장음표시 사용
31쪽
Tibis Primus, 33 cognitio magis quam arteriarum tyroniabus conducit. Hactenus simiIares omnes partes exspermate oriundae , nunc similaros ex sanguine eadem, qua superiores, breuitate.
De Partibus S1milari-'bus Sanguineis
sanguine genitae, sunt numero duce, caro, & adeps. Caro quid sit, nemo est, qui rudi saltemerataque cognitione nesciat. est mollis ru-bieimiaque pars ex sanguine mediocriter e
siccato starta . huiusmodi autem est caro musculorum, gingiuarum, de penis glandis. Sunt etiam quaedam aliae substantiae carni simillimae, sed reuera carnes no 1iliar, sed potius parenchymata,vt pulmo,hepar lien, renes. Arips pingui est ae magis aerea sanguinis
pars, qua ex tenuibus vasorum runrcis roris
instar exudans, ineidit in frigidas partes iseonerescit. nisi mauis dicere esse superuaca- 'neum alimentum, quod cum a calore in partium substantiam commutari non possit, in pinguedinem Vertitur. ' . De
32쪽
De Parte Neutra, seu Mixta Cap. 3
C Viis, ut Hippocratis verbis Vtar,cum' sit veluti ο--in partium colligatio necessario ex ambobus, sanguine scilicet& semine ut coli staret necesse erat. cum enim sanguineas omnes, ac spermaticas simul liget , uniat , & quasi amice nectat,
consentaneum erat, Vt ex utrarumque 'principijs constaret. Ex sanguine igitur semine genita, membrana es crafa, ampla.ductilis, mediocri exadtoq; temperamentopradita, exserno tactui seruit. Elt & cuticula , quae tenuissima quaedam membranula seit, & cutis veluti superficies, quam in combustis videmus in bullas attolli.
HActenus similarium omni u partium
structiura, munus,ac natura: nunc sequitur ut de earum primis principiis nomnulla addamus, ut exactam de eis scietiam adipiscamur. Et quamnis simplices& inaeompositae parteS dic antur, tamen reuera
33쪽
Liger Primus. Isim Positet sunt ex quatuor humoribus imediate , mediate Vero ex quatuor eleientis , ideo iure optimo cie ambobus abiacienda tractatio est, &quia earum tonium natura, vis, & persecta constituo Pendet ex elementorum, humorum Veemperamento;ideo vltimo loco addenda 1h de temperamentis indagatio , & ita IF aecumque spectant ad absolutam simi-atium partium scientiam tractata a nobis erunt, breuiter, quia epitomen construiamus. Elementa igitur sunt prima corpora partesque humani corporis, quae in alia adiuersarum formarum corpora diuidi non possimi, ex quorum mixtione omnia fiunt,& in quae retoluutur omnia,quq intereunt. Distant autem elemota a principijs ex eo, quod haec neque ex se, neque ex alterutris oriantur: illa vero quod mutilo & assciat, tur,&transmutentur, nemo enim est tam hebes & luscioliis, qui non videat, aquam in aerem dissolui &evaporare; aerem Vicissim in aquam cocrescere. Nemo tamen
est, qui adeo perspicax ingenio sit, qui vel
animo eomprehendere possit, principi rum alterum in alterum migrare. Diirant ergo elementa a principiis longissimo interuallo. Porro autem plura esse elementa apertissime conuincit Hippocrates lib. de Natura Humana, aureo, inquam, eo libro, unde Aristoteles bonam hausit suae philo
sophil partem, furtoq; subripuit: Si unum essu
34쪽
i 6 Insilutionum Medicina esset homo inquit text. a. nunquam sane doleis
xet . neque enim esset, unde doleret, unum exta
tens . &tex. 4. Necesse est generationem fieri non ab uno. quomodo enim una exissens aliud
