장음표시 사용
281쪽
neas, hie ut in re dubia iuramento locus erit I. 3 i. de jureiuν. Sed cui deserendum iuramentum , reo an actori 3 Reus , si bonae famae sit, ad delationem actoris se iuramento liberabit a praesumtione rerum subductarum aut male custoditarum. Si vero adsit suspicio perjurii in reo, fallere rementiti siolito, aut si sit infamis atque intestabilis, aut in probatione iuratoria deficiat ; actori, si sit homo bonae fidei & sa-rnx, deserendum juramentu Beus. dejurem
restituendum , quantum iuraverit sibi ab- Iatum actor. Ea videtur esse mens Theoderici Gothorum Regis in Edicto f. II9.quae se habet: Si quid de taberna, nave el stam Iulo perierit, ab his Fi iacis talibus prahunt, vel qui in his negotiantur, repetendum est,ha ut prasent sacramenta de eonscientia sua suorumque: o si hoc fecerint, nihil eo uxor exsolvere 3 aut certe quantum petitor Draverit se in eo loco perdidisse, resiluant. In Codice L L. antiquarum editionis Linden-brogianae circa initium huius Edicti vox nave vi omissa. sed hane ei restituendam esse patet ex inseriptione Edicti e Si quid ita emend. pro quio de taberna , nave aut pabulo perierit. Si vero postea deprelie datur ipse magister navis res quasdam ωp-
α abaviusti aut in usus suos con' ,
282쪽
De Iure Maritimo Lib. III. ass
vertise , furti reus erit arg.L7xod. desuri. c. I. 2. jur. Suet. eod. In Statutis Lub. η, I, 7. sic habetur: Nauιa, auriga in similes per sana, gisibus res transportandia creduntur , iis justo loco non traditis, sed ex paν- te abnegatis, cum aliud compertum fuerit, u fures pleriiunior. Conferantur quoque Statuta Prustica lib. . tit. I9. arti c. I .g. 9. IO. Recepta, quorum dominus ignoratur,magistratui loci, ubi exonerat navem, tradi
jubentur. ibid. Sed magistri navis pecuniam ab amicis accipientes,ut illam aliis in transmarino loco degentibus persolverent, qua illi non animo furandi ,sed necessitatis cauΩsa in usius suos converterunt,reddere parati simulae potuerint, furti poenae non erunt obnoxii: quia non habuerunt affectum surandi .vid.Mev.in ἐ.IJur. Lub. . 8. 9.Gνη- Fract.crimi. a. q. 8s.n. 87 .e sqq. Si vero absque eorum culpa res, quam receperunt, Pereat, tamen tenentur de recepto,nisi quid damno fatali contingat.l. 3 I .D. ut. eas. .
Fab. Si vero luendo sint magistri navis, futti actio contra fures eis dabitur l. 34. g. 37 .D. defuri .Plura de furto in navi exstant
IV. Si res aut pecuniae nautae commissae naufragio perierint, aut per vim piratarum raptae sint, aequum est magistro navis ex
ceptionem dari, nec eum ad hoc damnum M casu
283쪽
ca sudatum obligarid l. 3.y i. naui. est. I.23. de regjur. cu iuS ergo hoc periculum 6c damnum erit, an debitoris vel creditori si Communiter statuitur debitoris esse periculum, quem casus fortuiti non liberant ab aere alieno a* LI i .Cod.' cerisei. p. 33 . de iure adis. LL ρrov. ed. Aliud vero dicendum, si ipse creditor debitorem iusserit per hunc nautam transinittere pecuniam : vel ami eo scripserit, ut exigeret a suo debitore pecuniam si bidue mitteret: is vero tradiderit nautae qui spoliatus est a praedonibus, aut naufragio perdidit,hoc cassi damnu est cie Gitoris . 6c liberatur debitor arg. l. IO. g. I. v.commod. Gaveti. confit. 247 m. a. sqq. V. Raptum ex nausiagio vel nave exis pugnata proprie dicitur, quod eo temporedi loco quo naufragium fit, raptum est l. r.
navis in pr.xho expugnatur ab hostibus vel piratis, quando spoliatur, mergitur, dissolvitur aut pertunditur,aut funcs eiu S praeciduntur, aut vela coscinduntur. aut anchorae involantur de maril. 3. 3. I.L6 D. d. ti. de Inc.
r.na uam. r.e In primis hic dolvs malus attenditur, atq; si vis adhibita sit: rapi enim sine vi non potest, L 3 g,3s.b t. si quis ergo recepit ignarus, aut ad hoc, ut custodiat &salvum faciat vero domino. qui amisit; nonsuluin extra noxiam,sed &laude dignus est
284쪽
praemioque laboris honesto pro collectis
bonis naufragis aerg. 7. deserv. ex . Gbota. a. jur. In jure Suedico praemium iubetur promi ex bonis collectis.& determinari arbitrio domini di bonorum virorum c. 37.
