장음표시 사용
161쪽
Noui Huni qui H ungaria in ferunt.
H-turiret ebristianae quin fuerint utiles.
Rhabe litabit munitissimam. Gallus hostes persecutus. factam pugnandi copia congredi ausos insigni clade asse
Cit,ac mox deditione facta,perhumane & clemeter accepit. Sub id lepus Hunorum alia manus finibus egressa tra consaguineos suos duce quoda nomine Herpari in extrema Pannonia bellum mouit, qui Tuta hostium rege, cum magna exercitus parte occiso regnum uictor obtinuit. Sunt qui Hungaros ex inferiori Pannonia eie stos existiment, continuem nouos Hunos in electorum in appellatione transisse, Hungaro's pro Hunis dictos. Ut no se res habeat, constat Hungaros artium fere omnium esse indociles, praeteri militaris, quam natu rae ferocia ita exercent,ut ne per bruma quidem uacet. ferox hominum genus,&in bello ualidii equatit tamen praelio magis que pedestri idoneum. Hi magno adiume in christianae reip. tuendae contra barbaros saepe fuere. nullam gens Christiani nominis magis Turcarum armaeκercui nulla ab his magis exercita est,adeo paribus animis,uarto p euentu est semper utrinq; pugnatum . Pan nonia ita u ut eo unde digressi fuimus reuertamur: ex
omnibus regionibus ad id negotii est aptissima,tu quod Turcis finitima, t.t pote quam ab illis Danubius separati tum quod Pannonii eodem prope utuntur pugnadi ge/nere,quo Turcae, suntl quotidianis fere praebis aduerssus eos exercitati. Ab ipsa uero urbe Buda,quod est to/tius regni caput, Constantinopolim usq; superato Dalnubio per campestrem planitiem adeo apertum patet iter, & expeditum, ut ne carpentis quidem,& plaustris ullum offeratur impeiumentum . Et quonia ualidissinu
162쪽
ebssis instruenda est,attv scorpionii ,catapultam omniq; tormentorum genere egregie munienda, tu ut praesidio sit orae maritimae,& insulis,quae adhuc nomen Christia num gerunt,tum ut nauali simul dimicatione cum hoste decernamus,qui uno est, & eodem tepore tarra, marit inuadendus, ut ancipiti periculo, bellam distractus,non tam de praelio cogitet, P de fuga. Traducedae lunt Ita licae copiae ex portu Briindusimo Dyrachium, quae istrivitas litoralis Epiri, Epid inanos olim dicta,sed nunc a Chersonesio, ubi sita est, Dyrach. i nomen habet. Licet etiam Seniain quae est maritima Aelmatiae ciuitri, nunc Segnia appellata,breuissimo itinere transmittant Panno viain petituri. nec est illud minus cxpeditum licit, per Flamone, quae ciuitas hodie flumen uCcatur. In primis uero ea claste recuperanda est Pella o ieius,regi tu pro secto ab heroicis usi temporibus ieiuna gestarum glo ria celeberrimu . Et in Lecheum,& Cencicam duOS no bilissimos Peloponnesi portus,eosdemq; a mari Aegeo, ac Ionio nauigantibus maxime opportunos omnis no ster equitatus, ac peditatus eaeponendus. E adem* cela ritate in Isthmum contendendum,quem Byzanti impe ratores, cum iam Turcae toti graeciae imminerent, fiu stra muro cingere sui aggressi,ut olim plures licet inefficaci conatu eum perfodere tentarunt. de Phocidem.& Baeotiam petentibus occurret mons ille nobilitatus fabulis Poetarum Cytheron, cui hac tempestate Caridio est nomen. Corinthiorum autem regio post Isthmum
primo se oneri, ubi Corinthus ciuitas, quae & Ephyra dicebatur,& Acrocorinthus,& Heliopolis ob solis siccis
163쪽
Quanta erit. totius Graeciae gratulatio ex christianora
tatem. Vix autem Epirum ingrediemini,videbitis Grae
clam omnem gratulatum concurrentem , aliudi nihil molientem , quam ultionem in Turcas diuturnae, acer
