장음표시 사용
291쪽
unum mile hominu est in vibe.Et in plurali numero hasbet haec milia,hotum miliis,milibus,declinabiliter.Et in utroq; nnmero requirit genitivum pluralem post se:vt, Duo milia hominum sunt in urbe.& non, duo milia homines. Et possunt huic nomini Milia,addi quilibet no/mina numeralia,ut tria,quatuo quinq3, decem, cetum: vhMille milia virorum habitant in vincised MilleAdieactivum pluralis numeri tantum, & indeclinabile, petit nomen substantivum eodem sibi casu iungi:vi, Mille homines habitant in urbe. Mille urbes euersae sunt. Mille oppida diruta sunt.& possunt huic adiectivo Mille praeponi adverbia numerandi: ut,Bis mille homines.i duo milia hominu ter mille,tria milia.& sic deinceps.
quitursecundus alius V deinceps dia eiusdem ordinis nomina: tamen multoties)ignificat principes :vLHie es' nostrae ciuitatis unus omniu primus. Perse significat optimum. Sediae posti emum in raro est fu oratorum.
Primus &c.Hoc in loco autor taplicem nominis Piis mus significantiam exprimit exemplificando.
CPrimus nomen numerale ordinale est,eum signfficas, Exposutissiqui caeteros omnes ordine praecedit. Ouidius, Prima Clichthoue. Ceres unco glebam dimouit aratro. Secundbest praeνcipuus,& principalis.Uergilius,Reginam thalamo cum vergili ctantem ad limina primitPoenorum expectant.Inde Primates vocamus,in aliqua re praecipuos: ut primates vrahis,primates. regni: qui & Optimates dicuntur. Terti Primus optimum significat: vi, Is inter omnes merit, prirnus halicndus est, qui caeteros virtute praecellit. Sea hoc tertium rarius est.
292쪽
IN ter dico tibi bac re: c non,banc rem. Interdico fiuaqua igni. Plurius Secundus in epistolis, Carent rege iure quibus aqua, T igni interdictum est.
Interdico &c.Hic autor huius verbi Interdico costr Dionem grammaticos carpendo doceti Et duo tangit. Primb praeceptionem.Secundo eius exempla.Secudum ibi, Ut interdico.
Exposi. Iod. EInterdicere,est prohibere:& regit dativum significanν clichthoue. tem eum, cui quic. prohibetur,ia ablatiuum significantem illud, a quo prohibetur: vi, Interdico tibi domo mea:& non ,domum,mcam.Uel per verbum impersonale: sic, Tibi interdictum est domo mea.Uel per verbum passivum: sic, Domus mea interdicta est tibi:vel, Tu viterdictus es domo . Sed hoc ultimum rarius est. Mancinellus in Lima in vallam etiam accusatiuu inuonit cum Interdico. Quae nomina omdte1 copantur.
Vnς vero qd reliquet.Nes em no inuitus omisserim,quod quae nomina ad numerii specim tuneorii pluralisus genitivis oneopam ejiciunt:
idci, pium usitatum,tum ad Momandu pertinet oratione: ut, Mile numuinlotius quam, mile nummoru: mile. denarisim:mile Philippum: mile aureum: tot milia argetesim. ita de reliquis. Et in genitivis omnisi nos minum secundae deelinationis i Urequenter efficiunt.
CNunc uc. Hac in litem autor de venusto conciν sonis usu 'apud oratores obseruato in nominthus pe/cuniam, aut numerum designantibus institutionem ponit. Et tres distribuitur in partes. In prima , praeespit. In secunda, exemplificat. In tertia, concludendo
praeceptionem confirmat, Secunda ibi, ut mile. Tettia ibi,sit in genitivis.
293쪽
Uucidatis Clichthouema. Dcopa est literae, vel f llabae a media dictione substatio:& Latine potest concisio vocari. Plurimum illa vonustatis affert orationi,si commode fiat: praesertim cum nimia syllabarum in aliqua dictione congeries', aurea prolixitate offendit, amovcndnm aliquid est e medio, qud gratior breuitate fiat dictio. Quod quidem potissismum scrvant autores in genitivis pluralibus primae descinationis: vi, rex coelicolum, pro caelicolarum: terrigeΦnum, pro icrrigenarum . Etiam in genitivis pluralibus secundae declinationis, aut pecuniam significantibus:
vi,duo milia nummam,pro nummorunae aut significanotibus numerum: ut, turris centenum pedum: id est,cens tenorum: ambitus quadragenum passuum.L quadras genorii. Dicit frequenter,quia neutra non syncopantur.
