장음표시 사용
141쪽
niam sanguinis digeri, atque exin tenuari deberet, a reliquo secedit sanguine , concrescens eo usque dum in materiam polyposam in- spissetur, quae tum in sinibus, tum in meatibus, ductibusque sanguiferis per appositionem extrinsecam alterius materiae ejusdem generis, majus semper in dies incrementum suscipit, in ramos se se profundens, per vena4 longe facilius, quam per arterias, in quibus motui libero sanguinis circulari , uti supra innuimus, obices nectit
Prognst' Polypi huiusmodi interiores , 3. qui non semel vel in renibus , aliisque corporis humani recessibus quoque deprehenduntur , insolubiles plane ab omnibus haberi solent, neque injuria, eorum quippe substantia extracta , insula . &diu menstruis, licet validioribus,
macerata, solvi revera nequaquam hactenus potuit .. EX quo, quam
ridiculum sapiat , educitur quicquid de arcano quodam temporibus quidem nostris jactitare quispiam consuevit , proclamans oleo lini jejunis faucibus immisso . polypos cordis se felicissi me fudisse , eosque in urinam solutos, egestosque vidisse. Curatio. Quum itaque polypus in corde solvi nequeat, ut minus saltem ,
quantum fieri possit , laedat , &
minus augeatur, curandum est .
Victus propterea tenuiS , hume ctans, qui facile digeratur , eligendus est . Plurimum officiunt alimenta crassiora, acida , glutinosa, pultacea , quae facile concrescunt; itidem ea omnia, quae vim habent calefaciendi, quaeque fermentationem sanguinis provincant ; ideoque a vino prorsus abstinendum. Alvus lubrica servetur , . clysteribus tamen potius , quam potionibus purgantibus .
ro, & sine igne extractum , comchleatim in usum lambentis , ex intervallo deglutitum apprime consert, item & sperma ceti, *rupus violatus violaceus, de pomis , de althea Fornelii &c. quae in os immissa , tracheam licet minime subeant, emolliunt tamen membranas , aeque ac musculos finitimos . atque adeo respirati nem quodammodo, ut ipla quotidie docet experientia, necnon δίlymphae concretae per glandulas
excretionem adjuvant. Motus nimius , membrorum nimia, ac concitata exercitatio , vehemens Organorum nisus, lucubrationes diuintinae, animi solicitudines , plane fugienda. Quum autem necem in symptomatibus ingravescentibus, urgeat, sanguis imminuendus est; in quo tamen caute semper incedendum ; quorum quippe cordi polypus inhaeret, ad cach hymiam pituitosam, sive phlegmaticam , quinimmo & ad cachexiam prona
declinare solent, quam crebra Pl rumque Promovet Venae sectio.
perquam insignis , qui aetatis septuagesimum secundum nondum expleverat annum, procerae statu-IM , pinguis , caeteroquin optime constitutus, temperamento sanguineo praeditus , calido videlicet , humidoque, lacertosus , ac vegetus , nullum propemodum in victu ordinem servans , nisi quod opipare quotidie vescebatur. Praeter artes, quae nobilem virum decent, quibus egregie exercendis ab imeunte aetate vacaverat , venat
riis exercitationibus vel senex addictus, coeli inclementiam, tum
142쪽
1r LIBER I. SECT. II CAP. XIV.
