장음표시 사용
41쪽
adhaerescit , Gluten; cum demum vertitur in substantiam partis Cambium. Hi sunt humores alimentares & Primini & Se
Excrementici; humores dicuntur , qtiisendis partibus inepti sunt, ut bilis in cista fellis condita; melancholia in liene,pituita in stomacho, capite , intestanis ceterisque partibus. non enim natura peculiarem pituitae'sedem costitutii, sed veluti innoxiam licet nutritioni ineptam a per uniuersum fere corpus vagare permisit. Hi humore uisi excrementicis sint, & a natura in nu--ione respuantur, sunt tomen Vtiles, ad multosque usus a natura facti. Et bilis quiadem flaua e propria vesica per venulas in intestina irrepens, excitat sopita segnemq; aluum. Melancholia di ipsa e liene per venas ad stomachum ducta cibi appetetiam facit. Pituita intellinis V.g. haerenS praeterfluentibus faecibus leniorem viam sexnita stomacho melancholis aciditatem,si sortemmiam,temperatialijs partibus alio4 prar
stat usus. Quod si pituita tenuior facta, sanguini per vena ducendo usui sit, serum
nominatur. natura enim prudens ac prouida, quo sanguis pur venas secilius duceretur, serosum inserisit humores*;qui eosn ictus officio ad reves ac Vesicam reph in- , deque stato tempore emingitur. Saporibus etiam distinguntur pituitq: nam vel nitri saporem. reseri, ut haec serosa vel acida est,
42쪽
est , quae nimirum in stomacho gignitur aut ipsius,aut alimensi vitique vel dulcis est, vel insipida,vel salsa,qui bilis mistione fit, vel demum est vitre , quae per summam caloris inopiam generatur in senibus, ut aiunt, capularibus. & hi sunt utiles etsi en
IInutiles vero noxijq; sunt quamplurimi.& bilis quidem ζst P llida, Vitellina, Atra; Porr cea , Aeruginosa , Isatodes . Tres priores in hepate venisue generantur exsaua naturalique bile. & Pallida quidem gignitur serosi humoris missione : diluta . enim flaua bilis admisto sero pallescit. Viatellina fit, cum eadem flaua bilis magis c quitur . tunc enim & colore intenditur', &tepuitate posita crassescit, redditurque vitello oui crudi crassiue es ςolorς similis.
Atra vero evadit maximo calore exusta ac torrefacta: unde fit, ut non solum flauum colorem exuar, tenuitatem amittat, sed
etiam veluti propriam naturam exuens in aliam migret spectent ac natura. Porracea vero, Aeruginosa & Isatodes fere in sto macho Mnerantur aut alimenti vitio, aut stomachi. Porracea quidem ex alimentis corruptis antequam cnyli serma induant ;ita dicta, quod porri colope referati Anru. nosae, quod aeruginiccolore similis sit animio ςalore genita' Isatodes ceruleo colore praedita ex aeruginosa magis adusta . genera r. Ceterum illud est animaduer
43쪽
Liber primus. 2stendum, posteriores holae humores gigni plerumque quidem, ut diximus, in stomacho; aliquando tamen etiam in hepate 3.
nam Aeruginosa non solum nascitur ex corruptis in stomaclio edulijs, sed etiam ex mistione vitellinae. Isato des cum ex aeruSinosa magis magisque adulta nascatur, in iecinore potius,quam in ventriculo nasci verisimile est. Porracea vero in stomacho ωlum gigni videtur. ita censent classici auctores, a quibus dissentire in
praesentia non libet. Pituita etiam non solum excrementitia, sed inutilis etiam in corpore reperitur,quq
nimirum vel e naribus emungitur, Vel exispuitur e palato, excreatur e faucibus, ex-tumitur e pectore, e stomacho euomitur.
