장음표시 사용
121쪽
Archadiuneolumba Kentigemus. Glasguense. Baldredus ineribus seputaeus locis. Corput an in illiseriis locis esse possit. Aid. nuo. I igenius.
De Archadis, Aidano, Eugenisque, Scottae regibus, , viris sanctitate insignibus sub
EU GENIUS sive Archadius, patruo occiso, Scoto
rum regnum suscepit, & iii. annis regnavit; cujus tempore, de Hibernia Sanctus Columba venit,& Brudeum Pictorum regem, in fide plene instruxit, multaque Coenobia in Scotia erexit. Columbae contemporaneus, & singularis amicus beatus Kentigernus erat, qui Ilurimis miraculis claruit, & in Glasgu quiescit, in C usonore, templum Glasguense fundatum est, nulli templo in Scoria in ornatu, aut in Canonicorum multitudine, &praebendis pinguibus, secundum. Non multis diebus ela-plis, tantae gravitatis & prudentiae Capitulum Glasguense extitit, ut in lite ambigua occidentales viri illustres litem omnem in Capituli discretione posuerint. Sub id tempus, Sanctus Baldredus extitit; cujus corpus integrum, in tribus templis non longe distantibus, locatum estb dicitur, scilicet Aldhamen, Tynigamen, & Praeston, quorum duo primi vici a Glegorno mille passibus distant; tertius una leuca. Sanctus Bald redus in his tribus locis docuit
populum verbo & eXemplo. In sua morte Omnes treς vici, ad arma ruunt, certaturi quis vicus Hus corpus haheret. Inventum est idem corpus numero in variis locis domus, & sic quilibet illorum vicorum corpore Sancti Bald redi hodierno die gaudet. Scio non deessis Theologos, negantes illud Deo possibile, quod idem corpus circun- scriptive poni possit in variis locis, quorum modum inopinabilem reor, ut alias in quartum Sententiarum latius disi seruimus. Aidanus Scotorum Rex, sc de morte sancti Columbae doluit, quod parum supervixit. Cui Eugenius in regno Diqjtiaco by Cooste
122쪽
2 e Gestis Sco TORUM. LIB. II. 69
regno successit. Hujus temporibus Salassius laronstat us, Debnsanui. Regis avunculus, monasticam vitam ducens, miraculis claruit. Et Sanctus Gillenus Scotus in Gallia miraculis & Gillen. . vitae sanctimonia claruit. In eadem Francia, noster Sanctus Columbanus miraculis conspicuus lIahebatur. Et Sanctus Columbanus. Fiacrius, resia proles, in eremo vitam austeram in dice-cesi Meldenti peregit. Neminem enim in terram promissionis nisi per mare rubrum, desertum, vel transitum Jordanem, pertingere posse cognovit, per mare rubrum in Caeli vie. nascentis Ecclesiae exordio martyres supernain Hierosolymam adiverunt, & per regenerationis lavacrum, hoc est transito Jordane, parvuli ad repromissionis terram pertingunt. Et cum annos adultos beatus Flacrius attigerat, solus Jordanis transitus ad Paradisum non susticiebat, nec martyres jam tyranni quaesierunt, quocirca tertiam viam, scilicet desertum, poenitentiae austerae 1ibi delegit; quatenus solidisti me paradisum coelestem attingeret, quem ob miraculorum frequentiam, & vitae sanistimoniam celebrem, ex omnibus Franciae oris annue visitant.
De Gormundi in Hiberniam Arimum, deinde in B itanniam accessu sarritia, Saxonumque per Gormundum in ea dominatione.
