장음표시 사용
351쪽
De Ludomici undecimi Francorum Regis , Ma aretae Scottae matrim
nis. De Iacobi Steuarti facinoreta exilio, ac Uus consciorumque μ'
plicis. De aspissio stu assessu procm
rum Scottae. De Alexandri Insulani desectione , deprecatione.
Maje,reta A N No 3436. Ludovico undecimo filiam, Marg beo a Li d V retam nomine, virginem sermosam & honestam. nutat. matrimonIO Jacobus tradidit; α taxam pro dote dandam populo imposuit priori similem: super qua populus non parum murmuravit. Cujus murmurationem Rex audiens, a taxa cessavit, & pecuniam jam collectam plebi r stitui secit. Ego pro opinione mea consequenter dico, quod nobiles, ecclesiastici, & omnes laxam proportionabiliter amittere debebant; & signanter religiosi, qui de praedeces. Istrum ejus terris perpetuis ter centum mille Francicos quotannis habent, quae omnes terrae ad coronam spectabant Propterea hunc de Davide Rege dixisse affrmant, quod pius Ierat, sed regno Scottae inutilis: eo quod tot coenobia exterris regiis construi secit; prout in Davidis vita diximus. Matrimonium honestum est via favorabilis ad regni honorem N. ad amicitiam augendam. Νihilominus matrimonium completum erat. Quia enim Carolo septimo, dum Delia phinus erat, Scoti erant gratissimi, & viginti Scolorum millia pro ejus regno conservando in Francia ferro occubuerant, erga eos mediocri dote pro filio, ut opinor, Carolus con
352쪽
De Gestis Sco TORUM. LIB. VI. 299
tentus erat, Regum re regnorum amicitiam cognoscens auro longe praeferendam. Hoc anno secundum partamentum Equitra Grais
apud Pertham Jacobus tenuit: in quo arrestari secit Mumdachum Athaniae ducem, & dominum Alexandrum Steuartum filium ejus juniorem, quem in die coronationis 1has equitem auratum militari balteo praecinxit; dc hos etiam sequentes, ut veterum familias intelligas, Archi haldum temtium hujus nominis comitem de mugias, Guillelmum Douglasseum Angusiae comitem, Georgium Dunbartim Marchiae comitem. Adam Hephurnum Halensem, Thomam Hayum Zesterium, Gualterum inituyum, Gualterum Haliburton, David Steuartum Rossythum, Alexandrum Setonium Goris donum, Patricium Ogilvyum Auchterhousum, Joannem Red-Steuartum de Dundonald, David Murray de Gli, Joannem Meuartum de Cardin, Guillelmum Hay de Erroi, Joannem Shrinigeour Constabularium de Dundὲ, Alexandrum I
wyne Drummum, Herbertum Maxwelum Carvelaverohum,
Herbertum Herys Terreglensem, And ream Grayum Iisium, Robertum Cun ghameum Κilmaurisium, Alexandrum Ramsayum Dalhowsyum, Guillelmum Creiclito a dominum ejusdem. Quo etiam die Rex arrestavit Joannem de Monte Gomorri ejussiem, hoc est dominum fuidem; re Alanum Otterhurn ducis secretarium: re immodiate misit c arcem Fawhlande accepit, & Dounam in Montei the, qua extrahi Isabellam fecit ducissam comitis Lenaxiae ejus filiam: dc hos omnes custodi arcis Saneti Andreae commendavit: sed paulo post Ioannes ec Alanus libertati donanturia Ad arcem Carvelaveroki dux translatus est, & ad Tempi Ionam ducissa. Et anno sequenti in festo Sanctae Crucis, Jacobus Steuartus, qui Plus de ducis filiis inarrestatus regias Debbi s his manus evasit, Dumhrcianum combussit; ubi dominum Jo- facinus annem Red leuartum de Dundonald, alias de Burtei, R gis patrui, dc avi sui dominum Roberti ducis Albaniae patruum cum xxxiii. aliis viris interfecit: propter quod Rex juste indignatus, praedictum Jacobum extorrem facit. Hic Jacobus in Hiberniam cum epilaopo Argadiensi Finlayo praedicatorum ordinis facinoris tanti conicio aufugit, dc neu-