quid generaret, si non alicui misiceretur 3 quae quidem Hippocrates non solum ad humores reseri,sed etiam ad elemeta. Quod autem fini omnino quatuor, ignem. aerem, aquam, terram, calidum, frigidum,humidum, siccum ab eo dicta, probat,quia necesse est in generatione quatuor haec esse imuicem coniuncta ac temperata, alioqui non sequitur generatio : Si non calidum is frigidumosiecum is humidum moderate is
aqualiter inter sie haberent, sed alterum multo ulterum precelleret is fortius debiliore practarn , generatio fieri non posset. Hae omneS rationes maximi faciendε iunt, & longe pluris, quam AristoteIicae. Quomodo autem eIementa humanum Corpus coponant, haud dissicile intellectit est: Ratum apud omneS exploratumque videtur, corpus e membris Organicis conitrui, organica ex plurimis similaribus soria mari , similares ex semine menstruoq; san- Line, Vtrumque ex quatuor humoribus ;umoreS ex alimento, hoc ex elemenuS. Cum igitur ex elementis fiant alimenta,ex alimentis humores, ex humoribus partes similares, ex similaribus organicae, ex Or- ganicis corpus humanum; sequitur neces-lario, ut hoc vi ordinis compositionis ex
35쪽
Liber Primus. I 'mentis constatu sit. Quinimo id ipsimigantissime ostenditFramber. ex ultimas resolutione,cum omnia per interitum, unde profecta sunt, reuertantur. Ania: corporis vitreulis soluta, quicquid in pore reliqui factum est, abit Pluitiirq; Mementa, ignem, aerem,aqua, terram or quidem euolat in ignem , spiritus xima ex parte in aerem exhalant, hu-
, res effluunt in aquam solidς partes pudine labefactae temporis processii h
,re, spiritu, caloreque exhaustae in cin n reaiguntur abeuntque in terram, V egnus Hippocrates ostendit Ibinde Naaa Humana tex. s. Cum homo inrerit simis in θam naturam Reedere necesse est, hu-lum nempe ad humidum, siccum ad Mea dum ad calidum, frigidum ad frigidum.
lis autem tum animantium rum aliarumuium rerum es natura, oriunturq; similiavnnia, militer oecidum.
Ionstat igitur ex Hippocratis sententia atiocinatione, ita sese habere hominis' tritum, ut per eum homo in ea omnia, quibus conflatus est, resoluatur; in em, aerem, aquam, terram L am vero cum elementa mistionis gra- genita sint, haud importune me fatimn putaui, si mixtionis rationem ob octies vobis p onam.Mixtionem esse miscibilium
ratorum unionem, nostis ex Aristotele .i vero ratione ea fiat, ex me cognoscite:
36쪽
scie: AIterari necesse est, mutuoque affici ea omnia,quae miscentur, calidum in seigidum agat oportet, hutnidum in siccum; Seecontrario frigidum in calidum, quantum Vtriusq; seri conditio,siccum in humidum. Alterna huiusmodi actione & passione ita mutuo sese remeerant, ut contrariae illae qualitates, veIuti inimicitia deposita, amiace coeant in eodem misto. Et non solum alitas qualitate afficiensi altera temperat alteram; sed substantia etiam alterius alterius substantiae ita miscetur, ut sese in eam
penitus inserat, mutuo complicentur, &tirmissimo quodam nexu consocientur. Dum vero ita miscentur afficiunturque, non ita aut assiciuntur aut miscentur, Ut unumquodq; vel propriam naturam se mamq; penitus.exuat, vel sinceram omniano retineat. haebetatur enim & obscuratur elementi forma praestantioris misti forma: aduentu: non secus ac solis accessu lumen lucernae extenuatur & languescit. Itaque non tam ignis est in milto, quam, ut in Timaeo loquitur Plato, igneum; non tam
aer , quam aereum 3 aqueum, terreum s.
neque enim in corpore dici potest hic est ignis, hic aer, ut Gat ait 1. de Elem. s. sed, ut ex Platone dixi, igneum, aereum, aqueum, terreum.
