장음표시 사용
61쪽
quam plebei quia legem non habet necessitas veste bantur. Utuntur etiam alio modo panis conficiendi in necessitate. Pastam extendunt & prope ignem ponunt, in P η' ἔμν' quousque panis decolfius fuerit. super hoc agricolas Π - '' urbani irrident, & tamen de hoc pane saepiusculς mentionem sacrae . historiae faciunt, eum panem subcineritium vocantes, hoc est, panem sub cineribus, vel prige cineres, coctum, quem Hannokam a vulgari latinum fim gendo nostri appellitant, sacrae scripturae more talem PDnem subcineritium nuncupare placebit.
De iis quibus Britannia caret, , qua loco illorum habet, , de horis dierum in em
IN superiore capite' de iis quibus Britannia abundat,
summa rerum sequens fastigia, locutus sum. Nunc autem, de iis quibus vacat, mentionem facere propono. Vites in Insula nusquam invenies, nec vitium vestigia, apud tamen Bedam lego in aliquibus Insulae locis non d esse vites, fortasse de vino subacido, quod vertutum vincant, & in Insulae meridionalibus partibus habent, loquutur, vel sorte ejus temtare vites in Insula creverunt. Briatannos multis dotavit Deus, quinus alia regna carent, &contra. Uni enim regno non omnia elargitus est: sed variis varia, ita quod nullus penes seipsum in omnibus sufficientiam haberet, sed alterius ope egeret, .ut se inVLcem mortales juvarent, secundum illud Apostolicum, Alter alterius onera portate. In valore Britannis vina dedit, quia alias merces, gratia quarum habendarum exteri
ad Insulam vina deferunt. In solo Britanniae sterilissimo
62쪽
ovium boumque foecunditatem habent, quorum pellibus& lana vina comparare possunt, sed vites non dedit in specie propria, ut Dei omnipotentiam mortales intelligant. qui nullius eget, sed aliorum ope ut diximus hominesse indigere sciant, secundum illud Virgilianum. Hic seseles, illic veniunt felicius uvae, Arborei foetus alibi, atque injussa virescunt
Gramina, nonne vides croceos ut Tmolus odores,
India mittit ebur, molles sua thura Sabaei tAt Chalybes nudi ferrum, virosaque Pontus Castorea, Eliadum palmas EpiroS equarum. Insuper ex hordeo cervisam optimam conficiunt. Cer-Visiam quam Parisii faciunt Britanni non hiberent, sed 'magno artificio suum potum conficiunt. Primo, hordeum duobus vel tribus dictus in aquam ponunt, & postquam in aqua tumuerit, ipsum eXtrahunt, & in domo in quadam planitie ponunt, quousque quodammodo desiccetur. Dehinc pedibus super hordeum transeunt, itaque juvenes indomitos ad ludendum super hordeum vocant, saepius ipsum hordeum ad mensuram pedis altum super nudam humum positum Verrunt, & super ipsum quousque germinare & interiora quodammodo Gepromere videatur, lusitant: post hoc totum hordeum in magnum cumulum colligunt, & saporem circumquaque emittunt. Dein ipsum more avenae desiccant, & calefaciunt novem viciabus interpolatis, & ipsum superius vetTunt; tunc ipsum non est plus hordeum, sed quod braxium vocant, sive enim speciem accidentalem, essentialemVe mutaverit, non refert: hoc in molendino braxium molunt. In hoc artificio in Britannia plurimi opulenti sunt, nullam artem, nec instrumenta habentes, nisi pecuniam qua hordei copiam emunt, quam quibusdam mulieribus vendunt, quam de brario potum hoc pacto Conficiunt. Aquam Optimam in primis capiunt, utpote currentem, Vel de caelo cadentem in cisternam, quam supposito igne ebulliunt,& ebullitam in vas grande imponunt, in quod braxium imponunt, & totum miscent, & pannos superponunt, ut .
