in plurali nomero idem cum praedictis significat: vGPatris in te parates agam.id est,quod pertinet ad patrem. Hic veri amici partes executus est,qui amico infortuniis presso suppotias tulit. Caesar in commentariis, A liae enim sunt legati partes,a imperatoris.Nec capitur Partes pro natali solo, ut aliqui imperiit dicunt,Vado ad partes: nam dicen dum est,patrios lares:aut,penates patrios peto.
κα eum ablativo significat prouis deo: cum demistiuo vito, vel refugio. Praeceptum L XXIII.
CA verbiim etsi sepe significat provideo: ut,
Cautuest legerperamate tamen accusetiuo iniis bina pro vito, de figio. urpant eloquentes viri.
LTurpes viri ingenui cauent mores CCaueo &c.Geminam verbi Caueo significantiam, requentem p apud oratores usum,constructionemrd autor hic ostendit.Et duo agit.Primb praecipit.Secundb exemplificat,Secundum ibi, Ut turpes.
CCaueo cum dativo significat prospicere, vel νrouide EXposi. Imre:& sequitur interdum ablatuitas cum praeposbione A, C lichtho. ves Ab:H,Caue tibi a morbo.Alsquando vem sequitur laturum optatiui adu rbio Ne intcrposito, vel omisso: uti Caue ne morbo labores. Terentius, Cave te tristem Terentius pater sentiat.Idem verbum accusativo iunctum signi G
lasere,ia vitare.Ouidius,Hectora quisquisis in si Ouidius
264쪽
sum tibi chara, caueto. Debent adolescentes in primis malorum cauere consortia.Si verb ablativo iungatur, sis gnificat costituere, ves ordinare.Quintilianus libro quarto, Pro certis autem habemus primit,qui sensibus percis Piuntur: praeterea,quae legibus cauta sunt.
Memini eum decusativo. Praeceptum LXXIIII.
Avi ti O Memmi rectius, de usitatius iung re
accusativo,quam genitivo:vLMemini Platonis sapietiam. Vergilius in Bumbeis, Numeros meomini, i verba tenerem. Nee mirum si in his, qitiestasso Iube orationis,Verxilii Maronis afferam te unonium.
quem non solum poeidni egregie eruditumsed π rhetoricae artis ubis obserum tistimum fuse conmi.
et Atqui &αHic autor verbi Memini constructionem tangit grammaticos carpendo, D usitatum oratoru mo dum probando.Et duo tangit.Primb praeceptionem tradit.Secundb eam exornat. Secundum ibi,Ut memini. Deetitatio Clichthouema. Memini genitivo quidem adiungitur: viallius adhue temporis memini. quo tecta amicitiam inita. Uerum a cusativo elegantius, &frequentius iunctum inuenituri ut,Pythaeo sententiam memini,qui omnia dixit amiconi esse coia.Ad quod coprobandii Uergilii exemplo utit,qui ut testae quom Philippus Beroaldus in epist la quada no miles oratoriquam poeta,habedus esse censetur.Ponitur etiam Memini cum infinitivo. Vergil. Des generem. Neoptolemum narrare memento.
Poenitet,id est parum videtur. Praeceptiim LXXV.
pro parum videtur Uurpit autores, o prae sanotes doctrina viri. Palutet &c. Impraesentiarum autor huius significam
265쪽
tiam orationis, eiuso frequentem apud oratores usum elucidat.Et litera non scinditur.
tudine duci Aungitur. genitivo cum accusativo: vi, Iblius me iam paenitet. Aut verbo infinitivo, ut paenitet me id fecisse.id est,illius rei paenitentiam habeo. Secudbmenitere est parum videri,potissimum negatione praece ...dente,& sequente verbo infinitivo. Uergilius, Ossiciis Vς ῖ nec te certasse priorem paeniteat.Idem,Nec te paeniteat calamo triuisse Iabellum. i. parum videatur. 4vdeo cum datiiso attendo,cunadbidissio vacuum esse. Praeceptum L X X VI.
XJ iJrm persepe verbum variis eoii Ductionibus
Ositum haud eandem retinet significationis vim. Vaco buis rei: est, attendo bule rei. Udeo hac re: est, haeresum vdeuus.Et omatissimum est: Boni viri dant opera,vt perturbationibus vacet.i.vdraco liberi sint.. CSed idem Dc.Hic autor variam verbi csistrumonem persaepe eius significantiam mutare docet.Et duo facit. Primb snstituit. Secundb exemplificat. Secundum ibi, vaco huic rei. Deetirasio Cliebrioueana. Vaco dativo iunctum significat operam do: Vt, Opti' senosisso mus profectb habendus est,qui D literis, D virtuti va. t. Ablativo velli iunctum significat carere. Cicero,Dohesea,qua me accusas,culpavacare.Nemine in inuenias crimine penitus vacantem. Inde Vacuus nomen cu ponitiuo,aut ablativo ponitur: vGTempus vacu in nego 'cit,honesto ludo deducendum est.Animus curiqvacuunti Hor est. Uacat autem impersonale significat otium esse, M temporis opportunitatem. Iungitur daKuo foequente infinitivo. Ouidius. Nec nostris praebere vacat Ouidius tibi cantibus aures.