Melancholia inutilis est , quae nimium-. adaucta aut ob1tructiones in venis ac Visceribus, aut scirrhos parere solet: quae non solum excrementitia inutilis, sed perniciosa etiam censetur. Τot sunt humores Primogenii, Alimentares primarii, Alinentares secundari j , Excremetici, utiles, Excrementich inutiles. nunc vero agendu
44쪽
1 6 Io Kι urionum Medis nasequitur quaestionem. Cum elementa ita inter sese miscentur, ita unius portio alterius portioni respondet, ut aIter alteri sit aequale aut materiae quantitate , aut viribus , nascitur Temperamentum, hoc eli Proportio ac θmmetria qualitatum elementorum, singulis quibusiquepartibus ad actiones obeundas necessaria. eli quide proportis Ru litatum, quia etsi non qualitates modo ted substantiae quoq; elementorum miscea tur; tamen substantiae communio Mixtio
proprie dicitur a qualitatum vero societas
Ceteriim animaduertendum est quod sane haud animaduersum video) hoc temperamentum esse quidem hominis, non stamen ut homo est ed ut corpus naturale. Ex permistione enim elementorum , ex qualitatum proportione nascitur in mixto calidii vel frigidii temneramentum; humidum, aut siccum: nalcitur & in Iactueafrigidum, in absinthio calidum, humidum
in malua, siccum in chalamento, non mianus quam in neruo frigidum, in osse siccum, in carne humidum. Itaque hoc temperamentum, eX qualitate elementorum oriundum, atque commune est naturali corpori & homini t homo est. Proprium vero ac peculiare hominis temperamentum est sanguineum,bili Osum,pituitosum, melancholicum . Quemadmodum enim corporis naturalis immediata principia
45쪽
lan ele uta ita propria hominis initia iunt 4. humores. & sicuti in naturali corpore temperamentum nascitur CXceri selementorum & qualitatum parte ac mustiones ita in animali homineque temperamentum sequitur ex humorum peculiari quadam definitaque portione. Ergo si in Prima hominis coititutione bilis abundet,
hoc est, si duo illa principia, semen &san
guis menstruus bile nragis quam ceteris numoribus saturata sint, biliosum in ho- neInseritur temperamentum : si Vero abundet pituita pituitosum, sanguineum ii sanguinis, melancholicum si melancholia. Itaque temperamentum sequitur Variam Proportionem humorum, nominem Primo constituentium. Possumus ergo definire temperamentum hominis Proportio quadam ac symmetria quattuost humorum,
corpus humanum in eiuspris, ordio constitueutrum,ad hoc ut anima exercerepossit in corpora actiones omnes naturales, vitales, animales.
Dixi quattuor humorum , quia propria shominis principia sunt humores . nam etsi immediata proximaque semen & sanguis habeantur ; quiatamen horu vatura ac ViSpendet ab humoribus , utpote quae ab ij
oriunda sint eorumque naturam redoleant, propterea ex varia humorum portione ac vi hominis remperamentum constituitur. Dixi Corpus Bumanum in primordio eius constituemium , quia insitum corpori natu .
46쪽
28 I leutionum Medie naraleque temPeramentum praecedit humorum generationem: nempe prius generantur omneS, quotqu t 1unt, corpori S pa tes , quam humores tignantur; erius compus absoluitur perficiturque, quam hepar sanguinem gi*nat. Ergo ante quam iecur
humores pariat, iam omnium partium nedum ipsi hepatis temperamentum constitutum est . Illud vero animaduertendu, humores penerari postmodum similes itilis , ex quibus partes constitutae sunt: siue in corpore facilius gigni & augescere humores illos,qui in primordio generationis magis viguerunt. Quare si partes corporis , exempli causa, iecur ex biliosis principijs genitus sit . nempe ex bilioso sanguine ac semine, ad bilem gignenda magis procliuis erit: &itabiliolum temperamentum bilem sibi creat. pituitosum pituitam, &C.
Dixi Ad hoc ιρ anima exercere possit acti nes, ere. quia ex persectis organis constructum esse corpus necesse est, non solum
ut anima corpori inseratur ue sed letiam ut commode edere possit operationes: nisi enim anima bene constitutum nacta st i
strumentum, operare nequit. bene autem constitutum est, cum bene temperatum. Iam vero temperamenta decem esse
profiteor: quattuor simplicia, Calidum, Frigidum , Humidum, Siccum. Quattuor composita, Calidum humidum, Calidum siccum,Fripidum humidu,Frigidum siccu.