63쪽
quinque horis aut sex calefiat; postea de parvo foramine in fundo, longum lignum vas claudens, parum in altum erigunt, sic quod liquor non Manum distillat, qui magno vale recipitur, & liquorem illum receptum adhuc in Scotia ad ebullitionem decoquunt. Sed ad potus bonitatem duplex decoctio, ut expertus sum, Plurimum j Vat. Hunc potum bis decoctum xxx. horas in aliis v sis collatum servant, & deinde leviter de illis vasis extrahunt, Decibus in vasis fundo relictis. Et huic spumam Rotui in illis novis vasis imponunt. Est enim spuma antiquae cervisiae faex, & densitas in fundo. loco spumae circulum coryli tenellae quidam accipiunt, & in potum ponunt, & hoc tantum valet quantum spuma. Tunc instar musti cervisia suis in vasis rarefit, & per vasis i tera erumpit, sed duobus diebus finitis est bonus p tus, & secundum copiam hordei & aquae puritatem
potus est fortis aut debilis. Ad aquae puritatem do
coctio multum juvat, quod de ptisana & aliis aquis decoctis liquet. Huic potui assuetus septentrionale v,
num non praeseri, continuo laXum Ventrem tenet, nutrit, & sitim mitigat. De his quae de vino & cervisia dia
Ai, sequitur etiam quod fortiores viros vinum non essiciat quam cervisia. Potatur inter fideles: nam non plures vina quam cervisiam bibunt. In praecipua parte Normanniae aut Picardiae vina non invenies. In inferiori Germania,
Flandria, Polia, Ruthenia, Livonia, Prusia, Pomeria, Gotthia triplici, occidentali, orientali, & meridionali, vites non habentur, nec in Insulis vicinis, Britannia, HL hernia, orchadibus & aliis septentrionalibus de quibus loquimur) quam fidelium medietatem faciunt. In toto universo vites vix medietas habet. Ex ista aequatoris parte prope Sarmatiam, Tartariam, & hujusmodi, illud c gnoscitur. Idem est prope circulum antarcticum & p tum antarcticum. Ex his liquere arbitror quod in Britannia non sunt vites, sed alius est bonus potus ex homdeo confectus, avena & tritico, & per consequens licet non sint vites, stat esse sibilatores seu Tibicines, sicut de Scythis in posterioribus Philosophus recitat. . Et cum via
64쪽
tes Britanni non habeant, a sortiori nec mala aurea, olivas, ficus, & caeteros id genus fructus, sine Dibus bene vivere possumus: et etiam sine vino, si non est et ad Sacri Christi sanguinis consecrationem, ad quam parum vini filiscit. Dκ horis Britanniae aliqui loquentes, horas diei artifi- Horae Mira cialis longissimi xviii. ponunt, & sex in hyeme: scd hoc nihil est dicere, cum Insula ut diximus est bonae longitudinis, & terrae portio pusilla polos versus plus denoris & tempore quam similis prope AEquatorem variet. In Castro puellarum, sive Edimburgi, dies artificialis longissimus est xviii. horarum; in hyeme vero contractissimus sex horarum. Sed magis ad Dytentrionem diem
longissimum vidi. horis longum, & brevissimum v. horis, i venies. Illic autem vel in vicinis Insulis, id Iuvenalis verruficat, Et minima contentos nocte Britannos. In aestate de
nocte in partibus borealibus multum luminis habent, eo quod sub eorum horigonte sol paululum decurrit. Duae Insulae nominantur Syy & Luys, hoc est diluculum &lux, quia illic tota nocte in aestate lumen ad modum diluculi habent. Non me fimi quin alicubi gentium unum medium annum pro nocte, & alterum pro die, habent. Sed hoc in Scotia non invenies. Nec Aeneae Sylvio salva
ejus reverentia) in hoc Credas, quod duarum aut trium horarum dies brumales solum in Scotia offendit, sed tamen eos notabiliter contractiores quam Romae, invenit.
Illud hyperbolice dixit. Eboraci dies sunt longiores quam lmburgi, & Londoniis in hyeme quam Edimburgi,& in Austrina Hamptonia longiores hyemales dies sunt
quam Londoniis. ergo dierum in Britannia non parva in varietaS.