266쪽
De Anserinduerto, Animaduersio. Praeceptim L X X VIL
stivo in praeposit idem sibi vult quod punior
u Pseusippus animaduertit in seruum Platonis. id est, punit Platonis seruum. quo Animadiserso punitio/nem psendilon nonnuni signis: t.
EAnimaduerto Me. Hic autor duplicem verbi Any. maduerto M significationem, & naturam reprimit. Et tria agit.Primb institutionem datisecadb eam exornat. Tertib vethale nome Animaduersio ab eo de luati coticludit. Secundum ibi,Ut Pseusippus.Tertiu ibi, Exquo. Deetiratio Chistboueand. , Exposl. IOSAEA nimaduerto Interdum est animo vertorid est perspis
Clichthoue. cio,v cognosco: D tunc acculativo iungitur sequete imfinitiuo: ut,Animaduertite mei esse amantissimum. Cis cero, nimaduerti stpe Brute Marcum Catonem auum culum tuum,quum in senatu sententiam diceret, locos graues ex philosophia tractare.Secundb significat punire,sed cum legitima ratione, M animi moderatione: M tunc accusativo iungitur cum praepositione Inr ut, parermiensuti in filium delinquentem animaduertere debet. Teretius, Animaduerteda in m haec iniuria est.Ind' Animaduereno,est cum iusta ratione, & animi mansuetudine punistio. Aurelius Augustinus, Hac animaduersione percus titur peccator,Vt moriens obliviscatur sui, qui dum viν ueret,oblitus est dei.
De Refero eum dativo,s accusititio mediZte Ad. Praeceptum L X X VIII.
remsed refero adsiendium, resero ad populum bene rem. i.pono bine rem in cyultationem pos
267쪽
Cum COMMEN. AICENII Pli velsenatus.Quivsius verbi eius apud billariarum scriptores frequentistimus est.
Ato item Hla autor varia verbi Refero conflauctio nem eius significantiam mutare demonstrat.Et id verba apud historiographos usurpatum concludit. Et litera re manet indiuila.
Resero cu dativo,& accusativo significat narrare: Vt, Eup5 CG A. Referam tibi laetum nuncium. Adiungitur aliquando accusativo istud participiti Acceptus,ta,tum, & dicimus, Accepum reser Est autem Acceptum referre,fateri nos ab altero qui per datiuu significatur)aliquid accepisse: ut, Omnia hona deo accepta referre debem'. At Refero iunctum accusativo cu praepositione Ad, significat rem in alterius deliberationem ponere, cuius iudicium, Msqntentia super ea re expectetur:vt,Hanc controuersi m vergilius ad iudices referre volo. Uergilius, Delectos populi ad iproceres,primumrii parentem, Monstia delim refero,M quae sit sententia posco. id est, pono in consultationem procerum, & parentis.
Dare literas tibi: vel, ad te. . Praeceptum LXXIY.
nonne magnam,de tinete diuersamuis babEt Quale est, Do Bibaculo ad Gesarem literas. Nam dantur Bibbulo deferenti,ut Caeseri reddat, ad quem mittuntur literae.Eas igitur leget Gesur, Bibaeus lus quidem velut tabellarius defert. Nam qui fert lites ro,consueuit bellarius appellari. verum ne quid bustus nunc ignores, Dare literas significat scribere, seu
mittere literas. Quid &c. Hoc in loco autor hanc per modum imterrogationis affirmativae absoluit obiectionem, utrum distincti casus in eadem oratione respectu eiusde verbi,
268쪽
eius significatiam mutent.Et trifarie partitur.Primb pra narratum agitisecundb exponit exempla. Tertili huius orationis,do literas,significantiam explicat. Secundum ibi, uale est.Tertium ibi, Ucrum ne.
Cuchtho. EDare literas,licct idem fit quod scribere,vel mittere lis teras,hoc tamen interest, qubd idem penitus significat, mitto tibi literas,& mitto ad te literas: similiter ide sunt, scribo tibi literas, D scribo ad te literas: sed non idem mgnificant, do tihi literas: &, do ad te literas. Nam datistius significat eu,qui defert literas alteri eas lectulo. A cusativus verb cum significat,ad quem literae sunt desorena ut eas accipiat, D legat: vhDedi Marcello ad Cis Tabella ceron i literas. Marcello quidem ut serat: ad Ciceros Maritalis nem Vt eas legat.Nullas ad patrem literas dedi. Tabel/la,lis, aliquando significat epistolam. Martialis,Falleriis, Bibaculus & nummos ista tabella rogat. Inde Tabellarius, qui fert epistolas,quem & gerulum literarum vocamus.Bibacuo ιus nomen viri proprium.Caeterum si appellativum furarit,eumisignificat,qui assidud hibit: D diminutivum est huius adiectivi bibax.Bibosus idein significat. vitis, binas, temo literas, pro urra,
duabus,tribusue eptaolis dicimus. Praeceptum LXXX.