bael seruitutis. Consequentur deinceps omnes finitimi populi,ferociores ipsa calamitate facti,& qui in euersis urbibus sedent,& qui tetra, intolerabilim seruitute pressi nunc coguntur, licet inuiti, contra Christianos bellum gerere. Et cunctamini adhuc felicia mouere signa, ut troo scelestissimum hostem inuadere, qui nefaria Chri stianae reip. molitur cladem,qui uestris urbibus ferrum, di flammam intentat, qui Christianum nomen delere assidue cogitat. Nec impensae magnitudo uos deterrear,na si uultis meminisse quot thesauri riuos per hos annos exhauseritis in bellis illis funestissimis inter uos apud Belgas,& Cymbros,& Insubres gestis, inuenietis praesentem impensam adeo paruam , adeo p eκiguam , ut in
comparationem non cadat. Depromite in tanta necessi tale opes, diuitiasse uestras, patefacite cuncta aeraria,
bc publica, & priuata, Thesauroso quos prius ob inte stina bella ingentes, innumeroso effud si is, in omne genus militum dispergite . Quorum iampridem si uel minimam partem ad reip. Christianae defensionem, &religionis tutellam contulissetis, Turcae qui nunc & Ita bam, & Italiae proxima quael terrore complent, non modo ex Pannonia, & Delmatia, sed ex omni prorsus Europa turpissime essent, foedissimem deiecti, eis ipiam foret potius de suis latrociniis desperandum, qua uobis de imperio dimicandum'. Quod si honestatis rartio, cultust diuini obsentantia non eam uim habet,
164쪽
ut sua uos sponte ad res pulcherrimas, maxima's assi cere pinae, praestet id saltem utilitatis magnitudo. Vi Idein iis nullis esse reconditas adeo, longissime a positas, ait Iemotas regi es, quas per summa terrae, marisi pericula comparandam opsi gratia mortales petere non consueuerint. Quato maior uestia futura est quanto cii mulatim, glorioliori utilitas, cum quicquid est auri, atq; argenti a nefandisi mis praedonibus ex tot manu
biis, & praeda congestum, quicquid opum ex spoliis totius pene humani generis inmutatum , id breui sitis habituri,& quaecum in Europa,ati Asia per insidias,&latrocinia his tot iam saeculis hostes occuparunt, ea Olauno,alterove praelio uestrae ditioni adiecturi. Huius insuper luctuosisi mi bell1 periculo metiam loluti, pacatissi
ma uita,tranquillitatet perpetua,cu impino uesti tu Christianis omnibus parituri.Quae ut assequi possimus, no satis est eos pugna superare,extermina di sui ex tota Threas rara Europa,& in mysia atq; deserta Asiae,ad pristina maio ta Eiuvaeserti suoru latrocinia relegandi. Qui qua dati in Europa se extemi dos . continebut,non uos uni quiescere patientur,neo finiti mos hamitatibus,& aerunis pnaeae desinent.ex Europa eliminati, paria admodum intra Asiae uastitates turbare poperui. Licet enim Asia,quae a relisis partibus Tanai,&Nilo, & Bosphoro Thrac o discemit, olim fuerit opu τρω lentissima, & coloniis graecis frequens,praesertim minor ill, quae mediteraneo mari noltro cincta Phrygiat, ac Lycia terminat ,tamen ramyrides cognometo Tamber
linus de quo supius plura,uniuersalia Asia ab Euphrate ad Hellesponti fauces,ada a Phoenicis,& Syriae ii astu ad
165쪽
Damascum usq3,populis spoliauit. Ad eamo solitudi
Tmviri q- nem redegit,ut hoc etiam tempore innumerae urbes, de M iatmiat. oppida sine ullo humano cultu inveniantur. Ast Tartari, Tactaros Plinius uocat) a Bor=sthene amne, uis ad Imalam montem, qui Scythiam uniuersam intersecat. ad septentrionale Indiam porrecti quicquid terrae iacet Inter Hyrcanum mare ,& ultimam,damnatam p tagoribus plagam occuparunt. Et quoniam Tartarorum men
tio incidit,qui hominum hi sint, qui mores,& ritus gen iis,quae imperii origo propagatiove fuerit, sicct m ex plica . Non sunt hi Scythicum genus ut nonnulli autulnant sed Europaeum in Taurica Chersonesso a Plinio positi. Ferus his ab initio cultus, sine moribus,sine lege, line ulla uiuendi disciplina, mox gens ipsa in plures ue lut tribus diuisa , coepit sub ducibus agitare,penes quos erat totius rei summa. Canguisca oraculo quodam,pΠ mus est rex ab his creatus qui a sui principatus initio ma ''' lotum Daemonii cultus abrogauit edictis prae pit, u Mii, P tota gens Deum Opt. Max. coleret, ius prouidentia in viis gnum credi uoluit a se receptu .hic primus fines patrios egregiis in Scythiam cu exercitu penetrauit finitimo