nocturnam , tum diurnam aeque tera binos polypos magnae molis semper pati solitus eam tamen inrenimus, qui bulbis suis per missocci faciens, doloribus licet ob nimas radices fibris auriculae in- calculos nephriticis, podagrae , terioribus inhaerebant, ac truncis. aliisque pluribus incommodis mul- pluribus perquam longissimis into al, illinc tempore , ex fistula ramos effusis per venam cavam praesertim in ano, identidem ob- sese immittebant ; quam ita oc- noxius, mense Aprili Anno Din cupaverant, ut sanguini refluo plutimini 17 19. difficultate spirandi ex rimum resistentes, ea omnia quae improviso laborare coepit , quae praecesserant , cffecerant incom- difficultas longe magis ei molesta moda. Effecerant insuper, ut humores in pulmonibus stagnando temporis processu corrupti, atque in tuberculos congesti , vomicas induxissent . Pluribus ab illinc mensibus praefatorum symptomatum indolem , naturam, ac per vicaciam sedulo inquirentes , a polypo cordis exoriri procul dubio erat, quum per acclivia iter facere contenderet quo tempore , ubi conatus enixe magis intenderet , viribus plane collapsis , invasi nibus vertiginosis, cum animi deliquio, infestabatur . Non febricitabat, pulsus quamvis varie intermitteret . Caeterum de more
appetebat, praetermodum non si- suspicabamur. Qua de re assectio-tiebat, atque in reliquis bene ut, nem plane insanabilem futuram plurimum se habebat. Ad annos sore praedicentcs, eam saltem miniaduos circiter in hoc rerum statu derari optima victus ratione curaversabatur, quum mense demum hamus. At enim vero diuturna Iunio anni I aa. tussi vehementis- incommoda jam pertaesus Moece-sma per noctem concussus , ac nas, iis demum, qui empirice impraecordiorum angustia pressus, & ponunt , auscultare decrevit , se longe magis, quam consueverat , propediem a morbo evasurum spe CXagitatus, materiam tandem pu- fraudolenter illectus. Ex quo fa-rulentam per os tussi endo excreare ctum suisse opinor , ut abusu ρο- coepit; quae omnia pulmones vo- tius, quam usu medicamentorum mica affectos esse satis superque longe citius, quam morbi natura commonstrabant. Quicquid hisce exegisset, efferretur. in casibus clinice praestari solet ,
opportune adhibitum fuit. Attamen ΛNIΜ ADVERSI NE sincassum, quum , symptomatibus semper in dies adhuc magis invalescentibus, nobilis Μcecenas, li-
Cet neque rigor, neque calor ullus
sensibilis veram febrem indicans unquam sese manifestasset, mentis semper compos, animo praesenti , in omnibus constans , quin vel
brevi admodum tempore animam agendo cum morte colluctatus , expirans, consopitus potius, quam
extinctus , placidissime decessit .
ratam, ac in auricula cordis dex- guis in gyrum longe validius impelis
quamvis febricitent, nihilominus calor febrilis raro admodum in iis percipitur. Polypi cordis u plurimum bulbosi sunt, bulbisque tuis, sinibus insunt cordis, pluribus minimis radicibus , lacertis implicati. At in ramos veluti plurimos effusi . sanguiferorum subeunt meatuS, ad extremos usque
vere, substantiam pneu- quandoque capillares. Qua molaem, pluribus in locis suppu- quum per nisus membrorum sanin Quare polypo affecti ,
quum in motu seis se validius e xercent,
143쪽
uisse, ut assiima Ket riu eius .
pellItur, fit ferumque , ut sanguinis motu circulari sere omnino intercepto, succedat lipothymia , item & syncope. Longe majores, ac frequenti res in auriculis deprehenduntur po- lupi , quam in ventriculis , atqueata auriculis in venas Potius , quam a ventriculis in arterias imis mittuntur. Hinc sanguis propulsus a ventriculis in arterias, quum libere ab arteriis remeare nequeat in venas, atque a venis in ventriculos, quodammodo retrocedit in arterias, impetum ex adve so iacit in valvulas, & pulsus intermittentes , intercurrentes , ac maxime inaequales producit, palpitationem quandoque cordis, Virium imbecillitatem &c. Idque succedere semper debet, uti m nuimus , praecipue in valida membrorum etintentione. Haec omnias quis accurate perpendat. e
ruod in viventibus passim Odive entur , redarguere nonnullos Pinterit , inter quos Καkringium , perperam sibi suadentes , poly-Pos cordis post mortem dumtaxat produci ob sanguinem , sive potius ob lympham quamdam in meatibus sanguiferis post obitum
stagnantem , atque concretam .
Ideo in venis facilius , quam in
arteriis polypos concretos observa mus, quia sanguis venosus crassior longe , quam arteriosus , facilius in venis stagnat ', eoque facilius', qua nisus, sive conatus, quo venae anguinem exprimunt versus auriculas, nisi nullus sit, saltem longe minor esse debet, quam nisus, ct conatus , quo per arterias in venas propellitur.