Citra celendrium, pol' vigenarium,
minor numerus maiorem eleganter praecedit mediante coniun tione. Praeceptum C IX.
minibus fο in numerum, mei fur significentibus,diq; in numerorum nominibus eam pleri' fruamus consuetudinem,ut citra celendrium numerii, siquando p0ὶ vivi trium duo numeri commemorandi sunt,eorum minor praecedat: maiorJequaturavi, inee 'unum o viginti annos natus. Duos o triginta annos viximus. Tres'quadraginta annos nauigaui. Quatuor eu quinquaginta annorii consumpsi aetatem. Seῆ vltra centenarium,'citra vigenarium,tritum, ac vulgatum seruamus morem, sermonem. Quod aute
fieut duodeuiginti nonuni dicimus, , duodetrigintae ita duodevigesimus duodetrigetimus,manis Harsi sequon et iidem est influenti oratorum Uit.
294쪽
dque, Tigna. Plimus Secundus in epistolis, Carent rege iure,quibus aqua, I igni interdictum est.
Interdico &c. Hla autor huius verbi Interdico costr ctionem grammaticos carpendo docet. Et duo tangit. Primo praeceptionem.Secundo eius exempla.Secudum ibi, Ut interdico.
Exposi. Iod. EInterdicere,est prohibere:& regit dativum significam clichthoue. tem eum, cui quic. prohibetur,& ablatiuum significantem illud, a quo prohibetur: vi, Interdico tibi domo mea:& non ,domum cam.Uel per verbum impersonale: sic, Tibi interdictum est domo mea.Uel per verbum passivum: sic, Domus mea interdicta est tibi:vel, Tu interdictus es domo . Sed hoc ultimum rarius est. Mancinellus in Lima in vallam etiam ac latiuu inuonit cum Interdico.Qus nomina ornate syncopantur. - . Praeceptum CVIII.
Vnς vero ed reliqua. Neq; em no inuitus omisserim,quod duae nomina ad numeru spectent,ineorii pluralibus genitivis syncopam ejiciunt: id I, quum usitatum,tum ad exornandil pertinet oratio. ne: ut, Mile numiliariotius quam, mile nummorsi: mile. denarisim:mile Philippum: mile aureum: tot milia argeteum. V ita dereliquis. Et in genitivis omnisi nosy minum feeun die deelinationis id frequenter efficiunt.
E Nunc &c. Hac in litera autor de venusto conci3sionis usu 'apud oratores obseruato in nominthus pe/cuniam, aut numerum designantibus institutionem ponit. Et tres distribuitur in partes. In prima , praeci 'pit. In secunda, exemplificat. In tertia, concludendo Praeceptionem confirmati Secunda ibi, ut mile . Tettia
295쪽
Elucidatio Clichthouema. CS copa est litem, vel syllabae a media dictione suis Expo do,
latio: D Latine potest concisio vocari. Plurimum illa ves Clichthoueanustatis affert oratio ni,si commode fiat: praesertim cum nimia syllabarum in aliqua dictione congeries aurea prolixitate offendit, amovcndnm aliquid est e medio, qud gratior breuitate fiat dictio . Quod quidem potissismum scrvant autores in genitivis pluralibus primae draclinationis: vi, rex caelicolniri, pro caelicolarum: tertia num, pro terrigenarum. Etiam in genitivis pluralibus secundae declinationis, aut pecuniam significantibus:
Vt,duo milia nummum,pro nummorum:aut significa tibus numerum: ut, turris centenum pedurrv id est,ce tenorum: ambitus quadragenum passuum.L quadras genoru.Dicit frequenter,quia neutra non syncopantur.
Citra celendrium post vigenarium, minor numerus maiorem elegeriter praecedit mediante conivii tione. Praeceptum C IX. 'imus consuetudinem,ut citra celenarium numerusi
siquando post vigena rium duo numeri commemorandi est unum o viginti annos natus. Duos. triginta m unt eorum minor praecedat: τ maior sequaturavi, Hic nos viximus. Tres quadraginta annos nauigaui. vulgatum seruamus morent, ermonem. Quod aute
296쪽
Sed pro &αHoc in loco autor de elegati dictioniam
numeralium situ in prosa praeceptionem tradit.Et tres distinguitur in partes.In prima,saepe dictu agit, in dictio nibus numeralibus vltra viginta, iacitra centum, numeorum importantibus.In secunda,hoc idem facit in dictio nibus numeralibus vltra centum,& citra viginti. In teretia coeludit quemlibet numerum octauum ultra decem' posse eleganter exprimi per decimum numeri sequentis/ cum his particulis,duo dcicompositu.Secunda ibi, Sed ultra.Tertia ibi,Quod autem. Item prima pars scinditur in praeceptionem,& exempla.Secunda ibi, Ut hic.