353쪽
ter eorum unquam in Scotiam reversus est. Quinto die post inventionem Sanctae Crucis quinque Jacobi praefati con eii Regi praesentati equis tracti sunt patibulis suspensi. E
dem anno xviii. die mensis Maii partamentum apud Strivi- lingum Rex tenuit, in quo Gualterus Steuartus Albania haeres, convictus de proditione, ante arcem decollatus est:
sic & frater ejus Alexander: similiter pater ejus, re avus comes Lennaxiae; sed hoc postero die. In consessu horum occiserum judices fuerunt, Gualterus Saeuartus de Athole Regis patruus, Archibaldus hoc nomine tertius comes de Dougias, Alexander Insularum, de Ro1s, Alexander Steu- artus de Mar, Guillelmus Douglasseus de Angus, Guilleumus de Sancto Claro de orknay, Georgius de Dunbar, c mites, omnes septem: Jacobus Steuartus de Bawane, R hertus Steuartus de Lorn, Joannes de Monte Gomorry ejus dem, Gilbertus Hayus de Errol Scottae conestabilis, Thomas Someriuale ejusdem, Herbertus Herice de Terregles, Jac bus mugiasseus de Dalheth, Robertus Cunynghame de Κilmavers, Alexander Levinston de Kalender, Thomas Hayus Lochir an, Guillelmus Borthih ejusdem, Patricius ogilvyus Angusiae vicecomes, Joannes Forester de Cortamphin, Gualterus Ogilvyus de Luntrethyn, aurati equites.
Non est verosimile quod horum nobilium tam magna secistas, principes viros regio singuine cretos, sine conspiratione in Regem, morti traderent. Non enim semper clementem clementiae habitus ad poemam peccato debitam remittendam inclinat; immo ad potentes puniendos, quando ratio expostulat, impellit. Prudentum siquidem est, omnibus circumstantiis hinc inde consideratis, contemplari quando poena est inserenda, & quando mitiganda. Quando enim versimilia ter ex peccatorum indulgentia pejus reipublicae contingerer, tunc peccatores impune derelinquere reipublicae magna est
jactura. Tantum de animo: de quo, quia sermo incidit, notabis, quod nec in legibus, nec in Gallia assimi viros h hebis. Hoc modo assissum vocant. Quando de alicujus
354쪽
liberandum, aut protinus occidendum declarant. Horum virorum congeries assissum vocant. Contra unum quem- Eueepti, 'libet reus excipere potest, dicendo eum esse actoris consania Pora illiguineum, amnem, aut alia necessitudine junctum : N tune eum judex removebit. Verum sine magno libramine ad mortem hi non iudicabunt: suspitiones & evidentias reomnia audiunt, & secundum haec in judicio procedunt. Avicinis autem non parum conducit reo testimonium bonum
habere. Haec de asiassio Britannorum lege dixisse paucis sussiciat. Auso Domini miIlesimo quadringcntesimo vigesimo Sagittandi ex quinto, alieni sagittandi sub certis poenis Rex praecepit. φrcitatio. ANNO millesimo quadringentesimo vigesimo sexto aTeem de In vernys reparare secit, re anno sequenti Partamen orirentu, tum tenuit, in quo Alexandrum de Insulis, comitem Rossen- procerum &sem re matrem ejus comitissam, filiam haeredem quondam d- - potentis comitis Gualteri Lesy comitis de Rogeo, re multos potentes viros singillatim ad turrem invitavit, quos in arcta poni fecit custodia. Stiper quo gavisus coram suis, aspectuque in terram paululum defixo, duo carmina a se
.composita coram eis recitavit, quae haec erant;
Ad turrim fortem ducamus caute cohortem ; Per Christi sortem meruerant hi quia mortem.