M Palpitati e Cordis. Cordis palpitatio dicitur motus
quidam cordis convul us, va de quandoque sensibilis, ac permes sui, quo cor praeter naturam in si 'le contractum , atque in diastole vicissim explicatum, motum sangu ris consuetam per meum sanguia feros progressonu turbat; atque a eo Des proxime , vel remote facultates organorum unimersas quodammodo luerit.
Cordis palpitatio vel sensibus Diagna dignoscitur; in ea quippe dc ipsae sit. .
arteriae palpitantes, sub Itationes suas & oculis quamsaepissime o jiciunt, in collo praelertim, temtaribusque. In carpo longe cr rius consueto micare solent m tu quodam validiori, eoque inaequali, quo nullum ordinem se Vantes , variis , ac inaequalibus eordis lubsaltationibus aeque respondent. Palpitatio cordis, quum in as- Causa . sectione quadam spasmodica comsistat, qua fibrae cordis motrices irritantur, eam , ων iriopassise ,
sive pre erumtiam, is is albice ,
sive per eonsensum fieri posse arbitramur. Idiopathice fit , quum humor peccans proxime cordis aia ficit substantiam , quae pluribus sane de causis proxime affici potest; siquidem , aut serum, quod in pinricardio collisitur , aut succi , quibus cor intime irrigatur nutritionis gratia, aut sanguis, qui in sinibus servet, acris quandoque s ctus, fibras praefatas mordicando spasmodice convellit &c. Fit sympathice ex consensu caeterarum partium, quae nervos suscipiunt a truncis , sive a plexibus cum corde communibus , reliquis in partibus, quibus etsi irritatis cor
144쪽
quoque ex consortio irritetur necesse est. Non negamuS autem cordis palpitationem interdum quoque suscitari vel ob maκ imam sanguinis effervescentis vim cor extendentem , vel vitio itidem aut cerebri organico , aut spirituum animalium , succique nervet , qui a cerebro per nervos in cordis fibras.
P pg00' Ratione partis affectae , cordis palpitatio plurimum semper habet periculi , enim vero syncopen ,eatarrhum suffocantem , caeter ruinque partium convulsiones non
numquam facit. Quinimmo quoties praeter naturam palpitat cor , t ties repentinae mortis imminet periculum. Quae sympathice eXcit tur, longe mitior esse solet, quam
quae idiopathice . In foeminis , quam in maribus facilius evincitur. Si a polypo, vel ab aneurysima te producatur omnem prorsus respuit curationem.
Curatio .. Ut medicis praesidiis cordi palpitanti opportune occurramus, distinguendum est, num per essentiam , num per consensum palpitet , ntraque quamvis palpitatio eadem fere reouirat remedia ; nam ea , qsae diluunt . atque emolliunt, quaeque nimiam suidorum acrimoniam, sive temperant , sive obtundunt , sue alio quovis . modo compescunt, ea. inquam , omni . motibus convulsi vis sistendis mirifice conducunt nihilominus, quum fiat ex consensu aliarum partium , iis , quae primario assciuntur, proxime mederi oportet . In genere tamen , sordibus ex Muo blande discussis, potioneS refrigerantes holosas, at halitatas , balnea aquae dulcis , item & de-toctiones emollientes commendamus . si sanguis redundet, aut si nimis effervescat, si palpitatio extretiones aut menstrualas, aut haemorrhoidales, aut ex naribus inissequatur , vena statim solvenda est. Si ulcere in cruribus praese tim vetusto , aut exiccato , aut conglutinato. aut si , cicatricem postquam duxerit , supervenerit , sonticulum aperire in loco idoneo praesens non semel fulti remedium.