65쪽
De iis qui Britanniam possederunt, ut sunt milia populi Aremorici Britones, Scoti. Hibernici, N de triplici Britannorum lim
gua. IN Britannia unum regnum primo invenio, scilicet Britonum, & jam a multis diebus Valliam solum hi
occupant, & primitivam linguam tenent, & hanc Britones de Aremorica Galliae intelligunt; quod est ar mentum quod ab Aremoricis Britanni primum descend
runt: hoc enim dicere oportet, vel e converso. Post Bri
tones Picti Insulam ingressi, duo regna in Insula lac runt, scilicet Pictorum & Britonum. Post Pictos Scoti Hibernici Insulam ingressi sunt : & sc in Insula tria
regna & tres varii reges habitarunt. Britones autem priscos, Picti, & Scoti, crebris incursionibus petebant,& eis resistere non valentes Romanorum opem petierunt: sed cum illi finaliter de ope Britonibus danda fastiditi auxilium abnegarent, a Saxonibus opitul men Britones petunt, & cum eis opem Hengistus Saxo tribuit, septem reges, ut in discursu videbitur, Insulam intrarunt, regna constituturi. Quare in toto decem erant regna in Insula,& hoc in Bedae temporibus, quorum duo majora erant, Pictorum & Scotorum, septem minora Anglorum, & ut opinor in magnitudine & viribus, Vallia fuit regnum tertium. Hodierno tamen die, & a multis diebus preteritis, praecise sunt in Insula duo regna, scilicet Scoticum &Anglicum. Septem autem illa regna, ante Ualliam captam, in unum Angliae regnum sunt conflata, & post hoc ab Anglis Vallia est subacta. Quare tota portio Insulae quam rex meridionalis Insulae possidet, regnum Angliae dicitur, reliqua pars Scottae regnum. Et tamen hi omnes sunt Br, Disit iroes by Cooste
66쪽
Britanni, quod ex dictis liquere arbitror Sed hoc ipsum adhue paucis illustrare nitar. Vel sili primi Inlulam sebis, esse inhabitantes sunt Britanni, & sic soli illi in Vallia com- Britannos
morantes Britanni erunt, contra omnes loquentes; vel
Angli, qui a -κόnibus & aliis alienigenis originem duxere, in Insula nati, sunt Britatini, & hac via Scotos in Insula natos Britannos dicere necessum est. Et pari ratione Pictos pro ea tempestate qua in Insula orti sunt, sicut in Gallia natos, Gallos dicimus, & ita dicere oportebat. Dico ergo omnes in Britannia natos Britannos, quia per oppositum ab aliis omnibus Britanni segregati non essent, cum de Anglia ad Valliam, & de Scotia per Angliam ad Valliam pede sicco transire posses, fie
tium non esset discretio. Hoc non obstante, licet M tos Pictosque Britannos censeam e gratia tamen distria minis cum de bellis inter eos & Britones gestis sermo incidet, eos Scotos & Pictos & non Britannos vocabo, sententiam enim in re sequens modum loquendi vulgarem non aspernabor, juxta Philosophi doctrinam, secundo De Caelo, dicentis. Loquendum est ut plures, lantiendum vero ut pauci. PRAETEREA in Insula tres linguas varias scias esse, qua- Li'gvae η 'rum nulla aliam intelligit. Prima meridiem versus est Vallica, qua Britones britonisantes utuntur. Secunda in Insula priore latior, qua Scoti Silvestres & Insulani Scotiutuntur: et haec est Hibernica, licet quodammodo fracta.
Tertia lingua in Insula praecipua est Anglicana, quam A gli & Scoti mansueti habent.
67쪽
De Britannia, item Aetlia N via situ, μι- minibus, est Lonssini praefertim opibus.