37쪽
SImitarium partium principia initiaque
mediata quidem sunt quatuor elementa , immediata vero sunt humores primo. genij; semen nimiru & sanguis menstruus. ex his enim similares omnes immediate constant. Cum igitur similarium partium causa de elementis dictum a nobis sit, reliquum est, ut de Humoribus agamuS eOrumdem gratia: quorum scientiam ut facilius assequamini, singillatim agam de
omnibus humoribus quotquot sunt in no Alimentares primarios , Alimentares is cundarios, Excrementi uos utiles, Excrementitios inutiles. tot esse statuo non quidem ex alicuius auctoris aut veteriS aut re
censioris sententia ; sed arbitratu meo ex rei natura prosecto. Primogeni, sunt, ex quibus corpus humanum, hoc est, partes similares tuo pria mordio constant, sanguis nimirum & s men Vtrumq; , Viri & mulieris. ex his enim duobus in utero receptis , simulque con iunctis, mutua quadam actione & passione alteratis efformantur a vi formatrice simi-
38쪽
fimilares partes, ossa, nerui, cartilagines, membranae, & ali e. Vnde intelligere Potestis, quam opo sie de Partibus similaribus agens , agam de Humoribus. semen esnsa spumosaquesubctantia, e fanguine oriunda , elaborataque intestibus , hominis gignendi caussa. Etenim puriores sangmnis partes, spirituque magis turgidae e vetus in testes effluunt tanquam in ossicinam, in qua elaborentur ita atque perficiantur , ut non
solum albedinem, spirituum ubertatem, ac proinde substatiam spumolam induant, sed etia vim prolificam, mirabilem ac lare diuinam, auipiscantur. De semine haei mis. nam pluribus de eo sanguineque agmmus , cum de Hominis procreatione in capite de virtute Naturali agendum erIt. Humores alimentares primarii, Vnde primogenii ducunt originem, sunt numero duatuor, Sanguis, Pituita, Bilis, Mela cholia . Hi omnes ex chylo in hepate geniti per venas in omne corpuS ducuntur. Etenim ingesta alimenta in stomacho coquuntur in chylum, qui inde elaptiis in i testina, perque mes aracias venas in hepar
irrepens noua costione elaboratur in
sanguinem, hoc est, in sanguineam malsam ex cui altior illis humoribus cossatam , bile , pituita, melancholia, & maiori veri perfectique sanguinis portione, Cuiu S gratia tota massa languinis nomen sibi vendscat. At vero humores e ocinore per venas
39쪽
in omnes corporis partes transfiisi partes omnes nutriunt. Quare satis apposite definiti possunt humores , Humisa quadam quiritique substantia, ex alimemaeis chyloque I
renita, ut corporis partes alenturi exhaustaque
. Iam Vero sanguis peculiariter dictus, hoc est, purior illa masse sanguinis portio
est calido, humidoq; temperamento prae ditus,colore ruber, apore dulcis tecuitet te mediocris, aeri amnis, veri simi is, m L.
dies cognatus, pueritiae adolescentiisque
Bilis alimentaris est tenuissima Inguinis mas, portiuncula, igni proportione re- 'spondens nempe caliditatis, siccitatis, te nuitatis , atque, Ut loquuntur, aetiuitatis Colore flava est, inore amara, aestat ν undat, in regione calida siccaque, iuue nibus maximeque gracilibus nescio amica vel inimica: quos enim corripit, iracundinreddit: unde dictum est a Plauto Eilem mnasum concire, cum quis iram alicui concutat: reddit tamen ingenioses culo agaces ingenioque VeriatileS, Prompi , atq; faciles. Pituita est humidior ac liquidior sanguinis pars, frigida proinde humidaque, et mento aquae respondens, alba ac dulcis, ex humiciori frigidiorique alimento genita ad chnsimiles partes alendas, ut cerebrum ceterasq;: facile migrat in perfectum lam
40쪽
11 Institutionum Medicina guinem; si perfectius a calore elaboretur;& ut aqua ignem , sic pituita temperat compescitque bilem , ut.ne illius seruore Corpus extuet. Segnes homines reddit, pingues , hebetes, molles, somnelentos angenio tardos, iudicio stupidos, industria inertes, rebusque agendis valde ineptos. Melancholia crassior est sanguinis potatio , terrae non absimilis, colore nigra, s Pore acida, temperameto frigida & sicca: proinde alendis ossibus fibrisque a natura Iacta Autumno viget, &laetate iam iam occi dete. Cum vero crassa sit ac terrestris calorem ac spiritus cohibet, ne euolent, evaporentque. Itaque hic humor non solum tristitiae obnoxios reddit homines,sed Constantes etiam at9ue seueros, cogita-hundos, prudentes, ingeniosos. Hactenus alimentarii humores primarii. Secundarii vero sunt Ros, Gluten, &Cambium. Comparatum enim est a natura, ut sanguis in hepate genitus,duehisque
per venas in omne corpus, alimetum Paristibus exhaustis suppeditetr quod ita fieri
omnes consentiunt. Purior tenuiorque s
sanguis ab exilibus venis effluit in vacuα spatia, exudatque ψoris instar. hic in his caveis tantisper latens,Glutinis more partibus adhaerescit: mox a vi formatrice in propriam partis substantiam commutatur Humor ille qui ab exilibus venis exciditi, Ros dicitur ; cum mox paulatim partibus actae