Si per consensum fiat . in pueris
praesertim a lumbricis picMus nemvosos, aut ventriculi aut intestino. rum mordicantibus ea propinai da veniunt, Quae lumbricis enecanis
dis inserviunt; quaeque, quum de iis suse imposterum pro verminatio nis curatione acturi plura 1cribere dc beamus , plane hic omittere placet
PHyllis optimor indolis Puella , qui
annum aetatis agens vigesimum quid ,coria
circiter quartum . optime consti- d β Pδl tuta , temperamento ianssuineo pi xt iupraedita, cc quasi plethoricR, tri' stat.bus ab illinc circiter annis , em usu libatus amantissima, aequo luben vimustique animo Superis in aedibus f historia cris se dicaverat. Vitam hilarem, declara- pacatamque in coenobio sancte , mus. Pre, aC caste ducens, mense Μam, quum relaκandi animi causa subdio in hortis domesticis incedens spatiaretur, tonitruum Tragore repens exterrita , pene ac si de coelo tacta fuisset, viribus Omnino colinlapsis. squalens illico corruit. Ac
dicus, qui Phyllidem, ad horam quasi semianimem , inclamans ,
vix obtinuit, ut graves oculos Ο- nata attolleret . . Pulsum interim explorans, arteriam valde C tr ctam , eamque varie micantem , & crebro intermittentem percepit.
Hinc vena statim in brachio lecta, ut ad libram usque boni ponderis proflueret sanguis, sivit. Crassus, seri propemodum expers , in grumos concretos, quinimmo & Ω-
145쪽
perficietenus admotam langolus erat. Quapropter oleo amygd. dulci Iec.& 1.38n. tract.cum sperm.cet. , ac sanguine hircino , cum aqua cinnamomi, ac cainphora ad eam,
quae insequitur dosin , FrOpinato , laphena ex pede sinistro paulo post soluta et f. ut altera sanguinis quantitas ad libram circiter in partiabus quoque infernis educeretur . Ut primum ex pede sanguis prosilire , item & pulsus sensim sese
expIicare coepit. & vires adeo restaurari, ut Phyllidi stare deinceps, atque incedere libere datum esset. Verumtamen mensibus inde plane suppressis, cor ei praeter naturam , non sine maxima animi angustia, ad annum. & ultra palpitavit. Ex qua pilpitatione nonnisi usu diutino aquae dulcis, quam corpore prius, ut insequitur, purgato . alteratoque ad dies plures
per bibisset , atque in balneis sibi adhibuisset , immunis unquam
omnino evadere potuit. Doses . . rmulae. & methodus, quibus a primo ad ultimum infirmitatis praefatam virginem in Ge- mohio Deo sacram tractare consuevimus, eae fuerunt . quae ins 'uuntur. Sanguine, uti diximus, Qv brachio,. vi Mnte Par Mysmo,
prius emisso solvens hujusmodi Λ illico' stimendum , humoribus
in vasis concrctis solvendis , extemiandisque , eκperientia teste , .valde idoneum praescriptimus . Postmodum quotidie ad dies quindecim bolis hisce B cum oleo amygd. dulc. recen r. . & jure alterato ex floribus rhoe ad os usa est. Imposterum autem . eoquod semper in dies praeter cordis palpitationem , quae nihilominus , uti e rat . prosequerentur , res in melius processi sient , ab omni artis praesidio ad merasem & vltra inbstinumus, eo usque dum men ses consueLOS meutiquam Nost ID
se observantes, laphena iterum , atque iterum secta , resectaque , eos interioribus , atque interioribus, rha barbaratis principue, item& chalybeatis adhibitis, necnon etiam cucurbitulis partibus inse nis appossitis , frictionibus , item& pediluviis praescriptis, ei tenus tamen incassum, revocare curauia mus . Quapropter mense Majo s ventis anni cam denuo ita ut in C tractare coepimus. Victu interim utebatur tenui, optimi succi, concoctuque facili. Vim loco aquam per extinctionem ferri candentis chalybeatam hauriendam praescripsimus. Id per dies quadraginta; quibus ex chis, ad dies quindecim aquam quotidie nucerianam jej nis saucibus hausit ad lib. vj. circiter, cui praemittere diebus sing lis consuevit aliquot cochlearia praedicti mellis hispani, quamque decumbens in cubiculo per urinam felicissime semper excrevit. Inde per alios dies quindecim &c hoc lata in Aurora , & balneis aquae
fluviatilis hora circiter ante Pς-dium , usa est, quibus plane Con sectis . palpitatio intermittere ce pit, donec tandem aliquando stu-κibus per pudendat ad annum sere suppressis redeuntibus , omnino cessa vitia Λ ἀ Derm. Gl. . fav. bis m
--e fretim. Id postridie tantum ab
146쪽
R Ffectiones, quibus , ratione
corporis humani vitam habentis , sumus obnoxii, aliae ex riri dicuntur per essentiam , aliae per consensum. Per essentiam ex riuntur, quum humor peccans , sive causa morbi essiciens proxime agit in parte affecta , ut eκ. gr.