ΙΝ duo igitur regna sub duobus regibus tota Britannia
nunc dividitur : partem meridionalem Anglus habet. Circumquaque propter partem septentrionalem Oce- v abi. limG. Vectham insulam quindecim leucis longam in oceano habet: Darsi & Jarsi, duas parvi m menti insulas, quatuor aut quinque leucarum inter Angliruam & Normanniam sitas tenet. Limiti Scottae meridionali limes Angliae septentrionalis conjungitur, vel cum eo C meda, incidit. Orientem versus ad seX leucas vulgo Tuedasuvius Ansliam a Scotia dirimit, itaque in uno fluminis latere Scoti, & in altero Angli, piscantur. In sex leucarum fine Tueda Scotiam infreditur; non quia ab Anglia in Scotiam fluat, sed e diverso. Sub Coenobio de Calco, edam 'viola fluvius a quo Tyridalia dicitur ingreditur. Ad tria millia passuum ultra Coenobium de Caico meridiem versus Scotia extenditur. Limes occiduus est Sulvatus sumus, illic est periculosa arena. ine anum occidentalem Sulvaius ingreditur: & ad magnum intervallum fluvius ille Scotiam ab Anglia secernit. Rubrum templum super limites Scoti possident: super ru- Liligibia brum templum eiI terra litigiosa vix leucam in latitudinerer . occupans. Illic terra est inhabitata: quia ad se Scoti pertinere, & e converso Angli, affirmant. Ultra Sulvatum sumen ad tres leucas Carleolum praecipuam & munitam urbem Angli hahent. In mediis vero limitibus ad quinque vel sex leucas in latum contenditur et verum ex otis Anglisque latronibus, & furto deditissimis, promiscue locus ille est cultus. In Marchia Lumetanca orientali Scotiae plaga, & in Tenedalia illi conjuncta, & in occidentali portione prope Sulvatum numen, limes lucidissimus Dissili od by Corali
68쪽
De Gestis Sco TORUM. LIB. I. Is
mus est, inter Tenedaliam & Sulvatum limes quoque ad
aliquam portionem anceps inter Scotos Anglosque contendentes, manet. Praeterea in Anglia tria praecipua sunt Angliae fi flumina, quorum Prior Habemus, sive Habern, Britannice nomen est, in meaia Uallia. Hic fluvius scaturiginem c pit ad orientem, se dirigens contra Schrou esbern. IN
stea in austrum currit juxta Brigenonii, Vircestrem & Glo- cestriam, in occidentem prope Bristou se flectit, & in nonnullis locis Angliam a Vallia separat. SEcuNDus fluvius Humbria, primo sinuose ad partem Eboraci Australem currit : in quam Trenta & Ousa flumina cadunt, Humbriam ipsum ingentem facientia: quae
ab Humbria in Oceanum septentrionalem rapiuntur. TERT ius suvius est Tamesia denominationis partem a fluviolo Oxoniensi capiens, qui Londonias praeterfluit. Fluvius est non magnus, nisi ubi a maris fluxu ingurgitatur. In Britannia mandem fluvium non requiras, & id rationis est, ex tran1verso insulae, hoc est lecundum ejus latitudinem quae non est magna, fluunt: & maria vicina habent a quibus mox absorbentur. Nam longo per terram decursu flumina coalescunt per aliorum fluviorum nomina perdentium cum ipsa ingrediuntur, receptionem. Non aliter Metros, & fluviorum Europae Danuhius ReX, magnitudinem accipit. Sexaginta enim magnis fluviis longo tractu augetur. In Britannia tamen Matronae vel Sequanae, antequam Matronam suscipiar, sumina aequalia invenies. ada tamen habent in quibus pari a est profunditas, Re propterea in eis non bene ducuntur naves. Piscosa sunt & flumina admodum pulchra, quia super lapillos& arenas ut plurimum fluunt. Londoniis ad Sequanam Parhisii) Tamesia fluvius est triplus, quia super Londoniarum pontem Oceanus luna agitatus ruit: sicque Londo- Lon linum. niarum pontem minimae naves Europae accedere possunt.