Evosi Io. E. Haec praeceptio quatuor regulis facile declarahitur. Clichtho. Prima est, Ultra decem,& citra viginti, sine copula, misnor numerus per compositionem maiori praeponitur: si velli copula intercesserit, maior minori praeponiturnvet, Octodecim annos natus sum: vei,decem & octo annos natus sum.Maior autem numerus est in proposito, qui alterum in se cotinet tand) suam partem Minor verd n metus est,qui ab altero tan pars continetur. Secuda regula e Vltra viginti citra centu,minor numerus mas
lati si mediet copula,praeponituri sed maior minori sine copula praeponendus est.vt, Uixi quatuor M viginti amnos: vel, Vixi viginti quatuor annos. Tertia regula. Ulatra centum,quantulibet progrediendo, maior numerus minori A cum copula, ti sine copula praeseredus est:vt, vixi centa & viginti annos: vel, centum viginti annos. Quarta regula,Vltra decem, octauum quemcpnum rum eleganter explicamus per nomen numeri decimi stamentis significatiuia, cum hoc adiecto, duode,compoν situm.Similiter nonum queml vltra decem numerum venuste exprimimus per nomen sequentis numeri signis Matiuum cumund compositum:H,Duodeviginti amnos natus sum,id est,octodecim:quasi,duobus demptis de viginti. Undeviginti annos natus sum.id est nouems
decim quas, uno dempto de viginti, Sic duodetriῖinta:
297쪽
id est,rigintiocto:vndetriginta, viginti nouem: duod quadraginta, triginta octo: undequadraginta, triginta nouem.Et hae quatuor regulae in alijs quom nominibus numerum,u ordinem significatibus locum habent: ut, Quarto Divigesimo, vel, vigesimo quarto aetatis anno hanc urbem accessi.Centesimo into,uei,centesimo Aquinto statis anno pater obiit.Duodevigesimo,vet,um devigesimo aetatis anno te cognoscere coepi. Sic in aliis numerorum generibus eadem penitus seruanda est lex.
Vidς In dies,non cite pulcherrimus sermo em
Higni t persingulos dies, et quotidie, sed
quodam incremento: ut, Tud in dies deserescit virtus an dies homines sapiunt. Stultorum bos minum in dies duresiit infamia. Sed quum dicitur Iudiem,est terminus deputatus.
Quid &c.Hic autor harum Orationum temporalium
In dies,& In diem,aus similium discrimen assignat. Et duo agit.Primb quid In dies,atq; similes exemplificado. secundd quid In diem significet.Secundu ibi,Sed cum positio Cliomoueaud. -- In dies non est una dictio composita, ut plerim ambu rur,sed duae dictiones,scilicet praepositio, Ω nomen Rcnmo,
accusativi casus,pluralis numeri sicut,in naues,id est,per . singulas naues. Vergilius in findide, Munera in nas 3 ergitus Ues donat.Significat autem In dies quotidie: 2d rei aes mentum cum tempore denotat. Et ergo cum dictiosnibus crementum significantibus,ri comparativis, ver=his inchoativae formae, M aliis consimilem habentibus significationem iungit .vt,la dies meus in te amor acΦcrescit ua in dies maior euadit virtus. Sed In diem,mgnificat pro unius diei spacio,& praesenti tempore,fut ri temporis rationem nullo pacto habendo:vt, Aues in
diem rapto vivunt.Eandem quod disserentiam habensi ri
298쪽
In horam,ra In horas.Hoc enim crementum significae vergilius Vergilius, Gallo cuius amor tantum mihi crescit in hoν ras.Illud verb pro praesenti tantii hora: Vt, In hora vivo.
Vt in verbis a tionem, aut pastionem sis viscantibus varietati studendum sit. Praeceptum CXL
IN verbis tam actionem,quim passionem significan/
tibus cons derare debemus varias vocum inflexissues, atq; exitus,o modo bis,modo illis uti pro ausrium iudicio:vt fuere,profuerunt: amarunt, pro am
Merunt:videre,pro viderunt:norim,pro noverim:triums'erat,pro triumpbauerat de aliis quos eodem mors do. Sed ne quid contra grammaticae artis praeceptioneni fiat,bdevia prouidendum est.