in pleuritide, in qua sanguis, asique , qui stagnant humores , &praeter naturam effervescunt, Ne ram proxime assiciunt, in qua revera stagnant, oc praeter naturam sementantur. Tum proprie affectiones hujusmodi dicuntur uiominibicae . Per consensum fiunt , ubi aliqua pars corporis humani viventis eκ consortio, ut ita dicam, assicitur ab altera parte uroxime affecta, ut quum caput dolet vitio materiae cujusdam pravae, crudae , sive non coctae in ventriculi
cavo congestae , quae , & ventriculum pera vat, & plexus ejusdem lacessit; qua iccirco ex ventriculo sublata, egesta, vel ext
nuata, aut alia quavis ratione re
soluta , illico cessat cephalalgia ,
idest dolor capitis ex conlensu productus. Tum ea cephalalgia nuncupatur se arbica. In quo tamen id praesertim adnotandum ,
partem ipsam sympathice affectam, principio quamvi1 ex consensu vere assiciatur, assici nihilom nus adeo possie, ut vel ipsa tandem intime
laedatur , ae pravam inde eam contractam retineat impressionem, quam diu conservare poterit, humor licet peccans ab altera parte
sublatus fuerit , quae idiopathice prius assiciebatur. Quo in casuas. fectio eκ sympathica, idiopathica
fit, diciturque deute Umbica , non secus ae ante appellari proprie potuisset μωναbica , idest deuter pathicam praecedens . Μorbus sympathicus ex Galenicis inducitur : vel ob viciniam , ut quum manus ex brachio patitur affector vel ob generis societatem, ut quum
nervus ex alio, qui laeditur, ne vor vel ob muneris communionem, ut quum vesica urinaria ex renibus
laborantibus : vel ob situm , ut quum ex capite affecto vaetera lamgueant membra , quae sub capiate sta sunt : vel ob connexio Wm, ut quum cerebrum laeditur ex nervorum laesione I cor eκ laesione sanguiferorum &c. Λt enim vero sutilis serme, ac comin mentitia pene videtus praefata V terum distinctio; quum partes uni versae corporis humani viventis , quae sympathice assiciuntur, non alia assici possunt ratione, nisi quod nervos ab iisdem truncisti sive pi vibus communibus suscipiant; ideoque non alia de causa compati posse autumabimus, nisi per eo nexponem , ubi morbus vere sym-zmicus sit, & pars affecta G co
ala positivo compatiatur. Dici mus positive, eoquod assiment U teres, morbos sympathicos exorbrii aut postrive, aut privaram. insitive, ut quum vapores a stoma ch . ex eorum sententia, superiora conscendunt cerebrum turbantes.
Privative, ut quum ex praepedit spirituum an malium affluxu in
rum compressiouem in partibua Dissiligod by Coos
147쪽
iupernis, deletur in eodem pede, aut
lans , aut minus, aut uterque.