CIRCA haec tempora, Gormundus Aser, illustris Vir c. munia
in armis, Paganus, tamen novaS sedes acquirere la- saevitia.
boranS, cum magno exercitu in Hiberniam descendit, cujus magnam partem ad deditionem coegit. Quod Saxones in lueritannia existentes, Britonibus inferiores in- Saxonum pintelligentes, ad Gormundum Afrum nuncium mittunt, quatenus in Britanniam veniat, quem pro supremo domino S reci-
123쪽
Papanissimi instauratio. Saxones ringnum ineunti
reciperent. Quo audito, Britanniam ingrediens, templa, &omnia quae ad religionem Chiistianam pertinebant, Saxonum ope deturpavit, & sic inter Britones Paganismum,& infidelium ritum, resuscitavit. Sed in Britanniam Gor- mundus haud multo tempore moratus est, apparatum ejus Africum omnem in Gallias ducit, ut cum gloria per terram ad propria remearet, & Saxonibus qui ei in bello contra Britones obsequiosi erant, Britonum terras dereliquit, & sic partem eam Britanniae, quam Angliam dicunt SaXones, Pagani tenuere ; cum eis tamen credibile est, quod aliqui Britones commixti manserunt. Ex isto liquet,
quod apud Britones in Britannia Christiana religio florebat, & pluries ab infidelibus pessundabatur.
De Amorum forma , Becie, caeterarumque gentium in forma b flatura discrimine, deque Augustino ad eorum converso, nem misso, de praedicatione ejus.
QUOSDAM florentis aetatis Anglos Romae, Gre
gorius primus intuitus, & quinam essent percun- , ctatuS, cum certior factus estet, quod Angli &Gentiles essent, dixit, Uere angeli corpore 1unt, ut eorum vultus indicant, ut angeli mente & fide fiant, elaborandum est. Experimur enim prope AEquatorem, & prope Solis viam, homines nigros, quos Ethiopes & Indos dicimus, nasci, quia in corporibus humidis mater nigredinis caliditas existit. In majore intercapedine a via 1olis, ut in Diamero& Di ascene, & Dialexandria, viros nasci subnigros, quOS albos Mauros dicimus : Consequenter Polum Arcticum
124쪽
attingendo minus nigri homines procreantur a quare Hispanis Galli, & Gallis Britanni, & Germani Britannis, &Gotthi Germa' s, ut plurimum albiores sunt, quia in regionibus frigidioribus degunt. A complexione tamen indivia
dua ii aliquos septentrionales, non multum albos & sormosos habebis. Ulaia tamen circulum Arcticum, & sub Polo Arstico, aliquos distormibus vultibus nasci aiunt, hoc a coeli innuentia, & non a figore ortum habet. In aliquibus Africae locis, homines caninis capitibus nasci produnt ; hoc a coeli ihiluentia, & non aliunde vim habet. Idem est judicium ab , uatore ad Polum Antarcticum Procedendo, quoad albos & nigros homines, si intemperantia colores 1uos in senecta Boreales mutaverint, hoc ex eorum malo regimine, & non ex syderum aspectu provenit. Modo Angli Boreales sunt, & vino juvenes non Utuntur, quare mapendum non est, quod eleganti forma, & formosa, & potissimum in viridi aetate fuerint. Ad Anglos Auguilinum Monachum, virum sane optimum, anno Augustinus
a partu irsineo s8s. Gregorius mittit. Cum is Augusti- ΑΑiu:'ta αnus in Kentia descendisset, Adelbertum nomine, Kentiae si Regem, de Engilli genere, adit, facultatem ab ipso petens in suo regno evangeliaeare. Cui vir, ad bonum facile flexibilis, Iacultatem dedit, & necessaria pro se & suis co sociis ministravit. In brevi temporis curriculo, sic Augustinus laboravit, ut Regem ipsum, & omnem Κentiae populum pene, ad fidem converterit. Ad Rochestriam transiens, verbum Dei evangelizare coepit; sed contra virum Dei piscium caudas vulgus irrisorie projecit, quare numen supplex Augustinus implorat, quatenus illius loci
parvuli caudati, in peccati poenam, nascerentur, quat inlati quinus moniti addiscant, non temnere Divos. Et propterea, ut Anglorum annales recitant, parvuli caudati nasce-hantur. M influentia igitur coeli, has caudas minime
125쪽
oppositum asserentibus, haud assentior. Duns sociorum, hii secum a Roma venerunt, Augustinus Episcopos instituit, scilicet Jullinum, cui Rochestriae Eri copatum tradidit, & Mellitum Londoniarum Praesulem consecrata Pro Paschatis celebratione ad Scotos hi duo Episcopi scripserunt.