In verbis &GImpraesentiam autor duaru vocu in e dem persona alicui' verbi inuentaria,aut proprie, aut mpurative pet syncopam. venusta varietatem usurpanda docet.Et tres continet partes. In prima, praccipit. In se cunda,exornat.In tertia, nos hortatur, ne grammaticae arti derogemus. Secuda ibi, Ut fuere.Tertia ibi, Sed ne.
Exposs.Io In verbis bifariam possumus varietati studere. PrimbClichtho. utendo concisis per syncopam personis loco lintegraria. Quum em verba habent,vi,in praeterito,in eius,& te porum ab eo formatorum pcrsonis potest fieri syncopamodb solam literam remouendo, ut petii, pro petiui pestitisse,pro petiuisse: modb syllabam remouendo: ut optas ram,pro Optaueram:optarim,pro optauerim. Poetae rasmen in aliis quoq; verbis, quorum praeterita in,vi, non Terentius exeunt,interdum faciunt syncopam: ut apud Terentiu Intellexti, pro intellaxisti, saepenumero est inuenire: et
vergilius apud Uergilium Accestis,pro accessistis in primo fineis dos quum ait,Uos &Scillaeam rabiem, penituso sonaotes Accestis scopulos Secundd contingit in verbis vas
299쪽
fietas,ubi duae sunt voces eiusdem personae,una in comsonantem,altera in vocalem desinens tunc enim elegam ter utimur una alterius loco, si modb opportune hoe fiat: Ut potuere,pro potuerunt.Cura ne hoc beneficio inν dignus videare: pro,videaris.Nam ini secunda persona singulari verba passiva habent duplicem vocem in temo Poribus a praesenti formatis:quod tum carmini tum orationi solutae non modicam affert venustatem.
tur,quomodo item confrinet quomodo insterroget, i itis exploratu est. Seu nos ea pulscherrime utinariticum dicimus,non possium quin gesti , non possum quin doleam,non possum quin admirer. Sisgnificat enim fere me non posse cotinere quod non As
Iram.Et ita de eaeteris consim diter. EQuin Dc.De huius particulae Quin vis autor hoc losco meminit.Et tria facst. Primb se excusat de quadrupli'ci eius acceptione.Secundd frequentiorem eius particustae usurpationem apud oratores explicat, dando exempla.Tertib eius significantiam notat. Secundum ibi,Sed nos. Tertium ibi,Significat enim.
terrogatione,& sic verbum indicativum requirit. Teren Clichilio. tius,Quid stas lapis quin accipis id est,cur non. Aliqua do interrogat sine increpatione: ut, Quin sta aes quin ad me venis id est,cur non. Aliquando exhortatur. Torentius,Quin tu uno verbo dic quid est quod me velis. Aliquando cofirmat,ia significat quinetiam. Vergilius, Quin aspera Iuno, Quae mare nun terras. metu, coratum , fatigat, Consilia in melius referet. Aliquando sis gnificat qubd,praesertim negatione praecedente: ut, Nodubium est,quin Cicero sit omnia oratoru clarissimus
300쪽
Uergillus. Ouidius Deniq; Quin significatiqui non: vel, bd non: ut, Nullus est quin te amenid est, qui te non amet.Nundi ad te venio, quin discedam sapientiorad est,qubd non discedam sapientior. Ex quibus exemplis plane constat bd hoc postremo modo debet Quin ante se habere dictionem negativam: M post se verbum optatiui mo di.Sic etiam eleganter postponitur huic verbo Possum negatione praecedente,ut quod vulgariter dicunt plorim, Non possum me tenere de plorando: sic veninnius dicetur, Non possum quin plorem. Non possum quin gaudeam. Vel adiuncto hoc verbo Contineo,
contines,continere:sic,Non possum me continere quinplorem. ves, Non possum continere lachrymas. Non possum me a lachrymis continere: siue,temperare. Vergilius,Quis talia fando temperet a lachrymis Denim non possum tenere lachrymas , idem significat. Ouidius in ii. Metamorpho.UixΦ tenet Iachrymas,quia nil lachi semabile cemit.
De Leus est,uel multumo et nihil Lei est
bula re multum loci estgaudis,plurimὶm Lei est tranquillitati.Et Terentimus Davus, shil loci et Uegniti. e. Signifierat enim haec omnia praedism oportere nos Iesari,vel tranquillis esse et volupta
Ud &c.Hic autor ampla huius orationi Locus estret,usurpationem ostendit.Et tria agit.Primb per moda interrogationis praecipit. Secundb eκemplificat. Tertib emptorii significatias oplanat. Secundu ibi, Multum loci. ruum ibi, Significant en im
plaudiis Clichthonema. Expo.Clich. CLocus duo potissimum habet significata, orationem