Definitio a Nimi deliquium nihil aliud
liquii, praee r virium lapsus , spirituum
animalium in xu intercepto , vitio
potissimum , uti Creditur , mrris , γοι, dive proxime . De remote in arimi deliquis osseisin . Ratione majoris . aut minoris intensi
Eelysis. Eclysis , sive virium languor dicitur , quum animi deliquium est in gradu , ut ita dicam , primo , in quo virium lapsus pertenuis est. Llpothr. Lipothymia vocatur ἔ quum admia. secundum intenditur grauum , in quo virium lapsus maior es , neque seres ita facile , ut in primo , r is tape, saurantur . Appellatur syncope , tuum ad tertium perducitur gra um , in quo uirium lapsius m jor adhuc , quam in secundo e indit ; quinimmo in hoc tertio gradu non procul quandoque distat ab interitu , diciturque syncope , idest natura solutio . Λ nonnullis etiam asphyxia , ubi tamen pulsus diu intermittens nequaquam percipiatur . Diatuω Ssna, quae suturum , a uetis
sis . praesertim; animi deliquium fore indicare solent , anxietas sunt repentina , animi , nulla data
extrinsecus occasione , perturbatio , gravedo , vertim , colorum variae prae oculis obvertantes sp
Cies , respiratio ex improviso Praeclusa , sive saltem dissici sis , color iaciei , item & pulsus , qua
confestim immutetur , dc reliqua, Pastoli Oper. Μed. c. Iεβ. be . 41. quae paulo post insequitur animi deliquium. Praesens autem esse diagnoscitur, ubi vultus squalens pallore suffunditur, atque extremis friaret actis, ubi sudor si igidns appareat; quae quandoque , eo deveniunt , ut, qui animo delinquit, viaribus plane solutis , per fradus sensim deficiat, ac veIuti semiani mis paulatim corruat, pulsu, c lare , sensibusque internis , aeque quam externis plane destitutus a Pluribus de causis eorpus huma- Causa. num vivens , utpote quod vitam organicam, una dc animalem vi vat, animi deliquio languere potest. Ea tamen potissima videtur, quum, aliqua sive intus, sive s
ris data occasione , mutuus prae cluditur in corde contractionis . atque expansionis motus, quo alternatim sibi respondent systolae,& diastolae ventriculorum , dc a ricularum . Quamobrem, turba in exinde sanguinis per meatus sanguiseros motu progres nis, ac propterea per nervos spirituum animalium affluxu intercepto, quo
trahunt , nil mirum , si viribus colin . lapsis concidat animus , & corpGris humani machina . quum diuintius stare nequeat, sensim resoluta , sese destituat, corruatque. Quum animi deliquium , ut in Ptoga definitione monuimus , nisi prω sis . xime, remote saltem cor laedat, neutiquam sine periculo haben dum. Quo sortius, eo prius. Μ lancholicis, atque hystericis, frequentius quamvis , non raro in men Iethde. Iri frequerarer , ac fortiter absque ea a marifesta ae
ferunt animo , de repente m rium
tur ex Hippocrate cain . Id in Phthisi praesertim, ac Tabe plane consectis , contigisse observa vimus. item & tremoribus, & comvulsionibus supervenientibus. Com
148쪽
iro LIBER I SECT. II. CAP. XVII
tra equidem , qui vel propter odores , vel ex phlebotomia ,sive stomacho robe affecto resolvuntur, citra periculum e lysin nocimodo, verum etiam lipothymiam. dc syncopen perserre solent . Curatio, Animi deliquium raro admodum affectio videtur, quae primario assiciat quinimmo reliquas affectiones linmani corporis visen tis vcluti symptoma utplurimum insequitur. Quocirca, qui idoneis praesidiis animi deliquio occurrere velit . plurimum sane expedit, ut in affectiones primarias , unde originem ducit, mentis aciem prius intendat . Nihilominus ea omnia in parox mo adhibere con-Venit, quae roborandi , res illandi spiritus animales, aeque ac Uitales revocandi, excitandique vini
habent, volatiliora videlicet , ac balsamina; quae, vel naribus a mota, vel faucibus instillata, vel extrinsecus , regioni potissimum cordis, aut inunctionibus, aut so tibus apposita, plurimum contu Ii sse semper nos docuit experien tia. Hujusmodi sunt vinum gen rosum, acetum rosaceum , spiritus vini, aqua Reginae Hungariae, aqua cinnamomi, melissae, elixirproprietatis Helmontii, quinta eL sentia rorismarini . theriaca sive, aceto, sive vino soluta &c. , &ubi necessitas urgeat , fortioribus quoque uti juvabit , spiritibus nimirum cornu cervi salis amm
niaci , fuliginis dcc. Apprime in
eumdem finem conducunt destiea. tiones quoque . Vellicationes, in clamationes. ParteS praecipue ex. tremas duisticare , ac vellicare , necnon etiam aqua frigida partes externas inspergere praesentaneum remedium est, quo spiritus a cerebro per nervos ad universas partes revocentur . In plethoricis v
nae sect io neutiquam omittenda, iis
aut impense , aut crebro rem rat, Tepentinum ex tu hulis fractu.
