장음표시 사용
111쪽
I Inhospitalibus in primis animae curandae,
deinde corpus. CAP. II. HIc ante omnia curandum nobis est, ut in domibus istis, quae ad salutem animarum pertinent, minime neglia gantur,sed ante omnia de sacratnentorum administra tione pauperibus debilibus & aegrotis prouideatur: Ac ubi corporis infirmitas medicum postulat, ibi prius animae, dei ide corporis medicus accerseatur.
UInhospitalia qui recipiendi. CAP. Hul N eiuscemodi autem hospitalia, nullae aliae quam eae, quas
diximus miserabiles personae,quae aut morbo aut debilitate,aut aetate impeditae, suis manibus laborare, victumq; aevinitum sibi comparare non possi int,recipiantur:quas ad e clesiasticam disciplinam canones pertinere, ac nostris, aliorumq; piorum hominum largitionibus victitare voluerunt.' In hospitalia pauperes eius loci, i constituta sunt, potissimum recipiendos,maxim contagiosis morbis implicitos.
IN primis autem recipiantur in haec hospitalia, personae miserabiles eius loci, ubi hospitalia constituta sunt. Quod si
recte curatum fuerit suffecerint pene nisi tamen fallamur miam eonstituta hospitalia, omnibus vere pauperibus per singula oppida ac vicos repertis, ut amodo illis non fuerit ne eesse ostiatim pane emendicare, aut eos qui lepra seu alio contagioso morbo impliciti sunt,inter homines diuersari, quod Nume.It lege diuina,ne fiat, prohibitum legimus.Nec immerito, quod ex tali commixtione ac conuersatione cum fanis infinita pe- icula subsequantur,etia ex solo aspectu,qui intuentibus horrorem solet incutere. Quod si leprosis alijsque qui similibus morbis impliciti sunt, hospitalium, quibus addicuntur, red- .ditus non suffecerint,satius est,ut ipsorum nomine in conuen tu ecclesiae eleemosyna per aliquot viros probos ad hoc munus deputandos, colligatur ac praestetur, atque ut trunci intemplis eleemosynis istis colligendis asservandisque erigat tur quam ut ipsi morbosi alimoniae petendae obtentu,aut quocunque alio praetextu, consorti js hominum misceantur.
112쪽
mendicantibus ualidis hospitalia clausa: Sc men cliditllidi interdictam ei te oporterer
SInt autem mendicantibus validis non solum hospitalia odie. de clausa,sed & publice ac ostiatim medicare penitus inter-: ' di Vδdictum. Et qui secus agere comperti fuerint, arceantur,. ac legalibus nostri,que constitutionibus comprehensis, po Pnis subdantur. Vtilius enim esurienti panis tollitur, si de ci- lbo securus iustitiam negligat,quam eidem frangitur, ut sedit ctus iniustitiae acquiescat.
Magistrorum hospitalium praui adfectus
DAmnamus autem abusum quo in quibusdam locis fit, .ut neglectis miseris ac inopibus quibus hospitalia de- . dicata suns ex priuato affectu magistrorum aut magi i h stratuun, qui hospitalibus hisce praesunt, non modo validi, sed & quibus victus & vestitus suppetit, recipiantur, tantum .
quod illic commodius & in otio vivatur:qui certe aliter cen- ret seri non possunt,quam pauperum depraedatores,raptoresque, de alieno viventes, ac veluti ex sanguine pauperum saginati: Quos diuus Hieronymus grauissime increpat: Qui cin- Hierony-quit)ex bonis parentum & suis opibus sustentari post uni, liquod pauperum est accipiunt, sacrilegium profecto committunt , & per abusionem talium, iudicium sibi manducant& bibunt. TQ am grauiter peccent,qui ex pauperum
VIderint quoque hi magistri ac hospitalium praesides,ne Ioan.ra
Iudam imitentur, qui Ioculos ex quibus pauperibus distribuebatur serebat,ac fur erat, ne sicut ille, ita& ipsupereant. Nouerint ergo se tali maneri addictos non visui, : .sed ut pauperum curam gerant, quos neglexisse, occidisse est: quibus quid subtraxisse, sacrilegi j instar est. Et quo vigilan- , tiores in ossicio sint, sinΘulis annis, aut saepius, magistratui loci praesente parocho, rationem de omnibus reddant.
Non meum est inquit Prosper dicere, quantum peccatum est eortim qui cibos pauperum sibi usurpant, & unde pauper victurus erat, praesumendo suscipiunt.