De O alia contersisne, , Episcopi ad eum missi austeritate, b is lani ripiscopi p
dentia, b Britonum ad Mem condersone.
CUM uerbum Dei meridionales Angli devote sust
pistent, inrualdus Rex Berviciorum, ad majores natu Scotorum mittit, quatenus ad eum aliquem gravem virum, in religione Christiana peritum, & Antistii cm mitterent ; cujus doctrina & vita, populus ei subjectus in religione Christiana imbueretur ι fuerat enim iste Os,valdus a suo regno non pauco tempore apud ScotoS OXtorris; cui, post fidelium longam conversationem intellectam, fides Catholica placuit. Cujus nuncius apud ScotOS, ut par erat, gratissimus fuit: Quocirca, Episcopum ad eum miserunt, qui in principio nimia austeritate usus, parum apud Anglos profuit: Quare ad suos reversus, gentem ad bonum inflexibilem dixit. Et cum inter rcligiosissimos patres haec dixerit, Aidanus nomine, vir sane optimus, &cum hoc oculatissimus, objicit, inquiens, Forte Pauli doctrinam n m securus es, lac primo dando, & posita rudi-ΟrCm escam. Debueras enim gentem scnsim ad fidem &mores trahere, & quaedam levia sundamenta projacere,& postea excelsum aedificium superaedificare, Vetus cnim est proverbium, Tebile D inc tin melior fortuna seque
126쪽
tur. Et cum Aidanus ita scite loqueretur, cujus vita, licet non ab omnibus cognita, erat sancta, sed sub modio Iatuerat, eum Eeiscopum instituunt, & ad Anglos cum Auidus fiereligiosis Monachis mittunt. Super hoc, malo Bedam Λnglum 'uam nostros annales ciere: Dicit enim venerabilis eda, lib. ni. Ecclesiae gentis Anglorum, cap. iii. verba quae sequuntur. Aidanum summae mansuetudinis & pietatis,
ac moderaminis virum, habentem χelum Dei, quamvis non plene secundum scientiam; namque diem Palchalem D minicum, more suae gentis, a xiv lunae, usque ad XX. obse vare solebat: Hoc enim ordine, Septentrionalis Scotorum Provincia, & omnis natio Pictorum, illo adhuc tempore,
Pascha Dominicum celebrabat, aestimantes se in hac o rvantia sancti, & laude digni, patris Anatholii scripta sec tos, quod quidem an verum sit, penitus quisque facillime agnoscet veniente igitur ad se Episcopo, Rex locumsedis Episcopalis in Insula Lindisfarnensi, ubi ipse petebat, tribuit; ubi pulcherrimo saepe spectaculo contigit, ut, evangeligante Λntistite, Quia Anglorum linguam perfecte
non noverat, ipse Rex suis ducibus atque ministris interpres verbi existeret coelestis; quia nimirum, tam longo exilii sui tempore, linguam otorum jam plene didicerat.
Exinde coepere plures per dies de Scotorum regione v nire in Britanniam, atque illis Anglorum provinciis, quibus regnavit os aldus, magua devotione verbum Dei praedicare, & credentibus gratiam Baptismi, quicunque sacerdotali erant gradu praealti, ministrare. Construebantur ergo Ecclesiae per loca; confluebant ad audiendum verishum Dei populi gaudentes et donabantur munere regio posisessiones & territoria ad construenda Monasteria; imbuebantur praeceptoribus Scotis parvuli Anglorum, una
cum majoribus Hudiis, & observatione disciplinae regularis: Nam Monachi erant maximi, qui ad praedicandum venerant. Monachus ipse Episcopus Aidanus, utpote de Insula quae vocabatur Hu destinatus, cujus Monasterium in cunctis pene septentrionalium Scotorum, & omnium
Pictorum, Monasteriis non parvo tempore arcem tenebat,
regendisque eorum populis praeerat; quae, videlicet hilala,
127쪽