RHYTHMICE componere moris erat in illa tempestate, tam apud Gallos quam apud Britannos, cum quibus suo tempore manebat. Ultimam adverbii cande longam brevia-hat: 1ed Regibus sic ex tempore componentibus danda est venia. In illa turri arrestatus fuit Angusius Duffus cum quatuor filiis suis, quatuor millium de Strathna me dux s . . um Kenetus More cum genero suo duorum millium ductore sylkestrium
Ioanne Rosi, Guillelmus Lessy, Angusius de Moravia, la Mahmanis: omnes isti erant Scoti sylvestres. Ad quo- rum imperium multi Scoti ferinis moribus erecti sunt, potius
355쪽
go et De Gestis Sco TORUM. LIB. VI.
ad malum quam ad bonum, nestientes in pace vivere: mu tos istoriim occidit, & varios ad varias arces servandos misit., Multum Regis animum ad justitiam N animositatem laudo. Ultra septuaginta vel octoginta millia virorum hi viri ignobiles ad sua imperia acquiescentia habebant; in locis. suis particularibus tanquam principes habiti sunt, omnia
Alexandii in- Pro arbitrio, ratione neglecta, facientes. Anno milicsimo sularum quadringentesimo vigesimo nono sylvestrium Scotorum con- ni *φw' siliis Insularum dominus acquielcens, praeceptoque Regis contempto, villam de Invernes combussit, cui Rex ante m nuerat, ne improborum consiliis aurem praeberetia Propter-s.lvestrium in exercitum Rex collegit, ic Alexandrum Insularum in
Scotorum tri' Lochabir iustavit, qui sesum de Rossensibus & Insulanisne,. & earum ustra decem millia Virorum habuit, quia inter omnes syl- deletiones. vestres iste fuit praecipuus Insularum dominus. Duae tribus
sylvestrium, scilicet Clankatan & Clancameron Alexandrum Insulanum reliquerunt, & partes Regis re probe sequuti
sint. In festo palmarum sequenti usiue adeo debacchatum cst, ut totam progeniem Clancameronum tribus Clanhatan extinxerit. Tribus hae sunt consanguineae, parum in dominiis habentes, sed unum caput progeniet tanquam principem sequentes, cum suis assinibus & subditis. Laetos dies in Syli estrium octo ducunt, de Pauperum bonis victitantes : arcu, pharetra, Asa & halbarda optime scindente, quia bonas mineras serri habent, utuntur: grotas pugiones sub Eona positos ferunt: frequenter nudis tibiis rub cruribus; in hyeme chlamydem pro veste superiori portantia Alexander Insularum varios ad Regem pro concordiae tractatu misit: quibus Rex animosus non acquievit, sed asseruit quod intra paucos dies eum magis humiliaret At Alexander Regis constantiam percipiens, Edimhumum clanculum venit, oc Regis curiam ingressus, ad genua solus provolutus, praesente Rege & Regina, ense in cuspide capto, ensis manubrium Regi dat, a si se diceret in Regis manum caput suum ponere A Re-
Uz I autem dc astantibus primoribus Rex pro Alexandri vita
vfeeit: sup- Plurimum rogatus est, quem Rex ad arcem de Temptatomplex. misit, illic custodiendum quousiue deliberaret quidnam de
356쪽
eo s. eret. Matrem ejus comitissam de Rosse ad Sancti C Iumbae insulam custodiendam mittit, in qua annum duos. menses stetit.
De gemellis Regi natis, ta Equitum
auratorum in eoo iam regeneratione, pro more Britanniae, creatione. Dr
so bardae fabricatione, fabrorum defensione. De nobilium motu De Scotorum BDestrium confictu
De Scotorum ut a Franco de fiscant, irrita tentatione: deqs e Marchi ducis exhaeredatione et Alexandri Meuani obitu, b ejus haerede.
ANNO a partu virgineo quadringentesimo trigesimo Gemelli immtertio supra millesimum, Regi gemesii nati sunt apud Sanctae Crucis monasterium Edimburgi xvi
die mensis Octobris. Priori extra uterum nato AleXander, eo,u. secundo vero Jacobus nomen imponitur: quos eo die quo, lavacro regenerationis nati sunt, auratos equites Cum illis Equites aura cerimoniis humanis fecit; & varios aliorum nobilium lia vsedes auratorum equitum cingulis perstrinxit. Sic apud Britannos in Regis primogenito secere selenta Ephebus Nexander obiit, & Jacobus sirpervixit. Eodem anno in- ruor .