113쪽
CCLESIAE resormatio a stiminis paritor& infimis a capitibus simul & paruulis ordienda est. Paruuli enim sunt, qui succrescentes in maiorum lociun subinde decedentium in reipub.tam ecclesiasticae quam secularis admini
cstratione succedunt,ut consequens fit,ab ipsiSpraue ac nequi ter institutis reipublicae perniciem imminere. Quamobrem summopere refert ut pueritia,quae seges est omnium reru publicarum in timore Domini ac bonis disciplinis edoceatur.
Id quod Dominus praecepit Exod.xiij.& Prouerbioru sexto. γ Siquidem ea aetas nullis alijs usibus accommoda,per id tem-e lpus colligere poterit S sibi & reipublicae luculentum fructu. γ primis autem operaepretium nobis videtur, ut clancularij. V. illi magistelli, qui in conuenticulis vicatim docetit, prohi- σω ois . bcatur, utq; gymnasia illa ac scholae minores, in quibus pueri
cprimis rudimentis imbutitur, diligeter repurgetur, praesectis pillis didascalis seu praeceptoribus, non tam eruditis, quam sanae docti inae integraeq; ac inculpatae vitae viris:idque hac potissimum tempestate qua innumerae pesti lentes haereses totam fere Germaniam summo cum Christianismi ae reipublicae de trimento iusto Dei iudicio pervadunt, ac veluti cancer serpunt:quas quum pueri semel imbiberint,dissicile, imo impos Horatius. 'sibile erit, ut easdem penitus iterum eluant. Nam,Quo semel est imbuta recens seruabit odorem Testa diu. FScholae inter uisitandum repurgandae acs instituendae. CAP. II. Vemadmodum vero didascali pueros in classes dige-I rent quae dein ipsis praeleget, tam ad cruditione, quam V ad vitam Christianam recte instituenda pertinentia, ri nos inter visitandu pro ratione cuiuscunq; scholae trademus.' Apud singulas ecclesias habendus uir eruditus, qui clericos eius ecclesiae instituat. CAP. I I I. e.i. Se e. Lim conciliari constitutione cautum est, ut non1oquia non luin apud quemlibet cathedralem ecclesia, sed & apud η'is aqq alias nimirum collegiatas, quarum sufficere poterut facultates, costituatur magister idoneus qui elericos carun-den
114쪽
dem ecclesiarii doceat & instituat. Apud metropolim autem theologum haberi praeceptum est,qui sacerdotes ac quoscunque alios in sacris lueris doceat, & in his praesertim instituat, quae ad curam animarum pertinere dinosciitur. Visuri etiam Concilio fuit,ut singulis magistris unius praebendae prouentus tantisper quoad in docedo perstiterint, assignetur. Cuius quidem 1aluberrimae constitutionis vix vestigia quaeda apud eiuscemodi eccletias reliqua videmus. Nam ut scholas ipsas reperias, didascalum tamen vix ullum eruditu ac pium repereris,quod nihil pene stipendaj ne dicamus unius praebendae prouentus illi sippeditetur, quod emendatione magna indiget. Neque enim haec res leuis momenti est, a qua totius propemodum reipub.tum salus, tum pernicies dependet.
rQui huic uiro uictum suppeditisunt. CAP. Im. CVrandum itaque ut lingula Collegia ludos literarios diligenter instituant, eisque de idoneis ludimagistris, ac sumptibus prospiciant: ubi Collegia non sun senatus & respublica idem curet.' Quemadmodum Academiae instaurari ac
Academias seu Vniuersitates publicas per hanc haer
sum colluuiem misereperire cernimus, quas instaurari
maxime in votis est. Id fieri posse nobis videtur, si modus aliquis inueniatur, quo pauperibus scholasticis ex ecclesiasticis stipendijs aliquid possit decidi. Clericos enim illos conuenit ecclesiasticis stipendi js sustentari, quibus parentum S propinquorum nulla bona sitffragatur. Quo insimer professoribus atque his qui in bomniteris, optimis quibusq; di- sciplinis,ac in primis Theologiae studijs multu profecissent, spes praemij fieret mam spes alit artes. I Pium uotum ad studia subI euanda. CAP. VI. ET quanquam hic articulus a si mo pontifice potissi- Concilio mum pendere videatur, tamen quod in nobis inauD- Basilien.
remus omnes ordinarios collatores, praesertim parochialtu ecclesiarii huc induci posse, ut Academiae potestate facet et significandi stibinde ipsis viros literatos ad regendu ecclesias eiuscemodi idoneos, quos ipsi collatores quibuscunq; . alijs no idoneis praeferret,ac parochijs quu vacaret, praeficere no dist)rret,modo tame personaliter residere no detrectaret.
