Petri Seruii Institutionum quibus Tyrones ad medicinam informantur libri tres eiusdem Prolusiones duae ad instruendos inflammandosque ad artem Tyrones accomodatae

21쪽

α Institutisnum Mediei medicinam putant autem omneS, quod

sciam : .Plinium sequuti anifeste milu

videntur hallucinari. Norhenim Verisim1ICest, apud gentem omnium sanissimam natam iuilla. λrtem , quae momis medeatur: imo vero econtrario in Agione morbis obnoxia eam primo exortam, verisimilius videtur. Etenim si necessitas ut omnes fatentur, artem primo excogitauit, profecto apud Aegyptios, omnium gentium sanissimos, id enim credendum est,si credendum Herodoto nulla aut perexsua necessitas erat artis medicae exsogitandae. ergo alios populos, morbis magis Obnoxios , necessitas coegit remedia morbis oportuna perscrutari. Sed,Vt dicam, quod sentio, quodque, ut opinor, reS est, MedI-cina nata fuit conditaque Orbe ipso condito nam eam mundi exordio creauit tissimus, ut est in lactis litteris carps tau

tem exerceri cum primu homines CX agris. in communem societarem coierunt. Et

principio quidem nulla erat ars, nullique . artifices seu medici; sed aegri in quadriviis

expositi a praetereuntibus suscitabatur remedia curandis morbis utilia: quae si prodessent , in Deorum templis appendeba tur tabuIis adscripta, a quibus quidem ta- Π bulis aliqui instructi aliorumque exemplis edocti,Artem facere exercereq; c perunt sola experientia muniti. Vnde Empirica secta atque haeresis nata est. Huius princeps , qui nimirum diligentius eam exco-

22쪽

ribis primus. ere eaepit, censetur Acron Agrigentinus

issectar Crito , Lycus i Menodotus, PhilimS, Eraclides, Serapion, Theodas, Phili ion, Glaucius, viri'; Apolloniiaheodo-uS, ceteri non pauci tum olim, tum aetate

tostra, quorum plerique philosophiae &γmnis plane litteraturae experteS impΟ-rant potius aegrae plebeculae, quam moleantur. Censebant autem omnes sola xperientia in curandis morbis opus esse, i sthabita eorum causa, negle aq; aegri latura, temperamento, artate , consuetuline, ceterisque omnibus, quae a Dogm

icis maximi heri solent. Empiricam sequuta est Rationalis seu

ogmatica . cum enim homines solis e erimentis non contenti, morborum ea ιS explorare caeperunt, Rationalem siue=ogmaticam sectam constituerunt.Huiusuctor & princeps est Hippocrates: asseisiae infiniti propemodum, pr*cipui ac n iles Erasistratus Aristotelis nepoS, ErΟ-hilus, Diocles, Protagoras, Asclepiades,dexander, Paulus, Aetius, Arabes feret mneS, omnesque pene Latini. Haec secta. iguit quadringentos circiter annos, ab Iippocrate nimirum ad C. Iulii Carlaris erpetuam dictaturam et quo tempore s emisen huic sectar acre bellum indixit. ed non multo post , Antonino Pio ac euero, si Galeno credimus, dominante qua quidem in re vix credendum puto, iam etsi Galenus lib.de Typis cap. I. dicat,

23쪽

tutionum. Medicina

Seuerum Antonino in imperio successisse .

qui seipsum mutato nomine Antoninum vocarit, tamen noli Seuerus sed Verus successit Antonino, mutatoque nomine Antoninus dictiis est, Seuerus autem multo post termpore successit, mortuo nimirum Galeno . vide Iul. Capit,Victorem, Eutropi u lib. 8. Herodianum lib. I. ceterOS dominante,

inquam, Antonio Pio, & Marco Aurelio Antonino extitit Galenus, qui eam sectam restituit, non quidem collapsam, sed vitium pene facientem. Censent hi experientia auidem opus esse in medicina facienda,li d rationem quoque maximo esse

emolumento. ergo experimeto rationeqs

instructi Dogmatici morborum causas inuestigant, corporis naturam, medicamentorum facultates, ceteraque ab Empiticis

neglecta , . s

Post Rationalem eYorta est Methodica, cuius princeps fuit Temison Laodiceus Syrus.: sectatores. Τessalus Trallianus , Mneseas, Dionysius, Proclus, Antipateri item Olympiacus, Μilesius, Menemachus Aphrodisiensis, Soranus Esesius, Leonides Alexandrinus, Ap meus Syrus, Archigenes, alij . Hi censebant in omnibus morbis duo semper coire,Laxum & strictum,qui communitates ab eis dicebantur, indeque remedia' petebant, laxis quidem stringentia, strictis vero laxantia; seq; sex omnino