Est enim Londinum quod Britanni Londonias vocant, Angliae regia, & totius liritanniae urbium i maxima & optime sita. . Ex omni Europae regione illic mercatorum na-
69쪽
16 De Gestis Sco TORUM. LIB. L
ues invenies. Pulcherrimo ponte in quo sunt domus o natissimae cum templo urbs honestatur. Ad mille passus occidentem versus extra urbem est Westmonasterium, hoc est occidentale monasterium. Illic est regis palatium, ®um monumenta, & justitia regni suprema continuo residens. Inter monasterium & urbem super flumen, episcoporum & principum pulchra extant palatia: prope quae artificum sunt domus, S sic tota urbs admodum longa super flumen sita eminet. Ad tria millia passuum, orientem versus, super Tamesiam est GrevenNych regum Angliae
commune receptaculum. Illic naves quas Bargias vocant ascendentes Londonias, & ad maris portum Videbis in abundantia, equis sicut in Sequana non trahuntur, sed vel venti impulsu, vel fluxu & refluxu marisinior urbii, sine Vento. Unum artificem opulentum, & senem, pro
quotannis eligunt, quem urbis Majorem appel-' lant: coram quo ensem in justitiae signum deserunt. Ex
Regum privilegiis justitiam suam ad partem habent. Et
si in urbe annonae charitas contingat, ejus est ad exteras oras mittere, & caritati annonae succurrere. Rotho-
mago secundae Galliarum urbi, in populi multitudine Londonias praefero. In divitiis Rothomago longe praestat. Hanc urbem tria ditant, suprema justitia, Regis ferme continua praesentia, qui magnam familiam propriis impensis alit, & eis omnibus cibum ministrat, & mercatorum quod est potissimum) magna ais uentia. Aliquibus tamen Anglis & mihi visum est, quod in triplo plures viros Parisius habeat quam Londinum, sed Parisii opes non in triplo Londoniarum opibus praesero. In Ta-
ρος - tria vel quatuor cygnorum millia domestica inveniuntur. licet tamen multos cygnos illic viderim eos non Eboracum. supputavi, audita refero. Urbium secunda est Eboracum, urbs archiepiscopalis quinquaginta leucis a Scotia distans: in ambitu magna, non autem in populo & divitiis: illorum trium defectu quae Londoniis habentur. Nec ducem a rege distinctum, vel archiepiscoeum in urbe residentem liubent, quorum gratia urbs ditari habeat. Ter- Nortvlaus. tia urbs est Nortvicus Episcopalis sedes, in qua id genus Panni Diuitiam by Cooste
70쪽
panni quod vocatur Ostadum, duplex & simplex elaborate fit. Sunt & aliae opulentae urbes, utpote Bristola, Co- ventria, sine flumine quod mirandum ess) bona urbs, Lincolnia quondam celarata, & multae aliae urbes &villae. IN sup Εκ in Anglia duae praeclarae Universitates sunt: Univrestates quarum altera, hoc est, Oxonia, apud exteros celebris nominis est. In quam Anglorum Reges ingredi ut intellexi non audent, ne notam aliquam incurrant: pro Pter contemptum quem cuidam sanctae virgini quidam Anglorum Rex facere voluit. Praeclaros Plutosophos &Theologos antiquitus haec Universias emisit, utpote Al xandrum Halentem, Richardum Middiltonum, Joannem Duns Doctorem subtilem, ocham, Adam Hibernicum, Robertum Holkotum, Bokinham, Eliphatum, Climitoncm Langier, Joannem Roditon Monachum Anglicanum, Muset, Calculatorem acutissimum, Hentisberum, Dialectieum exercitatissimum, Strodum, Bravardinum, & plaerosque alios. In ea Universitate sunt clara Collegia a Regibus,
Reginis, Episcopis, & Principibus fundata, & ex stipendiis illorum scholatici plurimi aluntur: quos Parisi Bum
sarios vocamus. Clarioris caeteris famae COIlegia sunt, novum Collegium Beatae Magdalenes, Collegium ab Episcopo Vintoniensi qui quondam fuit socius novi Coli gii fundatum. Centum Bursarios utrunque horiun Collegiorum habet, quorum aliqui cultui divino: concionibusque & alii literis jugiter incumbunt. Est & alia Universitas Cantibrigia, Oxonia paulo inferior, tam in Canestrisia. scholasticorum numero quam in literis : in qua Regum &Reginarum pulcherrimae sunt fundationes. In ea sel Collegium Regium & primum, novo Collegio Oxoniensi comparandum. Est RVineum hoc est a Regina institutum Collegium ornatiuirrium, Aula regia, Collegio Regineo in proventibus & bursariis non inserior. Christi Collegium sin quo olim trimestris auditor fueram, eo
quod ipsum in Sancti Andreae parochia situm offendi Quoddam mulierum Coenobism in Collegium Jesu con-