Scythas bello subegit, deinde remotiores populos, de balis bella serendo ac studio propagandi imperii ad po
pulos occasui expositos bclli impeium conuertit, uso Πηs ' id Caspium mare progressus in mediol uictoriae cursuri u qηφ Q moriens duodecim filiis regi iam reliquit. Quos illa,cum sit si ipsum tempus mortis ad concordiam hol taletur qWρ ut duodecim sagittas,quiso suam,in unum fascit culii colligarent, singulio in orbe experir lati possent
166쪽
ne fascem inflingere,cum res ab omnibus Distia tentata esset, tam fit naum inquit, erit uestium imperium filii si in eo tuendo concordes eritis,contra fragile,&hostium
iniuriae obnoxium, si soluto animorum consensu diffi/debitis ceu si fasciculus iste soluatur.infirma erit sagitta ru quaelibet,ac cuit uestrii facile frangibilis. Hoc ta,
qui Omnium maximus erat natu & Ob eam rem caetetis
facile cedentibus,rex post patris interitu est designatus Asia inuasums,Caspias portas, siue ut alii uolunt)Cau/caseas, primo accessu coepit . deinde in alterum uestitorbem egressus cum Asiam facile subiugari posse in te,
ligeret, tres filios in totidem orbis partes cu tribus exer
citibus ad bellum mittit. Iachis ad occidentem Sole ire iussus,Batho ad Septentrionem flexit, Taglactis ad mehridiem est profectus. Ipse cum opulentissimo exercitu circuniectas gentes ad ortum Solis bello aggressius, re terrimo uictoriae cursit Cathaium usq; extensione facta,
longe latet imperii fines propagauit,& in Cathaio,qui
locus multas complectitur gentes,inter Imaum,& laxarrem fluuium .situs sedem sibi constititit. Taglactis natu minimus aduersum Aethiopas arma promouit, infelix tamen eius fuit militia , uictus praelio ab Aethiopibus partem non paruam amisit copiarum, deinde ad occi dentem Solem profectus reliquias sui exercitus una cum flatae Iachide iunxit, qui res Turcarum circa Persidem, A Tyriam, Mesopotamiam uehementer afflixerat. Cele brior Bathonis uictoria qui Coniam Turcarum rege in genti praelio uicto breui omne ipsius gentis regnia armis domuit secundum eam pugnam, qua Batho Turcarum
167쪽
opes maxime attriuerat, Omaniam inuast, ornanos' hodie Comanos uocanto magno proelio luperauit, quiti ipsi Europaei prope Roxolanos antiquitus degebat. uerum postea in Asia c5meantes Iberoe,Albanos,prOXimali his nationes armis expulerunt, tandem & ipsi a Tartaris eiecti,in Pannoniam fuga defertitur,a Dela Panlioniae rege in regni partem recepti. At Batho Omania tubacta,eodem uitioriae cursu uicinos accolas Roxola nos, Gaeteos, Polonos est populatus, & demum Coina norum uestigia secutus in Pannoniam processit, qu in totam triennio caede, incendiisq; deuastauit,pleris p Comanorum ab eo ultra Istrum oppressis. Sed post tot insignes res gestas in Germania demit deflectens, Drauuntin1uperare adortus, rapidissimum amnem primus omniti temere ingressus, numinis impetu, & uiolentia ut tus. morte occubuit.Tartari rege amisso eas repetunt terras, quas bello suas fecerat . in his postea gentibus Bathonis filii late imperitae uim,Canguis cam omnes ex successione' principes, a primo rege appellati.& hae sunt memora biles illae Tartarorum expeditiones, quorum plae rivi nostra memoria inter B ysthenem,& Moeotidem canapos habitant inaccessos, cu aqua,tum frugibus, tecti . y die omnibus necessiriis carentes, pecore tantu abundant.