Α Neur' atis, dc varicis nomi- Definitis ne binae in Medicina expri-Λ-urysemuntur affectiones, quae , quum malis. arteriarum , Venarumque parietes laedant , inter morbos organicos connumerari merentur; atque adeo
tum maxime , quum sensibus in partibus extimis corporis humani vitam habentis ob vementur ad
Chirurgos potius, quam ad Mediacos spetiare videntur . Nihilas eius, intus quoniam persaepe deli- tescunt. & varias humoribus pravas inserunt alterationes , de iis quoque in hoc libro paucis saltem agendum ducimus ; quoniam ἐquum arterias, ct venas , uti diximus , assiciant , dc cor ipluna
quodammodo proxime assicere deis bent quum cor, uti in praecedentibus exposuimus, per arterias,&venas ad reliquas partes humani eorporis universas dirimatur , at que effundatur. Aneurysma, idem
utique denotat , ac arteriae inlin istio , quae propterea , sive intus , sive foris laesa , in tumorem a tollitur, qui motum habet pulsatilem systoles, Ac diastoles. Lo ge meliorem , quam Galenus de aneurysmate descriptismem tradidit Bar te, nihil aliud esse affirmanS , quam tumorem Praeter natu
ram comis piasantem, digitis fariis
quandoque cedentem , atque iterum illico sese extendentem , ab arteria rem interioris turicae ruptura , atque exterioris dilaratione . Enim vero
in aneurysmate pars primario asi secta sunt arteriarum parietes ,
pluribus , uti diximus , tunicis compacti , quarum interior ner-
149쪽
vosa, si qua de causa recidatur , tum pulsationis indicium sensibus
efficit, ut exteriores, ut ita dicam, praebuerit. Quum autem a neuryia resolutae sanguini impetum intus - ω . facienti cedant, explicentur, at que in tumorem prolatentur. De hujusmodi dumtaxat aneurysma te, quod a causa producitur interiana, ab humoribus nimirum pravis . hoc capite tractare aggredimur , reliqua aneurysmata, quae a contusione fiunt extrinseca, a punctura &c. in chirurgia , si datum
erit, exposituri. Aneurysmata , quoniam arte Has in partibus afficiunt interioribus quandoque, quandoque ext
rioribus , distingui possunt. rati ne sensuum nostrorum , in apparentia , & in occulta. Apparentia sunt , quae sensibus, aut in ipsis
tegumentis, aut a tegumentis non
procul , Obversantur . Ut occul in haberi possunt ea , quae, quo niam in recessibus, si ve in cavis, aliisque partibus abditis conduntur Corporis humani , nonnisi conjectura attingimus . Apparentium indicia duo sunt potissima . T mor mollis , laxus , ac Plerumque cedens , qui propterea , si
comprimas , non ita reluctatur , ut compressus moκ inde non resiliat. Pulsatio, quae in anetarysmate
in systolen , ac diastolen , non secus ac in carpo alternatur. Dici muS , tumor ut purimum cedens si quidem non raro factum snisse vidimus, processu temporis , ane rysmate nimirum confirmato, i veteratoque, b cartilaginem quamdam interiorem praeter naturam
erasiam , qua veluti validiori sol- Iiculo intus sub arteriae parietibus circumdatur , & quasi obducituraneurysma : factum suisse , inquam , Vidimus ', ut in ansturam re tumor praetermodum ita consurrexerit , atque obestruerit , ut non modo digitis palpantibus valde restiterit, verum etiam, ut ViX ut ma excitetur incisione exteriori , sive ubi parietes vel intus Iaesi , vel erosi in arteria omnino dehi stant, ita ut sanguis effundatur , tum cutis utplurimum livore qumdam suffunditur eΜteriori. Occu tum , quoniam symptomata producit valde ambigua, non ita ex
facili dignoscitur . Λneurysma , de quo hic agi- Causa. mus, quod , ex definitione praeallata, fit, recisa , sive potius la,
cera , atque eXesa arteriarum imnica interiori , non raro provenit ob acrimoniam sive seri, sive lymphae stagnantis, quae eam tandem exedit , eroditque. An eurysma , nonnisi Operatio- Progn ne chirurgica curari potest , quae sis. pluribus de causis semper erit suspecta , ac periculi plena. Quo
