장음표시 사용
21쪽
plate,sib. I. Aeridetistu de colinis, lib. I. De vgno ,lib. I. De Bono,lib. I. De Platonisi ib.tib. I. De Rep.Plato.tib. 2. De amicitia,lib. I .uuidsit affici aut affectu esse,lib. 1. Proposit cales de uirtute, lib. I. Depturbati b.sequb. I. De Impio, lib. I. De Meliori,lib. I. De lectib. lib. I. De volutario. lib. I. De Pulchro ib. I .uuaestionum de amicitia, lib. I .Pol ticoνu,lib. a. De lusu ib. a. Iustificatio
Ium. likq.Politiae ciuitatum,lib. II 8. cistorsum de democratia, ollarchia,aristocratia. O tyrannide. Addantur his epistola ad Philippκm. Sebm-briorum epistolae . Ad Alexandram quatuor. Ad Antipatrum nouem. Ad Mentorruna. Ad obmpiade una. Ad Heplasione una. Ad I hemistagoram una. Ad Philoxena una. Ex quarta interciderant haec. De Elementis,tib.I. De Motu,lib. 1 . De Idea,lib. I. conu de Ata,lib. I. De tvra,lib. 3. P0sicus,lib. I . De Ochitae philosiophia ib. I. De Speusippi et Xenocratis philosophia, tib. I. De Timaei et Archita libris decerpta, lib. I. Aduersus meliis dicta,lib. i. Aduersius Pythagoricos,lib. I. duersus iacmaeonis placita, lib. I. Aduersiss Xenocrate,lib. I. De Uthagoricis, lib. I. De incisio nib. lib. 8. Excerptio incisionu,lib. I. De copositis. Ialibus,lib. I . De Fabulosis aratib. lib. T. De nogignedo,lib. I . 'De Plati lib. 2 .mcdicinatiuuib. 2. Designis tepestatu, lib. I . ronomicus si i cularι-uus, lib. I . De motrilib. I. Ilectoru Jblematum, lib. 2. Exposita generatim,libri quatuordecim.
22쪽
fuerit AricL 1 u 1 v g secsidus libro septi Plinius gemo Historiae naturalis inqiliis ipso Arist.
rit,quod nam cxistimetur m ximum iuisse ingenium,ex his quidem quorum extet mem ria, uel suis ipsorum,uel ali
ambitionis palma uidetur ad Homerum uatem deserre, se euius Graeciae iudicium,quae illum sontem ingeni rum appellat. Sed mihi tamen acrius eam rem intuenti, atque examinanti subtilius, nullum uidetur suisse ingenium Aristotelico praestantius. Legenti ingenium. opera eius attente ac diligenter, exoritur ingens ad miratio, quam ab ultimis principiis deducit abditi L. sima & profundissima rerum omnium . quam acute refellit aliena, quam sortiter communit & corrobo rat sua, quo ordine digerit singula,& quod est in tradendis artibus perutile, quanta frugalitate ue borum . nihil est in eo uacans aut inane, omnia solida & plena: nusquam sinit Iectorem oscitari, aut aliud agere. De hoc uere dici eotest, quod Lysiae Α-theniensi minori de causa attribuitur, ruituram structuram uniuersam, si uel uerbulum unum tanquam lapidem detraxeris. Axiomata autem illa uniuersalia , quis non admiretur in omni argumento & materia,ta multa esse ab illo excogitata uera & perpetua, quibus sequens aetas in tanto decursu seculorum uix ceptionem ullam annotauit Scripserunt ueteres
23쪽
philosophia me Aristotelem pauca, at lite ea consu-
se. Primus omnium Plato eleganter sane multa, M. docte sed ad docengum discendiunque parum accommodate . Aristotelis omnia ordinem, & formam habent institutionis ac cisciplinae , nec fuit dexteritas in aliquo ad artes tradendas par. omnia vero sunt illi certis praeceptis,& formulis conscripta, ea breuitate,& grauitate verborum ac sentcntiarum,ut accipi faci: le,retinerique' possint,& ad usum cum res postulat,aco. mmodari. UCrba autem nulluς Graecorum habet aeque, apposta, ita vi ex xcbus videantur nasci, quas tractat. Non persequitur rerum flosculos,& orati
rideliciolas, queis inani oblectamento delinitum
deciorem teneat,postea remittat vacuum. Plena cst illius oratro ingenti fructu cognitionis rerum sciri dignarum. non captat praesentein gratiam lcuem ac momentaneam,sed adfert diuturnam utilitatem. idcirco nec ad quςmlibet gustum facit tantus author, necn quemlibet lectorem desiderat. Volunt Aristotelis. - . . pera lectQrem ingentj non acuti tantum, sed etiami . .prosundi,solidi,fani circumspecti, 'olunt attentii di- ligentena, imbutum lcctione variorum authorum,& cognitione rerum inultarum .haec si desint,nihil Ari- sotelicis libris existimabitur asperius,insuauius,ina manius,quemadmodum nonnulli de eo iudicant,vel propter ignorantiam, vel propicr iciacritudinem ii geniorum, pondus non serente, tantae doctrinae: quc-
admodum infirmis oculis lux solis, S diei splendoro molestus est . quo nihil est sanis,& valcntibus iucun- . dius. verum ut Aristoteles primus inueniebat prope. Omnia, ira non poterat noua inuenta omnino unusi excolere,atque cxpolire. Erant etiam nonnulla, qu e. propter nouitatem nondum habebat satis explora- ta,& percognita. Acccccbat ad haec ingcnium viri tei ctum, & callidum,& metuens, reprehcnsionis: quod: inhibebat cum,ne proserct interdit aperte,quae senti-r ret,inde ta multa per eius Opera obscura,& ambiga.