mensibus universam artem medicam tradituros rollicebantur, signis causisque a

24쪽

tiber Primus. 6morborum penitus neglectάMethodicos sese numinarunt, ut pulchro ac specioso nomine suam haeresim decorarent. Demum patruum nostrorum aetate spervulgata est secta spagyriea seu Ch mica: quae duplex videtur esse , una quae

vetera rerum principia demoliens noua zostrula, radem, nempe, Iphu 'Mercuria: uxta quae morbi causas , viresque medi-zamenti inuestigat , & adhibet omniaquellis accepta refert. Altera vero nihil ve- eris philolopniae ac medicinae innovans , n medicamentorum tantum depuratione

persatur, eaque exhibet aut vi efficaciora, rut mole minora,aut gustu suaviora. Illius victor est Theophrastus Paracelsus , as

ziae ii omnes, quos veteris philosophiaenia cur aue , petetarsum Bit, hoc est, quos

aenituit diutius sapere . Nata igitur fuit neunte superiori Rculo. Alterius vero na-ale longe antiquius est, Vt probauimus

ap. Io. Exercitat. de Sero Lacris haec ut an-iquitate, ita usu & utilitate eam longe amisecellit . Sane cum Hippocratis Galenique uincipijs ac methodo nititur nam inte iuna Empiricoru turba ea abutitur ) sumne laudanda est, ac maxime amplecteda. Definitur autem medietna multipliciter, uxta multiplicem definientis intelionem. iam Hippoc. lib. se Flat. respiciens per

iones medicinae dixit Medicina est appositio θ detractio ; appositis quidem eorum qua de A 3 tiums

25쪽

6 Institutionum Medicinarium, detractio vero eorum qua abundant .

Galenus respiciens fine dixit ad Tralybesu

Eli ars agrorum euratrix issanoru conserua-rrix.Herophilus partes animaduertes dixit Medicina est scientia salubrium, insalubrium, o neutrorum. Avicenna demum considerans rationem eius sormalem, 1ubiectum munus, ac finem dixit edicina est scientν , qua humani eorporis dispositiones nos tur, 'emnum est, vel υt a sanitate recedit, ut habita sanitas conseruetur, vel amissa restituatur. iDiuisiones etiam variae iunucelebriores

in Conseruatiuam & Curatiuamin 'The ricam & Praetica ; in Res naturales, Nom. naturales & Praeter naturam s in Pharmaiaceuticain, Chirurgica,& Diaeteticam. Sed hae minus absolutar suurulla omnium opi ma, qua partitur in Physiologia, Pathol etiam & Therapeutica. Duq adhuc addi l lent partes ἡγι-ὶ,-de tuenda sanitate,& uaωτική , quae de signis agit: tameo illa an therapeutica commode retem P'test , haec ad pathologiam. & vero sit ianitatem amissam therapeutica restituimus, cur praesentem non tuemur eadem &li morboru causas Pathologia compr hendimus , cur non etiam eorumdem 11gna Subiectum vero medicinae aperte est corapus humanum sanitatis capax: nam circa hoc medicina per se versatur: circa cetera

vero huius gratia. Finis est sanitas vel comseruanda vei restituenda.

26쪽

ribis Primus.

De Partibus Corporissimilaribus . .

tapartitae sunt nostre Institutiones: & in ptimo quidem T libro in Physiologia versabi

re. mur, hoc est, corpus humanum extime intimeq; explΟ- ibimuS : omnes eius partes , facultatesmnes , & quidquid ad persectam eius ientiam spectat, indagabimus . In alter athologiae scientiam, quam fieri potest

curate , trademus, morbos nimirum mnes, om ataq; 0mplomata, causas eO-im omnes, atque signa trademus. In ter o demum Herapeuticam, hoc est, me-endi methodum curandique morboS r onem ostendem IS.

Vt ergo primi libri consilium explora-im sit , quis nam seruetur ordo , Praen endum. Totus in corporis hu nani pambus cognoscendis , explorandisque eiusticultatibus versatur . illud quidem nox natomice res enim esset praestatu labo-ola, cognitu tyroni dissirilis, & a scopo , ut colliniamus, aliena) sed rudiori quo-am modo tyronibus satis accomodato,itis vult. In duas eum Sectiones partiti

27쪽

- 8 Institutionum Messi a

.sumus, & quamlibet sectionem inplura scapita; & nonnulla capita usu id , ratio neq; ordinis*ostulame) in plui ima melan-hra. It*que cum bipartito corpus humanum diuitum amo is sit', in Similares Morganicas Iartes, commode & oportune in Prima Sectione de Similaribus,in Altera de organicis agemus. Similares autem cum lint vel Spermaticae, vel Sanguineae, vel mixtae ex ambobus ; in primo eiu*capite spermaticas partes tractabo , in altero languineas, in tertio mixtas ' At vero quia hae omnes, licet simplices dicantur, compositae tamen sint, ac reuera ex elementis constant, in quarto capite de Elementis. Cum veto propria proximaque Parimm

elementa Mnt humores , de Humoribus quinto cap. agemus. Et cu humores quasi pedissequa temperamenta sequantur, de Τemperamentis in sexto agendum neces sario nobis erit. De Partibus autem,sacultatibus, Actionibus in secunda sectione saπendum, organicis partibus dicata. Quae 3n secunda Sectione continentur suo loco intelligetis.