357쪽
gentem hombardam, cui nomen erat Leo in Flandria, &hricari secit; in cujus circumierentia grossis characteribusnsculptum erat,
IIIustri Jacobo Seotorum principi Aigno, Eegi magnifico, dum fulmine castra reducor tactus sim sub eo, nuncupor ergo Leo.
E T quia iste Caxtonus haec tormenta bellica arte d moniaca esse facta contendit, & quod primi tormentorum talium inventores inique egerunt; contra hoc sit tale arguis mentum : Enses, arcus, lanceae, x hujusinodi, esto quod homines his occidantur, dicuntur bona pro quanto reipublicae humanae deserviunt ad injustos invadendos, re ad justos defendendos: sed sic est de his tormentis: igitur. Confirmatur haec ratio; quia sine his tormentis multae arcesta urbes injuste defenderentur, quae eis capiuntur: sed hoc est reipublicae utile: ergo hoc medium, nullam maculam aliunde contrahens, est licitum. Nec obstat si his instr mentis mali abutantur homines honos occidendo; quia hoc idem per enses, arcus, re caetera id genus arma contingit; licet plures his instrumentis quam aliis occidantur. Hoc eutem concludit, quod in bello justo sunt optima instrumenta, re reipublicae admodum utilia. Quod vero grossos lapides sulphurei montes evomant, nemo dubitat qui m teriam fulminis ec ejus generationem novit: similiter de exishalatione in visceribus terrae inclusa, quae terram tremere facit, & eam rumpit, & grossa ejus frusta vel lapides in altum erigit: unde humanum ad imitationem naturae poterit diei inuratum.
SED ad contextum historiae redeundo, Jacobus primus Rex anno I 43 I. Archibaldum comitem Douglasseum amrestari secit, re eum in Lochlevin custodiri secit: & domianum Joannem Κenedi Regis nepotem ponere secit in Strivi- Iingo, qui servabatur in locis illis usque ad festum SanctibIichaelis: & in partamento suo apud Perth, ad instantiam
358쪽
De Gestis Sco TORUM. LIB. VI. 3Os
Reginae, & aliquorum optimatum, Douglasseum comitem liberat: nepotem adhuc in carcere tenet. Miror quare annales non referunt causas tam Steuartorum omiserum quam istorum incarceratorum, ut videatur an juste id cum libra mine viros carceribus manciparit, an, pro rebus minutis ad arbitrium, principes viros sic tractaverit. Hoc tempore Do setiunaldus Ballochus Scotus sylvester, filius patrui domini de loelii motus. Insulis, cum insulanis suis terram de Galeis apud Lochabit
petiit, ut omnia perderet. Contra quem venerunt Alexander ic Alanus Steuarti comites Marrae & Katnesi, hono corulecto milite. Alanum Donaldus cum multis suorum interemit, Marrae comitem fugavit; & tamen multo inferior eis in virorum copia erat: & ubi hoc fecerat, ad Hiberniam se retraxit. Eodem anno acriter pugnatum est inter Angusium An sioruDuffum ec Angusium Muressum apud Strathnavern: hi duo paulo ante Regis carceres evaseriant, libertate donati erant. Mille dc ducentos Cateranos uterque habebat, Ga- Citerani &teranos dicimus omnium sylvicolarum indomitissimos: sic eomam seritu isti rudes pugnarunt, quod ex utroque numero vix unus viavus evasit: quia pari numero duellum intrarunt, & suum consectum, & contra, de medio quilibet sustulit. Hoc tempore Carthusiam apud Perili Jacobus primus fundavit; in qua religiosi Sancti Benedicti hactenus perseverarunt, & re- Η gulam more illorum patrum observant. Circa haec tempora dominus Scropus ab Anglo in Scotiam missus est, quatinus Sempus ad haec duo regna vicina pacem pertetuam firmarent, juvaremque Anglum Scotus, & e converse ; & in omni casu &contra omnem gentem sibi mutuo suppetias ferrent: re loca omnia de quibus dubitabatur, utrum ad Anglos Scotos