115쪽
Quod si idem apud collegiatas ecclesias qui meis ordinario canonicatus & praebendas coferunt obtineri possit,non dubium id plerisq; ad studia capessenda calcar fore non exiguu. Decretalem Honorii tertri, quoad eius fieri po
test, renouari aequum esse. CAP. VII.
c.sud spe- Raeterea no parum huc fecerit,li Honor ij ter iij decretacula- dς l Ulis seruetur, nempe ut Canonici ecclesiam dioecesis no mδgyi sttae Coloniensis dociles ad studia, potissimum theolo- stagiae per Capitula transmittantur, percepturi toto quinquen-- - nio beneficioru suorum fructus,non obstante aliqua contra-o 4 n ori riaeonsuetudine vel statuto quum denario fraudari non de-ςia beant in vinea Domini operantes, de quo dictum est partim . . γ . uperius.Ex his enim tande spes non vana concipi possit, ali- in quando futurit,ut doctorum copia habeatur, quo veluti stel- . Plae valerent plurimos ad iustitia erudire, & temporis succcsu elesiam Dei uniuersalem in vita ac doctrina reformare. . ' Quid curandum in Academ IJS. CAP. via I. E 'ue ignoramus multa ac diligenti prouisione opus esse in Academijs qua in primis curari necesse erit, ut optimi quiq; libri in singulis professionibus ac disciplinis per doctissimos professores statis diebus ac horis vigilantissime praelegatur,enarreturq;. Deinde,ut scholasticis vivendi regulae praescribantur, nempe ut bonis disciplinis vaacent, a popis,comessationibus ebrietatibus, aleae ludis, dissensionibus ac rixis abstineat ut prodigi esse desinant,ac quisque se suo modulo metiatur,ut fastu omne ac doctrinae superciliuHierong, deponamec incipiant esse magistri priusquam fiat discipuli. Quot enim sunt,qui magutrorum ac do Eorum insignia ambiunt ac per ambitum cxtorquent,etiam qui nunquam eam artem quam post magisterium profitentur, vel a limine salutarunt quod quam turpe ac indecorum sit, nemo ignorat. Nihil in rimendum aut uendounum si rς-
uisum priuS. CAP. IX Raeterea quum per abusum artis impres loriae librorum
l Uplurimuin malorum emerserit,prohibemus,ne ulli Ty- 1 pographi aut Bibliopolae quempiam recens aeditum librum aut chartam vel imprimant,vel venii exponant,vel vendat publico vel occulte,nili hic liber reuisus,& charta vel scripturain vel picturam continens, per nostros ad hoc deputa-
116쪽
tos commissarios diligenter perspecta sit prius.Quae & Dpographi nomen & cognomen complectantur,atq; eam ciuitatem seu oppidu in quibus excusa sunt, nominatim designent. Quae vero his caruerint,nullo pacto venti exponantur. P-ro Typographi,Bibliopolae ac reliqui librorum institores aegeruli,qui huic ordinationi cotrauenerint, praeter conssca 'tionem librorum, poenis etiam legalibus ac pragmaticae con Pragmat. stitutioni Augustanae subiacebunt.Contra quos in territorijs August. nostris Fiscalis noster acerrime inquirere, ac ad iustarum poenarum declarationem procedere non omittet.
N T E annos non admodum multos, resormationem iurisdictionis nostrae ecclesiasticae aedicurauimus, per quam ita temperata ac mode rata omnia speramus,ut nemo de ea iure que-- . a
ri possit.' Excomunicationis origo 5c praecipuus usus. c. in L autem quispiam excomunicationis ecclesiasticae or1ginem ignoret,Primus excomunicationis in ecclesia usus,qualis fuerit, Paulus primae ad Corinthios v.ma nifeste ostendit ubi Corinthium publice cum nouerca fornia cante tradit sathanae in interitu carnis, ut spiritus eius sal tisfieret in die domini nostri i Esu Christi.Non tantum exeplo indicans,sed & expressim iubes,ut qui eiuscemodi sunt,e medio ecclesiae eijciantur:Si is inquit qui frater nominatur in-.ter vos est fornicator,aut avarus,aut idolis seruiens, aut ma- e ledicus,aut ebriosus, aut rapax,cum ciuscemodi nec cibum samere permitto. Quin ante discipulum, ille qui solus v ere magister est c H R i s T v s, eiuscemodi excommunicationis usum Matthaei xviij.docuit. Quem optamus in ecclesia reuocari ac frequentissimum esse. Nempe ut tales publice ac enormiter peccantes,ne alijs offendiculo sint, & notati tandem resipila,
extra communionem sacramentorum ac vitae communis po
nantur,donec ad cor & ecclesiae gremium reuersi, suum reatum deploret. Diuiis sane Paulus grauissime Corinthios increpat, quod incestum illum tantisper paterentur: Omnino I.Corin. - - g 3
117쪽
inquit auditur inter vos fornicatio,& talis fornicatio,qualis nec inter gentes, ita ut uxorem patris sui quis habeat. Et vos inflati estis,& non magis luctum habuistis, ut tollatur de medio vostrii, qui hoc opus fecit.Non est bona gloriatio v Matth.Is. st a. Nescitis,quia modicum fermentum totam massam cor rumpit Expurgate ergo vetus fermentum, ut sitis noua conspersio,sicut estis azymi.& caetera quae sequuntur.Quod sid nuntiationem Euangelicam qua nulla res salubrior esse potest,& quae nobis non tantum facienda suadetur, sed praecipi tur frequentaremus, & apostolica praecepta mordicus teneremus,rariores profecto in coetu nostro haberemus adulte- Esaiae 12- ros,raptores,homicidas, & id genus alios publice erimino- Roma - sos,propter quos blasphematur nomen nostrum inter getes,& seandalizantur multi inter nos infirmiores.' Cur passim in omnes inobedientes excommunicationis censura distringi coeperit.