28쪽

De Partibus Similaribus Spermaticis Cap. I. .

Imitares partes Protogona a PIa-

sim tone dictae, quod ordine ge-δ nerationis compositas praece--χ daliti ab Anaxagora Omiomera,

biod unam eandemque substantiam harant; ab Aristotele Asintheta, quod sine impositione sint ; a Galeno Elementa,uod ex his organi & uniuersum corpus Instruatur; ab Hippocrate Ischonia, id st , continentia, quod contineant ceteramnia,ex quibus constat corpus humanu; lefiniuntur a Galeno, in partes specitas iuersas diuidi non possunt. Sunt numero Vn-ecim, cutiS,adeps,membrana,caro,fibra, gamentum, cartilaso, os, vena arteria, eruuS. Cum Vero aliae ex semine costent, x sanguine aliae, aliae ex ambobus; de illisi hoc capite agemus, & deinceps ordine te aliis. ' . Spermaticae igitur partes, ex spermate . emine ve genitae, sunt numero iure octo, 3s, cartilagobligamentum,fibra,sen villus,nembrana, neruus, arteria, Vena. Hae omnes partes licet ex eodem semine com

itent, tamen diuersae sunt inter sese, diue A s sitatis

29쪽

Liber Primus. I munes, peritonarum, pleura, periostia, teraeque plurimae. Hae vero ventriculus, sica,cista fellis, uterus, intestina,ceter3Fibra seu villi sunt quadam fila alba, sol , exseminis parte sicca frigidaque nata , ct

omnes eo oris partes, ad motum praeipuendum propagata. nam siue naturalem

tum spectes , Ut attractionem, expulis nemque s siue vitalem cordis & arteriam; siue demum animalem mulculorum; ibris fieri omnes intelliges. Et animalis idem motus deficit,anusculi fibris transitae recisis: deficit naturalis , iliis ventri li fibris, stomachi, intestinoru : demum dis & arteriarum fibris vitiatis, eorum, tus aperte laeditur. Ligamentum quid sit, vox ipsa declarat. enim quod ligat vincitq; ossa, & artus.

sas similaris meriam Juandam inter camginem , neruum sonita conditionem , ad standos, continendos, regendoseque musci

fabrefacta. Mediam quidem conditi m adeptum est, quia neruo durius est, ne in motibus frangatur . cartilagine illius, ut musculis ossa mouentibus f 2 obsequatur. Carent fere omnia omniisse, cum neruos, paucis exceptis . non

Nemus e permatim pars ct quadam ω i eaua tarda e cerebro spinatique medulia secta in omne corpus, ut spir3msper eam 1 animalia ν equasve sundatur. Ex d

30쪽

1 Inmturionum Medicina plici constat subitantia, interiori lcilicet medullosa cerebri substantiae simillima ν, ver quam spiritus fertur:& exteriori men-branea, qua continetur illa lubstantia per se mollis, ne essiuat, ac dissipetur. Similaris pars est , sensu iudice nam reuera composita est ex pluribus partibus) quem quuntur medici, quippe Artifices erasim sculi, yt Ioquitur Scaliger. de his plura diacenda membro χ. cap. I. sect. 2.: Arteria ect fissula quadam ductusque per quem tenuior sanguis ac 'iritibus affluens , ecorde in omnis corporis partes deducitur . nam arteria spiritum , in sinistro cordis ventriculo tanquam in officina elaboratum,haurit,& undequaque deductis ac proinde Asinfluentem calorem una cum facultate VI tali omni corpori impertitur. PerennI dia stoles & systoles motu agitur, Ut illo quidem externum aerem , Quo temperentur ac nutriantur spiritus vitales, attrahat; hoc vero, ut fulgines, e sinistro cordis ventriculo, caloris foco & spirituum officina exhalantes, abstergat, forasq; evomat. Plura de arterijs neque hic neque alibi dicenda,

quia non ut venae tyronibus necessaria f.

Vena arteriar simillima est, & ut illa spiritum sic sanguinem haec continet. Pronciscitur ex hepate in omne corpus sanguinem deserens & naturalem facultatem .d evenis autempluribus & oportunius di