24쪽
I. I B R I elux diu latuerunt,cum bibliotheca Theophrasti discipuli, quae ad haeredes imperitos deuoluta,multis annis in tenebris,& squalore iacuit, usque ad tempora L. Sylle Dictatoris,qui bibliothecam illam coemit,& libros describendos, in ordinemque re digendos Tyrannioni dedit grammatico, sicut authores sitiat Plutarchus Chaeronaeus,& Strabo. Post ea te. pora suerunt in omnium manibus, sed non magno in pretio, propter difficultatem sensum, quos pauci penetrabant, quousque Alexander Aphrodisiensis, Antoninorum temporibus diligens Aristotelis lector, commentarios in multa illius opera conscripsit, tum primum coepit Aristoteles,& legi,& intelligi,& uessari in hominum manibus, nimirum intellecta utilitate,quae ex illius attenta lectione caperetur.Verum
non omnia illius ingenij monimenta, etiam quae L. Sylla inuenit, ad nostram aetateria peruenerunt: quod est intelligere ex iis,quae a ueteris memorie scriptoribus citantur M. Tullius in secundo lib. de Natura deo .rum,argumetum adsert Arist. quo ille Dei prouidet iam ex consideratione pulchritudinis ordinisque mundi huius colligebat. atqui argumetum hoc apud Ariltotelem,quem habemus,nusquam legitur. Idem Cicero libros Aristotelis de Nat. Deorum uisos a se testatur. Seruius grammaticus Aristotelem citredi-cntem,aliqua numina mori. Isidorus,non Hispalen antistes,1 c d antiquior quidam,&Clemens in Stro
tibiis, ast erunt Aristotelem dc dijs localibus mantienem secisse, qui urbibus, & rcsnis praesiderent. T anseo quae de Aris otelis scriptis recen sci Lae lius, qui uoluminum eius summam ad quadringent3 pcrducit , de quibus quidem nihil dubitetur, & mul to aliter distinguit libros qua nos. Acut non omni' Arist. habemus,ita quaedam sitb note illius alienacircustiuntur, e est Arist. ca omnibus sere magni pominis scriptoribus coe. Iam dc singulis dicamus libris.
25쪽
Lisast hie dicitur de interpretatione, quoniam in eo Philosophus interpretatur, quid fit nomen, quid uerbum, quid oratio, quid prontinciatum , qtiae sunt quidem partes grammatici. explicat tamen illa Aristoteles in optirae dialcctico, quod grammatica nondum esset illa aetate inuenta, haec utique grammatica , qua nunc utimur. nam olim prisci homines cognitionem elementorum, & syllabarum, scripti nem rectam ac legitimam,tum pronunciationem germanam,& propriam cu iusque linguae, grammaticam nuncupabant, iam inde ab Homeri seculo. Itaque grana alici munere Aristoteles iungitur in prima peris huius parte. Vnus est liber c non duo. Disputatio autem illa de futuris indefinitis. quae contingentia nuncupantur, perplexa est, & dic
ficilis , atque eo magis, quod Aristoteles disput at secum ipse, obiicit Dbi argumenta, &dissoluit, confusis omnino distinctionem notis, ita ut dialogi simus fit absque personis , sed si distinctiones diligenter animaduertantur, dilucidior siet tota tractatio.