DRU.ID V Amdudum vero coepit excommunicatio in omnes inobe- dientes distringi: quod quasi peccatum hariolandi sit, re-xpugnare,& quasi scelus idololatriae, nolle acquiescere.
susum excommunicationis in publicὸ crimi
nosos in lucem reuocandum. CAP. mi. Usum ergo excommunicationis, praesertim aduersus publice criminosos,in lucem reuocari conuenerit:deinde posthac in alijs causis excommunicatio tantum in m niseste contumaces feratur.
's id cauendum in decernenda excommuniacationis censura. CAP. V. Auebit autem in primis Iudex, ne hane, aliasve censum ras ecclesiasticas,vel ex iniustis vel ex leuibus caulis, vel iuris ordine non seruato, vel exodij fomite proferat
to emo. etc. nullus sa- unquam. Qu im enim excommunicatio poena sit, qua nullacer. I.q. I. maior est in ecclesia: nec sit excommunicandus quis, nisi pro
L. I E pqςς to ἰς h li, anathema sit aeternae mortis damnatio: d. h hii nec infligenda veniat,nisi bis qui aliter corrigi non possunt,
exeo .in 6. debebit Iudex non ante excommunicare quempiam,quam cognouerit id vel causae grauitatem, vel eius qui extra communionem ponendus est, apertam contumaciam praecepto iusto acquiescere nolentis exigere.
118쪽
Volumus autem ut saec centura ala omnibus iure non Ex conclutantum humano, sed & diuino idipsum postulante timeatur:vtque excommunicari in familiari conuersa' itati. At
tione vitentur,cta nemine recipiantur, quemadmodum an- charac.
liquissima concilia sub grauis reatus incursu idipsum fieri
I Non passim contra omiaes delatos per Fi-
scales inquirendum. CΛP. VI I. PRocuratores nostri Fiscales aduersus neminem inqui- Cap. cumrant nisi quem legitima ac freques grauat infamia,non QPorteat- quidem a inalevolis& maledicis,sed a prouidis& Eone ς in uisi-itis institiae zelo coi notas, suborta: quam linon probauerint, tertis duia condemnentur ipsi, non autem inquisiti in expensis. Neque bita.de ac enim speciem aliquam aequitatis habet quod ab innocetibus cuiatio.' absolutis,quippiam expensarum nomine extorqueatur: alioqui calumnia &iniusta diffamatio mercedem quod absit haberet. Valeant ergo alij malevoli delatores depeculatores famae,ac reipub. pestes.Neq; enim ad petitione eorum qui libellum infamationis porrigunt,in occulto inquirendii est super criminibus in eodem descriptis: quum inquisitio fieri tantum debeat super illis de quibus clamores aliqui praecesserint.
M anifesti criminosi pro quaestu nequaquam ferendi. CAP. VII l.
Nolum H autem,ut concubinarij aut alij manifeste eri iminosi Alo modo quaestu aut pecuniae emugendae cau- ηι isa ferantur,tolerenturq;: aut ut poenae pecuniariae pro criminibus passim imponantur,quod res mali exempli sit,crimen pecunia redimere: sed reformationis nostrae constitutio, quae de officio Sigilliseri postrema est seruetur. Quod si interdum vel personae delinquentis vel delicti qualitas poenam pecuniariam imponi postulauerit haec inpios latum usus conuertatur,ne magis auaritiae, quam correctionis causa exacta videatur.