VI. Non solum qui rapuit,sed de qui ab
stulit, amovit, damnum dedit, vel recepit, actione rapti tenetur L 3.g. 4. d. tit. Sed requi invito domino navem usurpat,rapti vel furti tenetur in iure nostro e. uti. dejωr,acf. Llων. De poena rapti ex naufragio vel nave . adiri potest lex s. g. 8.L4. s. 7. D. deinc.ruio. a. ν r.n. e. & quae sup. notavi lib. I . c. 7. g. I 6. quaeque in diversis populorum Statutis de poena rapinae exstant. VII. Nulla vis fiet vel bonis vectorum di nautarum, vel ipsis si facta sit,severe punietur l. I. D. ad let. Iul. de vi prs.f. a. Illicite in porru vectigalis nomine extortum, cum altero tanto patiis iniuriam exsolvi iubetur in jure R.&authores violentiae praeter post nam tripli extra ordinem plecti' alterum e nim utilitas privatorum, alterum vigor dis ciplinae pub postulat l. s. g s.D. de pM. ea. De vi pub.non tenetur,qui arma navigationis causa coegit I. r D: acier. . de Me.M.
vIII Si quid dolo aut culpa non fecerit,aut secerit , quod non debuit magisterna tr.atquc sic damnum mercibus dederit, M a , inde
285쪽
inde dominis mercium tenetur, ut sup . eX occasione suis locis probavi
L 3. c. 3.f.7. I 4. Sed dc si naufragio sua culpa caussam dederit,quomodo teneatur,vid. sup . lib. I. cur 7. g. 3. s. IX. Si merces alio transvehendae a prae donibus direptae sint in ordinaria via, Scnauclero nihil de illis ante constiterit, acti ne nulla tenebitur: cum hic sit cassis mere fortuitus. Si vero in locum piratis infestum navim applicuerit,uectoribus ei loci vitiam testato denuntiantibus, & direptio subi equuta fuerit, spoliatis damni aecepti nomine tenebitur .c. 4.leg. naul. I bad. Si nauclerus vel exercitor propter privatum commodualios depraedetur 5cab illis iterum spoliatus sit, unde mercatores damnum patiantur; aut a piratis captus eis resistere potuimet,&non restiterit: aut piraticam navem, quam sciebat esse talem,e vadis liberaverit, si postea a piratis cum navi captus, navi merciis busque exutus ae privatus fuerit, tanquam qui caussam damoi dedit, inde tenetur arv
X. Si magister navis falsis insignibus per se injussu domini utens merces per publicationem amiserit, ad damnum praestandum obligatus est, Id. N. 23. 24.
286쪽
De Iure Maritimo Iib. III. 269
II. Navis funibus invalidis ruptis , aut non bene alligata,aut non ita gubernata, ut debebat,aut absque ductore. vel sine perito ductore in mare immissa, si aliam navim incurrendo ei damnum dederit, vel eam depresserit, actio damni dati contra exercitorem competit, si navim minus idoneis
hominibus commiseriti. I G. 3. I. D. de rein indie. I. Si vero exercitorsit extra culpalma dueisius magistrum navis datur actio , vel quod non idoneos mini-Mos elegerit, vel incuria ipse quid admiserit, unde damnum datum est. sv.L . .g.
cou . quia est damnum culpa datum. Culpa aute est, quod, quum a diligente provideri potuit,non est provisum I. 3 I.D.ad INAq. . A magistro navis autem praecipua diligentia dc insipectio requiritur. I h. l. 2.c. I .f. s. Mithridates rex Ponti navarchum, qui Chia navi regis navem praetoriam incurrerat lae seratq; capitis poena affecit.quamvis navarchus vim tempestatis obtenderet, tamen illum hoc potuisse vel debuisse praeeavere, si erudentius rexisset navem, eumque perinsidias hoc fecisse rex existima sit , uti refert Appianus in Mithridatis. si vero noctu aut coelo turbido per tempestatem tanta Vis nati facta sit, quae temperari non potuerit,
287쪽
quod testibus aut iuramento adseret nulla in magistrum aut dominum navis danda
4.3.2.est enim hoc invitum per violentiam cuius principium est extra patientem. Aliquando etiam dominus vel magister navis
potest earere culpa , non vero nautae, aut gubernator navis, aut ducton, dc tune actio damni dati contra eos insti ruitur. d. I. 29. s. 2. CV 4. adleg. R.. c. I 4 jur naui. L. Suet.