septenam agunt stib principibus quos Caesares appeti
. Caesar Caphensis dicit,quod prope Capha loca teneat. est id castellum iuxta mare in Taurica Chersoneso mu
nitissimum ah dosia a ueteribus appellatum . ditionis olim Ceuuensium,nunc Turcarum. V ores autem Illus
168쪽
gentis sunt hi fete. Simpliciter Deum opt.Maxae 4
ad cuius prouidentiam omnia reserunt, nec ieiunia ulla υρ oram habent,nec sacroru cerimonias,nullis P ututur precibus, morescii quid a deo impetratu uolunt. Venere quoquomodo si htia. exercere,ne P probro, neq3 uitio da ex rapto plurimuuiuunt. si haec desunt, nat equino, bulam lute uictitant. uescuntur. N equina came,sed nec humana quIdem . . inet abstinent. fallaκ ingeniu.uinu cupidissime potant i fiat copia,bibunt & humanum cruorem, pediculas esitant. arte magis o uiribus pugnat,gladio ututur brachiali longitudine,ab una parte fastigiato, corio se tegunt, aut la minis ferreis.equites agiles,lagitiandiqι scientissimi , pe/dites inutiles,& insigni tarditate.Gens in praeliis,& rebus gerendis solers, ad omnia momenta rerum,imperi Robeunda praesto,nec fuga apud eos turpis, si conducibi lis sit, aut necessaria. mrmatim pugna capessunt,turmartim fugiunt. Vulnifico sagittaru ictu sequente hostem Itergo conficilit,inde preinentiu paucitate conspicati saebito in pugna redeunt,ac tum maxime uincunt,cu uicti creduntur, Aliena appellat,negligui sua sub tentoriis in aperto agitant,& multo libentius,qua in oppidis,aut ur bibus. a re bellica feriati, aut uenantur, aut se luctando exercet. Veritati, studiosis imi, nihil tam stelestu tam inc pitale adiniittit quod expollatici non sponte fateane. haec in literas milite no fuit ab re alienti ut gessi minus Pr--- alloquiu notae di origo, & uita sit cogi itu facilior. Vbi AD O ta multa fuerunt regna,cu quom singulis Romana μη stit , et res p. multum , diui luctata est, tanta patet uastitas,&splitudo, ut rebus quas illic gestas legimus,fides omnis li
169쪽
abrogetur,du quisl querisiquae tam ualide in Asia fite Post Iuttiab. rint uires,quae tae Scipione Aphricano fiangi, debilita=riue nequierint, quae na fuerint illae in ponto. xxii .gen. L . . . ita,& nationes linguis, & moribus diuersae , quibus Μυthridates sine interprete res se dederit. Et ubi illud in ieode Ponto robur, quod Romani desperarint ab alio, De Troade t qua Pompeio domari posse. In Troade uero desideraneius prouin- tur illi Phryges. --ἰ - ,3 qη im Quos nem Tydides, e Lariseus Achilles,
fm d putae. Non anni domuere decem,non mille carinae. -
Haesit, de in decimum uestigia rettulit annum. Cum per in longe, late δε patens terraru spariti tot gen tibus tot populis tot regibus prius inclytu, inarii una sit & lingua di natio. 8c ea quide modica,& instequens ata exiguis, obscuriis Psecta originibus ut de his adhuc quis sis iis ambigas-Nec est ab Asiae solitudine multo dispar status Europisph fu regionii, quas a Christianis ademptas in Europa Turca si in Tuisis possidet,ubit ingens desolatio, & hominii paucitas.rariri proriis, Omnino illic Graeci Oge ratiores Bulgari,nec multo pluriis. res Bosnenses, Servii,Epirotae. Macedonii uero res quis Maerdonii. no fabulosas putet cit nullii in Macedonia uideat illius quae olim fertur,magnitudinis monimentu. Nee in Thraτιυς, . cia, ubi ob ferocia, & armorum usum Mars olim natus
credit,eairnu Euripides domi iliu Martis appellat,ulla nunc extar peritiae militaris indiciti . Quae omnia ideo a me sunt altius repetita ut non ex ea,quae olim fuit,sed
170쪽
ex hae quae nune est rerum, atq; hominum conditione sciamus quantii timere Turcas oporteat. Eorum P uires non ex uetere illa urbisi celebritate, populorui frequentia sed ex piae senti desolatione ac solitudine metiamur. Sed licet semper Asiatici habiti fuerint molles, & ener uati, eum tamen eo res sit adducta, ut eκ nostris disiensionibus atl intestinis odiis tam imbellis,& ignauus hos stis, tanta Europae deuastadae occasionem sibi sumpse xi ut iam ab eo nihil nobis sit secutit, nihil tutum,nihil non formidolosum tempestiue languenti, & firmamini Christianae reip .prouidendum est,ne si secus filium sueri nihil nobis sit integrum prouidere.nam ut in aegro,&ualde eitato corpore, quicquid negligitur, pro mora, mors est,ita huic malo nisi celerrime occurratur, frustra postea occurretur. Res omnis est in cardine, & ut peri culum in negligentia maximum , de manifestissimum, ita totum rei gerendae pondus, εἰ omnis uictoria est in celeritate collocata. Vos igitur o Christiani Principes reconciliatis uoluntatibus ad eam rem paribus uotis de fendendam accurrite, in qua par esse debet apud omnes studium, de cogitatio. Nulla impensae moles, nullum bellicae fortunae. periculum, uos ab hoc opere avertat, in quo posita est,& constituta religionis tutella,&Chri
stianae reip. salus,eu incremento uestri nominis gloria RS accessione imperii,fortunarumq; uta rarum maxima.
Si Camillus tot laudibus esseis quod uexilla olim a Gablis er pia in patria rettulerit, si Scipio Aphricanus quod Annibalem ab Italiae uastitate auerteriis alter Aphrica pus, quod dum ciuitates Romano impio in micissimas,