47쪽
Saepe enim accidit, ut una solum humoris qualitas vigeat, calor 1 vel frigus, humor, vel siccitas. unde calidum, frigidumve, humidum aut siccum nascitur temperamentum. Aliquando duae magis conspiculsunt, calor & humori calor & siccitas ; frigus & humor; frigus & siccitas: unde calicium humidumq; temperamentum gignitur , aut calidum & siccum; frigidum &humidum, vel frigidum & siccum. & sic
odio costituuntiir corporis temperameta . His vero nonum accedit, qui ευκρατον
C raecis dicitur, hoc est, absolutum atque perfectum, Ad pondus a barbaris dictum. Hoc animo PotiuS quam reipsa reperies , ut ait Heurnius ex Galeno, nempe quia a perfecto absolutoque temperamento transuersum quide ungue recedit. Animo tamen compraehenditur huiusmodi tem- pCramentum,ut medici regulam habeant,
ad quam tanqua ad persectum & absolutum cetera temperamenta referant :ltq;
veluti Polycleti statua Astragalizontes, ad cuius exemplum quo quisque Propius a
cedebat, eo excellentius scalpere censebatur: sic temperamenta quo propius ad ε κρατον accedunt, eis Derfectiora hahentur : quo longius recedunt, eo impe sectiora Est demum decimum temperamentum,
Ad iustitiam, quod unicuique speciei & indiuiduo in naturali ac persecta conditiones 3 cou-
48쪽
3o Institutionum Medicina constituto debetur . non enim in hoc tem peramento graduum aequalitas spectatur, lsed conditio illa speciei propria: quam cum quis assequitur perfecte temperatum
49쪽
Imitarium partiu natura, quano tum Institutionum, vesti iquese m tyrocinij ratio postulat,
patefacta, Dissimilarium narituram perscrutari debemus . Partes igitur dissimilares οργα eL & ἀνομιο ιερῆ Graecis dicitae, sunt qua non ex partibus esu dem natura ,sed specie disserentibus consum. Apposite, mea quidem sententia, diuidi ollunt in tres classes, in Animales, Vita. es, Naturales, idest, in organa, instruis m ntaque animalis, vitalis, naturalisque facultatis. Horum autem quaelibet in Primeipem & seruientem, hoc est, in eas, Viae regunt gubernantque, & in eas, quae gubernantibus seruiunt & ancillantur. Princeps organum virtutis seu facultatis Animalis est Cerebrum: organa vero huic seruientia bipartita sunt, in ea quae sensui,& in ea quae motui ancillantur. & ad se sum quidem oculi, AureS, Nares,Lingua, Cutis. Ad motu vero Musculi. Ad utrum que Nerui. Ergo haec secunda sectio in tria Capita distributa est. Primum caput organa. quae ad virtutem animaIem spe-5 4 etant,
50쪽
3x Institutionum Medicima etint, inuestigat: secundum quae ad vitalem. tertium quar ad naturalem. Singula vero capita in plurima membra distributa sunt: primum membrum Quantionem scientiamque de Cerebro , deque princi pibus eius facultatibus compraehendit. Seiacundum de oculis ac proinde de visione. Tertium de Auribus & auditu. Quartum de Naribus & olfactu. intum cle Lingua di gustatu.Sextum de Cuti & tactu.Septumum de Musculis&motu . Octauum de Neruis . imo vero secundo membro de s Neritis agendum , tum quia immediate e cerebro prodeunt, tum quia natura praecedunt omnia & sensuum & motus instrumenta. Et hac ratione quidquid ad ania
malis facultatis scientiam , quidquid ad
principes omnes internos Seius, ad omnes externoS, motumque pertinet, quisque
sibi comparabit. Iam vero eodem ordine, facilique ae perspieua methodo de Organis facultatis vitam agemus. Haec autem cum vel primaria sint, vel seruientia; in primo mem-hre agemus de Principe id est Corde is eiusque vi & facultate: in aliis de seruientibus. Hae duplicis sunt generis: vel enim seruiunt respirationi, vel pulsui . nam cor aget utroque, respiratione quidem , Ut
eius temperetur calor ab externo aere per
inspirationem interius attracto pulsu velout expellantur fuligines in aestuante corde