Clerici grauissimorum cra minurei, secundum canonicas sancitiones Punicdi. CAP. IX. CLOrici in grauissimis criminibus deprehensi iuxta canonicas sanctiones puniantur. Expedit enim,ut publi- 1.Timot. ce delinquentes de ecclesiam Dei scandalizates, publice
119쪽
quoq; arguatur,& puniantur. Quamobrem tales vel a nobis deprehensi vel extra territoria nostra per magistratus capti, ac nobis iuxta sanctiones canonicas traditi, dignam sui sceleris poenam recipient.Quod si tam graue fuerit,ut degradatione dignum sit faciemus ipsos curiae tradi seculari ne clericali priuilegio gaudeant,quo se per flagitia reddiderunt indignos.' Detestamentis insinuandis,approbandis ac exequendi S. CAP. X. concit. TNCocilio Mogutino sancitum est,ut haeredibus qui iussal testatorum non adimpleuerint ab Episcopo loci illius omAnis res quae eis relicta est interdicatur, cum fructibus &emolumentis,ut vota defunctorum adimpleantur. Quamo rem procuratores nostri Fiscales in dioecesi nostra Colonien. aduigilabunt,ut Testamenta,maxime ecclesiasticarum personarii priuilegiis ecclesiae nostae maioris saluis,intra anni spatium exequutioni mandentur: utq; intra idem tempus ex cutores testamentorum legitimum calculum reddant. Quorum etiam testamentorum insinuatione approbationemque intra trigriata dies a morte sacerdotis peti volumus atq; obtineri, nisi rationabilis causa longiorem dilationem exposcat in praemissis. Dispiciet autem S igillifer noster v t si quid in quempiam stultum aut iure prohibitum usum temere relictum sit in pium conuertatur. v Bona Presb uteriat, intestato defuncti iripiam cautam coriuertenda. CAP. XI. Vssi secerdos nostrae dioecesis Colonien.mortuus est intestatus, bona ipsius praeter patrimonialia,quae haeredibus cedunt deducto aere alieno,&funeralibus,inpiam causam pro defuncti animae salute conuertantur. in portio quae Archiepiscopo soluitur,mim--
A portio, quae nobis uti Archiepiscopo secudum rationem bonorum extra quae tamen patrimonialia immo-hilia sunt deducto aere alieno ex more&speciali conuentione cum clero nostro inita debetur,nemini grauis esse potest, quod maior Episcopo secundum canonicas sanctiones portio quam ea est, quae ex remissione nostra nobis sol vitur,debeatur.
120쪽
' Iuramentorum facilis exactio in iudiciis
MV ltiplex illa & facilis iuramentoru exactio,quae in iudicijs ecclesiasticis fit,nobis probari non potest. Christus inter perfectionis hortamenta ponit & illud,ut Matth.s in totum abstineamus ab omni iureiurando. Quo colore ergo consuetudo nunc passim iurantium in omni negotio excusari possit,non videmus, nisi aut grauitate negoti j, aut ne cestitate. Crebris iuramentis raro deest periurium,quod grauissime punit Deus. Quamobrem monemus Causidicos,ne tam faciles sint in exigendis malitiae ac alijs iurametis. Compertum enim habemus,quosdam esse tam male Christianos, qui in re tam seria ludant, ac iuramenta interdum exigant, quibus prestitis credere nolint. Ne dicamus quosdam eo vesaniae prolabi,ut iureiurandum exigant,quod malint suspicari,praestando violatum iri, quam vere reuereter adhiberi. Quo laqueo quis perniciosior esse potest3 Admonebit igitur Officialis noster Causidicos,atq; alios iuramenta exigentes, ut quae iudiciarij processus solennitas necessario non requi- enumine a rit,remittant: utq; memores sint, andem manere poenam te- δε- mere exiSentem,quae manet frustra praestantem iuramentum ' Formula inquirendi haereticos delinean
QVum haeresum ac schismatum in praesentiarum plena
lint omnia,videbimur operaepretium facturi,si coninau nicato cum Inquisitoribus apostolicis consilio, formulam quandam inquirendi iuri consen taneam ac tantu negotium decentciminimeq: captiosam praescribamus. Quam- obrem ea de re nostris iurisperitis mandabimus.
Episcopalibus Arcbidiaconalibusq;.
O A D. LVUM frustra sint in esuitate leges, nisi& sint qui eas exequantur: itidem institutiones canonicas inefficaces & languidas esse oporteat,nisi ab Episcopo S reliquis quibus ea cura demandata est, & quodam modo viva lex sunt, qui x