O p v s hoc desumptum est ex prima philosepsia
quae μετα τα ς,υσ κά nominatur, sed haec tracta tur illic , ut res in categoriis autem, ut uoces, rex iIIas significantes. idcirco categoriae nominantur,qu s praedicationes, ut uulgo uertunt, uno autem uerbo Latinae dicere perdi cile. Sunt autem haec modi quidam, & uelut rationes, queis primas e tantia shoc est, singula rerum denominamus, consignamus: eonfiguramus, conuessimus, seu quod aliud uocabulum magis pIaeet, aut si quod est istis aptius. Diciamus enim Socratem animans album,& proc
26쪽
di. sed denominationes istae ex rebus pendent. atque ut res separam,ac segregare operosum est,& arduum, ita , & categorias istas. inultum tantum ab Arist. est profectum, plurimum consectum uiae uno decursu.
Posae explicatas pronuntiationes rationesque aliorum de aliis pronunciandi atque iudicandi, tradit Aristoteles praecepta, quemadmodum in ratioei- nationem connectantur. Vocat autem analytica, hoc est, resolutiva, quod ratiocinationes in partes suas
dissoluat,& ex quibus constent perhibeat. Ipsum totum facile est cuiuis intueri,etiam imperitissimo,nosse autem ex quibus componatur, quasiqtie confletur,
S id docere, non nisi docti atque artificis. Nihil excogitari potuit ad omne artium ac scientiarum g nus conducibilius,quam syllogismorum formulae,nihil rursum ni olestius, quam quae do necessario, possibili,impossibili,& contingenti, comparat,&coniungit inter se,magno quidem illa acumine, quia neget psed inutiliter. Pos TER Ion A SD v o sunt in syllogismo,tanquam in homine corpus,& animus. In corp re est materia,& dispositio ae ordo partium. in animo uis,& uita,& actio.in superioribus analyticis Aristoteles velut de syllogismi pra ' cipit corpore,hoc est, te partibus, deque ilIarsi nexu, S compositione: ideoque priora nominantur. In his autem posterioribus,hoc est,interioribus,& magis recoditis de anima ipsa syllogismi,nempe de demostratione de ut,& eificacia rationis. Analytici libri sub inristo.nomine multi olim cirreferebatur,sed hi Fatuor ex orationis filo,totiusque praecipiendi rationis modo ac facie, Aristiunt adiudicati,caeteris reiectis.
27쪽
. HOC est loci,unde ducuntur argumenta.Opus est octo voluminibus. distinctum, varium sane, hoc Est, multe eruditionis,& obseruationis reru diuersarum. Sed ut illa omnia primus iple pariebat , non potuit tam multa simul edcre, simul expolire. itaque relicta est velut ingens quaedam materia,& diues,ad exturendum pulcherrimum aedificium. Eruere ex quantumlibet sedula & attenta lectione illorum librorum, rationem inueniendi arguincta, haud facile quisquam possit. Rhetoribus hoc debent dialcctici, qui Obscuritatem hanc illustrauerunt, & tradiderunt, quis esset materiar istius usus, quod Cicero praestitit in topicis ad Trebatium. Nam partem hanc de dialectica
inuentione,& rhetores avide occupauerunt, taquam suam,& dialectici verecunde cesserunt,tanquam alienam, non id recenti vitio, ut alia permulta ,.sed ab
Stoicis ipsis factitato, qui philosophorum omnium acerrimi sunt Dialectici existimati.
ELEMesus multa significat,sed hoc Ioco pro redargutione sumitur. Libri sunt duo, ad cauendas sophisticas captiones & ne in disserendo falsa pro v ris per ignorationem colligamus, aut admittamus. Huic operi initium dedit Plato in Euthydemo, ostenduntur illic pauci quidem doli disputatoris captiosi: Aristoteles autem rem omnem,ut solet, a pri mis initiis complexus, digessit in ordinem & formulas. Cauendum tamen, ne & Latini homines saltantur,dum Graeca: linguae exempla parum conῖruenter
aptantur ad Latinam. Absoluta est ijs libris omnibus dialecticae omnis, &de inueniendo argumento,& de inuentis iudicando.
28쪽
Sive Praedicabilium Liber, in Aristotelis dialecticam Introductio, ra
De quinque praedicabilium ,seu Quinque Vocum natura e ct de Communitatibus, ac Proprieta- 'tibiis, differentiis eorundem.