pertinerent, Angli Scotis mox darent. Primores sui regni seoli C,llo Jacobus vocat, ec unanimiter conclusum est, quod pacis δε--servant. dera cum Gallo vetustissima non rumperent. Eodem tempore Guillelmum Angusiae comitem, Guillelmum Creichton suum cancellarium, dc Adamum Hephumum Halesium, auratos equites, ad arcem Dunbar capiendam Iacobus misit: iGeorgium Dunbar hujus nominis secundum Marchia' comi
359쪽
Alexandri Steuarti obitus de prae
praecepit, quatinus arcem in istorum trium manus ponerent: qui Regi sine comitis deliberatione paruerunt, arcisque custodiam Adamo Hephurno praefato tradiderunt. Anno 1equenti apud Pertham partamentum septimo Augusti propter patris Georgii peccata filium exhaeredavit. Superius rei limus quomodo contra Robertum tertium hujus Jacobi patrem, Georgius Dunbarus indignatus, in Anisiam prosecius est, & Anglorum praesidio suffultus Scotis jacturas varias &non modicas intulit. Iste Georgius secun s in partamento res,ondit, se de commissis veniam habuisse ; & hoc est verum, a Duce Albaniae Scottae tunc custode : sed illam voniam partamentum judicavit nullam. Verum in eum cleis mentia Rex usus, Buchaniae comitatum Georgio dat ; & post Regis mortem, trium statuum consensu, ex Marchiae comitatu Georgio haeredi quadringentae marcae quotannis concessae sunt, Jacobi secundi voluntatem spectando, quem de sacroe sonte iste comes levaverat. Reserunt enim quod Regibus Scotorum a communitate concessum est, quod nihil in pueritia eorum actum, selidum re fixum manebit, nisi ipsi Reges viginti annos nati id ratificaverint. Ecce quomiao antiqua, pollens, di in rei veritate animosa familia per multos comutes florens, a comitatu Marchiae Propter Peccata mox com ruit i cordatis viris exemplum praebens, ut licet a Regibus suis injuriam patiantur, aequanimiter serant, aut Per patientiam dissimulent, & in patriam non hostiliter insurgant ANNO millesimo quadringentesimo trigesimo quinto Alexander Steuartus comes Marrius obiit, vir in juventute stabilis Catarenorum ductor; cum triginta annos esset natus in virum praeclarissimum re opulentissimum evasit: terras multas emit, re partibus borealibus supremus praeeminebat: Insularum domino in besto de Hariavi resistebat: cum J anne Burgundiae duce contra ' Legienses viriliter pugnavit. Et licet in honis fortunae abundaret, pace tamen inter suos habita, gratia militiae exteras oras petiit. Huic in omnibus Jacobus primus successit, quia hic valens vir nothus erat Alexandri Steuarti Buchaniae comitis, qui Roberti 1
360쪽
eundi Regis erat filius. Ex his patet quod Varios bonos comitatus sisco applicatos Iacobus acquisvit, Buchaniae coismitatum cum Marchia. xraesium quod tunc inter Anglos de Scotos commissum est, non erat grande , quia tam de occisis Anglis quam captis erant mille quingenti. Virum etiam nobilem Alexandrum Elphinston die eodem Scoti ami-1ermr. Scolorum campiductor erat Guillelmus mugias.seus Angusiae comes, cum quo erant Adamus Hephurnus Halesius, & Alexander Ram1ayus Dathousius aurati equites. Hoc anno Roxburgum arcem Iacobus obsedit, sed non proficit. Hoc tempore Iacobus Kennedus Regis nepos ex ejusserore Angusiae comitissa, a Dunkeldensi epis Popatu ad Sanctum Andream evectus est
De Iacobi primi caede, b Athosiae comitis per M. De Uusdem Iacobi primi ta corporis N animi habitudine : in Francos sis, , cisteris
N N O domini 44 . supra millesimum, Jacobus Pr, Iaeribi primimus in villa Perih- proditorie triginta vulneribus letalibus occisus est xxi. Februarii, in Carthusa, quam iundaverat, sepultus, anno regni sui xxxi. & vitae quadragesimo quarto. occisio proditoria sic perpetrata est: patruus ejus Atholiae comes dierum malarum inVeteratus, Ailiolite ad regnum semper aspirabat: cujus arte & dolo dux Roth- uiuis petistia