extenditur minus aneurysma , quo eYterius magis situm est , eo facilius curatur. Contra maXi
sunde delitescat, curationem non modo admittere queit nullam , verum etiam & mortem propediem, eamque non semel repentinam inducit . Nonram , tunicis plane discissis, sponte, ut ita dicam , sua, aperitur. Inde haemorrhagia plerumque lethalis. De aneurysmate exteriori , cum quo diu superstites vivere quandoque possumus , id
tuis partibus finitimis , denegato fluidorum motu , gangraenam facere. In curatione aneurysmatis, quod, ut innuimus , prope modum insanabile habetur , id tantum praestare possumus, ne citius quam deberet, Vel immature exasperetur , & quam immenecem inserat . Victus propterea tenuis sit , humectans, diluens , concoctu sacilis , qui sanguinis copiam neque augere , neque in-
150쪽
flammare valeat. Ideoque a vino prorsus abstinendum. Ubi sanguinis quantitas redundet, imminuenda. Motus, membrorumque exercitatio , sive contentio lenis sit; validior si quidem per se ipsam a neu-rysma interdum procreavit. Pars affecta institis blande comprimatur. Blande dicimus ; quandoquidem compressio valida gangraenam non numquam fecit. Aneurysma, quod artus laedit in partibus praesertim extremis , tum maXime , quum perquam incommodum sit, requirit, ut pars affecta recidatur, quo partis
ignobilioris jactura, reliquae longe
De Rarice. DefinitIo 'Tr aris optime describitur , t Varicis. V m rem esse praeter naturam ma lem , inaequalem, xodosum, non pulsantem , indolentem ut plurimum , qui consurgit ex distensione venarum nimia , ob sanguinem concretum ,
glutinosum, , crassum ibi collo
Varices plerumque intumescunt ex cute ad resionem ventris imianteriorem , sub umbilico , in scroto, Circa testes, atque in cruribus, necnon etiam in ano, quae quum extrinsecus obversentur , facile dignoscuntur . Tumores quippe sunt nodosi , molles , uti diximus, sere semper indolentes , livescentesque. Livescunt plerumque varices ob sanSuinem concretum, atque, ut ita dicam, scentem, qui stagnando, & praesertim prope valvulas, Venarum parietes extendit, eosque longe te-
nujores, & quasi pelIucidos facit. Causa eadem Varicum descriptio ne, item & causam elicere possumus, unde varices consurgant : Sect. Messi. 2 r.
sanguis enim in venis , & non in
cul a valvulis praecipue Concre scens, eas ideo in tumores expliacat, atque in nodos extollit, quia motui aὲterius reflui sanguinis libero resistit ; qui propterea ibi
quodammodo subsistens varices procreare valet ; in cruribus sane Potius , quoniam erum 3c magis di stant a corde, quod sanguinem impellit ; & per cruralia ligamenta, quibus caligas , ne Iaκe subsideant, circumligam , arctius m stringere solemus . Varices periculo prorsus quam- Provis utplurimum vacent, non est δε
tamen , quod pluribus ferme de
causis mortem aliquando acce sire nequeant . Interdum enim
aperiuntur , & inde ob haemo rhagiam sunestam vita deletur . Interdum parietes venosi ob virices adeo explicantur, ut partes finitimas, adjacentesque comprimendo, vel potius valide compressis, sive glandulis, sive tubulis minimis , quibus parietes ipsi extensi contexuntur , essiciunt , ut inflammatio succendatur; quam in abscessus non raro cessisse, in ubcus rdidum , in gangraenam 3ce. edocuit eκperientia. Infamentitus svaricer , ves bae ore ides superum nerint , infamMe solatis , ex Hippocrate sa)- Varices , quae gestati nis tempore fiunt , t ponte , post partum, ut ita dicam , sua , I chiorum repurgamentis egestis ,
Varicibus distutiendis , exte- Curatio isnuandisque, ea Omnia conveniunt, quae sanguinem in vasis concre
necessitas urgeat , tum eXteri ribus , tum interioribus tentare expedit. Ratione eκteriorum, ut quicqv d venas varicosas extra varices comprimere valet, quam- ocissime amoveatur , Opera danda