Praefatio ad Chrysaorium. Caput primum. U. Μ SIT necessarium Chry- ρ' Dori,& ad eam, quae est apud V
Aristotelem predicamentoru - ' .
quid differetia, quid specieS, i . . quid proprium ,& quid acci- dens: & ad diffinitionum assi , gnationem, & omnino ad ea, quae de diuisione & denionstratione sunt: utili existente istaruna rerum speculatione , compendiosam tibi traditionem faciens, tentabo breuiter,uelut introductionis modo, ea quae ab antiquis dicta sunt aggredi: ab altioribus quidem quaesti
29쪽
Η arsi qtiaestionibus abstinens, simplieiores vero medioeriasionum so ter coniectans. Mox de generibus & speciebus, illud bitiones .vi quidem sue sutastant sive in solis nudis intellectia de r. Meta. bus posita sint: Et siue subsistentia corporalia sint, an incorporalia: Et utrum separata,an in sensibilibus posta , & circa haec consistentia, diecre recusabo. altissimum enim est huiusmodi negotium , & alius maioegens hiquisitionis. Illud vero quemadmodum de λεγlκω τε has, ac de propositis smagis probabiliter' antiqui ρον magis tractauerunt, & horum maxime Peripatetici, tibi
logicae. nunc tentabo monstrare.
De genere. Cap. I I. Generis nomen aequi-uocu est, in tetio uero vniuoca.' Interpres usus e hoe note Romanoria,Phoc
tu in Graecis legitur. Heraclid
Idetur autem neque genus neque speries simpliciter dici. Genus enim dieitur & aliquorum quodammodo se habetium ad unum aliquod, & ad seinuicem collectio. Secundum quam significationem, ' Romanorum dicitur genus,ab unius scilicet habitudine dico autem Romuli & multitudinis habetium aliquo modo adinvicem eam quae ab illo est cognationem secundum diuisionem ab alijs generibus dictum. Dicitur autem S aliter rursus genus,quod est unius uiusque generationis principium: vel ab eo, qui genuit, uel ab eo loco, in quo quis genitus est. Sic enim Orestem quidem dicimus a Tantalo habere genus, Hylum autem ab Hercule. S rursus, Pindarum quidem Thebanum esse genere, Pt tonem uero Atheniensem. Etenim patria princia pium quoddam est uniuscuiusque generationis, que- admodum, & pater. Haec autem uidetur prompti csima esse signincatio. Romani enim dicuntur qui ex genere descendunt Romuli, & Cecropidae, qui a Cecrope,'& horum proximi. Et prius qu idem appellatum est genus uniuscuiusque generationis princi. pium . dehinc etiam & multitudo eorum,qui siunt ab
uno principio, ut a Romulo: s quod ' diuidentes, &ab
30쪽
ab allis separantes, dicebamus omnem illam eolis etionem Romanorum genus. Aliter autem rursus genus dicitur, cui supponitur species: ad horum fortas ,
se similitudinem dilium. Etenim principium quoddam est huiusmodi genus, earum, quae sub ipso sunt,
specierum . videtur etiam & multitudinem continere Onanzm specierum, qua sub eo sunt. Triplieiter Veneri, descriptio. lde. I.Top.
igitur, cum genus dieatur, de tertio apud philos pnos sermo est : quod etiam deseribentes assignauc-xunt, Genns esse dicentes, quod de pluribus & diis xentibus specie in eo quod quid est praedicatur, ut Mnimal. Eorum enim, quae praedicantur, alia quidem de uno dicuntur solo, sicut indiuidua,ut Soer tes, & hic, & hoc. alia uero de pluribus, quemadmodum genera, & species, & differentia, & propria, .& accidentia communiter, sed non proprie alicui. Est autem genus quidem, ut animat: species vero ut homo: differentia autem, ut rationale: proprium, ut risibile: accidens, ut album, nigrum, stare, sedere. Ab iis igitur, quae de uno solo praedicantur, differunt genera, eo quod haec de pluribus praedica tur. Ab iis autem, quae de pluribus: a speciebus quiadem, quoniam species, etsi de pluribus praedicantur, non tamen de differentibus specie, sed Onumero. Numero' homo enim, eum sit species, ne Sccrate & Platone solum. praedicatur,qui non specie a seinuicem differunt, sed numero: animal vero eum sit genus, de homine, & . boue, & equo praedicatur, qui disserunt a seinuicem specie, non numero solum . A proprio vero differt genus: quoniam proprium quidem de una sola specie, cuius est proprium praedicatur, & de iis, quae sub ipsa specie sunt indiuiduis. quemadmodum risibile de homine solo, & de particularibus hominibus. g nus autem non de una specie praedicarer, sed de pluribus & differetibus. A differentia uero,& ab iis,quae.