plurali numero,nee ob di poetarum consutus do. Et pro vita epi sola dicimus unas literas. tram id nomen unus,vna,vnum,cum his, clitie pluraliis terJOLm lefiuntur,pluralem quos retinet naturarvt,vrrae nuptiae,virae sigi rivnd moenia.Et ut ad propos
flum redeam pro duabus epissilis dicimus item binas
Irteras :non autem,duo.Pro tribus epissilis dicimus ternasmon intem res.Pro quatuor quaterno. Et deo
269쪽
inceps sunt reliqua consimili ratione proferuntur.
Nec te.Hoc in loco autor horum nominum Epistola,& Literae in plurali tantum synonymitatem innuit. Et
quatuor particulas continet.In prima, instituit. In secum. da, ornat. In tertia, disgressionem facit. In quarta, ad exornationis propositum reuertitur.Secunda ibi,Ut pro unaaerua ibi,Nam id nomen.Quana thissit ut ad .
Literae plurali numero tantum significat epistolam: 1--bet poetae tamen gratia carminis utuntur hac dictione sint cinitio. gulari pro epistola.Ouidius,Quam legis a rapta Briseis
de litera venit.Nomina autem appellativa s: ngulati nus mero carentia, sub voce plurali significant singulariter,& pluraliterivi Bigae,nunc unum currum duobus equis vectum,nunc plures currus significat. Ergo ad digno scendam significationem singularem a plurali, opus est illis apponere nomen numerale. Propterea nominibus singulari numero carentibus adiungitur adiectivum Terentius Unus,Vna,vnum, o singularis, M unius tantum rei mgnificatio denotetur. Terentius, Ex unis nuptiis gemisnas mihi conficies. Ueruntamen apud poetas Unus in plurari numero interdum iungitur dictionibust habentis Vergili hus singularem numerum. Vergilius, in secundo lineis eos,Satis una supersti vidimus excidia. Nam singularister excidium rem dicitur.Inter epistolam autem, & lites ras haec est differentia,qubd hoc nomen Epistola ponis tur cum istis nominibus numeralibus dux, tres, quaθmor,quin ,Ω sic deinceps,u non cum istis binae, tersn quaternae: H,Scripsi duas epistolas, non hinas :tres, non ternas quatuo non quaternas:quini epistolas Squinas.Sed hoc nomen Literae ponitur cum istis num ratibus binae,ternae, quaternae,quinae,& si c deinceps: Mnon cum istis duae,ires,quatuor, in p:vt, Accepi binas literas,non duas ternas literas, non tres. et quaternas,non
270쪽
Infinitiud oratio pro coniunctisua peruenitali ponitur. Praeceptum. LXXXI.
. Tumitradoratio pro coiunctiva perquam pulchra est: ut,Volo te ad meseribere. Cupio te Athenas psicyci. a Et idTerentianuni: Quid seere te in bde re velim .ssis Infudi enim quid velim quod tu in bo e re facio.Velim ciues omnes unanimes esse.i. quod unanimes sint, concordes.Sed hoest concinnius, i nullum fit ambiguifermonis disierimen.Neque enim omnino rillum sit, Volo te me amare.*uis plerump id suppositionis locum b Obed quod inmitiuum verbum immediatus praecesserit: vLPuto Droum Romanos vincere posse. id est, credo quod Romani possunt vineere Pyrrhum fed id pro viripus edueat orator.Et quod modo praeceptum erat de cDiunatu dici, infinitiva oratione,praeeipue in absolutis verbis,vel ubi alteri eouifuerit adiecta praepositio,se
Mandumsitrv Volo te amari a me. Unfinitiva Dc. Hic de frequenti orationis infinitiuae
usurpatioe pro indicativa apud oratorea praeceptionem ponit.Et quatuor distribuitur in partes. In prima saepe dictum agit.In secunda,eam exemplis probat. In tertia, orationes amphibologicas, M ambiguitatem genera tes ab oratoribus non esse ustirpandas dicit. In quarta, o quibus verbis debent infinitiuae orationes constio tui ab eloquentibus usurpandae viris, concludit. Seocunda hi, Ut volo. Tertia ibi, Sed hoc . Quarta ibi, Et quod modb. ExposLIO. Deelredito Cliinthouenna.
cuclitho. Infinitiva oratio est,quae ex verbo infinities modi e ponitur.Coniunctiva verb, quae ex verbo coniunctivi modi constat. uum autem in oratione Latina post una