ad ius quidem Britanniae pertinet, non magno ab eo st to discreta, sed donatione Pictorum, qui illas i Britanniae plagas incolunt, jamdudum Monachis Scotis tradita, eo, quod illis praedicantibus, fidem Christi perceperunt. ' Ecce verba Bedae ad literam, ex hae ejus recitatione Os al- dum magnum zelum ad Dei gloriam liquet habuisse, Ε clesiam in ejus nomine Laudoniae fundatam, scilicet, Quhittinghame ad duas leucas a Glisorno distantem novi. Laudoniam totam in diebus Bedae Osaealdus habebat. Et hoc patet, quia dicit Insulam Hu, Arranea borealiorem, ad Britannos spectare debere. Ulterius patet, quod in Bedae diebus Scotorum, pauci, vel saltem Osrualdi diebus, Anglice loquebantur. At dices, Insularis Aidanus erat, pro-
Pterea non sequitur, licet consequentialiter non inseratur; tamen illatum verum censeo. i
ILLUSTRIUM virorum in devotione prolixius vitasse
quam pugnatorum, describo, ut historiam audiens res cilletur, & spirituali pinguedine coalescat. Dicit enim Beda in III. libri s. cap. haec quae sequuntur. Non aliter Aidanus, quam vivebat, docebat. Nihil enim hujus mundi quaerere vel amare curabat. Cuncta quae sibi a regibus vel divitibus seculi donabantur, mox pauperibus qui occurrerunt erogare gaudebat, diicurrere per cuneta &urbana & rustica loca, non equorum dorso, sed pedum incessit vectus, nisi major forte necessitas compulistet, s lebat. Ubicunque aliquos, vel divites, Vel pauperes, incedens aspexissor, conscstim ad eos divertens, ut vel ad fidei suscipiendae Sacramentum, si infideles essent, invitaret ; vel, si fideles, in ipla fide co ortaret atque ad ele I mosynas Diottiaco by Corale
128쪽
mosynas bonorumque operum executionem, & verbis excitaret & factis, hoc erat quotidianum opus illius. In Ca- ite Sexto ejusdem libri recitat Beda, quomodo Rex Ο-xvaldus, poli pecuniam pauperibus erogatam, lancem ar- Ο,alai vita.
genteam coram se inmensa positam, minutatim fregit, &Partes comminutas pauperibus dedit: quo viso, Pontifex Aidanus, qui asti flebat, tali facto pietatis delectatus, Regis dexteram apprehendens, ait, Nunquam inveterescat , haec manus; quoa & ita juxta votum benedictionis ejus
provenit. Cum a Paganis O1 waldus Rex esset occisus, Ola alia m.
brachium & dextera manus incorrupte in diebus Bedae 'M manserunt. ' Multa miracula & Regis, & Episcopi Aidam, recitat Beda, lib. iii. qui non multum ab illo temporoedi stabat. Recitat similiter in quintodecimi capitis calce post Aidani miraculla, Cujus ordinem miraculi, non quilibet dubius relator, sed fidelissimus mihi nostrae Ecclesiae Presbyter Cynimon d vocabulo narravit, quod se hoc ab ipso Utha Presbytero, in quo, & per quem, completum est, audisse perhibebat. Et in fine xvii capitis concludens, Quae, ur breviter multa comprehendam ab eis qui illum novere didicimus, nec ex omnibus qui in Evangelicis, sive Apostolicis, sitne Propheticis literis, facienda cognoverat, quicquid praetermittere, sed cuncta pro suis viribus opibusque, inplere curabat. Haec in praefato Antistite
multum complector & amo, quia nimirum haec Deo placuisse non ambigo. Quia autem Pascha non suo tem p PasAialit notire observabat, uta Canonicum ejus tempus ignorans, vel ne, suae gentis auctoritate antiquata, agnitum sequeretur devictus, non approbo nec laudo ; in quo, tamen hoc approbo, quod in celebratione sua Paschae, non aliud cordi tenebat, venerabatur, & praedicabar, quam quod nos, id est redemptionem generis humani per Passionem, Resurrectionem, Ascensionem in Coelos, Mediatoris Dei & hominum Jesu Christi.' Haec ad literam Beda. Cujus dictis, aliquas propositiones addo, Merebatur, & bene egit Aida-AManu, λαnus celebrando, sicut celebravit. Probatio. Ad adium mo-- le' raliter bonum non requiritur quod a Vera prudσnsia r - ''-νω,
guletur actus; sed sat est, quod ab errore invincibili re-T 1 guletur:
129쪽
guletur: & sic erat in isto patre; erat jus Pontificium h
manum in oppositum, quod non tenebatur scire, script ris sacris & devotioni se accommodabat, & majorum v
stigia in hoc sequutus est. In humanis legibus positivis nusquisque in ruo sensu abundat. Septem annos Episcopatum rexit iste in Anglia. Cui Finanus Scotus, de eadem religione Monachus qua Aidanus, successit, priori vestigia in fide & moribus 1llibate secutus: Decem annos solum in Episcopatu supervixit. Cui Colmanus, ejusdem religionis & loci de Insula Hu, successit, tempore cujus, magna quaestio de Paschae observatione orta est in Anslia, coram mincipibus & Clero. Colmanus, Aidanum, Fin num, sanctum Columbam, & Anatholium pro se introduxit. E converso instabat Cleri major pars, inter quos,
Praecipuus erat Romanus nomine, natione Scotus, ut cap. xxv. Beda asserit in Gallia vel in Italia edoctus. Quaestio haec solum erat de iure humano servando, & d hebat Colmanus multitudini & Britonum consuetudini, siqua talis erat, cedere, quia servanda est loci consuetudo, secundum illud vulgare. Si fueris Romae, Romano vivito more, &c. Et hoc, in lege humana, de qua loquor.
Legem humanam consuetudo interpretatur, & eidem d rogat, & nonnunquam humanam legem abrogat. Non alia ratione in diebus Sabbatinis inter festa Natalis & Purificationis. Galli carnibus vescuntur, & in novem Apostolorum, profestis non jejunant; & in plerisque Hispaniae locis, in quibuscunque Sabbatis, mira quadragesimam, animalium extremitatibus & intestinis vescuntur. & tamen de his in aliis regnis jus commune humanum est in oppositum. Ex his liquet, quod venerabilis Beda talem casum non debebat grandem facere, poliquam de jure humano consuetudinario loci contendebatur, & quia Scotorum modum vivendi in partes Areliae Boreales, jam Aidanus cum
posteriore introguxerat, Colmanus oppositum non tenebatur assiimere, licet Romanorum erat consuetudo, & majoris partis multitudinis, sicut in simili de Gallis & Hispanis declaravimus. Quicquid tamen sit, apud Anglos, Colmanus longiolem moram trahere noluit; sed ostium fisiti rod by Coos e
130쪽
reliquias Sancti Aidani supylex ab Anglis expostulavit, qui,
ejus precibus, aliquam ostium partem contulerunt ; reliquam partem in F piscopatu, quem reXerat in Anglia, retinuerunt. Colmano Tuda Britannus successit, apud Sco- Tuda. tos Austrinos eruditus, & coronam, juxta morem Scotorum, ferebat. Colmanum Angli & Scoti religiosi viri ad Scotiam secuti sunt, quos ad quandam Scottae Insulam, cui nomen est Comhisbunde, hoc est Insula vituli albi, s cum duxit i & quia Scotorum & Anglorum mores in multis differebant, Hiberniam adivit, & quendam locum lsro Anglis religiosis impetravit; qui sub eo in sancta rc-igione edocti, locum illum de parvo in sublime erexerunt, in quod, soli Angli Bedae diebus recipi chantur. Tanta religiosorum in ea tempestate, ut Beda allerit, fama ruit, ut relisiosum sine benedictione verbali, vel manus nutu
I inti regno, de beato cuiliberto, tener
hili Beda, O Metrosens Caenobio.
CIRCA haec tempora, Malduino Motorum rege d functo, Eugenius Quartus, ejus nepos, successit. Cujus tempore, Sanctus Cuthbertus regis Hiberniae fi- cuilibet G. lius, qui primo sub sancto Columba, postea in Metros, Monachus discipulus sancti Basilii, Almatis ordinatus est Episcopus post sanctum Colmanum in Anglia. In Coenobia a beato Cut liberto instituta, nulla memina intrare audet i cujus rationem Beda allignat, quia Monasterium do Guid ingliamen in quo crant, V. Monachi habitantes, a Monialibus separatim familiaritatem contrahentes, in pecca