Alias Legibus maritimis Oisbyens. art. 27. o. 7o. di multoru populorum Statutis
olidieiuni damni dati praestatur laesae navia laedente,si absq; culpa domini navis damnum aeciderit,idq; jurato adseverare possit. alterum damni dimidium fert ipse laesiis. damnu autem tale dividi quoque solet ob
eulpae probandae dissicultatem.Grol. debet. Cr p.c. 2, 37.2I. Iure Sue. est pars tertia damni dati,si casu non culpa factum sit os . jur. Uaut. LL. e.ubii vide, quid porro ad hoc requiratur. Existimandum vero legem Sueticam hie non latam culpam, sed levem quae casum praecesserit, intelligere. Alias damnum mere fatale nemo praestare potest aut debet. Hoc innuunt verba d. c. hrem stara die. quae actum nocendi significant, licet haud lata culpa intervenien tem. Si vero culpa domini navis damnum datum
288쪽
De Iure Maritimo Lib. III. 2 r
datum sit, idque laesus probare,dc seipsum ab omni culpa purgare possit, eo casu dominus navis totum damnum foliis sarcire tenetur. Vin. late adleZ. Moaepet. 263. 264.
in funes anchorarum alterius, & nautae si nes praecidissent, si nullo alio modo navis, explicari possct, hoc necessitas excusabit. t. 29.M. 3. D. ad legi quil . si quis sunem,quo religata erat navis, praeciderit , de nave quae periit, in factum agendum d. t g s. sed si ier- Vandae navis causa praeciderit funem sca
acti Ol. 27 .32 4. D.ad let. Aquit. Sed si per insidias hoc factum sit, intenditur di augetur crimen, ejusque poena. XIV. Damnum quod nautae inter se dederunt, ab ipsis praestandum est, non aliis.
XV. Si quis vectorum jussu vel rogatu navarchi malum adscendat,&decidens laedatur, pro rata ex damno tenebitur navarchus. Si quis per se ex lascivia adscendens decidat, damnum,quod sua culpa senis
XVI. Ab injuriis in navi re di verbis abstinendum. Si quis tamen jure domini aut M 4 pote
289쪽
potestatis eorripiat servos aliosve in navi delinquentes,non pertinet ad iniuriam, sed iuris executio est l. I 3. f. I. 6. l. I g. 3 6 3 s. inium XUII. Veteri consuetudine & peculiari quodam iure navium solent vectores Mnautae temere iurantes, maledicentes, preces aut sacra negligentes alea ludentes graviusve delictum committentes aut mulcta ri aut pro ratione delicti ad malum suo mo re plecti, aut loris caedi.Non tamen immo derate sito iure utentur, qui hoc usurpant
in suos; tuo. C. de emend. serv. ne modum
excedendo , Iudicum notioni subjiciantur magistri navis. XVIII. Stringentes eultrum aut gladium
in alium, etsi non laeserint eum,tamen quorundam statutis nauticis hanc poenam subeunt, ut culter per mediam eorum ma num transfixus inter digitos extrahatimui ita severitate poenae a caede S percussione
absterreantur. vid. art. 2 4. Iur. metui. Caroli IX.
Aliquando pro qualitate delicti siub carinam trahuntur, vel aliter plectuntur. XIX. Si nauta aut miles nauticus se opponat magistro aut praesecto navis, factionem dc tumultum excitet, capitis poenam meretur. Sed de his fusius in articulit nautiis eis, vel militiae navat. XX. Dominus navis tenetur ex quasi male-
290쪽
De Iure Maritimo Lib. III. 27s
maleficio ministrorum,si non ejus, sed illorum sit maleficium. Aliquatenus enim cui par reus est, quod non meliotes conduxerit g. a. Inst. de obi. ex q. del.l.6os. 7.D. lec. cond. l. 2 I .3.ult de uer Hrest. Si de nave quid de jectum sit, datur actio utilis in navi praepositum l. 6.*. 3 . D.de his qui dejec. vel εfud. TXI. Si gravi procella Oborta plures ministri nautici in navi laborantes tumultuario occursu sorte unum ex sitis everterint, ita ut praeceps in mare deciderei dc submergeretur, non potest quidem actio ad versus omnes ut aeque reos institui si non intelligatura quo eVersus sit. arr.l. s. g. 3. D. adleg. qui. Examinari tamen e Suorum numero dc signabunt reuna,si norin , aut juramento se purgabunt a facti ignorantia. Si vero manifestetur aut hor, tamen ex impe tu dc incauth , non ex proposito hoc fecisse praesumitur; nisi probari possit , se studio fecisse. judicum autem arbitrio poena delicti non ex proposito admissi decernetar. vid quoquesul . l. a. cap. 7. 5- 7 XXII. Seducens falso lumine navigan tes piscator, dc morti causam praebens,merito quoque capitis poena plectitur, ex sen 1entia Pec ri e uis ad . tit. de incri n. Oecidisse enim dicitur, qui mortis causim quolibet modo praebuit L sa. D.ad leg, sq. I. I . D. ad loe . cora. de Sisar.